Dare to Educate Afghan Girls | Shabana Basij-Rasikh | TED Talks

Shabana Basij-Rasikh: Thách thức để giáo dục các cô gái Afghan

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Natalie Ho Reviewer: Tommy Tran

When I was 11,

Khi tôi 11 tuổi,

I remember waking up one morning to the sound of joy in my house.

Tôi nhớ một buổi sáng tôi thức dậy khi nghe tiếng hân hoan trong căn nhà của tôi.

My father was listening to BBC News

Bố tôi lúc ấy đang nghe tin tức BBC

on his small, gray radio.

trên chiếc radio màu xám nhỏ của ông ấy

There was a big smile on his face which was unusual then,

Ông ấy nở một nụ cười rất lớn, điều này rất bất thường

because the news mostly depressed him.

vì tin tức thường làm ông ấy buồn rầu hơn.

"The Taliban are gone!" my father shouted.

Ông ấy la lên: "Bọn Taliban đã đi rồi!"

I didn't know what it meant,

Lúc đó tôi không hiểu rõ

but I could see that my father was very, very happy.

nhưng tôi có thể thấy rằng bố tôi rất, rất vui mừng

"You can go to a real school now," he said.

"Bây giờ con có thể thật sự đến trường rồi" Ông nói .

A morning that I will never forget.

Một buổi sáng mà tôi không thể nào quên được.

A real school.

Một ngôi trường thật sự.

You see, I was six when the Taliban took over Afghanistan

Bạn biết không, bọn Taliban đến xâm lấn Afghanistan từ khi tôi 6 tuổi

and made it illegal for girls to go to school.

và ngăn cấm các cô gái đi học.

So for the next five years, I dressed as a boy

Trong 5 năm sau đó , tôi đã ăn mặc như 1 thằng con trai

to escort my older sister, who was no longer allowed

để đi cùng với chị tôi tới một trường bí mật

to be outside alone, to a secret school.

vì chị tôi bị cấm ra khỏi nhà môt mình.

It was the only way we both could be educated.

Đó là cách duy nhất để chúng tôi có thể đi học.

Each day, we took a different route

Mỗi ngày, chúng tôi đi con đường khác nhau

so that no one would suspect where we were going.

để không bị ai nghi ngờ về điểm đến của chúng tôi.

We would cover our books in grocery bags

Chúng tôi giấu sách vở trong giỏ đi chợ

so it would seem we were just out shopping.

như thế mọi người sẽ nghĩ chúng tôi chỉ đi mua sắm.

The school was in a house,

Cái trường ấy trong một căn nhà,

more than 100 of us packed in one small living room.

hơn 100 đứa chúng tôi chen lấn trong một phòng khách nhỏ hẹp.

It was cozy in winter but extremely hot in summer.

Khá là ấm áp trong mùa đông nhưng mùa hè thì cực kì nóng.

We all knew we were risking our lives --

Tất cả chúng tôi đều biết đang mạo hiểm tính mạng của chính mình

the teacher, the students and our parents.

thầy cô, học sinh và cha mẹ chúng tôi.

From time to time, the school would suddenly be canceled

Có một vài lần, ngôi trường đột nhiên đóng cửa

for a week because Taliban were suspicious.

khoảng một tuần vì lũ Taliban nghi ngờ.

We always wondered what they knew about us.

Chúng tôi luôn tự hỏi họ biết gì về chúng tôi.

Were we being followed?

Chúng tôi có bị theo dõi không?

Do they know where we live?

Họ có biết chỗ chúng tôi ở không?

We were scared,

Chúng tôi đã rất sợ,

but still, school was where we wanted to be.

nhưng dù vậy, chúng tôi vẫn muốn tới trường.

I was very lucky to grow up in a family

Tôi rất may mắn được nuôi dạy trong một gia đình

where education was prized and daughters were treasured.

rất trân trọng việc học và con gái được quý trọng.

My grandfather was an extraordinary man for his time.

Ông ngoại của tôi là một người thật đáng khâm phục vào thời ấy

A total maverick from a remote province of Afghanistan,

Một người hoàn toàn bị ruồng bỏ từ một tỉnh xa ở Afghanistan,

he insisted that his daughter, my mom,

ông nài nỉ để con gái ông, mẹ của tôi

go to school, and for that he was disowned by his father.

được đến trường, và vì vậy nên ông bị cha của ông ấy từ bỏ.

But my educated mother became a teacher.

Nhưng người mẹ có giáo dục của tôi trở thành giáo viên.

There she is.

Bà ấy đây.

She retired two years ago, only to turn our house

Bà nghỉ hưu 2 năm về trước để dùng nhà của chúng tôi

into a school for girls and women in our neighborhood.

để mở trường cho bé gái và phụ nữ trong hàng xóm.

And my father -- that's him --

Và đây là bố của tôi

he was the first ever in his family to receive an education.

ông là người đầu tiên trong gia đình của ông ấy được giáo dục.

There was no question that his children

Không nghi ngờ rằng con cái của ông ấy

would receive an education, including his daughters,

sẽ được giáo dục, bao gồm con gái của ông,

despite the Taliban, despite the risks.

bất chấp Taliban, và bất chấp những hiểm nguy.

To him, there was greater risk in not educating his children.

Đối với ông, con cái không được học là mối nguy hiểm lớn hơn cả.

During Taliban years, I remember

Trong những năm Taliban, tôi nhớ rằng

there were times I would get so frustrated by our life

có những lúc tôi rất tức giận về cuộc sống của chúng tôi

and always being scared and not seeing a future.

và luôn sợ hãi và không thấy được tương lai.

I would want to quit,

Tôi rất muốn từ bỏ chuyện học,

but my father,

nhưng bố tôi,

he would say,

ông sẽ nói rằng,

"Listen, my daughter,

"Nghe này con gái,

you can lose everything you own in your life.

con có thể mất hết mọi thứ con có trên cuộc đời này

Your money can be stolen. You can be forced to leave your home during a war.

Tiền của con có thể bị cướp mất. Con có thể bị buộc phải rời khỏi nhà trong thời gian chiến tranh.

But the one thing that will always remain with you

Nhưng một thứ sẽ mãi mãi tồn tại với con

is what is here,

là thứ trong đây,

and if we have to sell our blood to pay your school fees,

và nếu chúng ta bị bắt buộc phải bán máu để trả tiền học phì,

we will.

chúng ta sẽ làm thế.

So do you still not want to continue?"

Vậy thì con còn muốn tiếp tục nữa không?

Today I am 22.

Hôm nay tôi 22 tuổi.

I was raised in a country that has been destroyed

Tôi đã được lớn lên ở một quốc gia đã bị tiêu hủy

by decades of war.

bởi bao thập niên chiến tranh.

Fewer than six percent of women my age have made it beyond high school,

Ít hơn 6% phụ nữ tuổi tôi được học sau trung học phổ thông,

and had my family not been so committed to my education,

và nếu gia đình tôi không cam kết về việc học của tôi,

I would be one of them.

tôi cũng trở thành một trong số họ.

Instead, I stand here a proud graduate of Middlebury College.

Nhưng mà, tôi hãnh diện đứng đây là một sinh viên tốt nghiệp trường Cao Đẳng Middlebury.

(Applause)

(vỗ tay)

When I returned to Afghanistan, my grandfather,

Khi tôi trở về Afghanistan, ông ngoại tôi,

the one exiled from his home for daring to educate his daughters,

người bị ruồng bỏ bởi gia đình vì ông dám cho con gái của ông đi học,

was among the first to congratulate me.

là một trong những người đầu tiên chúc mừng tôi.

He not only brags about my college degree,

Ông ấy không những khoe về bằng cao đẳng của tôi,

but also that I was the first woman,

mà còn về tôi là người phụ nữ đầu tiên,

and that I am the first woman

và tôi là người phụ nữ đầu tiên

to drive him through the streets of Kabul.

có thể chở ông ấy trên những con đường ở Kabul.

(Applause)

(vỗ tay)

My family believes in me.

Gia đình tôi tin tưởng tôi.

I dream big, but my family dreams even bigger for me.

Tôi mơ ước lớn, nhưng gia đình tôi mong ước cho tôi còn lớn hơn.

That's why I am a global ambassador for 10x10,

Vì thế tôi là đại sứ toàn cầu cho 10x10,

a global campaign to educate women.

đây là cuộc vận động toàn cầu để giáo dục phụ nữ.

That's why I cofounded SOLA,

Vì vậy tôi giúp thành lập SOLA,

the first and perhaps only boarding school

ngôi trường đầu tiên và hẳn là duy nhất

for girls in Afghanistan,

cho con gái ở Afghanistan,

a country where it's still risky for girls to go to school.

một đất nước mà vẫn còn nguy hiểm cho các cô gái đến trường học

The exciting thing is that I see students at my school

Tôi rất phấn khởi khi thấy học sinh đến trường của tôi

with ambition grabbing at opportunity.

với kì vọng để nắm lấy cơ hội này.

And I see their parents and their fathers

Và tôi thấy cha mẹ họ và bố họ

who, like my own, advocate for them,

như cha của tôi, ủng hộ họ,

despite and even in the face of daunting opposition.

bất chấp và ngay cả khi đang gặp nhiều đối lập khó khăn.

Like Ahmed. That's not his real name,

Như Ahmed. Đó không phải là tên thật của ông ấy,

and I cannot show you his face,

và tôi không thể lộ mặt của ông ấy được,

but Ahmed is the father of one of my students.

nhưng Ahmed là cha của một học sinh của tôi.

Less than a month ago, he and his daughter

Ít hơn một tháng rồi, ông và con gái ông

were on their way from SOLA to their village,

đang trên đường tới SOLA từ làng của họ,

and they literally missed being killed

và họ thật sự chỉ xém bị giết chết

by a roadside bomb by minutes.

vì một quả bom bên đường chỉ trong vài phút.

As he arrived home, the phone rang,

Khi ông vừa về tới nhà, điện thoại reng,

a voice warning him

một giọng nói đe dọa ông

that if he sent his daughter back to school,

nếu ông tiếp tục đưa con gái ông tới trường,

they would try again.

họ sẽ thử lần nữa.

"Kill me now, if you wish," he said,

Ông ấy trả lời: "Nếu ngươi muốn thì giết tôi đi,

"but I will not ruin my daughter's future

nhưng tôi sẽ không hủy hoại tương lai của con gái tôi

because of your old and backward ideas."

vì những tư tưởng lạc hậu và ngược đời của các người"

What I've come to realize about Afghanistan,

Tôi bây giờ đã nhận thấy về Afghanistan,

and this is something that is often dismissed in the West,

và đây là thứ thường bị bỏ qua ở Tây phương,

that behind most of us who succeed

là đằng sau hầu hết mỗi người thành công chúng ta

is a father who recognizes the value in his daughter

là một người cha trân trọng giá trị của con gái họ

and who sees that her success is his success.

và người thấy thành công của con gái mình như là thành công của chính họ.

It's not to say that our mothers aren't key in our success.

Đây không phải nói người mẹ không quan trọng trong thành công của chúng ta.

In fact, they're often the initial and convincing negotiators

Thật ra, họ là người đầu tiên và là người thương thuyết thuyết phục

of a bright future for their daughters,

cho một tương lai sáng của con gái họ,

but in the context of a society like in Afghanistan,

nhưng trong hoàn cảnh xã hội như Afghanistan,

we must have the support of men.

chúng ta cần đến sự ủng hộ của những người đàn ông.

Under the Taliban, girls who went to school

Dưới Taliban, những cô gái đến trường

numbered in the hundreds --

cả hàng trăm người

remember, it was illegal.

nhớ rằng, đó là bất hợp pháp.

But today, more than three million girls are in school in Afghanistan.

Nhưng ngày hôm nay, hơn 3 triệu nữ sinh đang theo học ở Afghanistan

(Applause)

(vỗ tay)

Afghanistan looks so different from here in America.

Afghanistan nhìn rất khác khi nhìn từ Mỹ.

I find that Americans see the fragility in changes.

Tôi thấy rằng người Mỹ thấy sự yếu ớt, dễ vỡ trong những thay đổi.

I fear that these changes will not last

Tôi sợ rằng tất cả những thay đổi đó sẽ không kéo dài hơn

much beyond the U.S. troops' withdrawal.

sau khi quân đội Mỹ rút đi.

But when I am back in Afghanistan,

Nhưng khi tôi trở về Afghanistan,

when I see the students in my school

khi tôi thấy học sinh trong trường của tôi

and their parents who advocate for them,

và cha mẹ họ ủng hộ họ,

who encourage them, I see a promising future

khuyến khích họ, tôi thấy một tương lai hứa hẹn

and lasting change.

và sự thay đổi sẽ tồn tại lâu dài.

To me, Afghanistan is a country of hope and boundless possibilities,

Đối với tôi, Afghanistan là một đất nước của hy vọng, khả năng không giới hạn,

and every single day

và mỗi ngày

the girls of SOLA remind me of that.

nữ sinh trường SOLA nhắc nhở tôi về điều đó.

Like me, they are dreaming big.

Như tôi, họ có mơ ước lớn.

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(vỗ tay)