Julian Assange: Why the world needs WikiLeaks

Tłumaczenie: Michalina Ziemba Korekta: Kacper Malachwiej

Chris Anderson: Julian, welcome.

Chris Anderson: Julian, witam.

It's been reported that WikiLeaks, your baby,

Mówi się, że Twoje dziecko, WikiLeaks,

has, in the last few years

w ostatnich dwóch latach

has released more classified documents

udostępniło więcej tajnych dokumentów

than the rest of the world's media combined.

niż cała reszta medów na świecie razem wziętych.

Can that possibly be true?

Czy możliwe, że to prawda?

Julian Assange: Yeah, can it possibly be true?

Julian Assange: Właśnie, czy możliwe, że to prawda?

It's a worry -- isn't it? -- that the rest of the world's media

To martwi -- nie sądzisz? -- że wszytskie inne media na świecie

is doing such a bad job

tak źle się spisują,

that a little group of activists

że mała grupka aktywistów

is able to release more

może udostępnić więcej

of that type of information

informacji tego typu

than the rest of the world press combined.

niż cała prasa światowa razem wzięta.

CA: How does it work?

CA: Jak to działa?

How do people release the documents?

Jak ludzie udostępniają dokumenty?

And how do you secure their privacy?

I jak chronicie ich prywatność?

JA: So these are -- as far as we can tell --

JA: To są -- na tyle, na ile możemy to stwierdzić --

classical whistleblowers,

klasyczni donosiciele.

and we have a number of ways for them

Udostępniamy im kilka sposobów

to get information to us.

na dostarczenie informacji.

So we use this state-of-the-art encryption

Używamy najnowszych metod szyfrowania

to bounce stuff around the Internet, to hide trails,

aby przemieszczać dane w internecie, ukrywać ślady,

pass it through legal jurisdictions

wykorzystujemy jurysdykcje,

like Sweden and Belgium

takie, jak Szwecja i Belgia,

to enact those legal protections.

aby zapewnić ochronę prawną.

We get information in the mail,

Informacje dostajemy mailem,

the regular postal mail,

zwykłą pocztą,

encrypted or not,

zaszyfrowane lub nie,

vet it like a regular news organization, format it --

sprawdzamy je jak standardowa organizacja prasowa, formatujemy --

which is sometimes something that's quite hard to do,

co czasem jest nie lada problemem,

when you're talking about

mówimy tu o gigantycznych

giant databases of information --

bazach danych informacji --

release it to the public

publikujemy,

and then defend ourselves

a później się bronimy

against the inevitable legal and political attacks.

przeciw nieuniknionym atakom prawnym i politycznym.

CA: So you make an effort to ensure

CA: Więc zadajecie sobie trud sprawdzenia,

the documents are legitimate,

czy dokumenty są wiarygodne.

but you actually

Ale w istocie

almost never know who the identity of the source is?

prawie nigdy nie znacie tożsamości informatora.

JA: That's right, yeah. Very rarely do we ever know,

JA: Tak, dokładnie. Bardzo rzadko wiemy kto to.

and if we find out at some stage

I jeśli dowiadujemy się na którymś etapie,

then we destroy that information as soon as possible.

unicestwiamy takie informacje najszybciej jak się da.

(Phone ring) God damn it.

(Dzwoni telefon) Cholera.

(Laughter)

(Śmiech)

CA: I think that's the CIA asking what the code is

CA: To chyba CIA pyta się o hasło potrzebne

for a TED membership.

do założenia konta w TED.

(Laughter)

(Śmiech)

So let's take [an] example, actually.

Właściwie, weźmy jakiś prawdziwy przykład.

This is something

To jest coś,

you leaked a few years ago.

co ujawniliście parę lat temu.

If we can have this document up ...

Jeśli mogę prosić o ten dokument...

So this was a story in Kenya a few years ago.

Ta historia wydarzyła się parę lat temu w Kenii.

Can you tell us what you leaked and what happened?

Czy możesz powiedzieć nam, co ujawniłeś i co się stało?

JA: So this is the Kroll Report.

JA: To jest tzw. Raport Krolla (Kroll Report).

This was a secret intelligence report

Był to raport tajnych służb

commissioned by the Kenyan government

zlecony przez kenijski rząd,

after its election in 2004.

po jego wybraniu w 2004 roku.

Prior to 2004, Kenya was ruled

Przed rokiem 2004, Kenią rządził

by Daniel arap Moi

Daniel arap Moi,

for about 18 years.

przez około 18 lat.

He was a soft dictator of Kenya.

Był kenijskim soft-dyktatorem.

And when Kibaki got into power --

I kiedy Kibaki doszedł do władzy --

through a coalition of forces that were trying

poprzez koalicję sił,

to clean up corruption in Kenya --

które próbowały uprzątnąć korupcję w Kenii --

they commissioned this report,

zlecono wykonanie tego raportu,

spent about two million pounds

który wraz z jeszcze jednym, powiązanym raportem,

on this and an associated report.

kosztował około 2 milionów funtów.

And then the government sat on it

Kiedy rząd położył rękę na dokumencie,

and used it for political leverage on Moi,

użył go do wywarcia wpływu politycznego na Moi,

who was the richest man --

który był najbogatszym człowiekiem

still is the richest man -- in Kenya.

-- który nadal jest najbogatszym człowiekiem -- w Kenii.

It's the Holy Grail of Kenyan journalism.

To Święty Graal kenijskiego dziennikarstwa.

So I went there in 2007,

Więc pojechałem tam w 2007 roku

and we managed to get hold of this

i udało nam się zdobyć ten raport

just prior to the election --

zaraz przed wyborami --

the national election, December 28.

-- wyborami powszechnymi z 28 grudnia.

When we released that report,

Kiedy udostępniliśmy raport,

we did so three days after the new president, Kibaki,

a stało się to trzy dni po wyborze nowego prezydenta, Kibaki,

had decided to pal up with

który zdecydował zaprzyjaźnić się

the man that he was going to clean out,

z człowiekiem, którego miał oczyścić z zarzutów,

Daniel arap Moi,

Danielem arap Moi.

so this report then

To wtedy raport

became a dead albatross

stał się kłopotliwym ciężarem

around President Kibaki's neck.

dla prezydenta Kibaki.

CA: And -- I mean, to cut a long story short --

CA: I -- w skrócie --

word of the report leaked into Kenya,

treść dokumentu przeciekła do Kenii,

not from the official media, but indirectly,

nie poprzez oficjalne media, ale nieoficjalnie.

and in your opinion, it actually shifted the election.

I twoim zdaniem, to zmieniło bieg wyborów.

JA: Yeah. So this became front page of the Guardian

JA: Tak. Sprawa dostała się na okładkę Guardiana,

and was then printed in all the surrounding countries of Kenya,

a następnie została przedrukowana we wszytskich państwach

in Tanzanian and South African press.

sąsiadujących z Kenią, w prasie tanzańskiej i południowoafrykańskiej.

And so it came in from the outside.

Tak informacje dotarły z zewnątrz.

And that, after a couple of days,

A to, po kilku dniach,

made the Kenyan press feel safe to talk about it.

sprawiło, że kenijska prasa poczuła, że może bezpiecznie o tym mówić.

And it ran for 20 nights straight on Kenyan TV,

I tak, przez 20 dni kenijska telewizja emitowała wiadomości,

shifted the vote by 10 percent,

które, według raportu kenijskiego wywiadu,

according to a Kenyan intelligence report,

zmieniły liczbę głosów o 10 procent,

which changed the result of the election.

co zaważyło o wyniku wyborów.

CA: Wow, so your leak

CA: Wow, czyli twój przeciek

really substantially changed the world?

naprawdę dokonał zmian na świecie?

JA: Yep.

JA: Tak.

(Applause)

(Oklaski)

CA: Here's -- We're going to just show

CA: Tutaj -- Pokażemy

a short clip from this

krótki fragment sfilmowanego

Baghdad airstrike video.

nalotu na Bagdad.

The video itself is longer,

Cały film jest dłuższy.

but here's a short clip.

Ale tutaj mamy krótki fragment.

This is -- this is intense material, I should warn you.

To jest -- ostrzegam, że to jest drastyczny materiał.

Radio: ... just fuckin', once you get on 'em just open 'em up.

Radio: ...po prostu k**, jak ich dostaniesz, strzelaj.

I see your element, uh, got about four Humvees, uh, out along ...

Widzę cel, z czetry samochody, wzdłuż...

You're clear. All right. Firing.

Czysto. Dobra, strzelam.

Let me know when you've got them. Let's shoot.

Daj znać, kiedy ich będziesz miał. Strzelamy.

Light 'em all up.

Oświetl ich.

C'mon, fire!

No już, strzelaj!

(Machine gun fire)

(Strzały z karabinu maszynowego)

Keep shoot 'n. Keep shoot 'n.

Strzelaj dalej. Strzelaj dalej.

(Machine gun fire)

(Strzały z karabinu maszynowego)

Keep shoot 'n.

Strzelaj dalej.

Hotel ... Bushmaster Two-Six, Bushmaster Two-Six,

Hotel...Bushmaster Dwa-Sześcć, Bushmaster Dwa-Sześć,

we need to move, time now!

musimy się ruszyć, teraz!

All right, we just engaged all eight individuals.

Dobrze, nawiązaliśmy walkę z ośmioma osobnikami.

Yeah, we see two birds [helicopters], and we're still firing.

Tak, widzimy dwa ptaszki [helikoptery], ciągle strzelamy.

Roger. I got 'em.

Roger. Mam ich.

Two-Six, this is Two-Six, we're mobile.

Dwa-Sześć, tu Dwa-Sześć, manewrujemy.

Oops, I'm sorry. What was going on?

Ups, przepraszam. Co się stało?

God damn it, Kyle. All right, hahaha. I hit 'em.

Cholera, Kyle. Dobra, hahaha, trafiłem ich.

CA: So, what was the impact of that?

CA: Jakie były konsekwencje?

JA: The impact on the people who worked on it

JA: Dla ludzi, którzy pracowali nad tym projektem,

was severe.

poważne.

We ended up sending two people to Baghdad

Ostatecznie wysłaliśmy dwóch ludzi do Bagdadu,

to further research that story.

żeby dalej badali ten temat.

So this is just the first of three attacks

To jest tylko pierwszy z trzech ataków,

that occurred in that scene.

które nastąpiły w tej scenie.

CA: So, I mean, 11 people died in that attack, right,

CA: A w ataku zginęło 11 osób,

including two Reuters employees?

włączając dwóch pracowników Reutersa?

JA: Yeah. Two Reuters employees,

JA: Tak. Dwóch pracowników Reutersa,

two young children were wounded.

a dwoje małych dzieci odniosło obrażenia.

There were between 18 and 26 people killed all together.

W sumie zabito około 18 do 26 ludzi.

CA: And releasing this caused

CA: A publikacja tego materiału

widespread outrage.

wywołała powszechne oburzenie.

What was the key element of this

Co , twoim zdaniem, było tym kluczowym elementem,

that actually caused the outrage, do you think?

który wywołał oburzenie?

JA: I don't know. I guess people can see

JA: Nie wiem, chyba ludzie dostrzegają

the gross disparity in force.

olbrzymią różnicę sił.

You have guys walking in a relaxed way down the street,

Widać ludzi idących sobie spokojnie ulicą,

and then an Apache helicopter sitting up at one kilometer

a w chwilę później, w rogu, helikopter,

firing 30-millimeter cannon shells

strzelający do wszystkich

on everyone --

30-milimetrowymi pociskami --

looking for any excuse to do so --

szukający wymówki dla tego, co robi --

and killing people rescuing the wounded.

i zabija ludzi pomagających rannym.

And there was two journalists involved that clearly weren't insurgents

I tych dwóch dziennikarzy przypadkowo wciągniętych w zamieszanie,

because that's their full-time job.

którzy na pewno nie byli rebeliantami, po prostu taką mają pracę.

CA: I mean, there's been this U.S. intelligence analyst,

CA: Ale w USA aresztowano

Bradley Manning, arrested,

analityka wywiadu, Bradleya Manninga.

and it's alleged that he confessed in a chat room

I rzekomo przyznał podczas rozmowy na chacie,

to have leaked this video to you,

że przekazał ci to nagranie

along with 280,000

razem z 280,000

classified U.S. embassy cables.

tajnych dokumentów z ambasady USA.

I mean, did he?

On to zrobił?

JA: We have denied receiving those cables.

JA: Odmówiliśmy przyjęcia tych dokumentów.

He has been charged,

Jakieś pięc dni temu

about five days ago,

został oskarżony

with obtaining 150,000 cables

o posiadanie 150,000 dokumentów

and releasing 50.

i przekazanie 50 w niepowołane ręce.

Now, we had released,

Udostępniliśmy

early in the year,

na początku tego roku

a cable from the Reykjavik U.S. embassy,

dokument z ambasady USA w Rejkiawiku.

but this is not necessarily connected.

Ale to nie musi mieć związku.

I mean, I was a known visitor of that embassy.

Mam na myśli to, że byłem częstym gościem tej ambasady.

CA: I mean, if you did receive thousands

CA: Jeśli otrzymałeś te tysiące

of U.S. embassy diplomatic cables ...

dokumentów z ambasady USA...

JA: We would have released them. (CA: You would?)

JA: Już byśmy je opublikowali. (CA: Czyżby?)

JA: Yeah. (CA: Because?)

JA: Tak. (CA: Dlaczego?)

JA: Well, because these sort of things

JA: Ponieważ tego typu informacje

reveal what the true state

ujawniają prawdziwy stan,

of, say,

powiedzmy,

Arab governments are like,

tego, jakie są arabskie rządy,

the true human-rights abuses in those governments.

prawdę o pogwałceniu praw człowieka w rządach.

If you look at declassified cables,

Jeśli spojrzymy na odtajnione dokumenty,

that's the sort of material that's there.

to znajdziemy w nich materiały właśnie tego typu.

CA: So let's talk a little more broadly about this.

CA: Omówmy więc to dokładniej.

I mean, in general, what's your philosophy?

Jaka jest twoja ogólna filozofia?

Why is it right

Dlaczego zachęcanie do

to encourage leaking of secret information?

ujawniania tajnych informacji jest dobre?

JA: Well, there's a question as to what sort of information is important in the world,

JA: Nasuwa się pytanie, które informacje są ważne dla świata,

what sort of information

jaki rodzaj informacji

can achieve reform.

może dokonać zmiany na lepsze.

And there's a lot of information.

A informacji jest mnóstwo.

So information that organizations

Więc kiedy pojawiają się informacje,

are spending economic effort into concealing,

które tak skrzętnie ukrywane są przez organizacje,

that's a really good signal

to świetny znak,

that when the information gets out,

że kiedy inforamcja zostaje ujawniona,

there's a hope of it doing some good --

wyjdzie to na dobre.

because the organizations that know it best,

Ponieważ organizacje, które znają te informacje najlepiej,

that know it from the inside out,

które znają je od podszewki,

are spending work to conceal it.

wkładają pracę w to, aby je ukryć.

And that's what we've found in practice,

Właśnie tego dowiedzieliśmy się z doświadczenia.

and that's what the history of journalism is.

Właśnie taka jest historia dziennikarstwa.

CA: But are there risks with that,

CA: Ale czy wiąże się z tym ryzyko,

either to the individuals concerned

dla pojedynczych osób

or indeed to society at large,

lub ogółu społeczeństwa,

where leaking can actually have

że taki przeciek

an unintended consequence?

spowoduje niechciane konsekwencje?

JA: Not that we have seen with anything we have released.

JA: Dotychczas nic takiego nie miało miejsca wskutek naszych publikacji.

I mean, we have a harm immunization policy.

Prowadzimy politykę uodparniania na szkody.

We have a way of dealing with information

Mamy sposób na obchodzenie się z informacjami,

that has sort of personal --

które mają jakieś osobiste --

personally identifying information in it.

informacje wskazujące na konkretną osobę.

But there are legitimate secrets --

Ale są też tajemnice uzasadnione --

you know, your records with your doctor;

na przykład historia przebytych chorób;

that's a legitimate secret --

to jest tajemnica uzasadniona.

but we deal with whistleblowers that are coming forward

Ale zgłaszają się aktywni donosiciele, którzy

that are really sort of well-motivated.

są naprawdę w pewnym sensie pozytywnie zmotywowani.

CA: So they are well-motivated.

CA: A więc są pozytywnie zmotywowani.

And what would you say to, for example,

A co byś powiedział, na przykład,

the, you know, the parent of someone

wiesz, czyjemuś rodzicowi --

whose son is out serving the U.S. military,

którego syn służy w armii USA

and he says, "You know what,

i [rodzic] mówi: "Wiesz co,

you've put up something that someone had an incentive to put out.

wyciągnąłeś to, co ktoś i tak chciał wyciągnąć.

It shows a U.S. soldier laughing

Materiał pokazuje amerykańskiego żołnierza

at people dying.

śmiejącego się z konania ludzi.

That gives the impression, has given the impression,

To sprawia -- już sprawiło,

to millions of people around the world

że miliony ludzi na całym świecie myślą,

that U.S. soldiers are inhuman people.

że amerykańscy żołnierze są nieludzcy.

Actually, they're not. My son isn't. How dare you?"

Ale to nie prawda. Mój syn taki nie jest. Jak śmiesz?"

What would you say to that?

Co byś na to odpowiedział?

JA: Yeah, we do get a lot of that.

JA: Tak, dużo tego dostajemy.

But remember, the people in Baghdad,

Ale pamiętaj, że ludzie w Bagdadzie,

the people in Iraq, the people in Afghanistan --

ludzie w Iraku, ludzie w Afganistanie --

they don't need to see the video;

nie muszą oglądać tego filmu;

they see it every day.

oglądają takie sceny codziennie.

So it's not going to change their opinion. It's not going to change their perception.

A więc nie zmieni to ich opinii. Nie zmieni ich postrzegania.

That's what they see every day.

To są rzeczy, które widzą codziennie.

It will change the perception and opinion

Zmienią się postrzeganie i opinia ludzi,

of the people who are paying for it all,

którzy płacą za to wszystko.

and that's our hope.

I o to nam chodzi.

CA: So you found a way to shine light

CA: Znalazłeś sposób na rzucenie światła,

into what you see

na to, co widzisz,

as these sort of dark secrets in companies and in government.

na te ciemne sekrety przedsiębiorstw i rządu.

Light is good.

Światło jest dobre.

But do you see any irony in the fact that,

Ale czy nie dostrzegasz ironii w tym, że

in order for you to shine that light,

aby rzucić to światło,

you have to, yourself,

musisz sam

create secrecy around your sources?

utrzymywać swoje żródła w sekrecie?

JA: Not really. I mean, we don't have

JA: Nie całkiem. Nie spotkaliśmy się

any WikiLeaks dissidents yet.

jeszcze z bunotwnikami w WikiLeaks.

We don't have sources who are dissidents on other sources.

Nie mamy żródeł, które są buntownikami wobec innych źródeł.

Should they come forward, that would be a tricky situation for us,

Gdyby się pojawili, znaleźlibyśmy się w niełatwej sytuacji.

but we're presumably acting in such a way

Z założenia działamy w taki sposób,

that people feel

że ludzie czują się

morally compelled

moralnie zobligowani

to continue our mission, not to screw it up.

do kontynuowania naszej misji, a nie by jej szkodzić.

CA: I'd actually be interested, just based on what we've heard so far --

CA: Właściwie, to jestem zainteresowany, na podstawie tego, co usłyszeliśmy dotychczas --

I'm curious as to the opinion in the TED audience.

Ciekawi mnie, jaka jest opinia słuchaczy wykładów TED.

You know, there might be a couple of views

Może mają parę poglądów na temat

of WikiLeaks and of Julian.

WikiLeaks i Juliana.

You know, hero -- people's hero --

Wiesz, bohater -- bohater ludzi --

bringing this important light.

wnosi to ważne światło.

Dangerous troublemaker.

Niebezpieczny intrygant.

Who's got the hero view?

Kto jest za bohaterem?

Who's got the dangerous troublemaker view?

Kto jest za intrygantem?

JA: Oh, come on. There must be some.

JA: Przestańcie, musi ktoś być.

CA: It's a soft crowd, Julian, a soft crowd.

CA: To łagodny tłum, Julianie, łagodny tłum.

We have to try better. Let's show them another example.

Musimy się bardziej postarać. Jeszcze jeden przykład.

Now here's something that you haven't yet leaked,

Tutaj mamy coś, czego jeszcze nie opublikowałeś,

but I think for TED you are.

ale myślę, że dla to zrobisz. Dla TED.

I mean it's an intriguing story that's just happened, right?

Ta historia, która właśnie się wydarzyła, jest bardzo intrygująca, prawda?

What is this?

Co to jest?

JA: So this is a sample of what we do

JA: To próbka tego, co robimy

sort of every day.

właściwie każdego dnia.

So late last year -- in November last year --

Pod koniec zeszłego roku -- w listopadzie --

there was a series of well blowouts

nastąpiła seria wybuchów szybów

in Albania,

w Albanii,

like the well blowout in the Gulf of Mexico,

takich jak wybuch na platformie w Zatoce Meksykańskiej,

but not quite as big.

ale nie tak dużych.

And we got a report --

Dostaliśmy raport --

a sort of engineering analysis into what happened --

coś w rodzaju analizy inżynierskiej tego, co się stało --

saying that, in fact, security guards

w którym było napisane, że strażnicy

from some rival, various competing oil firms

z rywalizujących, konkurencyjnych spółek naftowych

had, in fact, parked trucks there and blown them up.

zaparkowali tam ciężarówki i wysadzili je w powietrze.

And part of the Albanian government was in this, etc., etc.

Uczestniczyła w tym też część albańskiego rządu itd.

And the engineering report

A raport inżynierski

had nothing on the top of it,

nie był w ogóle opisany,

so it was an extremely difficult document for us.

Tak więc, był to dla nas niezmiernie trudny dokument.

We couldn't verify it because we didn't know

Nie mogliśmy go zweryfikować, bo nie wiedzieliśmy,

who wrote it and knew what it was about.

kto go napisał i kto wiedział, o czym był.

So we were kind of skeptical that maybe it was

Byliśmy sceptycznie nastawieni, bo podejrzewaliśmy, że może

a competing oil firm just sort of playing the issue up.

to inna spółka naftowa bawi się w wyciąganie brudów konkurencji.

So under that basis, we put it out and said,

Na tej podstawie, opublikowaliśmy raport z zastrzeżeniem,

"Look, we're skeptical about this thing.

że "jesteśmy sceptycznie nastawieni do tego dokumentu.

We don't know, but what can we do?

Nie wiemy, ale co możemy zrobić?

The material looks good, it feels right,

Materiał wygląda dobrze, wydaje się w porządku,

but we just can't verify it."

ale po prostu nie możemy go zweryfikować."

And we then got a letter

I dostaliśmy list

just this week

dosłownie w tym tygodniu,

from the company who wrote it,

od firmy, która go napisała,

wanting to track down the source --

z zapytaniem, kto dostarczył nam tych informacji --

(Laughter)

(Śmiech)

saying, "Hey, we want to track down the source."

po prostu powiedzieli "Cześć, chcemy znaleźć źródło."

And we were like, "Oh, tell us more.

A my na to: "Ale powiedzcie nam więcej.

What document is it, precisely, you're talking about?

O jakim dokumencie, dokładnie, mówicie?

Can you show that you had legal authority over that document?

Czy możecie wykazać, że mieliście prawną władzę nad tym dokumentem?

Is it really yours?"

Czy jest naprawdę wasz?"

So they sent us this screen shot

Wysłali nam zrzut ekranu

with the author

z autorem

in the Microsoft Word ID.

w identyfikatorze Microsoft Word.

Yeah.

Tak.

(Applause)

(Oklaski)

That's happened quite a lot though.

Ale to zdarza się dość często.

This is like one of our methods

Jedną z takich naszych metod

of identifying, of verifying, what a material is,

identyfikacji -- weryfikacji, czym jest materiał,

is to try and get these guys to write letters.

jest skłanianie takich ludzi do pisania listów.

CA: Yeah. Have you had information

CA: Tak. Dostaliście infomacje

from inside BP?

z wewnątrz BP?

JA: Yeah, we have a lot, but I mean, at the moment,

JA: Tak, mamy ich dużo, ale w tym momencie

we are undergoing a sort of serious fundraising and engineering effort.

wkładamy dużo wysiłku w zbiórkę pieniędzy i sprawy techniczne.

So our publication rate

Dlatego liczba publikacji

over the past few months

z ostatnich paru miesięcy

has been sort of minimized

została w pewnym sensie zminimalizowana,

while we're re-engineering our back systems

w tym czasie dostosowujemy nasze systemy

for the phenomenal public interest that we have.

do fenomenalnego zainteresowania publiczności.

That's a problem.

To jest problem.

I mean, like any sort of growing startup organization,

Tak jak każda rozwijająca się organizacja,

we are sort of overwhelmed

jesteśmy nieco oszołomieni tym,

by our growth,

jak szybko się rozwijamy.

and that means we're getting enormous quantity

Oznacza to również, że dostajemy gigantyczne ilości

of whistleblower disclosures

ujawnionych przez donosicieli,

of a very high caliber

bardzo ważnych informacji,

but don't have enough people to actually

ale nie mamy wsytarczającej ilości ludzi,

process and vet this information.

żeby je przetwarzać i weryfikować.

CA: So that's the key bottleneck,

CA: To jest główne utrudnienie,

basically journalistic volunteers

dla dziennikarzy-wolonariuszy

and/or the funding of journalistic salaries?

i/lub finansowania pensji dziennikarskich?

JA: Yep. Yeah, and trusted people.

JA: Tak. I zaufanych ludzi.

I mean, we're an organization

Jesteśmy organizacją,

that is hard to grow very quickly

którą trudno bardzo szybko rozwijać,

because of the sort of material we deal with,

ze względu na materiał jakim operujemy.

so we have to restructure

Musimy więc się zrestrukturyzować,

in order to have people

żeby pozyskać ludzi,

who will deal with the highest national security stuff,

którzy zajmą się sprawami bezpieczeństwa narodowego najwyższej rangi,

and then lower security cases.

a później materiałem niższej rangi.

CA: So help us understand a bit about you personally

CA: Czy możesz nam powiedzieć coś o sobie,

and how you came to do this.

jak doszedłeś do tego wszystkiego.

And I think I read that as a kid

Chyba czytałem gdzieś, że jako dziecko,

you went to 37 different schools.

chodziłeś do 37 różnych szkół.

Can that be right?

Czy to prawda?

JA: Well, my parents were in the movie business

JA: Moi rodzice pracowali w przemyśle filmowym,

and then on the run from a cult,

a później uciekali przed sektą,

so the combination between the two ...

tak więc kombinacja między tymi dwoma...

(Laughter)

(Śmiech)

CA: I mean, a psychologist might say

CA: Psycholog mógłby powiedzieć,

that's a recipe for breeding paranoia.

że to recepta na wychowanie paranoika.

JA: What, the movie business?

JA: Przemysł filmowy?

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

CA: And you were also -- I mean,

CA: I byłeś też --

you were also a hacker at an early age

kiedy byłeś młodszy, zostałeś hakerem

and ran into the authorities early on.

i całkiem wcześnie wpadłeś w konflikt z prawem.

JA: Well, I was a journalist.

JA: Właściwie, byłem dziennikarzem.

You know, I was a very young journalist activist at an early age.

Wiesz, byłem bardzo młodym, początkującym dziennikarzem-aktywistą.

I wrote a magazine,

Pisałem magazyn,

was prosecuted for it when I was a teenager.

za który byłem ścigany, kiedy byłem jeszcze nastolatkiem.

So you have to be careful with hacker.

Tak więc, trzeba uważać z hakerstwem.

I mean there's like -- there's a method

Jest coś -- jest metoda,

that can be deployed for various things.

która może być stosowana do wielu rzeczy.

Unfortunately, at the moment,

Niestety, na ten moment,

it's mostly deployed by the Russian mafia

metodę tą stosuje rosyjska mafia,

in order to steal your grandmother's bank accounts.

w celu okradania kont waszych babć.

So this phrase is not,

Także to sformułowanie nie jest --

not as nice as it used to be.

nie jest już tak dobre jak kiedyś.

CA: Yeah, well, I certainly don't think

CA: Tak, nie jestem pewien,

you're stealing anyone's grandmother's bank account,

czy okradasz czyjąś babcię.

but what about

Ale co

your core values?

z twoimi podstawowymi wartościami?

Can you give us a sense of what they are

Możesz w miarę nakreślić jakie są,

and maybe some incident in your life

być może opisać jakieś zdarzenie,

that helped determine them?

które pomogło je ukształtować?

JA: I'm not sure about the incident.

JA: Nie jestem pewny co do wydarzenia.

But the core values:

Ale podstawowe wartości to:

well, capable, generous men

uzdolnieni, wielkoduszni ludzie

do not create victims;

nie powodują ofiar;

they nurture victims.

oni się nimi opiekują.

And that's something from my father

Tego dowiedziałem się od ojca

and something from other capable, generous men

i innych uzdolnionych, wielkodusznych ludzi,

that have been in my life.

którzy pojawiali się w moim życiu.

CA: Capable, generous men do not create victims;

CA: Uzdolnieni, wielkoduszni ludzie nie powodują ofiar;

they nurture victims?

oni się nimi opiekują?

JA: Yeah. And you know,

JA: Tak. I wiesz,

I'm a combative person,

jestem wojownikiem,

so I'm not actually so big on the nurture,

więc nie znam się tak dobrze na opiekowaniu się.

but some way --

Ale w pewien sposób --

there is another way of nurturing victims,

Istnieje inny sposób opiekowania się ofiarami,

which is to police perpetrators

którym jest zamykanie w więzieniach

of crime.

sprawców przestępstw.

And so that is something

I to jest coś,

that has been in my character

co ujawnia się w moim charakterze

for a long time.

od dawna.

CA: So just tell us, very quickly in the last minute, the story:

CA: Powiedz nam, bardzo szybko w ostatniej minucie, historię:

what happened in Iceland?

co stało się w Islandii?

You basically published something there,

Ogólnie, opublikowaliście tam coś,

ran into trouble with a bank,

wpadliście w konflikt z bankiem,

then the news service there

a później serwis z wiadomościami

was injuncted from running the story.

dostał zakaz publikowania wydarzenia.

Instead, they publicized your side.

Zamiast tego, opublikowali Twoją wersję.

That made you very high-profile in Iceland. What happened next?

To sprawiło, że stałeś się rozpoznawalny w Islandii. Co wydarzyło się później?

JA: Yeah, this is a great case, you know.

JA: Tak, to jest świetny temat.

Iceland went through this financial crisis.

Islandia przechodziła kryzys finansowy,

It was the hardest hit of any country in the world.

który dotknął to państwo bardziej, niż jakiekolwiek inne na świecie.

Its banking sector was 10 times the GDP

Sektor bankowy Islandii wynosił dziesięciokrotność

of the rest of the economy.

PKB całej reszty gospodarki.

Anyway, so we release this report

W każdym razie, opublikowaliśmy ten raport

in July last year.

w czerwcu zeszłego roku.

And the national TV station was injuncted

Ale pięć minut przed planowanym podaniem informacji o raporcie

five minutes before it went on air,

na publicznym kanale telewizyjnym, do prowadzącego dotarł zakaz.

like out of a movie: injunction landed on the news desk,

Tak, jak w filmie, zakaz wylądował na biurku w wiadomościach,

and the news reader was like,

a prezenter wygądał, jakby chciał powiedzieć:

"This has never happened before. What do we do?"

"To jeszcze nigdy się nie zdarzyło. Co mam robić?"

Well, we just show the website instead,

Po prostu, zamiast materiału, w całym czasie jego trwania,

for all that time, as a filler,

pokazujemy stronę internetową, aby wypełnić czas.

and we became very famous in Iceland,

I staliśmy się bardzo sławni w Islandii,

went to Iceland and spoke about this issue.

pojechaliśmy tam i rozmawialiśmy o tej sprawie.

And there was a feeling in the community

A w społeczności pojawiło się uczucie,

that that should never happen again,

że takie wydarzenia nie powinny już nigdy mieć miejsca.

and as a result,

W konsekwencji,

working with Icelandic politicians

współpracując z kilkoma islandzkimi politykami

and some other international legal experts,

i ekspertami w sprawach prawa międzynarodowego,

we put together a new sort of

zebraliśmy coś w rodzaju nowego zestwu

package of legislation for Iceland

praw dla Islandii, który

to sort of become an offshore haven

miała się stać niebiańską przystanią

for the free press,

dla wolnej prasy,

with the strongest journalistic protections in the world,

z najlepszą ochroną dziennikarzy na świecie,

with a new Nobel Prize

z nową Nagrodą Nobla

for freedom of speech.

za wolność słowa.

Iceland's a Nordic country,

Islandia to kraj nordycki,

so, like Norway, it's able to tap into the system.

więc, tak, jak w Norwegii, można ingerować w system.

And just a month ago,

I miesiąc temu,

this was passed by the Icelandic parliament unanimously.

nasz projekt został przyjęty jednomyślnie w islandzkim parlamencie.

CA: Wow.

CA: Niesamowite.

(Applause)

(Oklaski)

Last question, Julian.

Ostatnie pytanie.

When you think of the future then,

Kiedy myślisz o przyszłości,

do you think it's more likely to be

wydaje Ci się, że będzie to raczej coś w stylu

Big Brother exerting more control,

uczestnictwa w Big Brotherze, coraz więcej kontroli,

more secrecy,

więcej sekretów,

or us watching

czy może będziemy biernymi widzami

Big Brother,

Big Brothera,

or it's just all to be played for either way?

a może to wszytsko rozegra się na dwa sposoby?

JA: I'm not sure which way it's going to go.

JA: Nie jestem pewien, w którą stronę się to potoczy.

I mean, there's enormous pressures

Wywiera się ogromny nacisk na to,

to harmonize freedom of speech legislation

żeby zharmonizować prawo o wolności słowa

and transparency legislation around the world --

z polityką przejrzystości na całym świecie --

within the E.U.,

w Unii Europejskiej,

between China and the United States.

między Chinami i Stanami Zjednoczonymi.

Which way is it going to go? It's hard to see.

Jak potoczą się losy? Ciężko przewidzieć.

That's why it's a very interesting time to be in --

Dlatego to bardzo interesujący okres czasu.

because with just a little bit of effort,

Z niewielkim wysiłkiem,

we can shift it one way or the other.

możemy zmieniać bieg rzeczy w jedną lub drugą stronę.

CA: Well, it looks like I'm reflecting the audience's opinion

CA: Wygląda na to, że reprezentuję opinię publiczności,

to say, Julian, be careful,

mówiąc: "Bądź ostrożny"

and all power to you.

i życzymy ci dużo siły.

JA: Thank you, Chris. (CA: Thank you.)

JA: Dziękuję, Chris. (CA: Dziękuję.)

(Applause)

(Oklaski)