Why are we happy? Why aren't we happy? | Dan Gilbert

Translator: Sigurður Jökulsson Reviewer: Karvel Arnarsson

Þegar þú hefur bara 21 mínútu til að tala

When you have 21 minutes to speak,

þá virðast 2 milljón ára vera virkilega langur tími.

two million years seems like a really long time.

En í þróunarsögunni eru 2 milljón ár ekkert.

But evolutionarily, two million years is nothing.

Samt, á 2 milljónum ára, tókst mannheilanum að næstum þrefaldast í massa,

And yet, in two million years,

the human brain has nearly tripled in mass,

going from the one-and-a-quarter-pound brain of our ancestor here, Habilis,

sem byrjaði sem 600 gramma heili forfeðra okkar, Hæfimönnunum,

og er orðinn að næstum 1500 gramma kjöthleifinum sem allir hafa milli eyrna sinna í dag.

to the almost three-pound meatloaf everybody here has between their ears.

Hvað er það við stóran heila sem náttúran var svo áköf að láta okkur öll hafa slíkann?

What is it about a big brain

that nature was so eager for every one of us to have one?

Nú, það kemur í ljós að þegar heilinn þrefaldast í stærð,

Well, it turns out when brains triple in size,

they don't just get three times bigger; they gain new structures.

verða þeir ekki bara þrefalt stærri, þeir öðlast nýja byggingu.

And one of the main reasons our brain got so big is because it got a new part,

Og ein af aðalástæðum fyrir því að heilinn okkar varð svona stór er að hann fékk nýjann hluta

sem kallast ennisblað. Og sérstaklega, hluti heilans sem kallast heilabörkur.

called the "frontal lobe,"

particularly, a part called the "prefrontal cortex."

Hvað gerir heilabörkurinn eiginlega fyrir þig sem ætti að réttlæta

What does a prefrontal cortex do for you

that should justify the entire architectural overhaul of the human skull

algjöra hönnunarbreytingu á mennsku höfuðkúpunni á augnabliki í þróunarsögunni?

in the blink of evolutionary time?

Jú, það leiðir í ljós að heilabörkurinn gerir helling af hlutum,

Well, it turns out the prefrontal cortex does lots of things,

en einn af mikilvægustu hlutunum sem hann gerir

but one of the most important things it does is it's an experience simulator.

er að hann er reynslu hermir

Flughermar æfa í flughermum

Pilots practice in flight simulators

so that they don't make real mistakes in planes.

svo að þeir þurfi ekki að gera raunveruleg mistök í flugvélum.

Human beings have this marvelous adaptation

Manneskjur hafa þessa stórkostlegu aðlögun

that they can actually have experiences in their heads

að þeir geta raunverulega upplifað reynslu í hausnum á sér

before they try them out in real life.

áður en þær reyna þær í alvöru heiminum.

This is a trick that none of our ancestors could do,

Þetta er bragð sem engir forfeður okkar gátu gert,

and that no other animal can do quite like we can.

og ekkert annað dýr getur gert í líkingu við það sem við getum. Þetta er stórkostleg aðlögun.

It's a marvelous adaptation.

It's up there with opposable thumbs and standing upright and language

Þetta er alveg í líkingu við griptæka þumalinn og að standa upprétt og tungumál

as one of the things that got our species out of the trees

sem einn af hlutunum sem kom okkar tegund úr trjánum

and into the shopping mall.

og inn í verslunarkjarnana.

(Laughter)

Nú - (hlátur) - þið hafið öll gert þetta.

All of you have done this.

Ég meina, þið vitið,

Ben and Jerry's doesn't have "liver and onion" ice cream,

Ben og Jerry hafa aldrei búið til lifur og lauk ís.

and it's not because they whipped some up, tried it and went, "Yuck!"

Það er ekki af því að þeir hrærðu það saman, smökkuðu og sögðu: "Ojj."

It's because, without leaving your armchair,

Það er vegna þess, að án þess að fara úr sætinu ykkar,

you can simulate that flavor and say "yuck" before you make it.

hafið þig hermt eftir bragðinu sem kæmi og sagt ojj áður en þið búið ísinn til.

Látum nú sjá hversu vel reynslu hermirinn ykkar virkar.

Let's see how your experience simulators are working.

Let's just run a quick diagnostic

Gerum bara stutta greiningu áður en ég held áfram með restina af fyrirlestrinum.

before I proceed with the rest of the talk.

Here's two different futures that I invite you to contemplate.

Hér eru tvær mismunandi framtíðir sem ég býð ykkur að íhuga,

You can try to simulate them and tell me which one you think you might prefer.

og þið getið reynt að herma þær sagt mér hvora þið mynduð frekar kjósa.

One of them is winning the lottery. This is about 314 million dollars.

Ein er að vinna í lottóinu. Það er um 314 milljón dollarar.

And the other is becoming paraplegic.

Hin framtíðin er að lamast fyrir neðan mitti.

(Laughter)

Nú, hugsið ykkur um í smástund.

Just give it a moment of thought.

You probably don't feel like you need a moment of thought.

Ykkur finnst trúlega að þið þurfið ekki smástund til að hugsa ykkur um.

Interestingly, there are data on these two groups of people,

Merkilegt nokk, þá eru til gögn um þessa tvo hópa,

data on how happy they are.

gögn um hve hamingjusamir þeir eru.

And this is exactly what you expected, isn't it?

Og það er nákvæmlega eins og þið bjuggust við, er það ekki?

But these aren't the data. I made these up!

En þetta eru ekki gögning. Ég bjó þessi til!

These are the data.

Þetta eru gögnin. Þið félluð í skyndiprófinu, og þið eru vart komin fimm mínútur inn í fyrirlesturinn.

You failed the pop quiz, and you're hardly five minutes into the lecture.

Because the fact is that a year after losing the use of their legs

Af því að staðreyndin er sú að ári eftir að hafa misst máttinn í fótunum,

and a year after winning the lotto,

og ári eftir að hafa unnið í lottóinu, eru lottóvinningshafar og fólk sem er lamað fyrir neðan mitti,

lottery winners and paraplegics are equally happy with their lives.

jafn hamingjusöm með líf sitt.

Nú, ekki líða of illa yfir því að hafa fallið í fyrsta skyndiprófinu,

Don't feel too bad about failing the first pop quiz,

because everybody fails all of the pop quizzes all of the time.

af því að allir falla á öllum skyndiprófunum alltaf.

Rannsóknin sem að rannsóknarstofan mín hefur verið að gera,

The research that my laboratory has been doing,

sem hagfræðingar og sálfræðingar í kringum hnöttinn hafa verið að gera,

that economists and psychologists around the country have been doing,

hefur sýnt okkur eitthvað sem að okkur brá við að vita.

has revealed something really quite startling to us,

Eitthvað sem að við köllum árekstrar hlutdrægni,

something we call the "impact bias,"

which is the tendency for the simulator to work badly,

sem að er tilhneigingin fyrir herminn að vinna illa.

for the simulator to make you believe that different outcomes are more different

Til að hermirinn geti látið þig trúa að mismunandi niðurstöður

eru meira mismunandi en þær eru í raun og veru.

than, in fact, they really are.

From field studies to laboratory studies,

Frá vettvangs rannsóknum til rannsókna á tilraunastofum,

we see that winning or losing an election,

sjáum við að vinna eða tapa kosningum, eignast að tapa rómantískum maka,

gaining or losing a romantic partner,

að fá eða ekki fá stöðuhækkun, ná eða falla á framhaldsskóla prófunum,

getting or not getting a promotion,

passing or not passing a college test,

on and on,

þegar allt kemur til alls, hafa þessi atriði minni áhrif, minni ákafa og miklu minni endingu

have far less impact, less intensity and much less duration

en fólk hefði haldið að þau hefðu.

than people expect them to have.

I raun, hefur nýleg rannsókn -þetta sló mig næstum í gólfið-

A recent study -- this almost floors me --

nýleg rannsókn sýnir hvernig stór lífs áföll hafa áhrif á fólk

a recent study showing how major life traumas affect people

gefur til kynna að if það hefði gerst fyrir þrem mánuðum síðan,

suggests that if it happened over three months ago,

aðeins með örfáum undantekningum,

höfðu þau engin áhrif nokkrunvegin á hamingju þína.

with only a few exceptions,

Af hverju?

it has no impact whatsoever on your happiness.

Af því að hamingja getur verið mynduð (búin til)

Why?

Because happiness can be synthesized.

Sir Thomas Brown skrifaði árið 1642, "Ég er hamingjusamasti núlifandi maður.

Sir Thomas Brown wrote in 1642, "I am the happiest man alive.

Ég hef það í mér sem að getur breytt fátækt í ríkidóm, mótlæti í farsæld

I have that in me that can convert poverty to riches, adversity to prosperity.

Ég er meira ósærandi en Akkíles; örlög hafa engan stað til að slá mig."

I am more invulnerable than Achilles; fortune hath not one place to hit me."

Hverskonar stórmerkilega vélbúnað hefur þessi maður í hausnum á sér?

What kind of remarkable machinery does this guy have in his head?

Jú, það kemur í ljós að það er nákvæmlega sami stórmerkilegi vélbúnaðurinn sem við höfum öll.

Well, it turns out it's precisely the same remarkable machinery that all of us have.

Mannskepnan hefur eitthvað sem að við gætum litið á sem sálrænt ónæmiskerfi.

Human beings have something

that we might think of as a "psychological immune system,"

Kerfi af hugsana ferlum, aðallega ómeðvituðum hugsanaferlum,

a system of cognitive processes, largely nonconscious cognitive processes,

sem hjálpa þeim að breyta því hvernig þau sjá heiminn,

that help them change their views of the world,

svo að þeim líði betur með heiminn sem að þau finna sig í.

so that they can feel better about the worlds

Eins og Sir Thomas, þá hafið þið þessa vél.

in which they find themselves.

Ólíkt Sir Thomas, þá virðist sem þið ekki vita af því.

Like Sir Thomas, you have this machine.

Unlike Sir Thomas, you seem not to know it.

Við búum til hamingju, en við höldum að hamingja sé eitthvað sem að maður finnur.

We synthesize happiness, but we think happiness is a thing to be found.

Nú, þú þarft ekki mig til að gefa ykkur of mörg dæmi um fólk sem að býr til hamingju,

Now, you don't need me to give you

too many examples of people synthesizing happiness, I suspect,

grunar mig. Ég ætla samt að sýna ykkur nokkrar reynslysögur sem sönnun,

maður þarf ekki að líta langt til að finna sannanir.

though I'm going to show you some experimental evidence.

Til að skora á sjálfan mig, úr því ég segi þetta annað slagið í fyrirlestrum,

You don't have to look very far for evidence.

I took a copy of the "New York Times"

tók ég afrit af New York Times og reyndi að finna nokkru tilvik af fólki sem að býr til hamingju.

and tried to find some instances of people synthesizing happiness.

Og hér eru þrír náungar sem búa til hamingju.

Here are three guys synthesizing happiness.

"Ég er miklu betur settur líkamlega, fjárhagslega, tifinningalega, andlega

"I'm better off physically, financially, mentally ..."

"I don't have one minute's regret. It was a glorious experience."

og á næstum allann annan máta." "Ég sé ekki eftir neinu eina einustu mínútu.

"I believe it turned out for the best."

Þetta var stórfengleg lífreynsla." "Ég trúi því að allt hafi farið á besta veg."

Who are these characters who are so damn happy?

Hverjar eru þessar persónur sem eru svona svakalega ánægðar?

The first one is Jim Wright.

Some of you are old enough to remember:

Jú, fyrsti var Jim Wright.

he was the chairman of the House of Representatives,

Sum ykkar ery nógu gömul til að muna: hann var formaður Hús Fulltrúanna

and he resigned in disgrace

when this young Republican named Newt Gingrich found out about

og hann sagði af sér með ósóma þegar þessi ungi repúblíkani sem heitir Newt Gingrich

a shady book deal that he had done.

He lost everything.

uppgvötaði skuggalega bóka útgáfusamning sem hann hafði gert.

The most powerful Democrat in the country lost everything:

Hann tapaði öllu. Valdamesti demókratinn í landinu,

he lost his money, he lost his power.

hann tapaði öllu.

What does he have to say all these years later about it?

hann tapaði peningunum sínum, hann tapaði völdunum sínum,

"I am so much better off physically, financially, mentally

Hvað getur hann sagt öllum þessum árum seinna um þetta allt saman?

"Ég er betur settur líkamlega, fjárhagslega, andlega

and in almost every other way."

What other way would there be to be better off?

og á næstum allann annan máta."

Vegetably? Minerally? Animally?

Hvern annan máta getur hann verið betur settur sem?

He's pretty much covered them there.

Grænmetislega? Steinefnalega? Dýralega? Hann náði flestum mátum nokkuð vel þarna.

Moreese Bickham is somebody you've never heard of.

Moreese Bickham uttered these words upon being released.

Moresse Bickham er einhver sem þú hefur aldrei heyrt um.

Moreese Bickham sagði þessi orð þegar honum var sleppt.

He was 78 years old.

He'd spent 37 years in Louisiana State Penitentiary

Hann var 78 ára gamall. Hann var 37 ár

for a crime he didn't commit.

í Louisiana ríkisfangelsinu fyrir glæp sem hann framdi ekki.

He was ultimately [released for good behavior halfway through his sentence.]

Hann var fyrir rest sýknaður,

What did he have to say about his experience?

þegar hann var 78 ára, með hjálp DNA sönnunargagna.

"I don't have one minute's regret. It was a glorious experience."

Og hvað hafði hann að segja um þessa lífsreynslu?

Glorious!

"Ég sé ekki eftir einni einustu mínútu. Þetta var stórfengleg lífsreynsla."

This guy's not saying, "There were some nice guys. They had a gym."

Stórfengleg! Þessi náungi er ekki að segja,

"Glorious" -- a word we usually reserve for something like a religious experience.

"Nú, æ þú veist, það voru nokkrir fínir gaurar. Þeir höfðu líkamræktarsal."

Þetta var "stórfenglegt,"

orð sem við spörum vanalega fyrir eitthvað eins og trúarlega lífsreynslu.

Harry S. Langerman uttered these words.

He's somebody you might have known but didn't,

Harry S. Langerman sagði þessi orð, eins og þið gætuð hafa vitað

because in 1949, he read a little article in the paper

en ég ekki, vegna þess að árið 1949 las hann litla grein í blaði

about a hamburger stand owned by these two brothers named McDonald.

um hamborgarastað sem var í eigu þessarra bræðra sem hétu McDonalds.

And he thought, "That's a really neat idea!"

So he went to find them.

Og hann hugsaði, "Þetta er mjög sniðug hugmynd!"

They said, "We can give you a franchise on this for 3,000 bucks."

Þannig að hann fór og fann þá. Þeir sögðu,

Harry went back to New York, asked his brother, an investment banker,

"Við getum gefið þér leyfi fyrir þessu fyrir 3000 dali."

Harry fór aftur til New York, spurði bróður sinn sem var fjárfestingamaður í banka

to loan him 3,000 dollars, and his brother's immortal words were,

"You idiot, nobody eats hamburgers."

hvort hann gæti lánað sér 3000 dollara,

og bróðir hans sagði þessi ódauðlegur orð,

He wouldn't lend him the money.

Of course, six months later, Ray Kroc had exactly the same idea.

"Asninn þinn, enginn borðar hamborgara."

Hann vildi ekki lána honum peningana, og að sjálfsögðu sex mánuðum síðar

It turns out, people do eat hamburgers,

Ray Croc fékk nákvæmlega sömu hugmynd.

and Ray Kroc, for a while, became the richest man in America.

Það kom víst í ljós að fólk borðar jú hamborgara,

og Ray Croc, í smá tíma, varð ríkasti maður Ameríku.

And then, finally,

some of you recognize this young photo of Pete Best,

Og í síðasta lagi -- þú veist, það besta af öllum mögulegum heimum --

who was the original drummer for the Beatles,

sum af ykkur þekkja þessa ungu mynd af Pete Best,

until they, you know, sent him out on an errand and snuck away

and picked up Ringo on a tour.

sem var upprunalegi trommarinn í Bítlunum,

Well, in 1994, when Pete Best was interviewed --

þangað til að þeir, þið vitið, sendu hann út í sendiferð og laumuðust í burtu

yes, he's still a drummer; yes, he's a studio musician --

og tóku Ringo með á tónleikaferð.

he had this to say: "I'm happier than I would have been with the Beatles."

Jæja, árið 1994 þegar Pete Best var tekinn viðtali

-- já hann er ennþá trommari; já, hann er stúdíó tónleikamaður--

OK, there's something important to be learned from these people,

hann hafði þetta að segja: "Ég er ánægðari en ég hefði orðið með Bítlunum."

and it is the secret of happiness.

Here it is, finally to be revealed.

Allt í lagi. Það er eitthvað mikilvægt sem er hægt að læra af þessu fólki,

First: accrue wealth, power and prestige,

og það er leyndardómur hamingjunnar.

then lose it.

Hérna er það, loksins til að vera sýnt.

(Laughter)

Fyrst: safnið að ykkur miklum auð, völdum, og virðingu,

Second: spend as much of your life in prison as you possibly can.

og tapið því öllu. (Hlátur)

(Laughter)

Third: make somebody else really, really rich.

Næst: eyðið eins miklu af ykkar lífi í fangelsi og þið getið.

(Hlátur) Í þriðja lagi: gerið einhvern annann virkilega virkilega ríkann. (Hlátur)

And finally: never, ever join the Beatles.

(Laughter)

Yeah, right.

Because when people synthesize happiness,

Og að lokum: aldrei nokkruntíma ganga í Bítlanna. (Hlátur)

as these gentlemen seem to have done,

Allt í lagi. Nú get ég, eins og Ze Frank, séð fyrir ykkar næstu hugsun,

we all smile at them, but we kind of roll our eyes and say,

"Yeah, right, you never really wanted the job."

sem er, "kanntu annan." Af því að þegar

"Oh yeah, right -- you really didn't have that much in common with her,

fólk býr til hamingju, eins og þessir herramenn virðast hafa gert,

and you figured that out just about the time

þá brosum við að þeim, en við rúllum aftur augunum og segjum kaldhæðnislega,

she threw the engagement ring in your face."

We smirk,

"Auðvitað, þú vildir í raun og veru ekki starfið."

because we believe that synthetic happiness is not of the same quality

"Ó já auðvitað. Þú hafðir í rauninni ekki

það mikið sameiginlegt með henni,

as what we might call "natural happiness."

og þú áttaðir þig á því akkúrat þegar

What are these terms?

Natural happiness is what we get when we get what we wanted,

hún kastaði trúlofunarhringnum í andlitið á þér."

Við brosum út í annað vegna þess að við trúum að tilbúin hamingja

and synthetic happiness is what we make when we don't get what we wanted.

er ekki í jafn miklum gæðum og það sem við myndum kalla náttúrulega hamingju.

And in our society, we have a strong belief

Hverjir eru þessir skilmálar?

Náttúruleg hamingja er það sem við fáum þegar við fáum það sem við vildum,

that synthetic happiness is of an inferior kind.

og tilbúin hamingja er það sem við búum til þegar við fáum ekki það sem við vildum.

Why do we have that belief?

Well, it's very simple.

What kind of economic engine would keep churning

Og í okkar samfélagi, finnst okkur

if we believed that not getting what we want

að tilbúin hamingja er óæðri gerðin.

could make us just as happy as getting it?

Af hverju finnst okkur það?

Jú, það er mjög einfalt. Hvers konar hagfræði vél

With all apologies to my friend Matthieu Ricard,

myndi halda áfram að vinna

a shopping mall full of Zen monks

ef við trúðum að fá ekki það sem við vildum myndi gera okkur eins ánægð og að fá það sem við vildum?

is not going to be particularly profitable,

because they don't want stuff enough.

(Laughter)

Með einægri afsökunarbeiðni til vinar míns Matthieu Ricard,

I want to suggest to you

that synthetic happiness is every bit as real and enduring

verslunarkjarni fullur af Zen munkum

mun ekki vera mjög arðbær

as the kind of happiness you stumble upon

vegna þess að þeir vilja ekki nógu mikið dót.

when you get exactly what you were aiming for.

Now, I'm a scientist, so I'm going to do this not with rhetoric,

Ég vil leggja til ykkar að tilbúin hamingja

but by marinating you in a little bit of data.

er alveg jafn raunveruleg og endingargóð

Let me first show you an experimental paradigm

og sú tegund hamingju sem þið verðið fyrir

that's used to demonstrate the synthesis of happiness

þegar þið fáið nákvæmlega það sem þið voruð að leita eftir.

among regular old folks.

Nú, ég er vísindamaður, þannig að ég ætla ekki að gera þetta með tómu blaðri

This isn't mine,

heldur með því að marínera ykkur dálítið með smá gögnum.

it's a 50-year-old paradigm called the "free choice paradigm."

Leyfið mér fyrst sýna ykkur tilraunar dæmi sem er notað

It's very simple.

You bring in, say, six objects,

til að sýna fram á tilbúning hamingju

and you ask a subject to rank them from the most to the least liked.

meðal eldra fólks. Og þetta er ekki mitt.

In this case, because this experiment uses them,

Þetta er 50 ára gamalt dæmi sem kallast frjálst val dæmið.

these are Monet prints.

Það er mjög einfalt.

Everybody ranks these Monet prints from the one they like the most

Þú kemur með, segjum, sex hluti,

to the one they like the least.

og þú spyrð viðfangsefnið að raða þeim í röð frá þeim hlut sem þeim líkar best við til þess hlutar sem þeim líkar síst við.

Now we give you a choice:

Í þessu tilviki, af því að tilraunin sem ætla ég að segja ykkur frá notar þau,

"We happen to have some extra prints in the closet.

We're going to give you one as your prize to take home.

þetta eru Monet prentanir.

Þannig, allir geta raðað þessum Monet prentunum

We happen to have number three and number four," we tell the subject.

frá þeirri sem þeim líkar best við, til þeirrar sem þeim líkar síst.

Núna gefum við ykkur val:

This is a bit of a difficult choice,

"Við eigum til nokkrar auka prentanir í skápnum.

because neither one is preferred strongly to the other,

but naturally, people tend to pick number three,

Við ætlum að gefa ykkur eina sem ykkar laun til að taka með heim.

Við eigum til prentanir af númer 3 og númer 4,"

because they liked it a little better than number four.

segjum við viðfangsefninu. Þetta er nokkuð erfitt val,

Sometime later -- it could be 15 minutes, it could be 15 days --

af því að hvorug myndin er mynd sem að viðfangsefnið kýs frekar að hafa en hina,

the same stimuli are put before the subject,

en eðlilega, fólk myndi velja mynd númer 3

and the subject is asked to re-rank the stimuli.

af því að þeim líkaði hana aðeins betur en númer 4.

"Tell us how much you like them now."

What happens?

Stundum síðar -- það gæti verið 15 mínútur, það gæti verið 15 dagar --

Watch as happiness is synthesized.

This is the result that's been replicated over and over again.

sami hvati er settur fyrir framan viðfangsefnið,

You're watching happiness be synthesized.

og viðfangsefnið er beðið að endurraða hvötunum.

Would you like to see it again?

"Segðu mér hve mikið þér líkar þær núna."

Hvað gerist? Horfið á hamingjuna vera búna til.

Happiness!

"The one I got is really better than I thought!

Þetta er niðurstaða sem hefur verið endurtekin aftur og aftur.

That other one I didn't get sucks!"

That's the synthesis of happiness.

Þú ert að horfa á hamingju vera framleidda

(Laughter)

Viltu sjá þetta aftur? Hamingja!

Now, what's the right response to that?

"Yeah, right!"

"Þessi sem ég fékk er mun betri en ég hélt!

Now, here's the experiment we did,

Sú sem ég fékk ekki ekki er ömurleg!"

and I hope this is going to convince you

(Hlátur) Þetta er framleiðsla hamingju.

that "Yeah, right!" was not the right response.

Nú hvað er rétt svar við þessu? "kanntu annan!"

We did this experiment with a group of patients

who had anterograde amnesia.

These are hospitalized patients.

Nú, hér er tilraunin sem við gerðum,

Most of them have Korsakoff syndrome,

og ég vona að þetta sannfærir ykkur um að

a polyneuritic psychosis.

"kanntu annan!" var ekki rétt svar.

They drank way too much, and they can't make new memories.

Við gerðum þessa tilraun á hópi sjúklinga

sem að þjáðist af framvirku óminni. Þetta eru súklingar sem eru á sjúkrahúsum.

They remember their childhood, but if you walk in and introduce yourself

Flestir af þeim hafa Korsakoff's einkenni,

and then leave the room,

víðförul taugabólgu sturlun sem stafar af -- þeir drukku alltof mikið,

when you come back, they don't know who you are.

We took our Monet prints to the hospital.

og þeir geta ekki fengið nýjar minningar.

Allt í lagi? Þeir muna æskuna sína, en ef þú labbaðir inn og kynntir þig,

And we asked these patients to rank them

from the one they liked the most to the one they liked the least.

og yfirgæfir herbergið,

þegar þú kæmir til baka myndu þeir ekki vita hver þú værir.

We then gave them the choice between number three and number four.

Við tókum Monet prentanirnar með okkur til spítalans.

Like everybody else, they said,

Og við báðum sjúklingana að raða þeim

"Gee, thanks Doc! That's great! I could use a new print.

frá þeirri sem þeim líka helst til þeirrar sem þeim líkar síst.

I'll take number three."

We explained we would have number three mailed to them.

Við gáfum þeim síðan kostinn að vela milli númer 3 og númer 4

We gathered up our materials,

Eins og allir aðrir, sögðu þeir,

and we went out of the room and counted to a half hour.

"Vá, takk læknir! Þetta er frábært! Ég gæti vel notað nýtt prentverk.

(Laughter)

Ég vel númer 3."

Back into the room, we say, "Hi, we're back."

Við útskýrðum að við myndum senda þeim númer 3 í pósti.

The patients, bless them, say, "Ah, Doc, I'm sorry,

Við söfnuðum saman dótinu okkar og yfirgáfum herbergið,

I've got a memory problem; that's why I'm here.

og biðum í hálftíma.

If I've met you before, I don't remember."

Við fórum aftur í herbergið, við sögðum, "Halló, við erum komnir aftur."

"Really, Jim, you don't remember? I was just here with the Monet prints?"

Sjúklingarnir, blessi þá, sögðu, "Eh, læknir, mér þykir það leitt,

"Sorry, Doc, I just don't have a clue."

"No problem, Jim.

Ég á við minnisvandamál að stríða, þess vegna er ég hérna.

All I want you to do is rank these for me,

Ef ég hef hitt þig áður, þá man ég það ekki."

from the one you like the most to the one you like the least."

"Virkilega, Jim, manstu ekki? Ég var bara með þessar Monet prentanir?"

What do they do?

"Fyrirgefður, læknir, ég hef bara ekki hugmynd."

Well, let's first check and make sure they're really amnesiac.

"Ekkert mál, Jim. Það eina sem ég við að þú gerir er að raða þessum

We ask these amnesiac patients to tell us which one they own,

frá því sem þér líkar best til þess sem þér líkar síst."

which one they chose last time, which one is theirs.

Hvað gera þeir? Jæja, athugum fyst og göngum úr skugga með að

And what we find is, amnesiac patients just guess.

þeir séu virkilega minnislausir. Við báðum þessa

These are normal controls, where if I did this with you,

óminnis sjúklinga um að segja okkur hvert þeirra þeir ættu,

all of you would know which print you chose.

hvert þeirra þeir kusu síðast, hvert er þeirra.

But if I do this with amnesiac patients, they don't have a clue.

Og það sem við fundum út er að óminnis sjúkingarnir giska bara.

They can't pick their print out of a lineup.

Þetta eru eðlileg viðmið, ef að ég gerði þetta við ykkur,

Here's what normal controls do: they synthesize happiness. Right?

myndu þið öll vita hverja prentun þið hefðuð kosið.

En ef að ég spyr óminnis sjúkling,

This is the change in liking score,

þá hafa þeir ekki hugmynd. Þeir geta ekki valið sína mynd af rekkanum.

the change from the first time they ranked to the second time they ranked.

Normal controls show -- that was the magic I showed you;

Þetta er það sem að eðlileg viðmið gera: þau búa til hamingju.

now I'm showing it to you in graphical form --

"The one I own is better than I thought.

Rétt? Þetta er breytingin í viðlíkingar röðuninni,

The one I didn't own, the one I left behind,

breytingin frá fyrra skiptinu sem að þeir röðuðu myndunum til seinna skiptisins sem að þeir röðuðu þeim.

is not as good as I thought."

Eðlileg viðmið sýna

-- þetta var galdurinn sem ég sýndi ykkur,

Amnesiacs do exactly the same thing. Think about this result.

núna sýni ég ykkur þetta í garfísku formi --

"Sá sem ég á er betri en ég hélt. Sá sem ég á ekki,

These people like better the one they own,

but they don't know they own it.

sá sem ég skyldi eftir, er ekki eins góð og ég hélt."

Óminnisfólk gerir nákvæmlega það sama. Hugsið aðeins um þessa niðurstöðu.

"Yeah, right" is not the right response!

What these people did when they synthesized happiness

Þetta fólk líkar betur við þá sem þeir eiga,

en þeir vita ekki að þeir eiga hana.

is they really, truly changed

their affective, hedonic, aesthetic reactions to that poster.

"Kanntu annan" er ekki rétt svar!

Það sem að þetta fólk gerði þegar það bjó til haminjuna

They're not just saying it because they own it,

because they don't know they own it.

er að það virkilega raunverulega breyttist

When psychologists show you bars,

tilfinningaleg,ánægjumatsleg, fegurðarmatsleg viðbrögð þeirra við þessarri mynd.

you know that they are showing you averages of lots of people.

Þeir eru ekki að segja þetta af því að þeir eiga hana,

And yet, all of us have this psychological immune system,

því þeir vita ekki að þeir eiga hana.

this capacity to synthesize happiness,

but some of us do this trick better than others.

Núna, þegar sálfræðingar sýna ykkur súlur,

And some situations allow anybody to do it more effectively

þá veistu að þeir eru að sýna ykkur meðaltal fjölda fólks.

En samt, öll okkar hafa þetta sálfræðilega ónæmiskerfi,

than other situations do.

þennan möguleika að búa til hamingju,

It turns out that freedom,

en sum af okkur gera þetta bragð betur en hinir.

the ability to make up your mind and change your mind,

Og sumar aðstæður leyfa öllum að gera það mun áhrifaríkar

is the friend of natural happiness,

en aðrar aðstæður gera.

because it allows you to choose among all those delicious futures

and find the one that you would most enjoy.

Það kemur í ljós að frelsi

But freedom to choose,

-- eiginleikinn að gera upp þinn eigin hug og skipta um skopun --

to change and make up your mind,

is the enemy of synthetic happiness,

er vinur náttúrulegrar hamingju, því að það leyfir þér að ákveða

and I'm going to show you why.

meðal allra þessarra girilegru framtíða og finnur þessa einu sem þú nýtur mest.

Dilbert already knows, of course.

"Dogbert's tech support. How may I abuse you?"

"My printer prints a blank page after every document."

En frelsi að velja

"Why complain about getting free paper?"

-- að breyta og gera upp þinn hug -- er óvinur tilbúnar hamingju.

"Free? Aren't you just giving me my own paper?"

"Look at the quality of the free paper compared to your lousy regular paper!

Og ég ætla að sýna ykkur af hverju.

Dilbert veit það nú þegar, að sjálfsögðuþ

Þú ert að lesa teiknimyndaræmuna meðan ég er að tala.

Only a fool or a liar would say that they look the same!"

"Tækniaðstoð Dogberts. Hvernig get ég misnotað þig?"

"Now that you mention it, it does seem a little silkier!"

"Prentarinn minn prentar tóma síðu eftir hvert skjal sem ég prenta."

"What are you doing?"

"Af hverju ertu að kvarta yfir því að fá ókeypis pappír?"

"I'm helping people accept the things they cannot change." Indeed.

"Ókeypis? Er ég ekki bara að gefa sjálfum mér minn eigin pappír?"

"Egad, maður! Skoðaðu gæðin á ókeypis pappírnum

The psychological immune system works best

berðu hann saman við þinn ömurlega venjulega pappír!

Aðeins kjánar eða lygarar myndu segja að þeir lytu eins út!"

when we are totally stuck, when we are trapped.

"Ah! Núna þegar þú nefnir þa, þá virðist hann vera aðeins mýkri!"

This is the difference between dating and marriage.

You go out on a date with a guy,

"Hvað ertu að gera?"

and he picks his nose; you don't go out on another date.

"Ég er að hjálpa fólki að sætta sig við hluti sem að það getur ekki breytt." Virkilega

You're married to a guy and he picks his nose?

Sálfræðilega ónæmiskerfið okkar virkar best

He has a heart of gold. Don't touch the fruitcake!

þegar við erum virkiklega föst, þegar við erum í gildru.

You find a way to be happy with what's happened.

Þetta er munurinn á að vera á stefnumóti og að vera giftur, ekki satt?

(Laughter)

Now, what I want to show you

Ég meina, þú ferð á stefnumót með náunga,

is that people don't know this about themselves,

og hann borar í nefið á sér; þú vilt ekki fara á annað stefnumót.

and not knowing this can work to our supreme disadvantage.

Þú giftist náunga og hann borar í nefið á sér?

Já, þú sérð hjarta úr gulli;

ekki koma við ávaxtakökuna. Ekki satt? (Hlátur)

Here's an experiment we did at Harvard.

Þú finnur aðferð til að vera ánægð með það sem hefur gerst.

We created a black-and-white photography course,

and we allowed students to come in and learn how to use a darkroom.

Nú það sem ég vil sýna ykkur er að

fólk veit þetta ekki um sjálft sig,

So we gave them cameras, they went around campus,

they took 12 pictures of their favorite professors

og að vita það ekki getur komið sér virkilega illa.

and their dorm room and their dog,

Hér er tilraun sem við gerðum í Harvard.

and all the other things they wanted to have Harvard memories of.

Við héldum ljósmyndanámskeið, svart-hvítar ljósmyndanámskeið,

They bring us the camera, we make up a contact sheet,

og við leyfðum nemendunum að koma inn og læra hvernig átti að nota myrkraherbergið.

they figure out which are the two best pictures.

Svo gáfum við þeim mynd, þau fóru um campusinn,

We now spend six hours teaching them about darkrooms,

Þau tóku 12 myndir af þeirra uppáhalds prófessorum og þeirra herbergisaðstæðum og hundinum þeirra,

and they blow two of them up.

They have two gorgeous 8 x 10 glossies

of meaningful things to them, and we say,

og alla aðra hluti sem þeim langaði að eiga minningar um í Harvard.

"Which one would you like to give up?"

Þau komu með myndavélina til okkar, við gerðum myndaörk

"I have to give one up?"

"Yes, we need one as evidence of the class project.

Þau komast að því hverjar eru tvær bestu myndirnar,

og við eyðum nú 6 tímum í að kenna þeim um myrkraherbergi,

So you have to give me one. You have to make a choice.

og þau stækka tvær af myndum sínum upp,

You get to keep one, and I get to keep one."

og þau hafa tvær frábærar 8 x 10 tommu glansmyndir af

þýðingarmiklum hlutum fyrir þeim, og við segjum,

Now, there are two conditions in this experiment.

"Hvora myndir þú frekar vilja gefa á bátinn?"

In one case, the students are told,

Þau segja,"Þarf ég að gefa aðra á bátinn?"

"But you know, if you want to change your mind,

"Ó, já. Við þurfum eina sem sönnun um bekkjarverkefnið.

I'll always have the other one here,

Þannig að þið þurfið að gefa mér eina. Þið verðið að velja.

and in the next four days, before I actually mail it to headquarters" --

Þið megið halda einni, og ég fæ að halda hinni."

yeah, "headquarters" --

Núna, það eru til tvær aðstæður fyrir þessari tilraun.

(Laughter)

"I'll be glad to swap it out with you.

I einu tilvikinu, þá er nemendunum sagt, "En þú veist,

In fact, I'll come to your dorm room, just give me an email.

ef þú vilt skipta um skoðun, Þá hef ég alltaf hina hérna,

Better yet, I'll check with you.

og næstu fjóra daga, áður en ég raunverulega sendi hana til höfuðstöðvanna,

You ever want to change your mind, it's totally returnable."

The other half of the students are told exactly the opposite:

I myndi glaður" --(Hlátur)-- jám "höfuðstöðvanna" --

"Make your choice, and by the way,

"Ég myndi glaður skipta á myndinni fyrir þig. Reyndar,

the mail is going out, gosh, in two minutes, to England.

Ég skal mæta til ykkar í herbergið ykkar og gefa

Your picture will be winging its way over the Atlantic.

-- gefið mér bara tölfupóst. Enn betra, ég kíki bara á ykkur.

You will never see it again."

Ef þið viljið skipta um skoðun, þá er er það minnsta mál."

Half of the students in each of these conditions

Hinum helmingnum af nemendunum er sagt akkúrat hið andstæða:

are asked to make predictions

about how much they're going to come to like

"Veljið ykkar mynd. Ó meðal annars,

the picture that they keep

pósturinn er að fara út eftir, úff, eftir 2 mínútur, til Englands.

and the picture they leave behind.

Other students are just sent back to their little dorm rooms

Myndunum ykkar verður flogið alla leið yfir Atlantshaf.

Þið munið aldrei sjá þær aftur."

and they are measured over the next three to six days

Nú, helmingur nemendanna við hvora af þessum aðstæðum

on their satisfaction with the pictures.

eru beðin um að meta hversu mikið

Look at what we find.

þau munu koma til með að líka við myndina sem að þau héldu eftir

First of all, here's what students think is going to happen.

og myndina sem að þau skyldu eftir.

They think they're going to maybe come to like the picture they chose

Aðrir nemendur eru bara sendir til baka í sýnar litlu vistaverur

a little more than the one they left behind.

og þau eru mæld næstu 3 til 6 daga

But these are not statistically significant differences.

hversu mikið þeim líkar, eru sátt, við myndirnar.

It's a very small increase, and it doesn't much matter

Og sjáið hvað við fundum.

Til að byrja með, hér er það sem að nemendurnir héldu að myndi gerast.

whether they were in the reversible or irreversible condition.

Þeir héldu að þeir myndu kannski koma til með að líka við myndina sem að þau völdu.

Wrong-o.

Bad simulators.

Because here's what's really happening.

aðeins meira en þá sem að þau skyldu eftir,

Both right before the swap and five days later,

en þetta var ekki tölfræðilega merkjanlegur munur.

people who are stuck with that picture,

who have no choice,

Það er lítil aukning, og það skiptir ekki miklu máli

who can never change their mind,

hvort að þeir voru í hópnum sem gat skipt um skoðun eða ekki.

like it a lot.

And people who are deliberating -- "Should I return it?

Rangt. Slæmir hermar. Af því að hér er það sem er raunverulega að gerast.

Have I gotten the right one?

Maybe this isn't the good one. Maybe I left the good one?" --

Báðir rétt áður en skiptin áttu sér stað og 5 dögum síðar,

have killed themselves.

fólkið sem sat uppi með myndina sína,

They don't like their picture.

In fact, even after the opportunity to swap has expired,

sem hafði ekkert val,

sem gat aldrei skipt um skoðun, líkaði hana svakalega mikið!

they still don't like their picture.

Why?

Og fólkið sem að hugsa sig um -- "Ætti ég að skila henni?

Because the [reversible] condition is not conducive

Valdi ég réttu myndina? Kannski er þessi ekki sú góða?

to the synthesis of happiness.

Kannski skyldi ég eftir þá góðu?" -- hafa drepið sig.

So here's the final piece of this experiment.

Þeim líkar ekki við myndina sína, og í raun

jafnvel eftir að möguleikinn á að skipta á myndum hefur runnið út,

We bring in a whole new group of naive Harvard students

þá líkar þeim ennþá ekki við myndina sína. Af hverju?

and we say, "You know, we're doing a photography course,

and we can do it one of two ways.

Af því að breytanlega ástantið er ekki hjálplegt

We could do it so that when you take the two pictures,

fyrir tilbúnu hamingjuna.

you'd have four days to change your mind,

Þannig að hér er endanlegi parturinn af þessari tilraun.

or we're doing another course where you take the two pictures

Við komum með heilan hóp af barnalegum Harvard nemendum

and you make up your mind right away and you can never change it.

og við segjum, "Veistu hvað, við ætlum að halda ljósmyndanámskeið,

Which course would you like to be in?" Duh!

Sixty-six percent of the students, two-thirds,

og við getum gert það á einn eða annan máta.

prefer to be in the course where they have the opportunity to change their mind.

Við gætum gert það þannig að þegar þið takið tvær myndirnar,

þá hafið þið 4 daga til að skipta um skoðun,

Hello? Sixty-six percent of the students choose to be in the course

eða við getum gert það þannig að þegar þið takið tvær myndirnar

og þið gerið upp ykkar hug undir eins

in which they will ultimately be deeply dissatisfied with the picture --

og þið getið ekki breytt því. Hvort námskeiðið myndir þú frekar vilja vera í?

"Döö! 66% af nemendunum, tveir þriðju,

(Laughter)

because they do not know the conditions under which synthetic happiness grows.

kusu að vera í námskeiðinu þar sem að þau höfðu kostinn á að skipta um skoðun.

The Bard said everything best, of course, and he's making my point here

Halló? 66% af nemendunum kusu að vera í námskeiðinu sem að þau munu

but he's making it hyperbolically:

á endanum verða innilega óánægð með myndina.

"'Tis nothing good or bad But thinking makes it so."

Af því að þeir vita ekki aðstæðurnar sem að tilbúin hamingja þarf til að vaxa.

It's nice poetry, but that can't exactly be right.

Is there really nothing good or bad?

The Bard sagði allt best, að sjálfsögðu, og hann gerir punktinn hér

Is it really the case that gall bladder surgery and a trip to Paris

are just the same thing?

en hann gerir það með íkjum:

(Laughter)

That seems like a one-question IQ test.

"það er ekkert gott eða slæmt / En að hugsa gerir það svo."

They can't be exactly the same.

Þetta er fínt ljóð, en það getur ekki verið nákvæmlega rétt.

In more turgid prose, but closer to the truth,

Er virkilega ekkert gott eða slæmt?

was the father of modern capitalism, Adam Smith, and he said this.

Er það virkilega málið að gallblöðruaðgerð og ferð til Parísar

This is worth contemplating:

eru nákvæmlega sami hluturinn? Þetta virðist vera einnar spurningar greindavísitölupróf.

"The great source of both the misery and disorders of human life

seems to arise from overrating the difference

Þau geta ekki verið nákvæmlega það sama.

between one permanent situation and another.

Í aðeins háfleygara orðalagi, en nær sannleikanum,

Some of these situations may, no doubt, deserve to be preferred to others,

var faðir nútíma kapítalismans, Adam Smith, og hann sagði þetta.

Það er þess virði að íhuga þau orð:

but none of them can deserve to be pursued

"Hin mikla uppspretta af bæði eymd og óreiðu í lífi manns

with that passionate ardor which drives us to violate the rules

virðist koma frá yfirmati mismuns

either of prudence or of justice,

milli eins varanslegs ástands til hins næsta ...

or to corrupt the future tranquility of our minds,

Sum af þessum ástöndum gætu, eflaust, átt skilið að vera vænlegri en önnur,

either by shame from the remembrance of our own folly,

en engin þeirra eiga skilið að vera elt

or by remorse for the horror of our own injustice."

In other words: yes, some things are better than others.

með þeim ástríðufulla hita sem fær okkur til að brjóta reglur

We should have preferences that lead us into one future over another.

hvort það sé vegna tillitssemi eða réttlæti, eða til að spilla framtíð hreinleika huga okkar,

But when those preferences drive us too hard and too fast

hvort sem það sé af skömm af minningum af eigin kjánaskap

because we have overrated the difference between these futures,

eða af iðrun fyrir hryllingin af okkar eigin óréttlæti."

we are at risk.

Með öðrum orðum: já, sumir hlutir eru betri en aðrir.

When our ambition is bounded, it leads us to work joyfully.

Við ættum að hafa forsmekk sem leiðir okkur í eina framtíð frekar en aðra.

When our ambition is unbounded,

it leads us to lie, to cheat, to steal, to hurt others,

En þegar þessi forsmekkur keyrir okkur of stíft og of hratt

to sacrifice things of real value.

vegna þess að við höfum ofmetið muninn milli þessarra framtíða,

When our fears are bounded,

we're prudent, we're cautious,

erum við í hættu.

we're thoughtful.

When our fears are unbounded and overblown,

Þegar metnaðurinn okkar er bundinn, leiðir hann okkur til að vinna hamingjusamlega.

we're reckless, and we're cowardly.

Þegar metnaðurinn okkar er óbundinn, leiðir okkur til lyga, svika, þjófnaðar, til að meiða aðra,

The lesson I want to leave you with, from these data,

is that our longings and our worries are both to some degree overblown,

til að fórna hlutum sem hafa raunverulegt virði. Þegar óttar okkar eru bundnir,

because we have within us the capacity to manufacture the very commodity

þá erum við tillitssöm, við erum varkár, við erum umhyggjusöm.

Þegar óttar okkar eru óbundnir og yfirblásnir,

we are constantly chasing when we choose experience.

við erum kærulaus, og við erum skræfur.

Thank you.

Lexían sem ég vil skilja eftir með ykkur frá þessum gögnum

(Applause)

er að okkar langanir og áhyggkjur okkar eru bæði upp að vissu marki yfirblásin,

vegna þess að við höfum innan okkur eiginleikann að búa til þann munað

sem við erum í sífellu að elta þegar við veljum reynslu.

Takk fyrir.