Why people believe weird things | Michael Shermer

Micheal Shermer garip şeylere inanmak üzerine konuşuyor

Çeviri: Cem Uzunoglu Gözden geçirme: Evrim Feyyaz Persembe

I'm Michael Shermer, director of the Skeptics Society,

Merhaba, Ben Michael Shermer. Skeptic dergisini yayınlayan

publisher of "Skeptic" magazine.

Kuşkucular Derneği'nin yöneticisiyim.

We investigate claims of the paranormal,

Paranormal olaylarla, sözdebilimle ve sınırbilimle ilgili toplulukların iddialarını

pseudo-science, fringe groups and cults, and claims of all kinds between,

ve bütün bu konularla ilgili kült ve iddiaları araştırıyoruz.

science and pseudo-science and non-science and junk science,

Bilim, sözdebilim, bilim dışı ve çöp bilim,

voodoo science, pathological science, bad science, non-science,

vudu bilimi, patolojik bilim, kötü bilim, bilim dışı

and plain old non-sense.

ve bildiğiniz saçmalıklar.

And unless you've been on Mars recently,

Ve son zamanlarda Mars'ta değildiyseniz,

you know there's a lot of that out there.

ortalığın bunlarla kaynadığını biliyorsunuzdur.

Some people call us debunkers, which is kind of a negative term.

Bazılar bize madara ediciler diyor, biraz olumsuz bir isim.

But let's face it, there's a lot of bunk.

Ama kabul etmeliyiz ki, madara edilecek çok insan var.

We are like the bunko squads of the police departments out there --

Dolandırıcılık masası gibiyiz, bunları saklandıkları yerlerden çıkartıyoruz.

well, we're sort of like the Ralph Naders of bad ideas,

Kötü fikirlerin Ralph Nader'ı gibi bir şeyiz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

trying to replace bad ideas with good ideas.

Kötü fikirleri iyileriyle değiştirmeye çalışıyoruz.

I'll show you an example of a bad idea.

Size bir kötü fikir örneği göstereceğim.

I brought this with me,

Yanımda bunu getirdim.

this was given to us by NBC Dateline to test.

Bunu bize NBC Dateline test etmemiz için verdi.

It's produced by the Quadro Corporation of West Virginia.

West Virgina'daki Quadro şirketi tarafından üretilmiş.

It's called the Quadro 2000 Dowser Rod.

Adı Quadro 2000 Arama Çubuğu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This was being sold to high-school administrators for $900 apiece.

Bunu lise müdürlerine tanesi 900 dolardan satıyorlardı.

It's a piece of plastic with a Radio Shack antenna attached to it.

Üzerine bir Radio Shack anteni takılmış plastik bir parçadan ibaret.

You could dowse for all sorts of things,

Arama çubukları birçok şey aramak için kullanılabilir, ama bu

but this particular one was built to dowse for marijuana

özel olarak öğrenci dolaplarında esrar aramak için üretilmiş.

in students' lockers.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So the way it works is you go down the hallway,

Şöyle çalışıyor: Koridorda bunlarla yürürken eğer bir dolaba

and you see if it tilts toward a particular locker,

doğru dönerse, dolabı açıyorsunuz.

and then you open the locker.

So it looks something like this.

Yani şöyle bir şey.

I'll show you.

Size göstereyim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Well, it has kind of a right-leaning bias.

Yok yok, bu biraz sağa çekmeye meyilli.

Bilimsel yaklaştığımız için bir kontrol deneyi yapacağız.

Well, this is science, so we'll do a controlled experiment.

İllaki bu tarafa gidecek.

It'll go this way for sure.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Sir, do you want to empty your pockets, please, sir?

Bayım, lütfen ceplerinizi boşaltır mısınız?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So the question was, can it actually find marijuana in students' lockers?

Tabi asıl soru şuydu, bu şey gerçekten öğrenci dolaplarında esrar bulabiliyor mu?

And the answer is, if you open enough of them, yes.

Ve cevap da, eğer yeterince dolap açarsanız, evet.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

But in science, we have to keep track of the misses, not just the hits.

Tabi bilimde, sadece tutturduklarımızı değil tutturamadıklarımızı da ölçmek zorundayız.

And that's probably the key lesson to my short talk here:

Ve buradaki kısa konuşmamın anahtar noktası da muhtemelen bu.

This is how psychics work, astrologers, tarot card readers and so on.

Medyumlar, astrologlar ve tarotçular ve benzerleri hep bunu kullanıyorlar.

People remember the hits and forget the misses.

İnsanlar doğru tutanları hatırlar, tutmayanları da unutur.

In science, we keep the whole database,

Bilimde her şeyin kaydını tutmalı ve

and look to see if the number of hits somehow stands out

tutturma sayısının, şans eseri tutması beklenene göre

from the total number you'd expect by chance.

bariz bir şekilde üstün olup olmadığına bakmalıyız.

In this case, we tested it.

Çubukları test ettik.

We had two opaque boxes:

İki tane içi görünmeyen kutu aldık,

one with government-approved THC marijuana, and one with nothing.

birine devlet onaylı THC içeren esrar koyduk, diğeri ise boştu.

And it got it 50 percent of the time --

Ve denemelerin yüzde 50'sinde tutturduk

(Laughter)

ki bu da yazı tura da atsanız bekleyeceğiniz sonuçtur.

which is exactly what you'd expect with a coin-flip model.

So that's just a fun little example here of the sorts of things we do.

Bu yaptığımız şeylere dair eğlenceli küçük bir örnek sadece.

Skeptic dergisi üç ayda bir yayınlanıyor.

"Skeptic" is the quarterly publication. Each one has a particular theme.

Her sayının bir teması oluyor, mesela bu sayı zekanın geleceği üzerine.

This one is on the future of intelligence.

Are people getting smarter or dumber?

İnsanlar gittikçe daha mı zeki oluyor, yoksa daha aptal mı?

I have an opinion of this myself because of the business I'm in,

İşim yüzünden benim bu konuda bir fikrim var tabi.

but in fact, people, it turns out, are getting smarter.

Ama, ortaya çıkan sonuç daha zeki olduklarını gösteriyor.

Her on yılda üç IQ puanı yükseliyor.

Three IQ points per 10 years, going up.

Sort of an interesting thing.

İlginç bir şey.

With science, don't think of skepticism as a thing, or science as a thing.

Kuşkuculuğu bir şey olarak düşünmeyin, hatta bilimi de.

Are science and religion compatible?

Bilim ve din uyumlu mudur?

It's like, are science and plumbing compatible?

Bunu sormak, bilimle sıhhi tesisat uyumlu mudur diye sormak gibi bir şey.

They're just two different things.

Bunlar -- bunlar iki farklı şey.

Science is not a thing. It's a verb.

Bilim bir şey değildir, bir eylemdir.

It's a way of thinking about things.

Şeyler hakkında düşünmenin bir yoludur.

It's a way of looking for natural explanations for all phenomena.

Tüm fenomenler için doğal açıklamalar aramanın bir yolu.

I mean, what's more likely:

Demek istiyorum ki, hangisi sizce daha olası?

that extraterrestrial intelligences or multi-dimensional beings

Dünya dışı zekaların veya çok boyutlu varlıkların, yıldızlararası uzayda

travel across vast distances of interstellar space

muazzam mesafeler katederek buraya gelip, Çiftçi Bob'un Puckerbrush, Kansas'taki

to leave a crop circle in Farmer Bob's field in Puckerbrush, Kansas

tarlasına skeptic.com'un reklamını yapmak için bir ekin çemberi bırakmış olması mı?

to promote skeptic.com, our web page?

Or is it more likely that a reader of "Skeptic" did this with Photoshop?

Yoksa Skeptic okuyucularından birinin bunu Photoshop'ta yapmış olması mı?

And in all cases we have to ask --

Her şekilde sormamız gereken --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

What's the more likely explanation?

-- hangi açıklamanın daha olası olduğudur.

Before we say something is out of this world,

Ve bir şeyin bu dünyanın dışından geldiğini söylemek için

we should first make sure that it's not in this world.

önce bu dünyadan olmadığına emin olmalıyız.

What's more likely:

Sizce hangisi daha olası?

that Arnold had extraterrestrial help in his run for the governorship,

Arnold'ın vali olmak için uzaylılardan yardım almış olması mı?

or that the "World Weekly News" makes stuff up?

Yoksa World Weekly News'in bunu uydurmuş olması mı?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The same theme is expressed nicely here in this Sidney Harris cartoon.

Bir de bununla ilgili -- aynı konuyu irdeleyen bir

Sidney Harris karikatürü var.

For those of you in the back, it says here: "Then a miracle occurs.

Arkada oturanlar için okuyorum, "Sonra bir mucize oluyor.

I think you need to be more explicit here in step two."

Sanırım bu ikinci adımdaki kısmı biraz daha açmalısın."

This single slide completely dismantles the intelligent design arguments.

Bu saydam tamamen akıllı tasarım argümanını çürütüyor.

There's nothing more to it than that.

Bundan başka bir şey değil.

(Applause)

(Alkışlar)

You can say a miracle occurs,

Bir mucize oluyor diyebilirsiniz.

it's just that it doesn't explain anything or offer anything.

Ama bu hiçbir şeyi açıklamaz.

There's nothing to test.

Ortaya attığı bir fikir yok. Test edilebilecek bir şey sunmuyor.

It's the end of the conversation for intelligent design creationists.

Akıllı tasarım yaratılışçıları için bu tartışmanın sonu.

And it's true, scientists sometimes throw terms out as linguistic place fillers --

Şartlara göre, bilim insanlarının bazen ne olduğu belirsiz şeylere,

karanlık enerji, karanlık madde gibi kelime karşılıkları uydurduğu doğru.

dark energy or dark matter, something like that --

until we figure out what it is, we'll call it this.

Bunun ne olduğunu anlayana kadar, buna şöyle diyelim.

It's the beginning of the causal chain for science.

Bu bilim için mantık zincirinin başlangıcıdır.

Akıllı tasarım yaratılışçıları için ise, zincirin son halkası.

For intelligent design creationists, it's the end of the chain.

Yani yine aynı soruyu sorabiliriz. Hangisi daha olası?

So again, we can ask this: what's more likely?

Are UFOs alien spaceships, or perceptual cognitive mistakes, or even fakes?

UFOlar uzaylı araçları mı yoksa algı hataları hatta düzmece mi?

This is a UFO shot from my house in Altadena, California,

Bu benim Altadena, California'daki evimden Pasadena'ya doğru çekilmiş

looking down over Pasadena.

bir UFO fotoğrafı.

And if it looks a lot like a Buick hubcap, it's because it is.

Bir Buick jant kapağına benziyorsa, öyle olduğundandır.

You don't even need Photoshop or high-tech equipment,

Photoshop bile gerekmiyor, yüksek teknoloji ürünü cihazlar gerekmiyor,

you don't need computers.

bilgisayar gerekmiyor.

This was shot with a throwaway Kodak Instamatic camera.

Bu fotoğrafı bir kullan at Kodak Instamatic makineyle çektim.

You just have somebody off on the side with a hubcap ready to go.

Sadece kenarda, atmaya hazır halde jant kapağıyla duran biri var.

Camera's ready -- that's it.

Makine hazır -- işte bu kadar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So, although it's possible that most of these things are fake

Yani, bunların çoğu düzmece veya ilüzyon olsa da, bazılarının

or illusions or so on, and that some of them are real,

gerçek olması muhtemel diye düşünseniz de,

it's more likely that all of them are fake, like the crop circles.

hepsinin düzmece olması daha olası, ekin çemberleri gibi.

On a more serious note, in all of science we're looking for a balance

Ayrıca daha ciddi bir not düşmek gerekirse, bilimin tamamında

between data and theory.

veriler ve teori arasında bir denge ararız.

In the case of Galileo, he had two problems

Mesela Galile'nin teleskobunu Satürn'e çevirdiğinde

when he turned his telescope to Saturn.

iki sorunu vardı.

First of all, there was no theory of planetary rings.

İlkin elinde gezegen halkaları hakkında bir teori yoktu.

Second of all, his data was grainy and fuzzy,

Ve ikinci olarak da verileri kaba ve bulanıktı.

and he couldn't quite make out what he was looking at.

Bu yüzden baktığının tam olarak ne olduğunu anlayamadı.

So he wrote that he had seen --

Gördüklerini şöyle yazdı:

"I have observed that the furthest planet has three bodies."

"En uzaktaki gezegenin üç cisimden oluştuğunu gözlemledim."

And this is what he ended up concluding that he saw.

Gördüğünün bu olduğuna karar vermişti.

So without a theory of planetary rings and with only grainy data,

Yani iyi bir gezegen halkaları teoriniz olmadan ve kaba verilerle

you can't have a good theory.

iyi bir teori oluşturamazsınız.

It wasn't solved until 1655.

Bu mesele 1655'e kadar çözülemedi.

This is Christiaan Huygens's book that catalogs all the mistakes

Bu Christiaan Huygens'in Satürn'de neler döndüğünü anlamaya çalışanların

people made trying to figure out what was going on with Saturn.

yaptığı hataları topladığı kitabından bir sayfa.

It wasn't till Huygens had two things:

Huygens'in şu iki veriyi elde etti.

He had a good theory of planetary rings and how the solar system operated,

Gezegen halkaları ve güneş sisteminin nasıl işlediği hakkında elinde iyi bir teori vardı.

and he had better telescopic, more fine-grain data

Ve elinde daha iyi ve daha detaylı teleskopik veriler vardı.

in which he could figure out that as the Earth is going around faster --

Bu sayede Dünya'nın -- Kepler'in yasalarına göre -- Satürn'den

according to Kepler's Laws -- than Saturn, then we catch up with it.

daha hızlı döndüğünü ve daha sonra hızının Satürn'e yaklaştığını

And we see the angles of the rings at different angles, there.

halkaları farklı açıdan göreceğimizi çıkartabildi.

And that, in fact, turns out to be true.

Tahmini doğruydu.

The problem with having a theory is that it may be loaded with cognitive biases.

Bir teoriye sahip olmanın sorunlu tarafı

teorinizin bilişsel önyargılarla dolu olabilmesidir.

So one of the problems of explaining why people believe weird things

Yani insanların neden garip şeylere inandığını açıklamaktaki sorunlardan biri

is that we have things, on a simple level,

temel düzeyde yatan bazı şeylere sahip olmamızdır.

and then I'll go to more serious ones.

Şimdi daha ciddi konulardan birine geçiyorum.

Like, we have a tendency to see faces.

Mesela, her yerde yüz görmeye yatkınız.

This is the face on Mars.

Bu Mars'taki yüz. 1976'da insanlar, bunun

In 1976, where there was a whole movement to get NASA to photograph that area

Marslıların yaptığı bir anıt olduğunu düşündüğünden

NASA'yı aynı yerin başka fotoğraflarını çekmesi için

because people thought this was monumental architecture made by Martians.

ayaklandı.

Here's the close-up of it from 2001.

Ama, görüldü ki -- işte 2001'de yakından çekilmiş bir fotoğraf.

If you squint, you can still see the face.

Gözlerinizi kısarsanız hala yüzü görebilirsiniz.

And when you're squinting,

Gözlerinizi kıstığınızda, aslında yüksek detaylı veriyi

you're turning that from fine-grain to coarse-grain,

daha detaysız bir veriye çeviriyorsunuz.

so you're reducing the quality of your data.

Yani verilerinizin kalitesini düşürüyorsunuz.

And if I didn't tell you what to look for, you'd still see the face,

Size nereye bakmanız gerektiğini söylemesem de yüzü görürdünüz,

because we're programmed by evolution to see faces.

çünkü evrim bizi yüzleri tanımlamaya programlamış.

Faces are important for us socially.

Yüzler bizim için sosyal açıdan önemlidir.

And of course, happy faces, faces of all kinds are easy to see.

Ve tabi, gülen yüzler.

Her tür yüzü görmek kolaydır.

You see the happy face on Mars, there.

(Gülüşmeler)

İşte burada Mars'taki gülen yüzü görebilirsiniz.

(Laughter)

If astronomers were frogs, perhaps they'd see Kermit the Frog.

Astronomlar kurbağa olsaydı, belki Kurbağa Kermit'i görebilirlerdi.

Do you see him there? Little froggy legs.

İşte orada, gördünüz mü?

Or if geologists were elephants?

Küçük kurbağa bacakları var.

Ya da yerbilimciler fil olsaydı.

Religious iconography.

Dini semboller.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Discovered by a Tennessee baker in 1996.

1996'da Tenessee'deki bir fırıncı keşfetmiş.

He charged five bucks a head to come see the nun bun

Rahibe çöreğini görmek isteyen herkesden beş dolar alıyor.

till he got a cease-and-desist from Mother Teresa's lawyer.

Ta ki Rahibe Teresa'nın avukatından bir ihtarname alana kadar.

Here's Our Lady of Guadalupe and Our Lady of Watsonville, just down the street,

Burada da Guadalupe Bakiresi ve Watsonville Bakiresi, hemen alt sokakta.

or is it up the street from here?

Yoksa buranın bir üst sokağında mıydı?

Tree bark is particularly good because it's nice and grainy, branchy,

Ağaç kabuğu bu işe bayağı uygun çünkü dokulu, dallı budaklı,

black-and-white splotchy and you can get the pattern-seeking --

siyah beyaz lekeleri var ve üzerindeki bu şekilleri görünce --

humans are pattern-seeking animals.

insanlar şekil arayan hayvanlardır.

Here's the Virgin Mary on the side of a glass window in Sao Paulo.

Bu da Sao Paulo'da bir pencerenin kenarındaki Bakire Meryem.

Here's when the Virgin Mary made her appearance on a cheese sandwich --

Burada Bakire Meryem bir peynirli sandviçte yüzünü göstermiş.

Buna Las Vegas'ta bir kumarhanede dokunma şansı yakaladım.

which I got to actually hold in a Las Vegas casino --

of course, this being America.

Ne de olsa burası Amerika.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This casino paid $28,500 on eBay for the cheese sandwich.

Kumarhane bu sandviçi almak için eBay'de 28.500 dolar ödemiş.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But who does it really look like? The Virgin Mary?

Ama sizce kime benziyor şimdi, Bakire Meryem mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It has that sort of puckered lips, 1940s-era look.

Dudaklar büzülmüş, 1940'lar tarzı bir görünüş.

Virgin Mary in Clearwater, Florida.

Clearwater Florida'da Bakire Meryem.

I actually went to see this one.

Bunu kendim görmeye gittim.

There was a lot of people there.

Bir sürü insan vardı. Tekerlekli sandalyeleri, koltuk değnekleriyle falan

The faithful come in their wheelchairs and crutches, and so on.

gelmiş bir sürü inançlı insan.

We went down and investigated.

Biz de daha yakından inceledik.

Just to give you a size, that's Dawkins, me and The Amazing Randi,

Büyüklüğünü anlayabilesiniz diye -- bu Dawkins, ben ve Muhteşem Randi,

next to this two, two and a half story-sized image.

iki, iki buçuk kat yüksekliğindeki görüntünün yanında duruyoruz.

All these candles, thousands of candles people had lit in tribute to this.

Bütün bu mumlar -- insanlar hürmet etmek için binlerce mum yakmışlar.

So we walked around the backside, to see what was going on.

Biz de neler döndüğünü anlamak için gidip arka tarafına baktık.

It turns out wherever there's a sprinkler head and a palm tree,

Meğerse her fıskiye ve palmiye ağacının olduğu yerde

you get the effect.

böyle bir resim oluşuyormuş.

Here's the Virgin Mary on the backside, which they started to wipe off.

Bu da arka taraftaki Bakire Meryem. Silmeye başlamışlar.

I guess you can only have one miracle per building.

Herhalde bir binada en fazla bir mucize olabiliyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So is it really a miracle of Mary, or is it a miracle of Marge?

Bu şimdi gerçekten Meryem mucizesi mi, yoksa Marge mucizesi mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And now I'm going to finish up with another example of this,

Bununla ilgili başa bir örnekle konuşmamı bitireceğim.

with auditory illusions.

İşitsel bir ilüzyonla.

There's this film, "White Noise," with Michael Keaton,

"White Noise" diye bir film var.

Michael Keaton oynuyor, ölülerin bizimle konuşmasıyla ilgili.

about the dead talking back to us.

By the way, the whole business of talking to the dead is not that big a deal.

Bu arada, bu ölülerle konuşma işi aslında pek de büyük marifet sayılmaz.

Görünüşe bakılırsa, herkes yapabiliyor.

Anybody can do it, turns out.

It's getting the dead to talk back that's the really hard part.

Asıl zor olan ölülerin cevap vermesini sağlamak.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

Bu filmde, güya bu mesajlar elektronik olaylarda gizli.

In this case, supposedly, these messages are hidden in electronic phenomena.

There's a ReverseSpeech.com web page where I downloaded this stuff.

Bunları ReverseSpeech.com diye bir web sitesinden indirdim.

This is the most famous one of all of these.

İleriye doğru oynatılmış hali -- bu içlerinde en ünlüsü.

Here's the forward version of the very famous song.

İşte bu çok ünlü parçanın ileriye doğru oynatılmış hali.

(Music with lyrics)

If there's a bustle in your hedgerow don't be alarmed now.

It's just a spring clean for the May Queen.

Yes, there are two paths you can go by, but in the long run,

There's still time to change the road you're on.

(Music ends)

Couldn't you just listen to that all day?

Of, bunu bütün gün dinlesem sıkılmam.

(Gülüşmeler)

All right, here it is backwards,

Tamam, şimdi de geriye doğru,

and see if you can hear the hidden messages that are supposedly in there.

bakalım buradaki sözde gizli mesajı duyabilecek misiniz?

(Music with unintelligible lyrics)

(Lyrics) Satan!

(Unintelligible lyrics continue)

What did you get? Audience: Satan!

Ne duydunuz?

Satan. OK, at least we got "Satan".

(Seyirciler: Şeytan [Satan].)

Now, I'll prime the auditory part of your brain

Şeytan? Tamam en azından şeytanı yakalamışsınız.

to tell you what you're supposed to hear, and then hear it again.

Şimdi beyninizin işitsel kısmını ne duymanız gerektiği

konusunda şartlayacağım ve tekrar dinleyeceğiz.

(Music with lyrics)

(Music ends)

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

"

You can't miss it when I tell you what's there.

Size ne duymanız gerektiğini söylediğimde kaçırmanıza imkan yok.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I'm going to just end with a positive, nice little story.

Tamam, konuşmamı ufak, tatlı, olumlu bir hikayeyle bitireceğim.

Skeptics kar amacı gütmeyen bir eğitim kurumu.

The Skeptics is a nonprofit educational organization.

We're always looking for little good things that people do.

Sürekli insanların yaptığı ufak, iyi şeyler arıyoruz.

And in England, there's a pop singer.

İngiltere'de bir pop şarkıcısı var.

One of the top popular singers in England today, Katie Melua.

Şu an İngiltere'de popüler müzik yapanlar arasında en bilinenlerden, Katie Melua.

And she wrote a beautiful song.

Çok güzel bir şarkı yazdı.

It was in the top five in 2005, called, "Nine Million Bicycles in Beijing."

2005'de en iyi beş şarkı arasındaydı. Adı "Nine Million Bicycles in Beijing (Pekin'de Dokuz Milyon Bisiklet.)"

It's a love story -- she's sort of the Norah Jones of the UK --

Bir aşk hikayesi -- Birleşik Krallık'ın Norah Jones'u sayılır.

about how she much loves her guy,

Erkeğini dokuz milyon bisiklete kıyasla

and compared to nine million bicycles, and so forth.

ne kadar çok sevdiğini falan anlatıyor.

And she has this one passage here.

Orada şöyle bir kısım var.

(Music)

(Lyrics) We are 12 billion light-years from the edge

♫ Sınırdan 12 milyar ışık yılı uzaktayız ♫

♫ Bu bir tahmin ♫

That's a guess,

No one can ever say it's true,

♫ Kimse doğru olduğunu söyleyemez ♫

But I know that I will always be with you.

♫ Ama ben hep seninle olacağımı biliyorum ♫

Güzel.

Michael Shermer: Well, that's nice. At least she got it close.

En azından yaklaşmış.

In America it'd be, "We're 6,000 light years from the edge."

Amerikalı olsa "Sınırdan 6.000 ışık yılı uzaktayız." derdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But my friend, Simon Singh, the particle physicist now turned science educator,

Ama arkadaşım Simon Singh, parçacık fizikçisi, şimdilerde bilim eğitmeni ve

who wrote the book "The Big Bang," and so on,

ve "Büyük Patlama" kitabının yazarı,

uses every chance he gets to promote good science.

iyi bilimi teşvik etmek için bulduğu her şansı değerlendiren biridir.

And so he wrote an op-ed piece in "The Guardian" about Katie's song,

Bu yüzden The Guardian'a Katie'nin şarkısı hakkında bir köşe yazısı yazdı

in which he said, well, we know exactly how far from the edge.

ve sınırdan tam olarak ne kadar uzakta olduğumuzu biliyoruz dedi.

You know, it's 13.7 billion light years, and it's not a guess.

12 -- Pardon 13.7 milyar ışık uzaktayız ve bu bir tahmin değil.

We know within precise error bars how close it is.

Belirli bir hata payı dahilinde tam olarak nerede olduğunu biliyoruz.

So we can say, although not absolutely true, it's pretty close to being true.

Yani, tam olarak doğru olmasa da, doğruya bayağı yakın olduğunu söyleyebiliriz.

And, to his credit, Katie called him up after this op-ed piece came out, and said,

Ve işe bakın ki, Katie yazı yayınlandıktan sonra onu aramış.

Ve "Çok utandım.

"I'm so embarrassed. I was in the astronomy club.

Eskiden astronomi klübü üyesiydim, doğrusunu bilmem gerekirdi." demiş.

I should've known better."

And she re-cut the song.

Sonradan parçayı yeniden kaydetti.

So I will end with the new version.

Ben de yeni haliyle bitireceğim.

(Music with lyrics)

♫ Gözlemlenebilir evrenin sınırından ♫

We are 13.7 billion light years

from the edge of the observable universe.

♫ 13.7 milyar ışık yılı uzaktayız ♫

♫ Bu belirli hata payına sahip, iyi bir tahmin ♫

That's a good estimate with well-defined error bars.

♫ Ve elimizdeki bilgiye dayanarak ♫

And with the available information,

♫ Hep seninle birlikte olacağımı öngörüyorum ♫

I predict that I will always be with you.

(Laughter)

(Alkışlar)

How cool is that?

Ne harika, değil mi?

(Applause)

(Alkışlar)