The art of asking | Amanda Palmer

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Tim Morley Reviewer: Paulina Kozuchova

(Breathes in)

(enspiras, elspiras)

(Breathes out)

Mi ne ĉiam perlaboris vivrimedojn per muziko.

So, I didn't always make my living from music.

Dum ĉirkaŭ kvin jaroj post kiam mi finstudis

For about the five years after graduating

en respektata liberarta universitato,

from an upstanding liberal arts university,

this was my day job.

jen la laboro, kiun mi faris.

(Laughter)

I was a self-employed living statue called the Eight-Foot Bride,

Mi laboris sendepende kiel vivanta statuo nomita "La 2-metra Novedzino"

and I love telling people I did this for a job,

kaj mi ŝategas rakonti pri tiu laboro,

because everybody always wants to know,

ĉar ĉiu ĉiam estas scivolema pri tio,

who are these freaks in real life.

kiuj estas tiuj stranguloj en la vera vivo.

(Laughter)

Hello.

Saluton!

I painted myself white one day, stood on a box,

Unu tagon, mi farbis min blanka, grimpis sur skatolon,

put a hat or a can at my feet,

metis ĉapelon aŭ ladskatolon ĉe miaj piedoj,

and when someone came by and dropped in money,

kaj kiam iu aliris min kaj enmetis monerojn,

mi donis al ŝli floron kaj intensan okul-kontakton.

I handed them a flower --

and some intense eye contact.

Kaj se ŝli ne prenis la floron,

And if they didn't take the flower,

I threw in a gesture of sadness and longing --

mi aldonis geston de malgajo kaj sopirado

dum ŝli forpaŝis.

as they walked away.

(ridoj)

(Laughter)

So I had the most profound encounters with people,

Do mi havis plej profundajn interagojn kun homoj,

especially lonely people

aparte kun solecaj homoj, kiuj ŝajne

who looked like they hadn't talked to anyone in weeks,

ne parolis kun iu jam de semajnoj,

and we would get this beautiful moment of prolonged eye contact

kaj ni spertis belegan momenton

de longa okulumado sur la strato,

being allowed in a city street,

and we would sort of fall in love a little bit.

kaj ni iom enamiĝetis.

And my eyes would say --

Kaj miaj okuloj diris, "Dankon. Mi vidas vin."

"Thank you.

I see you."

And their eyes would say --

Kaj iliaj okuloj diris,

"Neniu iam ajn vidas min. Dankon."

"Nobody ever sees me.

Thank you."

Kaj foje homoj mistraktis min.

I would get harassed sometimes.

People would yell at me from their cars.

Pasantoj kriaĉis el siaj aŭtoj,

"Get a job!"

"Trovu laboron!"

(Laughing) And I'd be, like,

Kaj mi respondis, "Jen mia laboro."

"This is my job."

But it hurt, because it made me fear

Sed tio vundis min, ĉar mi ektimis,

that I was somehow doing something un-joblike

ke eble mi faras ion nelaborecan

kaj nejustan, hontindan.

and unfair, shameful.

I had no idea how perfect a real education I was getting

Mi tute ne konsciis, ke mi fakte perfekte trejniĝis

for the music business on this box.

sur tiu ĉi skatolo por laboro en la muzikindustrio.

And for the economists out there,

Kaj por la ekonomistoj inter vi,

you may be interested to know I actually made a pretty predictable income,

eble interesus vin scii, ke mi fakte gajnis sufiĉe regulan enspezon,

which was shocking to me, given I had no regular customers,

kio ŝokis min,

konsiderante ke mi havis neniujn regulajn klientojn,

but pretty much 60 bucks on a Tuesday, 90 bucks on a Friday.

sed estis preskaŭ ĉiam po 60 dolaroj marde, po 90 vendrede.

It was consistent.

Konstante.

And meanwhile, I was touring locally and playing in nightclubs

Kaj samtempe, mi muzikis en la apuda regiono

kun mia grupo The Dresden Dolls.

with my band, the Dresden Dolls.

Mi ludis pianon, kun genia tamburisto.

This was me on piano, a genius drummer.

I wrote the songs, and eventually

Mi verkis la kantojn, kaj finfine

we started making enough money that I could quit being a statue,

ni komencis gajni sufiĉe da mono, ke mi povis ĉesi statuumi

and as we started touring,

kaj kiam ni komencis turnei,

mi vere ne volis perdi tiun senton

I really didn't want to lose this sense

de rekta konekto kun homoj, ĉar mi ŝategis tion.

of direct connection with people, because I loved it.

So after all of our shows, we would sign autographs

Do post ĉiuj niaj koncertoj, ni disdonadis aŭtografojn

kaj brakumadis la spektintojn kaj umis kun ili,

and hug fans and hang out and talk to people,

and we made an art out of asking people to help us and join us,

kaj ni igis helpopetadon artformo, petante al homoj

helpi kaj aliĝi al ni, kaj mi serĉis lokajn muzikistojn

and I would track down local musicians and artists

kaj artistojn kaj invitis ilin prezenti siajn verkojn ekster nia spektaklo,

and they would set up outside of our shows,

and they would pass the hat,

kaj ili monpetis tie,

and then they would come in and join us onstage,

kaj poste ili sursceniĝis kun ni,

kaj tiel ni havas ĉiam ŝanĝiĝantan aron de strangaj, hazardaj, cirkaj gastoj.

so we had this rotating smorgasbord of weird, random circus guests.

And then Twitter came along,

Kaj poste venis Twitter,

and made things even more magic,

kaj kunvenis nova tavolo de magio, ĉar mi povis

because I could ask instantly for anything anywhere.

tuj peti ion ajn, ie ajn.

So I would need a piano to practice on,

Do mi ekzemple bezonis pianon por ekzerci,

and an hour later I would be at a fan's house.

kaj horon poste mi estis ĉe ies hejmo. Tio okazis en Londono.

This is in London.

Homoj portadis al ni hejmfaritajn manĝaĵojn

People would bring home-cooked food to us

all over the world backstage and feed us and eat with us.

ĉie en la mondo, por manĝigi nin kaj manĝi kun ni. Tio estis en Seatlo.

This is in Seattle.

Homoj laborantaj en muzeo aŭ vendejo

Fans who worked in museums and stores

and any kind of public space would wave their hands

aŭ iu ajn publika spaco proponis tiujn al ni

por lastminuta, spontana, senpaga koncerto.

if I would decide to do a last-minute, spontaneous, free gig.

This is a library in Auckland.

Jen biblioteko en Aŭklando.

On Saturday I tweeted for this crate and hat,

Sabate mi pepis peton por skatolo kaj ĉapelo,

because I did not want to schlep them from the East Coast,

ĉar mi ne volis kunportaĉi ilin dehejme,

kaj tiu ulo Kris provizis ilin.

and they showed up care of this dude, Chris, from Newport Beach,

Li salutas vin.

who says hello.

I once tweeted, "Where in Melbourne can I buy a neti pot?"

En Melburno mi demandis kie mi povas aĉeti nazo-lavilon.

And a nurse from a hospital drove one

Kaj flegistino de apuda malsanulejo veturigis unu

right at that moment to the cafe I was in,

rekte al la kafejo, kie mi sidis,

and I bought her a smoothie

mi regalis ŝin per trinkaĵo

and we sat there talking about nursing and death.

kaj tie ni sidis, diskutante pri flegistado kaj pri morto.

And I love this kind of random closeness,

Kaj mi ŝategas tiuspecan hazardan intimon —

which is lucky, because I do a lot of couchsurfing.

feliĉe, ĉar mi multe uzas na Couch-surfing,

foje en domego, kie ĉiu mia teamano havas propran ĉambron

In mansions where everyone in my crew gets their own room

but there's no wireless,

sed mankas vifio, kaj en domoj okupitaj de punkuloj,

and in punk squats,

ĉiuj surplanke en unu ĉambro, kie mankas necesejo

everyone on the floor in one room with no toilets

but with wireless, clearly making it the better option.

sed ili ja havas vifion, do klare ni preferis tion!

(Laughter)

(ridoj)

Iufoje, ni haltigis nian kamionon

My crew once pulled our van up to a really poor Miami neighborhood

en tre malriĉa parto de Miamio

and we found out that our couchsurfing host for the night

kaj ni malkovris, ke nia gastigantino

estas 18-jara knabino, loĝanta ankoraŭ ĉe gepatroj,

was an 18-year-old girl, still living at home,

and her family were all undocumented immigrants from Honduras.

kaj la familianoj estas ĉiuj senpaperaj enmigrintoj el Honduro.

And that night, her whole family

Kaj nokte, la tuta familio

kuŝis sur la sofoj kaj ŝi dormis kun sia patrino

took the couches and she slept together with her mom

so that we could take their beds.

por ke ni dormu en iliaj litoj.

Kaj mi pripensis la aferon:

And I lay there thinking,

tiuj homoj havas tiom malmulton.

these people have so little.

Is this fair?

Ĉu justas?

And in the morning,

Kaj matene, la patrino montris al ni

her mom taught us how to try to make tortillas

kiel fari maizpanon kaj volis doni al mi biblion,

and wanted to give me a Bible,

and she took me aside and she said to me in her broken English,

kaj ŝi diris al mi private, per sia balbuta angla,

"Your music has helped my daughter so much.

"Via muziko tiom helpis al mia filino.

Thank you for staying here. We're all so grateful."

Dankon, ke vi venis ĉi tien. Ni ĉiuj estas tiom dankemaj."

And I thought, this is fair.

Kaj mi pensis, ke jes, tio justas.

Tio estas tio.

This is this.

A couple of months later, I was in Manhattan,

Du monatojn poste, mi estis en Manhatano,

and I tweeted for a crash pad, and at midnight,

kaj mi pepis por peti dormlokon, kaj je noktomezo

I'm on the Lower East Side,

mi sonorigas ĉe iu pordo,

and it occurs to me I've never actually done this alone.

kaj mi ekkonscias, ke mi unuafoje faras tion tutsole.

I've always been with my band or my crew.

Mi ĉiam estis kun mia grupo aŭ teamo.

Tion faras stultuloj, ĉu ne? (ridoj)

Is this what stupid people do?

(Laughter)

Is this how stupid people die?

Ĉu tiel mortas stultuloj?

And before I can change my mind, the door busts open.

Kaj subite malfermiĝis la pordo.

Ŝi estas artisto. Li estas blogisto pri financo ĉe Reuters,

She's an artist.

He's a financial blogger for Reuters,

and they're pouring me a glass of red wine

kaj ili verŝas por mi glason da ruĝa vino

and offering me a bath,

kaj proponas banon,

and I have had thousands of nights like that and like that.

kaj mi fakte pasigis milojn da noktoj tiaj, kaj tiaj.

Do, mi ofte sofo-surfas. Mi ofte ankaŭ hom-surfas.

So I couchsurf a lot. I also crowdsurf a lot.

Mi pensas, ke sofosurfi kaj homsurfi

I maintain couchsurfing and crowdsurfing

are basically the same thing.

estas principe la sama afero.

You're falling into the audience

Vi estas falanta en la spektantaron

and you're trusting each other.

kaj vi fidas unu la alian.

I once asked an opening band of mine

Unu fojon, mi demandis mian antaŭbandon

if they wanted to go out into the crowd and pass the hat

ĉu ili ŝatus iri inter la homojn kaj rondirigi la ĉapelon

to get some extra money, something that I did a lot.

por ekhavi kroman monon — tion mi faradis ofte.

Kaj kiel ĉiam, la bando entuziasmis,

And as usual, the band was psyched,

sed en la bando estis unu ulo

but there was this one guy in the band

kiu diris al mi, ke li simple ne povis iri tien.

who told me he just couldn't bring himself to go out there.

It felt too much like begging to stand there with the hat.

Stari tie kun la ĉapelo sentiĝis al li tro kiel almozpetado.

Kaj mi renkonis lian timon de "Ĉu tio justas?" kaj "Trovu laboron."

And I recognized his fear

of "Is this fair?"

and "Get a job."

Kaj dume, mia propra bando kreskis pli kaj pli.

And meanwhile, my band is becoming bigger and bigger.

We sign with a major label.

Ni ekhavis kontrakton kun grava muzikeldonejo.

And our music is a cross between punk and cabaret.

Kaj nia muziko estas io inter punko kaj kabaredo.

It's not for everybody.

Ĝi estas ne por ĉiu.

Well, maybe it's for you.

Nu, eble estas por vi.

(Laughter)

Ni enkontraktiĝas, kaj sekvas reklamegoj antaŭ la nova disko.

We sign, and there's all this hype leading up to our next record.

And it comes out and it sells about 25,000 copies

Kaj ĝi eldoniĝas, kaj vendiĝas ĉirkaŭ 25,000 kopioj ene de kelkaj semajnoj,

in the first few weeks,

and the label considers this a failure.

kaj la eldonejo konsideras tion fiasko.

I was like, "25,000, isn't that a lot?"

Kaj mi diris, "25,000 - ĉu tio ne estas multe?"

They said, "No, the sales are going down.

Kaj ili diris, "Ne, la vendoj falas. Estas fiasko."

It's a failure."

And they walk off.

Kaj ili rezignis pri mi.

Right at this same time, I'm signing and hugging after a gig,

En la sama tempo, mi disdonas aŭtografojn kaj brakumas homojn post koncerto,

kaj venas al mi ulo

and a guy comes up to me

and hands me a $10 bill,

kaj donas al mi 10 dolarojn,

and he says,

kaj diras,

"I'm sorry, I burned your CD from a friend."

"Pardonu min, mi kopiis vian diskon de amiko."

(Laughter)

(ridoj)

"Sed mi legadas vian blogon, mi scias ke vi malamas vian eldonejon.

"But I read your blog, I know you hate your label.

I just want you to have this money."

Mi nur volas, ke vi havu ĉi tiun monon."

And this starts happening all the time.

Kaj tio ĉi ekokazadas la tutan tempon.

I become the hat after my own gigs,

Mi iĝas la ĉapelo post miaj propraj koncertoj,

but I have to physically stand there and take the help from people,

sed mi devas fizike stari tie kaj akcepti la helpon de homoj,

and unlike the guy in the opening band,

kaj malkiel la ulo en la antaŭbando,

I've actually had a lot of practice standing there.

mi fakte havis multe da sperto pri stari tie.

Dankon.

Thank you.

And this is the moment I decide

Kaj jen la momento en kiu mi decidis,

I'm just going to give away my music for free

ke mi simple disdonos mian muzikon rete, senpage,

online whenever possible,

laŭeble plej ofte,

so it's like Metallica over here, Napster, bad;

do je unu ekstremo estas Metallica — "Malbenita Napster!"

Amanda Palmer over here,

kaj Amanda Palmer je la alia, kaj mi instigos kopiadon,

and I'm going to encourage torrenting, downloading, sharing,

torentadon, elŝutadon, kunhavigon, sed mi petos helpon,

but I'm going to ask for help,

because I saw it work on the street.

ĉar mi vidis surstrate, ke tio funkcias.

So I fought my way off my label, and for my next project

Do mi batale disiĝis de la eldonistoj kaj por la sekva projekto

with my new band, the Grand Theft Orchestra,

kun mia nova bando, the Grand Theft Orchestra,

I turned to crowdfunding.

mi ekuzis amas-monpetadon (crowdfunding),

And I fell into those thousands of connections that I'd made,

kaj mi enfalis en la milojn da konektoj, kiujn mi kreis,

and I asked my crowd to catch me.

kaj petis al la homoj kapti min.

Kaj la celo estis 100,000 dolaroj.

And the goal was 100,000 dollars.

My fans backed me at nearly 1.2 million,

Miaj admirantoj subtenis min per 1.2 milionoj,

which was the biggest music crowdfunding project to date.

kio tiutempe estis la plej sukcesa primuzika amas-monpetado.

(Applause)

(aplaŭdo)

And you can see how many people it is.

Kaj vi vidas kiom da homoj tio estas.

Estas proksimume 25,000 homoj.

It's about 25,000 people.

And the media asked,

Kaj la amasinformiloj demandis, "Amanda,

"Amanda, the music business is tanking and you encourage piracy.

la muzikindustrio paneas kaj vi instigas piratadon.

How did you make all these people pay for music?"

Kiel vi igis ĉiujn ĉi homojn pagi por muziko?"

And the real answer is, I didn't make them.

Kaj la vera respondo estas: mi ne igis ilin, mi petis ilin.

I asked them.

And through the very act of asking people,

Kaj per la petado mem,

mi konektiĝis kun la homoj,

I'd connected with them,

and when you connect with them, people want to help you.

kaj kiam vi konektiĝas kun ili, ili volas helpi al vi.

It's kind of counterintuitive for a lot of artists.

Estas iusence kontraŭintuicia por multaj artistoj.

Ili ne volas peti aferojn.

They don't want to ask for things.

But it's not easy.

Sed ne estas facile. Ne estas facile peti.

It's not easy to ask.

And a lot of artists have a problem with this.

Kaj multaj artistoj havas problemon pri tio.

Asking makes you vulnerable.

Petado vundebligas vin.

And I got a lot of criticism online,

Kaj mi estis kritikata multe en la reto

after my Kickstarter went big,

post kiam mia Kickstarter furoris

for continuing my crazy crowdsourcing practices,

pro tio, ke mi daŭrigis miajn frenezajn amaspetadojn,

specife, ke mi petis al muzikistoj,

specifically for asking musicians

who are fans if they wanted to join us on stage

kiuj sekvis nin, ĉu ili volas sursceniĝi kun ni

for a few songs in exchange for love and tickets and beer,

por kelkaj kantoj, interŝange kontraŭ amo kaj biletoj

kaj biero, kaj jen falsigita foto de mi,

and this was a doctored image that went up of me on a website.

kiun oni afiŝis ĉe iu retejo.

And this hurt in a really familiar way.

Kaj tio doloris en vere konata maniero.

And people saying,

Kaj la homoj kiuj diradis, "Vi ne plu rajtas

"You're not allowed anymore to ask for that kind of help,"

peti tiuspecan helpon,"

really reminded me of the people in their cars yelling, "Get a job."

vere memorigis min pri la homoj en la aŭtoj kriantaj, "Trovu laboron."

Ĉar ili ne estis kun ni sur la strato,

Because they weren't with us on the sidewalk,

kaj ili ne vidis la interŝanĝon

and they couldn't see the exchange

that was happening between me and my crowd,

kiu okazis inter mi kaj mia homamaso —

an exchange that was very fair to us but alien to them.

interŝanĝon, kiu estis ege justa por ni sed nekonata al ili.

So this is slightly not safe for work.

Nu, tio ĉi estas maldeceta.

Jen la berlina festo por miaj Kickstarter-subtenantoj.

This is my Kickstarter backer party in Berlin.

At the end of the night, I stripped and let everyone draw on me.

Fine de la nokto, mi senvestiĝis kaj lasis ĉiujn desegni sur min.

Now let me tell you, if you want to experience

Nu, homoj, se vi volas ĝisfunde sperti

the visceral feeling of trusting strangers --

la senton de fidi nekonatulojn,

(Laughter)

mi rekomendas ĉi tion,

I recommend this,

especially if those strangers are drunk German people.

ĉefe se tiuj nekonatuloj estas ebriaj germanoj.

(Laughter)

Jen majstra, ninĝa-nivela konekto kun la admirantaro,

This was a ninja master-level fan connection,

ĉar kion mi vere diris per tio estis,

because what I was really saying here was,

I trust you this much.

ĉi tiom multe mi fidas vin.

Should I?

Ĉu mi povas? Montru al mi.

Show me.

For most of human history,

Dum plejparto de homa historio,

musicians, artists, they've been part of the community.

muzikistoj, artistoj, ili estis parto de la komunumo,

Connectors and openers, not untouchable stars.

konektantoj kaj malfermantoj, ne neatingeblaj steluloj.

Celebrity is about a lot of people loving you from a distance,

Esti famulo signifas, ke amaso da homoj amas vin de malproksime,

but the Internet

sed la interreto kaj la enhavo

and the content that we're freely able to share on it

kiun ni povas libere kundividi pere de ĝi

are taking us back.

revenigas nin tien.

It's about a few people loving you up close

Temas pri kelkaj proksimaj homoj, kiuj amegas vin

and about those people being enough.

kaj pri tio, ke tiuj homoj sufiĉas.

So a lot of people are confused by the idea

Do, multajn homojn konfuzigas la ideo,

of no hard sticker price.

ke mankas prez-etikedo.

They see it as an unpredictable risk, but the things I've done,

Ili perceptas tion kiel neantaŭvideblan riskon, sed la aferoj kiujn mi faris,

the Kickstarter, the street, the doorbell,

la Kickstarter, la strato, la sonorilo,

I don't see these things as risk.

mi ne perceptas tiujn ĉi aferojn kiel riskon.

I see them as trust.

Mi perceptas ilin kiel fidon.

Now, the online tools

La retaj iloj, kiuj igos tiun interŝanĝon tiom facila

to make the exchange as easy and as instinctive as the street,

kaj instinkta kiel sur la strato —

ili evoluantas.

they're getting there.

But the perfect tools aren't going to help us

Sed eĉ la plej bonaj iloj ne helpos al ni

if we can't face each other

se ni ne kapablos konfronti unu la alian

and give and receive fearlessly,

kaj doni kaj ricevi sentime,

but, more important --

sed, pli grave,

to ask without shame.

peti senhonte.

My music career has been spent

Mi pasigis mian muzikan karieron

trying to encounter people on the Internet the way I could on the box.

strebante renkonti homojn interrete

en la sama maniero kiel mi faris starante sur la skatolo,

So blogging and tweeting not just about my tour dates

do blogante kaj pepante ne nur pri la datoj de miaj koncertoj

and my new video but about our work and our art

kaj mia nova muzikvideo, sed pri nia laboro kaj nia arto

and our fears and our hangovers,

kaj niaj timoj kaj niaj postebrioj, niaj eraroj,

our mistakes,

and we see each other.

kaj ni vidas unu la alian.

Kaj mi pensas ke kiam ni vere vidas unu la alian,

And I think when we really see each other,

we want to help each other.

ni volas helpi unu la alian.

Mi pensas, ke homoj estis obseditaj per la malĝusta demando,

I think people have been obsessed with the wrong question,

which is, "How do we make people pay for music?"

kiu estas, "Kiel ni igu homoj pagi por muziko?"

Kio se ni ekdemandus,

What if we started asking,

"How do we let people pay for music?"

"Kiel ni ebligu al homoj pagi por muziko?"

Dankon.

Thank you.

(Applause)

(aplaŭdo)