Julian Assange: Why the world needs WikiLeaks

Julian Assange: Tại sao thế giới cần WikiLeaks

Translator: Le Khanh-Huyen Reviewer: Anh Tran

Chris Anderson: Julian, welcome.

Chào mừng anh đến với TED, anh Julian.

It's been reported that WikiLeaks, your baby,

Tôi được biết rằng trong vài năm gần đây,

has, in the last few years

đứa con tinh thần WikiLeaks của anh

has released more classified documents

đã công bố thêm nhiều tài liệu mật

than the rest of the world's media combined.

hơn tất cả cơ quan truyền thông thế giới gộp lại.

Can that possibly be true?

Điều này có đúng không?

Julian Assange: Yeah, can it possibly be true?

Vâng, liệu điều này có đúng hay không?

It's a worry -- isn't it? -- that the rest of the world's media

Người ta đang lo ngại -- rằng giới truyền thông thế giới

is doing such a bad job

đang làm việc không hiệu quả

that a little group of activists

và để cho một nhóm nhỏ các nhà hoạt động xã hội

is able to release more

lại vượt xa trong việc công bố

of that type of information

loại thông tin như thế

than the rest of the world press combined.

hơn cả phần còn lại của thế giới đóng góp.

CA: How does it work?

WikiLeaks hoạt động theo cơ chế nào?

How do people release the documents?

Làm sao người ta công bố được các tài liệu đó?

And how do you secure their privacy?

Và anh làm cách nào để bảo vệ thông tin cá nhân của họ?

JA: So these are -- as far as we can tell --

Tôi chỉ có thể nói rằng, đó là

classical whistleblowers,

những người kiểm soát cổ điển.

and we have a number of ways for them

Chúng tôi có rất nhiều cách để

to get information to us.

họ đưa thông tin cho chúng tôi.

So we use this state-of-the-art encryption

Chúng tôi sử dụng loại mã hóa tiên tiến

to bounce stuff around the Internet, to hide trails,

để phát tán mọi thứ trên internet, để ẩn dấu vết,

pass it through legal jurisdictions

và lọt qua các tòa án pháp lý

like Sweden and Belgium

như Thụy Điển và Bỉ

to enact those legal protections.

để thông qua việc bảo vệ pháp lý.

We get information in the mail,

Chúng tôi lấy thông tin qua thư,

the regular postal mail,

loại thư bưu chính thông thường

encrypted or not,

mã hóa hoặc không,

vet it like a regular news organization, format it --

xem xét và kiểm tra nó như các tổ chức báo chí thông thường, rồi định dạng

which is sometimes something that's quite hard to do,

vì đôi khi có những điều không dễ làm,

when you're talking about

khi bạn làm việc với

giant databases of information --

những cơ sở dữ liệu thông tin khổng lồ

release it to the public

để công bố rộng rãi

and then defend ourselves

và rồi bảo vệ bản thân các bạn

against the inevitable legal and political attacks.

trước pháp luật và các vụ tấn công chính trị.

CA: So you make an effort to ensure

Vậy anh nỗ lực hết mình đã đảm bảo

the documents are legitimate,

rằng tài liệu đó là hợp pháp.

but you actually

Nhưng thật sự anh

almost never know who the identity of the source is?

hầu như không bao giờ biết nguồn gốc tài liệu đó.

JA: That's right, yeah. Very rarely do we ever know,

Đúng thế. Rất hiếm khi chúng tôi được biết.

and if we find out at some stage

Và nếu chúng tôi tìm ra một vài dấu vết nào đó

then we destroy that information as soon as possible.

thì chúng tôi sẽ hủy thông tin càng sớm càng tốt.

(Phone ring) God damn it.

(Chuông điện thoại reo) Ồ chết tiệt thật.

(Laughter)

(Cười)

CA: I think that's the CIA asking what the code is

Tôi đoán là CIA gọi để hỏi mã

for a TED membership.

để thành hội viên của TED.

(Laughter)

(Cười)

So let's take [an] example, actually.

Lấy một ví dụ nhé.

This is something

Đây là một thứ

you leaked a few years ago.

mà anh công bố cách đây vài năm.

If we can have this document up ...

Nếu chúng ta có tài liệu này...

So this was a story in Kenya a few years ago.

Đây là một chuyện ở Kenya cách đây vài năm.

Can you tell us what you leaked and what happened?

Anh có thể cho chúng tôi biết anh đã lấy thông tin như thế nào không?

JA: So this is the Kroll Report.

Đây là Báo cáo Kroll.

This was a secret intelligence report

Đây là một báo cáo tình báo

commissioned by the Kenyan government

được Chính phủ Kenya ủy quyền

after its election in 2004.

sau đợt bầu cử năm 2004.

Prior to 2004, Kenya was ruled

Trước năm 2004, Kenya nằm dưới quyền

by Daniel arap Moi

lãnh đạo của Daniel arap Moi

for about 18 years.

suốt 18 năm liền.

He was a soft dictator of Kenya.

Ông là một nhà độc tài mềm dẻo của Kenya.

And when Kibaki got into power --

và khi Kibaki lên nắm quyền --

through a coalition of forces that were trying

thông qua một liên minh quyền lực để cố

to clean up corruption in Kenya --

xóa sạch tình trạng tham nhũng ở Kenya --

they commissioned this report,

họ ủy thác bản báo cáo này

spent about two million pounds

chi ra khoảng 2 triệu bảng Anh

on this and an associated report.

cho nó và các báo cáo liên quan.

And then the government sat on it

Và rồi chính phủ trì hoãn

and used it for political leverage on Moi,

và sử dụng nó làm đòn bẩy chính trị với Moi,

who was the richest man --

- người giàu nhất lúc đó

still is the richest man -- in Kenya.

và tới giờ vẫn là giàu nhất Kenya.

It's the Holy Grail of Kenyan journalism.

Đó là chiếc Chén Thánh của nền báo chí Kenya.

So I went there in 2007,

Năm 2007, tôi tới đó

and we managed to get hold of this

và chúng tôi tìm cách nắm lấy báo cáo này

just prior to the election --

ngay trước đợt bầu cử --

the national election, December 28.

- đợt bầu cử toàn quốc, ngày 28/12.

When we released that report,

Khi chúng tôi công bố bản báo cáo,

we did so three days after the new president, Kibaki,

3 ngày sau khi tân tổng thống Kibaki

had decided to pal up with

quyết định cộng tác với

the man that he was going to clean out,

người mà ông muốn xóa sổ,

Daniel arap Moi,

Daniel arap Moi.

so this report then

Nên bản báo cáo này

became a dead albatross

trở thành sợi thòng lòng

around President Kibaki's neck.

quanh cổ tổng thống Kibaki.

CA: And -- I mean, to cut a long story short --

Và -- ý tôi là, để rút gọn câu chuyện --

word of the report leaked into Kenya,

những điều trong bản báo cáo được tiết lộ về Kenya,

not from the official media, but indirectly,

không phải từ một hãng thông tấn chính thức, mà gián tiếp.

and in your opinion, it actually shifted the election.

Theo quan điểm của anh, nó đã thay đổi cuộc bầu cử.

JA: Yeah. So this became front page of the Guardian

Vâng. Nó đã lên trang nhất của tờ Guardian

and was then printed in all the surrounding countries of Kenya,

và được in trên mọi tờ báo của Kenya,

in Tanzanian and South African press.

ở Nhà xuất bản Tanzania và Nam Phi.

And so it came in from the outside.

Thông tin được lấy từ bên ngoài Kenya.

And that, after a couple of days,

Vài ngày sau đó,

made the Kenyan press feel safe to talk about it.

nó khiến các tờ báo Kenya thấy an toàn khi tiết lộ thông tin này.

And it ran for 20 nights straight on Kenyan TV,

Nó được TV Kenya nhắc đến suốt 20 đêm liền,

shifted the vote by 10 percent,

thay đổi 10% số phiều bầu,

according to a Kenyan intelligence report,

theo một báo cáo của tình báo Kenya,

which changed the result of the election.

nó đã thay đổi kết quả cuộc bầu cử.

CA: Wow, so your leak

Ồ, vậy anh thông tin mà anh công bố

really substantially changed the world?

về căn bản đã thay đổi thế giới?

JA: Yep.

Vâng.

(Applause)

(Vỗ tay)

CA: Here's -- We're going to just show

Chúng ta vừa xem

a short clip from this

một đoạn phim ngắn

Baghdad airstrike video.

từ video về cuộc không kích vào Baghdad.

The video itself is longer,

Bản thân đoạn video dài hơn.

but here's a short clip.

Đây chỉ là một đoạn ngắn.

This is -- this is intense material, I should warn you.

Xin báo trước rằng đây là một đoạn phim rất bạo lực.

Radio: ... just fuckin', once you get on 'em just open 'em up.

Radio:... Chết tiệt, một khị lấy được rồi thì anh cứ mở ra.

I see your element, uh, got about four Humvees, uh, out along ...

Tôi thấy đơn vị của anh có 4 chiếc Humvee, ờ...

You're clear. All right. Firing.

Anh biết đấy. Đúng thế. Bắn đi.

Let me know when you've got them. Let's shoot.

Khi nào tóm được thì báo cho tôi. Bắn đi.

Light 'em all up.

Bắn sạch chúng.

C'mon, fire!

Nào, bắn!

(Machine gun fire)

(Tiếng súng máy)

Keep shoot 'n. Keep shoot 'n.

Bắn nữa đi. Bắn nữa đi.

(Machine gun fire)

(Tiếng súng máy)

Keep shoot 'n.

Bắn tiếp đi.

Hotel ... Bushmaster Two-Six, Bushmaster Two-Six,

Khách sạn ... Bushmaster Hai-Sáu, Bushmaster Hai-Sáu,

we need to move, time now!

Rút ngay, rút ngay lập tức!

All right, we just engaged all eight individuals.

Được rồi, chúng tôi mới bắn được 8 tên.

Yeah, we see two birds [helicopters], and we're still firing.

À, tôi thấy 2 con chim [trực thăng], chúng tôi đang bắn tiếp.

Roger. I got 'em.

OK. Tôi bắn rồi.

Two-Six, this is Two-Six, we're mobile.

Hai-Sáu, đây là Hai-Sáu, chúng tôi đang di chuyển.

Oops, I'm sorry. What was going on?

Tôi xin lỗi, đang có chuyện gì thế?

God damn it, Kyle. All right, hahaha. I hit 'em.

Chết tiệt, Kyle. Được rồi, hahaha. Tôi diệt hết rồi.

CA: So, what was the impact of that?

Vậy đoạn clip này có ảnh hưởng như thế nào?

JA: The impact on the people who worked on it

Nó tác động dữ dội tới những người

was severe.

có liên quan.

We ended up sending two people to Baghdad

Chúng tôi cử hai người tới Baghdad

to further research that story.

để nghiên cứu kỹ câu chuyện này.

So this is just the first of three attacks

Đây chỉ là trận đầu trong loạt 3 đợt tấn công

that occurred in that scene.

xảy ra trong video vừa rồi.

CA: So, I mean, 11 people died in that attack, right,

Ý tôi là, có 11 người chết trong đoạn clip trên,

including two Reuters employees?

kể cả 2 nhân viên của Reuters?

JA: Yeah. Two Reuters employees,

Vâng, có hai nhân viên của Reuters,

two young children were wounded.

hai đứa trẻ bị thương.

There were between 18 and 26 people killed all together.

Có khoảng 18 đến 26 người cùng chết lúc đó.

CA: And releasing this caused

Và việc công bố clip này

widespread outrage.

đã gây nên làn sóng căm phẫn.

What was the key element of this

Theo anh, yếu tố nào quyết định

that actually caused the outrage, do you think?

ảnh hưởng dữ dội của nó?

JA: I don't know. I guess people can see

Tôi không biết, tôi đoán mọi người có thể thấy

the gross disparity in force.

sự chênh lệch quá rõ ràng về lực lượng.

You have guys walking in a relaxed way down the street,

Có những người đi thong dong trên phố

and then an Apache helicopter sitting up at one kilometer

và rồi một chiếc trực thăng đứng chờ cách đó 1km

firing 30-millimeter cannon shells

bắn khẩu đại bác nòng 30mm

on everyone --

vào mọi người --

looking for any excuse to do so --

có lý do nào để bào chữa

and killing people rescuing the wounded.

và giết cả những người đang cứu chữa người bị thương.

And there was two journalists involved that clearly weren't insurgents

Và có hai nhà báo liên quan hoàn toàn không chống cự

because that's their full-time job.

bởi đó là việc làm của họ.

CA: I mean, there's been this U.S. intelligence analyst,

Ý tôi là, nhà phân tích tình báo Hoa Kỳ

Bradley Manning, arrested,

Bradley Manning, đã bị bắt.

and it's alleged that he confessed in a chat room

Và lý do họ đưa ra là ông đã thú nhận trong một cuộc gặp mặt

to have leaked this video to you,

rằng đã tiết lộ video này cho anh,

along with 280,000

cùng với 280.000

classified U.S. embassy cables.

bức điện mật của Đại sứ quán Hoa Kỳ.

I mean, did he?

Ý tôi là, có phải chính ông ấy không?

JA: We have denied receiving those cables.

Chúng tôi đã từ chối nhận những bức điện đó.

He has been charged,

Ông ta đã được trả tiền,

about five days ago,

khoảng 5 ngày trước

with obtaining 150,000 cables

với 150,000 bức điện thu được

and releasing 50.

và công bố 50 bản.

Now, we had released,

Hiện nay, chúng tôi đã công bố

early in the year,

hồi đầu năm

a cable from the Reykjavik U.S. embassy,

một bức điện từ Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Reykjavik (Iceland).

but this is not necessarily connected.

Nhưng không cần thiết phải kết nối.

I mean, I was a known visitor of that embassy.

Ý tôi là, tôi là một vị khách quen thuộc ở Đại sứ quán.

CA: I mean, if you did receive thousands

Theo tôi, nếu anh nhận hàng ngàn

of U.S. embassy diplomatic cables ...

bức điện ngoại giao của Đại sứ quán Hoa Kỳ...

JA: We would have released them. (CA: You would?)

JA: Chúng tôi sẽ công bố nó. (CA: Anh sẽ công bố à?)

JA: Yeah. (CA: Because?)

JA: Vâng. (CA: Vì sao?)

JA: Well, because these sort of things

Là vì, những thứ như thế này

reveal what the true state

tiết lộ sự thật

of, say,

chẳng hạn

Arab governments are like,

chính phủ Arab kiểu như

the true human-rights abuses in those governments.

có sự lạm dụng nhân quyền.

If you look at declassified cables,

Nếu anh xem các bức điện không mật,

that's the sort of material that's there.

và đó chính là loại này.

CA: So let's talk a little more broadly about this.

Nói rộng hơn một chút nhé.

I mean, in general, what's your philosophy?

Nói chung, châm ngôn của anh là gì?

Why is it right

Tại sao

to encourage leaking of secret information?

việc khuyến khích công bố thông tin mật là điều đúng đắn?

JA: Well, there's a question as to what sort of information is important in the world,

Còn có một câu hỏi là loại thông tin nào là quan trọng đối với thế giới,

what sort of information

loại thông tin nào

can achieve reform.

có thể được chỉnh sửa lại.

And there's a lot of information.

Có rất nhiều thông tin.

So information that organizations

Thông tin được các tổ chức

are spending economic effort into concealing,

huy động nguồn lực kinh tế để che giấu nó

that's a really good signal

thì sẽ là một tín hiệu tốt

that when the information gets out,

nếu thông tin này được công bố

there's a hope of it doing some good --

với hi vọng là nó sẽ có ích.

because the organizations that know it best,

Bởi vì các tổ chức biết rõ về nó nhất,

that know it from the inside out,

và tham gia vào đó,

are spending work to conceal it.

đang tiến hành mọi việc để che giấu nó đi.

And that's what we've found in practice,

Đó là những gì chúng tôi tìm thấy trong thực tế.

and that's what the history of journalism is.

Và đó chính là lịch sử của ngành báo chí.

CA: But are there risks with that,

Nhưng liệu có mối nguy hiểm nào không,

either to the individuals concerned

đối với những cá nhân có liên quan

or indeed to society at large,

hoặc cho cả xã hội nói chung,

where leaking can actually have

khi mà việc công bố có thể

an unintended consequence?

mang lại hậu quả không lường trước?

JA: Not that we have seen with anything we have released.

Chúng tôi chưa gặp chuyện đó bao giờ.

I mean, we have a harm immunization policy.

Chúng tôi có một chính sách phòng ngừa hiểm họa.

We have a way of dealing with information

Chúng tôi có một cách để đối phó với thông tin

that has sort of personal --

có bao hàm thông tin

personally identifying information in it.

thông tin nhận dạng cá nhân trong đó.

But there are legitimate secrets --

Nhưng có những bí mật hợp pháp --

you know, your records with your doctor;

chẳng hạn ghi chú về khám bệnh của bác sĩ,

that's a legitimate secret --

là những bí mật hợp pháp.

but we deal with whistleblowers that are coming forward

Nhưng chúng tôi làm việc với những người kiểm soát tình nguyện

that are really sort of well-motivated.

vốn có động cơ tốt.

CA: So they are well-motivated.

Vậy là họ có động cơ tốt.

And what would you say to, for example,

Anh nghĩ sao về, chẳng hạn như

the, you know, the parent of someone

bố của ai đó --

whose son is out serving the U.S. military,

con trai họ phục vụ cho quân đội Hoa Kỳ,

and he says, "You know what,

và ông ta bảo, "Anh biết đấy,

you've put up something that someone had an incentive to put out.

anh phải gác một thứ mà ai đó được khuyến khích làm.

It shows a U.S. soldier laughing

Cảnh một anh lính Mỹ đang cười

at people dying.

trước cái chết của người khác.

That gives the impression, has given the impression,

Điều đó gây ấn tượng rằng

to millions of people around the world

tới hàng triệu người khắp thế giới

that U.S. soldiers are inhuman people.

rằng lính Mỹ là kẻ vô nhân tính.

Actually, they're not. My son isn't. How dare you?"

Nhưng thật ra, họ đâu có thể. Con trai tôi không hề. Ai dám làm thế chứ?"

What would you say to that?

Anh sẽ nói sao?

JA: Yeah, we do get a lot of that.

Vâng, chúng tôi gặp rất nhiều rồi.

But remember, the people in Baghdad,

Nhưng anh nên nhớ, những người ở Baghdad,

the people in Iraq, the people in Afghanistan --

ở Iraq, ở Afghanistan --

they don't need to see the video;

họ không cần phải xem đoạn phim này;

they see it every day.

vì ngày nào họ cũng thấy cảnh đó.

So it's not going to change their opinion. It's not going to change their perception.

Nên đoạn phim này không thay đổi quan điểm của họ, không thay đổi cách nhìn của họ.

That's what they see every day.

Đó là cảnh diễn ra trước mắt họ hàng ngày.

It will change the perception and opinion

Nó sẽ thay đổi cách nhìn và quan điểm

of the people who are paying for it all,

của những người đang trả tiền cho nó.

and that's our hope.

Chúng tôi hi vọng thế.

CA: So you found a way to shine light

Vậy anh đã tìm được cách đưa những điều

into what you see

anh thấy và những bí mật

as these sort of dark secrets in companies and in government.

đen tối của các tổ chức và chính phủ ra ánh sáng.

Light is good.

Sáng là tốt.

But do you see any irony in the fact that,

Nhưng anh có thấy một điều mỉa mai rằng

in order for you to shine that light,

để mình rọi sáng được tới đó,

you have to, yourself,

thì anh, bản thân anh, phải

create secrecy around your sources?

che giấu nguồn gốc của nó?

JA: Not really. I mean, we don't have

Không hẳn. Ý tôi là, không có ai

any WikiLeaks dissidents yet.

chống đối WikiLeaks cả.

We don't have sources who are dissidents on other sources.

Chúng tôi không có nguồn tin nào chống đối các nguồn khác.

Should they come forward, that would be a tricky situation for us,

Họ có tự nguyện hay không, đó sẽ là một tình thế khó khăn đối với chúng tôi.

but we're presumably acting in such a way

Nhưng có lẽ chúng tôi làm việc theo cách

that people feel

mà người ta nghĩ là

morally compelled

về phương diện đạo đức, bị buộc phải

to continue our mission, not to screw it up.

tiếp tục sứ mệnh của mình, chứ không được phá hỏng.

CA: I'd actually be interested, just based on what we've heard so far --

Tôi thực sự hứng thú với những gì anh nói nãy giờ

I'm curious as to the opinion in the TED audience.

Tôi tò mò muốn biết quan điểm của các khán giả TED.

You know, there might be a couple of views

Anh biết đấy, có thể có vài quan điểm đối lập

of WikiLeaks and of Julian.

về WikiLeaks và về Julian.

You know, hero -- people's hero --

Một anh hùng -- anh hùng nhân dân --

bringing this important light.

mang mọi thứ ra ánh sáng.

Dangerous troublemaker.

Hay một kẻ phá rối nguy hiểm.

Who's got the hero view?

Ai nghĩ anh ấy là một anh hùng ạ?

Who's got the dangerous troublemaker view?

Ai cho rằng anh ấy là một kẻ gây rối nguy hiểm?

JA: Oh, come on. There must be some.

Ồ, quí vị cứ tự nhiên đi ạ. Phải có vài người chứ.

CA: It's a soft crowd, Julian, a soft crowd.

Đây là những khán giả hiền lành, anh Julian ạ.

We have to try better. Let's show them another example.

Chúng ta sẽ phải cố gắng hơn nữa. Hãy cho họ thấy một ví dụ khác.

Now here's something that you haven't yet leaked,

Đây là một thứ mà anh chưa công bố,

but I think for TED you are.

nhưng tôi nghĩ là đã công bố cho TED.

I mean it's an intriguing story that's just happened, right?

Đây là một câu chuyện hấp dẫn vừa mới diễn ra, phải không?

What is this?

Nó là gì vậy?

JA: So this is a sample of what we do

Đây là một bản mẫu những việc chúng tôi làm

sort of every day.

hàng ngày.

So late last year -- in November last year --

Cuối năm ngoái -- tháng 11 năm ngoái --

there was a series of well blowouts

có một loạt lỗ thủng giếng dầu

in Albania,

ở Albani

like the well blowout in the Gulf of Mexico,

tương tự lỗ thủng ở Vịnh Mexico,

but not quite as big.

nhưng không lớn bằng.

And we got a report --

Chúng tôi có một bản báo cáo --

a sort of engineering analysis into what happened --

đại loại là phân tích kỹ thuật về sự cố --

saying that, in fact, security guards

ghi rằng, thực ra, các nhân viên an ninh

from some rival, various competing oil firms

ở bên đối lập, từ nhiều công ty dầu mỏ cạnh tranh

had, in fact, parked trucks there and blown them up.

đã đậu xe tải lên và cho nổ.

And part of the Albanian government was in this, etc., etc.

Một phần của chính phủ Albani có nhúng tay vào vụ này, v v

And the engineering report

Và báo cáo kỹ thuật

had nothing on the top of it,

không liên quan gì tới phần đầu.

so it was an extremely difficult document for us.

Nên đó là một tài liệu rất khó cho chúng tôi.

We couldn't verify it because we didn't know

Chúng tôi không thể kiểm chứng vì không biết được

who wrote it and knew what it was about.

ai đã viết và người đó biết được những gì.

So we were kind of skeptical that maybe it was

Vậy nên chúng tôi ngờ rằng có thể

a competing oil firm just sort of playing the issue up.

đó là một công ty dầu mỏ cạnh tranh dựng nên chuyện này.

So under that basis, we put it out and said,

Theo đó, chúng tôi loại nó và bảo,

"Look, we're skeptical about this thing.

"Xem đây, chúng tôi nghi ngờ thông tin này.

We don't know, but what can we do?

Chúng tôi cũng không rõ, nhưng biết làm sao được?

The material looks good, it feels right,

Thông tin rất hay, và có vẻ đúng,

but we just can't verify it."

nhưng chúng tôi không thể kiểm chứng được."

And we then got a letter

Mới tuần trước, chúng tôi

just this week

nhận được một lá thư

from the company who wrote it,

từ công ty đã gửi thông tin này,

wanting to track down the source --

muốn theo dõi nguồn gốc --

(Laughter)

(Cười)

saying, "Hey, we want to track down the source."

nói là, "Này, chúng tôi muốn tìm ra nguồn gốc."

And we were like, "Oh, tell us more.

Và chúng tôi bảo, "Hãy cho chúng tôi biết,

What document is it, precisely, you're talking about?

chính xác là anh đang nói về tài liệu nào?

Can you show that you had legal authority over that document?

Anh có thể chứng tỏ rằng mình có quyền sở hữu hợp pháp với tài liệu đó không?

Is it really yours?"

Có đúng là của anh không?"

So they sent us this screen shot

Rồi họ gửi cho chúng tôi bản này

with the author

với tác giả

in the Microsoft Word ID.

trong ID của chương trình Microsoft Word.

Yeah.

Vâng.

(Applause)

(Vỗ tay)

That's happened quite a lot though.

Chuyện này xảy ra nhiều rồi.

This is like one of our methods

Đây là một trong những cách thức

of identifying, of verifying, what a material is,

mà chúng tôi dùng để nhận dạng, kiểm chứng tài liệu

is to try and get these guys to write letters.

là cố "câu" cho những người này viết thư.

CA: Yeah. Have you had information

Vâng. Anh đã có thông tin

from inside BP?

từ nội bộ BP?

JA: Yeah, we have a lot, but I mean, at the moment,

Vâng, chúng tôi có khá nhiều, nhưng ngay lúc này,

we are undergoing a sort of serious fundraising and engineering effort.

chúng tôi đang tiến hành gây quỹ và cải tiến kỹ thuật.

So our publication rate

Do vậy tốc độ phát hành

over the past few months

trong mấy tháng vừa qua

has been sort of minimized

đã giảm đi nhiều

while we're re-engineering our back systems

trong khi chúng tôi đang tái thiết lại hệ thống lưu trữ

for the phenomenal public interest that we have.

những tin tức gây chấn động công chúng mà chúng tôi hiện có.

That's a problem.

Đó là vấn đề nan giải.

I mean, like any sort of growing startup organization,

Cũng như bất kỳ một tổ chức non trẻ nào,

we are sort of overwhelmed

chúng tôi cũng đang ngộp thở

by our growth,

bởi chính sự phát triển của mình.

and that means we're getting enormous quantity

Nghĩa là chúng tôi đang tiết lộ

of whistleblower disclosures

một lượng lớn thông tin đã được kiểm soát

of a very high caliber

những thông tin quan trọng

but don't have enough people to actually

nhưng lại không đủ người để

process and vet this information.

xử lý và kiểm chứng những thông tin này.

CA: So that's the key bottleneck,

Vậy về cơ bản, đó là vấn đề bế tắc nhất,

basically journalistic volunteers

là các phóng viên tình nguyện

and/or the funding of journalistic salaries?

và/hoặc ngân sách để chi trả lương cho nhân viên?

JA: Yep. Yeah, and trusted people.

Vâng, và những người đáng tin cậy.

I mean, we're an organization

Chúng tôi là một tổ chức

that is hard to grow very quickly

rất khó để lớn mạnh một cách nhanh chóng

because of the sort of material we deal with,

bởi đặc thù của loại thông tin mà chúng tôi đang xử lý.

so we have to restructure

Chúng tôi phải tái cấu trúc

in order to have people

nhằm giúp những người

who will deal with the highest national security stuff,

làm việc với cấp độ an ninh quốc gia tối cao..

and then lower security cases.

và để giảm thiểu việc bị xâm hại.

CA: So help us understand a bit about you personally

Anh hãy cho chúng tôi hiểu thêm về bản thân anh

and how you came to do this.

và con đường hình thành nên WikiLeaks.

And I think I read that as a kid

Tôi đã đọc ở đâu đó, rằng hồi còn nhỏ,

you went to 37 different schools.

anh theo học 37 trường khác nhau.

Can that be right?

Có đúng thế không?

JA: Well, my parents were in the movie business

Bố mẹ tôi làm việc trong ngành điện ảnh

and then on the run from a cult,

và theo đuổi đam mê

so the combination between the two ...

nên sự kết hợp giữa hai ...

(Laughter)

(Cười)

CA: I mean, a psychologist might say

Một nhà tâm lý học có thể nói rằng

that's a recipe for breeding paranoia.

đó là một công thức để sinh con hơi khùng khùng.

JA: What, the movie business?

Gì cơ, ngành điện ảnh á?

(Laughter)

(Cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

CA: And you were also -- I mean,

Và anh cũng là --

you were also a hacker at an early age

anh cũng là một hacker ngay từ khi còn rất trẻ

and ran into the authorities early on.

và rồi thành chuyên gia máy tính từ rất sớm.

JA: Well, I was a journalist.

À, tôi từng là nhà báo.

You know, I was a very young journalist activist at an early age.

Tôi từng là một nhà hoạt động báo chí từ khi còn bé.

I wrote a magazine,

Tôi viết một tờ báo,

was prosecuted for it when I was a teenager.

và tiếp tục theo đuổi nó khi vào độ tuổi thiếu niên.

So you have to be careful with hacker.

Vậy nên anh phải cẩn thận với đám hacker.

I mean there's like -- there's a method

Ý tôi là -- đó là một phương pháp

that can be deployed for various things.

có thể áp dụng cho nhiều thứ.

Unfortunately, at the moment,

Không may là, trong thời điểm hiện tại,

it's mostly deployed by the Russian mafia

giới mafia Nga đang sử dụng họ

in order to steal your grandmother's bank accounts.

để ăn trộm tài khoản ngân hàng của bà bạn đấy.

So this phrase is not,

Từ này không còn

not as nice as it used to be.

tốt như xưa nữa.

CA: Yeah, well, I certainly don't think

Ồ, vâng, chắc chắn là tôi không nghĩ

you're stealing anyone's grandmother's bank account,

anh lại ăn trộm tài khoản ngân hàng của ai đó.

but what about

Nhưng còn

your core values?

giá trị chính yếu của anh thì sao?

Can you give us a sense of what they are

Anh có thể cho chúng tôi biết chúng là gì

and maybe some incident in your life

và liệu có sự kiện nào trong đời

that helped determine them?

đã giúp anh nhận ra chúng?

JA: I'm not sure about the incident.

Tôi không chắc lắm về sự kiện.

But the core values:

Nhưng giá trị đích thực:

well, capable, generous men

những người có năng lực và hào phóng

do not create victims;

không tạo ra nạn nhân;

they nurture victims.

họ ủng hộ nạn nhân.

And that's something from my father

Đó là bài học từ bố tôi

and something from other capable, generous men

và từ những người tài năng, hào phóng

that have been in my life.

mà tôi từng được gặp.

CA: Capable, generous men do not create victims;

Những người tài năng và hào phóng không tạo ra nạn nhân;

they nurture victims?

mà ủng hộ nạn nhân?

JA: Yeah. And you know,

Vâng. Và anh biết đấy,

I'm a combative person,

tôi là một người hiếu chiến,

so I'm not actually so big on the nurture,

tôi không ủng hộ được nhiều.

but some way --

Nhưng theo khía cạnh nào đó --

there is another way of nurturing victims,

có những cách khác để ủng hộ nạn nhân,

which is to police perpetrators

đó là truy bắt tội phạm

of crime.

gây ra tội ác.

And so that is something

Đó là đặc điểm

that has been in my character

trong tính cách tôi

for a long time.

suốt một thời gian dài.

CA: So just tell us, very quickly in the last minute, the story:

Vậy xin anh dành phút cuối để kể cho chúng tôi câu chuyện này.

what happened in Iceland?

Chuyện gì đã xảy ra ở Iceland?

You basically published something there,

Anh đã công bố một số thứ

ran into trouble with a bank,

như rắc rối với một ngân hàng,

then the news service there

rồi dịch vụ báo chí ở đó

was injuncted from running the story.

bị buộc phải hủy câu chuyện đó.

Instead, they publicized your side.

Thay vào đó, họ công khai hóa phe anh.

That made you very high-profile in Iceland. What happened next?

và biến anh thành một nhân vật nổi tiếng ở Iceland. Rồi chuyện gì tiếp theo?

JA: Yeah, this is a great case, you know.

Vâng, đó là một vụ đình đám.

Iceland went through this financial crisis.

Iceland vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính.

It was the hardest hit of any country in the world.

Đó là cú đánh vào tất cả mọi quốc gia trên thế giới.

Its banking sector was 10 times the GDP

Khối ngân hàng gấp 10 lần GDP

of the rest of the economy.

của những khối kinh tế còn lại.

Anyway, so we release this report

Chúng tôi đã phát hành báo cáo này

in July last year.

vào tháng 7 năm ngoái.

And the national TV station was injuncted

Và đài truyền hình quốc gia đã bị buộc

five minutes before it went on air,

phải ngừng đúng 5 phút trước khi phát sóng.

like out of a movie: injunction landed on the news desk,

Giống như một bộ phim, lệnh hoãn đặt ngay trên bàn đưa tin

and the news reader was like,

và người dẫn chương trình như thể,

"This has never happened before. What do we do?"

"Trước giờ chưa từng xảy ra chuyện này. Biết làm gì bây giờ?"

Well, we just show the website instead,

Chúng tôi chỉ chiếu website để thay thế,

for all that time, as a filler,

lấp chỗ trống cho chương trình.

and we became very famous in Iceland,

Và chúng tôi trở nên nổi tiếng ở Iceland,

went to Iceland and spoke about this issue.

tới Iceland để nói về vấn đề này.

And there was a feeling in the community

Và khắp nơi người ta nghĩ rằng

that that should never happen again,

không nên để chuyện này xảy ra lần nữa.

and as a result,

Kết quả là,

working with Icelandic politicians

khi làm việc với một số chính trị gia Iceland

and some other international legal experts,

và một số chuyên gia pháp lý quốc tế,

we put together a new sort of

chúng tôi cùng nhau lập nên

package of legislation for Iceland

một bộ luật ở Iceland

to sort of become an offshore haven

đại loại là nó trở thành một bến cảng xa bờ

for the free press,

cho ngành xuất bản tự do,

with the strongest journalistic protections in the world,

với sự bảo vệ báo chí mạnh nhất thế giới

with a new Nobel Prize

với một giải Nobel mới

for freedom of speech.

cho tự do ngôn luận.

Iceland's a Nordic country,

Iceland là một quốc gia Bắc Âu

so, like Norway, it's able to tap into the system.

nên, cũng như Na Uy, nó có thể kết nối thành một hệ thống.

And just a month ago,

Và chỉ mới cách đây một tháng,

this was passed by the Icelandic parliament unanimously.

luật này được Quốc hội Iceland nhất trí thông qua.

CA: Wow.

Ồ.

(Applause)

(Vỗ tay)

Last question, Julian.

Câu hỏi cuối cùng, Jullian.

When you think of the future then,

Khi nghĩ về tương lai,

do you think it's more likely to be

anh có nghĩ là có thể

Big Brother exerting more control,

Big Brother [Chương trình truyền hình] sẽ chiếm được nhiều quyền lực hơn

more secrecy,

bí mật hơn

or us watching

hay chúng ta đang xem

Big Brother,

Big Brother

or it's just all to be played for either way?

hay chỉ là được diễn theo cách khác?

JA: I'm not sure which way it's going to go.

Tôi không chắc là nó sẽ đi theo đường hướng nào.

I mean, there's enormous pressures

Việc hài hòa giữa quyền tự do ngôn luận và

to harmonize freedom of speech legislation

quyền minh bạch hóa trên thế giới

and transparency legislation around the world --

là một áp lực rất lớn --

within the E.U.,

kể cả trong nội bộ châu Âu,

between China and the United States.

giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.

Which way is it going to go? It's hard to see.

Nó sẽ theo đường lối nào? Khó mà đoán trước được.

That's why it's a very interesting time to be in --

Đó là lý do tại sao chúng ta được sống trong một thời đại thú vị.

because with just a little bit of effort,

Bởi vì chỉ một chút nỗ lực nhỏ

we can shift it one way or the other.

là chúng ta có thể thay đổi hướng đi.

CA: Well, it looks like I'm reflecting the audience's opinion

Có vẻ như tôi đang phán ánh quan điểm của quý vị độc giả ngồi đây

to say, Julian, be careful,

khi nói với anh một điều rằng, Julian, hãy cẩn thận

and all power to you.

và mong anh luôn vững mạnh

JA: Thank you, Chris. (CA: Thank you.)

JA: Cảm ơn anh, Chris. (CA: Xin cảm ơn.)

(Applause)

(Vỗ tay)