The next outbreak? We’re not ready | Bill Gates | TED

Tłumaczenie: Beata Ratkowska Korekta: Robert Filipowski

When I was a kid,

Gdy byłem dzieckiem,

the disaster we worried about most was a nuclear war.

najbardziej obawialiśmy się wojny nuklearnej.

That's why we had a barrel like this down in our basement,

Dlatego mieliśmy w piwnicy beczkę

filled with cans of food and water.

napełnioną puszkami z jedzeniem i wodą.

When the nuclear attack came,

Gdyby nadszedł atak nuklearny,

we were supposed to go downstairs, hunker down, and eat out of that barrel.

mieliśmy zejść na dół, zadekować się i wyjadać z tej beczki.

Today the greatest risk of global catastrophe

Dzisiaj największe ryzyko globalnej katastrofy

doesn't look like this.

wcale nie wygląda tak.

Instead, it looks like this.

Tylko tak.

If anything kills over 10 million people in the next few decades,

Jeśli coś zabije ponad 10 milionów ludzi w ciągu najbliższych dekad,

it's most likely to be a highly infectious virus

najprawdopodobniej będzie to wysoce zakaźny wirus

rather than a war.

a nie wojna.

Not missiles, but microbes.

Nie pociski, ale mikroby.

Now, part of the reason for this is that

Częściową przyczyną są

we've invested a huge amount in nuclear deterrents.

ogromne inwestycje w nuklearne straszaki

But we've actually invested very little in a system to stop an epidemic.

przy znikomych nakładach na powstrzymanie epidemii.

We're not ready for the next epidemic.

Nie jesteśmy gotowi na kolejną epidemię.

Let's look at Ebola.

Przyjrzyjmy się Eboli.

I'm sure all of you read about it in the newspaper,

Wszyscy dużo czytaliście w prasie

lots of tough challenges.

o trudnych wyzwaniach.

I followed it carefully through the case analysis tools

Przyjrzałem się temu dokładnie używając narzędzi do studia przypadków

we use to track polio eradication.

stosowanych do śledzenia walki z polio.

And as you look at what went on,

Gdy przejrzeć się sytuacji,

the problem wasn't that there was a system that didn't work well enough,

problemem nie był system, który działał zbyt słabo,

the problem was that we didn't have a system at all.

po prostu brakowało systemu.

In fact, there's some pretty obvious key missing pieces.

W zasadzie brakuje kluczowych elementów.

We didn't have a group of epidemiologists ready to go, who would have gone,

Nie mieliśmy grupy epidemiologów, którzy pojechaliby

seen what the disease was, seen how far it had spread.

zidentyfikować chorobę i szybkość jej rozprzestrzeniania.

The case reports came in on paper.

Raporty sporządzane były na papierze.

It was very delayed before they were put online

Z opóźnieniem publikowano je online,

and they were extremely inaccurate.

były bardzo niedokładne.

We didn't have a medical team ready to go.

Brakowało lekarzy gotowych na podróż.

We didn't have a way of preparing people.

Brakowało procedur przygotowania ludzi.

Now, Médecins Sans Frontières did a great job orchestrating volunteers.

Organizacja Lekarze bez Granic świetnie zarządzała wolontariuszami.

But even so, we were far slower than we should have been

A mimo wszystko, zbyt wolno

getting the thousands of workers into these countries.

przerzucaliśmy tysiące pracowników do zagrożonych krajów.

And a large epidemic would require us to have hundreds of thousands of workers.

A ogromna epidemia wymagałaby setek tysięcy pracowników.

There was no one there to look at treatment approaches.

Nie było tam nikogo nadzorującego próby leczenia.

No one to look at the diagnostics.

Nikogo nadzorującego diagnozy.

No one to figure out what tools should be used.

Nikogo, kto zadecydowałby jakich narzędzi użyć.

As an example, we could have taken the blood of survivors,

Na przykład moglibyśmy pobrać krew ocalałych,

processed it, and put that plasma back in people to protect them.

przetworzyć ją i podać ludziom jako lek.

But that was never tried.

Jednak nie było takiej próby.

So there was a lot that was missing.

Wielu rzeczy brakowało.

And these things are really a global failure.

I to jest globalna porażka.

The WHO is funded to monitor epidemics, but not to do these things I talked about.

WHO powstało by monitorować epidemie, ale nie by robić to o czym mówiłem.

Now, in the movies it's quite different.

W filmach jest inaczej.

There's a group of handsome epidemiologists ready to go,

Jest zawsze grupa atrakcyjnych epidemiologów gotowych do akcji.

they move in, they save the day, but that's just pure Hollywood.

Ruszają na miejsce, ratują świat, lecz to czyste Hollywood.

The failure to prepare could allow the next epidemic

Brak przygotowania może spowodować, że następna epidemia

to be dramatically more devastating than Ebola

będzie dużo groźniejsza niż Ebola.

Let's look at the progression of Ebola over this year.

Popatrzmy na rozwój Eboli w tym roku.

About 10,000 people died,

Około 10 000 ludzi zmarło.

and nearly all were in the three West African countries.

Prawie wszyscy pochodzili z trzech krajów zachodniej Afryki.

There's three reasons why it didn't spread more.

Są trzy powody dlaczego nie rozprzestrzeniła się bardziej.

The first is that there was a lot of heroic work by the health workers.

Pierwszym jest heroiczna praca personelu medycznego.

They found the people and they prevented more infections.

Odszukali chorych ludzi i zapobiegli kolejnym zarażeniom.

The second is the nature of the virus.

Drugim jest natura wirusa.

Ebola does not spread through the air.

Ebola nie rozprzestrzenia się przez powietrze

And by the time you're contagious,

i zanim zacznie być zaraźliwa

most people are so sick that they're bedridden.

większość ludzi będzie obłożnie chora.

Third, it didn't get into many urban areas.

Po trzecie, nie dostała się do wielu miast.

And that was just luck.

To po prostu było szczęście.

If it had gotten into a lot more urban areas,

Jeśli dostałaby się do większej liczby miast,

the case numbers would have been much larger.

zachorowań byłoby znacznie więcej.

So next time, we might not be so lucky.

Następnym razem możemy nie mieć tyle szczęścia.

You can have a virus where people feel well enough while they're infectious

Pojawi się wirus, który pomimo zakażenia, pozwala czuć się na tyle dobrze

that they get on a plane or they go to a market.

by wsiąść do samolotu albo przejść się na rynek.

The source of the virus could be a natural epidemic like Ebola,

Źródłem wirusa może być natura, tak jak Ebola

or it could be bioterrorism.

albo bioterroryzm.

So there are things that would literally make things a thousand times worse.

Są rzeczy, które mogą dosłownie pogorszyć sprawę tysiąckrotnie.

In fact, let's look at a model of a virus spread through the air,

Popatrzmy na model wirusa rozprzestrzeniającego się przez powietrze,

like the Spanish Flu back in 1918.

jak hiszpańska grypa z 1918 roku.

So here's what would happen:

Tak by to wyglądało.

It would spread throughout the world very, very quickly.

Rozprzestrzeniłaby się na cały świat bardzo, bardzo szybko.

And you can see over 30 million people died from that epidemic.

Możecie zobaczyć, ponad 30 milionów ludzi zmarło podczas tej epidemii.

So this is a serious problem.

To jest poważny problem.

We should be concerned.

Powinniśmy być zaniepokojeni.

But in fact, we can build a really good response system.

Ale możemy zbudować bardzo dobry system przeciwdziałania.

We have the benefits of all the science and technology that we talk about here.

Mamy korzyści wynikające z nauki i technologii.

We've got cell phones

Mamy telefony komórkowe,

to get information from the public and get information out to them.

by przesyłać informacje w obu kierunkach.

We have satellite maps where we can see where people are and where they're moving.

Mamy mapy satelitarne, możemy widzieć gdzie ludzie się znajdują i dokąd jadą.

We have advances in biology

Czynimy postępy w biologii,

that should dramatically change the turnaround time to look at a pathogen

dzięki którym możemy znacznie przyspieszyć pozyskanie patogenu

and be able to make drugs and vaccines that fit for that pathogen.

oraz wytworzenie leków i szczepionek.

So we can have tools,

Mamy więc narzędzia,

but those tools need to be put into an overall global health system.

jednak muszą one trafić do ogólnoświatowego systemu zdrowia.

And we need preparedness.

Potrzebujemy przygotowań.

The best lessons, I think, on how to get prepared

Moim zdaniem, najlepszą lekcją jak się przygotować

are again, what we do for war.

jest to, jak przygotowujemy się na wojnę.

For soldiers, we have full-time, waiting to go.

Mamy pełnoetatowych żołnierzy czekających na rozkaz.

We have reserves that can scale us up to large numbers.

Mamy rezerwy, które mogą wzmocnić liczebność armii.

NATO has a mobile unit that can deploy very rapidly.

NATO ma mobilne jednostki, które może rozmieścić natychmiast.

NATO does a lot of war games to check, are people well trained?

NATO robi mnóstwo gier wojennych, by sprawdzić wyszkolenie armii.

Do they understand about fuel and logistics

Czy żołnierze rozumieją zagadnienia paliwa, logistyki

and the same radio frequencies?

i jednakowych częstotliwości radiowych.

So they are absolutely ready to go.

Są więc absolutnie gotowi.

So those are the kinds of things we need to deal with an epidemic.

To są rzeczy, z którymi zmierzymy się podczas epidemii.

What are the key pieces?

Co jest kluczowe?

First, we need strong health systems in poor countries.

Po pierwsze, potrzebujemy silnej opieki zdrowotnej w biednych krajach.

That's where mothers can give birth safely,

Żeby matki mogły bezpiecznie rodzić,

kids can get all their vaccines.

a dzieci dostały szczepionki.

But, also where we'll see the outbreak very early on.

Wtedy bardzo wcześnie wykryjemy wybuch epidemii.

We need a medical reserve corps:

Potrzebujemy sił wsparcia medycznego:

lots of people who've got the training and background

dużo wyszkolonych ludzi,

who are ready to go, with the expertise.

którzy są gotowi ruszyć i postawić ekspertyzę.

And then we need to pair those medical people with the military.

Później musimy powiązać tych ludzi z armią,

taking advantage of the military's ability to move fast, do logistics

wykorzystując przewagę armii w przemieszczaniu, logistyce

and secure areas.

i zabezpieczaniu terenów.

We need to do simulations,

Musimy przeprowadzać symulacje,

germ games, not war games, so that we see where the holes are.

gry epidemiczne, nie gry wojenne, abyśmy wiedzieli gdzie mamy braki.

The last time a germ game was done in the United States

Ostatnio epidemiczną grę przeprowadzono w USA

was back in 2001, and it didn't go so well.

w 2001 roku i nie poszła dobrze.

So far the score is germs: 1, people: 0.

Jak dotąd wynik jest epidemia 1, ludzie 0.

Finally, we need lots of advanced R&D in areas of vaccines and diagnostics.

Ostatecznie, potrzebujemy zaawansowanych badań nad szczepionkami i diagnostyką.

There are some big breakthroughs, like the Adeno-associated virus,

Jest kilka dużych przełomów, na przykład wirusy AAV,

that could work very, very quickly.

które potrafią działać bardzo, bardzo szybko.

Now I don't have an exact budget for what this would cost,

Nie znam dokładnych kosztów,

but I'm quite sure it's very modest compared to the potential harm.

ale jestem przekonany, że będą one niskie w porównaniu z potencjalnymi szkodami.

The World Bank estimates that if we have a worldwide flu epidemic,

Bank Światowy ocenia, że ogólnoświatowa epidemia grypy

global wealth will go down by over three trillion dollars

obniży dobrobyt ludzkości o ponad trzy biliony dolarów

and we'd have millions and millions of deaths.

oraz zbierze miliony ofiar śmiertelnych.

These investments offer significant benefits

Te inwestycje oferują znaczne korzyści

beyond just being ready for the epidemic.

poza gotowością na epidemię.

The primary healthcare, the R&D,

Opieka zdrowotna, prace badawczo-rozwojowe.

those things would reduce global health equity

Te rzeczy zredukują nierówności w ochronie zdrowia

and make the world more just as well as more safe.

i uczynią świat sprawiedliwszym oraz bezpieczniejszym.

So I think this should absolutely be a priority.

Myślę, że to zdecydowanie powinno być priorytetem.

There's no need to panic.

Nie ma potrzeby panikować.

We don't have to hoard cans of spaghetti or go down into the basement.

Nie musimy zbierać puszek spaghetti czy bunkrować się w piwnicy.

But we need to get going, because time is not on our side.

Ale musimy działać, bo czas nie jest po naszej stronie.

In fact, if there's one positive thing that can come out of the Ebola epidemic,

Jeśli istnieje pozytywna strona epidemii Eboli,

it's that it can serve as an early warning, a wake-up call, to get ready.

to jest nią ostrzeżenie, pobudka, byśmy zaczęli się przygotowywać.

If we start now, we can be ready for the next epidemic.

Jeśli zaczniemy teraz, możemy być gotowi na następną epidemię.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)