Militant atheism | Richard Dawkins

Vertaald door: Maarten Hofman Nagekeken door: Tommy van Son

Die fantastische muziek van het intro-deuntje --

That splendid music, the coming-in music,

"The Elephant March" from "Aida," is the music I've chosen for my funeral.

"De Olifantenmars" van Aida -- is de muziek die ik op mijn begrafenis wil --

(Laughter)

(Gelach)

And you can see why. It's triumphal.

-- en je begrijpt wel waarom. Hij is zo triomfantelijk.

I won't feel anything, but if I could,

Ik zou -- ik zal niets voelen, maar als het kon,

I would feel triumphal at having lived at all,

zou ik het triomfantlijk vinden dat ik überhaupt geleefd heb,

and at having lived on this splendid planet,

en dat ik op deze schitterende planeet leefde,

and having been given the opportunity to understand

en dat ik in de mogelijkheid was om te weten

something about why I was here in the first place, before not being here.

te komen hoe het komt dat ik hier was, alvorens er niet meer te zijn.

Can you understand my quaint English accent?

Verstaat u mijn ietwat ongewoon Engels accent?

(Laughter)

Like everybody else, I was entranced yesterday by the animal session.

Zoals iedereen was ik gisteren begeesterd door de dierensessie.

Robert Full and Frans Lanting and others;

Robert Full en Frans Lanting en anderen --

the beauty of the things that they showed.

de schoonheid van de dingen die ze lieten zien.

The only slight jarring note was when Jeffrey Katzenberg said of the mustang,

De enige ietwat mindere opmerking was wat Jeffrey Katzenberg zei over de mustang,

"the most splendid creatures that God put on this earth."

"de meest fantastische wezens die God op de aarde heeft gezet."

Now of course, we know that he didn't really mean that,

Nu, we weten natuurlijk dat hij dat niet meende,

but in this country at the moment, you can't be too careful.

maar in deze tijd, in dit land, kan je niet voorzichtig genoeg zijn.

(Laughter)

(Gelach)

I'm a biologist, and the central theorem of our subject: the theory of design,

Ik ben bioloog, en het centrale theorema van dit onderwerp is: de ontwerptheorie,

Darwin's theory of evolution by natural selection.

Darwins theorie van evolutie door natuurlijke selectie.

In professional circles everywhere, it's of course universally accepted.

In professionele kringen is die uiteraard universeel aanvaard.

In non-professional circles outside America, it's largely ignored.

In niet-professionele kringen buiten Amerika, wordt ze grotendeels genegeerd.

But in non-professional circles within America,

Maar in niet-professionele kringen binnen Amerika,

it arouses so much hostility --

wekt ze zoveel vijandigheid op --

(Laughter)

(Gelach)

it's fair to say that American biologists are in a state of war.

-- dat men gerust kan stellen dat Amerikaanse biologen in oorlog zijn.

The war is so worrying at present,

De oorlog is momenteel zo zorgwekkend,

with court cases coming up in one state after another,

met rechtzaken die voorkomen in de ene staat

that I felt I had to say something about it.

na de andere, dat ik voelde hier iets over te moeten zeggen.

If you want to know what I have to say about Darwinism itself,

Als je wil weten wat ik over Darwinisme zelf te zeggen heb,

I'm afraid you're going to have to look at my books,

vrees ik dat je mijn boeken zult moeten lezen,

which you won't find in the bookstore outside.

die je niet in de boekenwinkel hier vlakbij zult vinden.

(Laughter)

(Gelach)

Contemporary court cases

De recente rechtzaken

often concern an allegedly new version of creationism,

gaan meestal over een zogezegd nieuwe versie van creationisme,

called "Intelligent Design," or ID.

Intelligent Design genaamd, of ID.

Don't be fooled. There's nothing new about ID.

Laat u niet beetnemen. Er is niets nieuws aan ID.

It's just creationism under another name,

Het is gewoon creationisme onder een andere naam.

rechristened -- I choose the word advisedly --

Herdoopt -- ik heb het woord bewust gekozen --

(Laughter)

(Gelach)

for tactical, political reasons.

-- om tactische, politieke redenen.

The arguments of so-called ID theorists

De argumenten van de zogenoemde ID-theoretici

are the same old arguments that had been refuted again and again,

zijn dezelfde oude argumenten die keer op keer weerlegd zijn,

since Darwin down to the present day.

van in Darwins tijd tot en met vandaag.

There is an effective evolution lobby

Een effectieve evolutielobby

coordinating the fight on behalf of science,

coördineert de oorlog voor de wetenschap,

and I try to do all I can to help them,

en ik doe mijn best om hen te helpen, maar

but they get quite upset when people like me dare to mention

ze worden erg ongemakkelijk wanneer mensen als ik durven vermelden

that we happen to be atheists as well as evolutionists.

dat we, naast evolutionie-aanhanger, ook atheïst zijn.

They see us as rocking the boat, and you can understand why.

Ze vinden dat we opschudding veroorzaken, en je kan begrijpen waarom.

Creationists, lacking any coherent scientific argument for their case,

Creationisten hebben geen enkel samenhangend wetenschappelijk bewijs voor hun zaak

fall back on the popular phobia against atheism:

en vallen terug op de volksangst voor atheïsme.

Teach your children evolution in biology class,

Leer je kinderen evolutie in de biologieles,

and they'll soon move on to drugs, grand larceny and sexual "pre-version."

en binnen de kortste keren zijn ze druggebruikers, misdadigers en seksuele perverten.

(Laughter)

(Gelach)

In fact, of course, educated theologians from the Pope down

Eigenlijk zijn alle opgeleide theologen, zelfs de Paus,

are firm in their support of evolution.

natuurlijk grote aanhangers van de evolutietheorie.

This book, "Finding Darwin's God," by Kenneth Miller,

Dit boek, "Op zoek naar Darwins God", door Kenneth Miller,

is one of the most effective attacks on Intelligent Design that I know

is een van de meest effectieve aanvallen op Intelligent Design

die ik ken, en het wordt alleen maar efficiënter

and it's all the more effective because it's written by a devout Christian.

omdat het geschreven is door een toegewijd Christen.

People like Kenneth Miller could be called a "godsend" to the evolution lobby,

Mensen als Kenneth Miller zouden een Godsgeschenk kunnen genoemd worden voor de evolutielobby (Gelach)

(Laughter)

Mensen als Kenneth Miller zouden een Godsgeschenk kunnen genoemd worden voor de evolutielobby (Gelach)

because they expose the lie that evolutionism is, as a matter of fact,

-- omdat ze de leugen blootleggen dat evolutionisme feitelijk

tantamount to atheism.

gelijk staat aan atheïsme.

People like me, on the other hand, rock the boat.

Mensen zoals ik, anderzijds, veroorzaken opschudding.

But here, I want to say something nice about creationists.

Maar nu wil ik iets goeds zeggen over creationisten.

It's not a thing I often do, so listen carefully.

Dat doe ik niet dikwijls, dus luister goed.

(Laughter)

(Gelach)

I think they're right about one thing.

Ik denk dat ze het over één ding bij het rechte eind hebben.

I think they're right that evolution

Ik denk dat ze gelijk hebben dat evolutie

is fundamentally hostile to religion.

fundamenteel vijandig staat ten opzichte van religie.

I've already said that many individual evolutionists, like the Pope,

Ik heb al gezegd dat vele individuele evolutie-aanhangers, zoals de Paus,

are also religious, but I think they're deluding themselves.

gelovig zijn, maar ik denk dat ze zichzelf wat wijsmaken.

I believe a true understanding of Darwinism

Ik geloof dat een goed inzicht in Darwinisme

is deeply corrosive to religious faith.

zeer sterk het religieuze geloof ondermijnt.

Now, it may sound as though I'm about to preach atheism,

Nu, het lijkt misschien dat ik een preek zal gaan houden over atheïsme,

and I want to reassure you that that's not what I'm going to do.

en ik wil u verzekeren dat ik dat niet zal doen.

In an audience as sophisticated as this one,

Voor een gesofisticeerd publiek zoals jullie

that would be preaching to the choir.

zou ik preken voor de eigen parochie.

No, what I want to urge upon you --

Nee, waartoe ik u wil aansporen --

(Laughter)

(Gelach)

Instead, what I want to urge upon you is militant atheism.

-- waartoe ik u in de plaats daarvan wil aansporen is militant atheïsme.

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

But that's putting it too negatively.

Maar dat is te negatief gesteld.

If I was a person who were interested in preserving religious faith,

Als ik zou willen -- als ik zou begaan zijn met het instandhouden van religieus geloof,

I would be very afraid of the positive power of evolutionary science,

zou ik heel bang zijn voor de positieve kracht van de evolutiewetenschap, en wetenschap

and indeed science generally, but evolution in particular,

in het algemeen, maar met name evolutie,

to inspire and enthrall, precisely because it is atheistic.

om te inspireren en te begeesteren, net omdat ze atheïstisch is.

Now, the difficult problem for any theory of biological design

Nu, de moeilijkheid voor eender welke theorie van biologisch ontwerp

is to explain the massive statistical improbability of living things.

is om de oneindige statistische onwaarschijnlijkheid van levende dingen te verklaren.

Statistical improbability in the direction of good design --

Statistische onwaarschijnlijkheid in de richting van goed ontwerp --

"complexity" is another word for this.

complexiteit, met andere woorden.

The standard creationist argument --

Het standaardargument van creationisten -- er is er maar één, 't komt allemaal op hetzelfde neer --

there is only one; they're all reduced to this one --

takes off from a statistical improbability.

begint bij de statistische onwaarschijnlijkheid.

Living creatures are too complex to have come about by chance;

Levende organismen zijn te complex om toevalligerwijs ontstaan te zijn;

therefore, they must have had a designer.

daarom moet er een ontwerper geweest zijn.

This argument of course, shoots itself in the foot.

Dit argument schiet zichzelf natuurlijk in de voet.

Elke ontwerper die iets heel complex kan ontwerpen

Any designer capable of designing something really complex

has to be even more complex himself,

moet zelf nog complexer zijn, en dan hebben we het nog niet eens over

and that's before we even start on the other things he's expected to do,

de andere dingen die hij doet,

like forgive sins, bless marriages, listen to prayers --

zoals zonden vergeven, huwelijken inzegenen, naar gebeden luisteren --

favor our side in a war --

-- aan onze kant staan in de oorlog --

(Laughter)

(Gelach)

disapprove of our sex lives, and so on.

-- onze sekslevens afkeuren enzovoort.

(Laughter)

(Gelach)

Complexity is the problem that any theory of biology has to solve,

Complexiteit is het probleem dat elke biologische theorie moet oplossen,

and you can't solve it by postulating an agent that is even more complex,

en je lost het niet op door iemand naar voren te schuiven die nog complexer is,

thereby simply compounding the problem.

dan vergroot je het probleem alleen maar.

Darwinian natural selection is so stunningly elegant

Darwins natuurlijke selectie is zo verbazingwekkend elegant

because it solves the problem of explaining complexity

omdat ze het complexiteitsprobleem oplost

in terms of nothing but simplicity.

in termen van niets anders dan eenvoud.

Essentially, it does it by providing a smooth ramp

In essentie doet ze dat door te voorzien in een vlotte overgang

of gradual, step-by-step increment.

van geleidelijke stapsgewijze vorderingen.

But here, I only want to make the point

Wat ik eigenlijk wil zeggen is dat

that the elegance of Darwinism is corrosive to religion,

de elegantie van Darwinisme religie ondermijnt

precisely because it is so elegant, so parsimonious, so powerful,

net door zijn elegantie, zijn eenvoud, zijn kracht en

so economically powerful.

zijn economische kracht.

Het heeft de gestroomlijnde economie van een mooie hangbrug.

It has the sinewy economy of a beautiful suspension bridge.

The God theory is not just a bad theory.

De God-theorie is niet zomaar een slechte theorie.

It turns out to be -- in principle --

Ze blijkt in principe niet instaat om datgene te doen wat men ervan verwacht.

incapable of doing the job required of it.

So, returning to tactics and the evolution lobby,

Dus, om terug te komen op tactiek en de evolutielobby,

I want to argue that rocking the boat

wil ik aanvoeren dat opschudding veroorzaken nu net nodig is.

may be just the right thing to do.

My approach to attacking creationism is --

Mijn aanpak van het creationisme verschilt van die van de evolutielobby.

unlike the evolution lobby --

my approach to attacking creationism is to attack religion as a whole.

Mijn aanpak valt religie in zijn geheel aan, en op dit punt

And at this point I need to acknowledge the remarkable taboo

moet ik de merkwaardige taboe erkennen die hangt

against speaking ill of religion,

rond het kwaad spreken over religie, en ik zal

and I'm going to do so in the words of the late Douglas Adams,

dat doen met de woorden van wijlen Douglas Adams,

a dear friend who, if he never came to TED,

een goede vriend die, als hij nooit

certainly should have been invited.

naar TED gekomen is, zeker uitgenodigd moest zijn geweest.

(Richard Saul Wurman: He was.)

(R.S.Wurman: Hij is wel uitgenodigd.)

Richard Dawkins: He was. Good. I thought he must have been.

Richard Dawkins: Dat was zo. Ik dacht het wel.

He begins this speech, which was tape recorded in Cambridge

Hij begint zijn preek die opgenomen werd in Cambridge

shortly before he died --

vlak voor zijn dood.

he begins by explaining how science works through the testing of hypotheses

Hij begint met uit te leggen hoe wetenschap hypotheses test die zo gesteld worden

that are framed to be vulnerable to disproof, and then he goes on.

dat ze gemakkelijk kunnen worden onderuit gehaald.

I quote, "Religion doesn't seem to work like that.

En hij gaat verder; ik citeer: "Religie lijkt niet zo te werken.

It has certain ideas at the heart of it, which we call 'sacred' or 'holy.'

Ze heeft bepaalde kernideeën, die we heilig noemen.

What it means is: here is an idea or a notion

Dat betekent dat er een idee of een begrip is

that you're not allowed to say anything bad about.

waar je niets slechts over mag zeggen.

You're just not. Why not? Because you're not."

Dat mag gewoon niet. Waarom niet? Omdat het niet mag.

(Laughter)

(Gelach)

"Why should it be that it's perfectly legitimate

Waarom is het perfect gerechtvaardigd om de Republikeinen of Democraten te steunen,

to support the Republicans or Democrats,

this model of economics versus that,

het ene economisch model of het andere, Macintosh of Windows,

Macintosh instead of Windows,

but to have an opinion about how the universe began,

maar een mening hebben over hoe het heelal ontstond,

about who created the universe --

over wie het heelal maakte -- nee, dat is heilig.

no, that's holy.

So, we're used to not challenging religious ideas,

Dus, we zijn gewend om religieuze ideeën niet aan te vallen.

and it's very interesting how much of a furor Richard creates

en het is interessant hoe veel woede Richard opwekt

when he does it." --

als hij dat doet." Hij bedoelde mij, niet die.

He meant me, not that one.

"Everybody gets absolutely frantic about it,

"Iedereen gaat ervan door het lint,

because you're not allowed to say these things.

omdat je deze dingen niet mag zeggen, maar als je het rationeel bekijkt

Yet when you look at it rationally,

there's no reason why those ideas

is er geen reden waarom deze ideeën niet onderheven zouden moeten zijn

shouldn't be as open to debate as any other,

aan debat als alle andere, behalve dat we ergens

except that we've agreed somehow between us

that they shouldn't be."

onderling hebben afgesproken dat ze dat niet zijn," einde citaat van Douglas.

And that's the end of the quote from Douglas.

In my view, not only is science corrosive to religion;

Volgens mij ondermijnt wetenschap niet alleen religie,

religion is corrosive to science.

maar ondermijnt religie ook de wetenschap.

It teaches people to be satisfied with trivial,

Het leert de mensen genoegen te nemen met triviale, bovennatuurlijke wanverklaringen

supernatural non-explanations,

and blinds them to the wonderful, real explanations

en maakt hen blind voor de wonderlijke, werkelijke verklaringen die we binnen handbereik hebben.

that we have within our grasp.

It teaches them to accept authority, revelation and faith,

Het leert hen om gezag te aanvaarden, openbaring en geloof

instead of always insisting on evidence.

in plaats van altijd te zoeken naar bewijzen.

There's Douglas Adams, magnificent picture from his book, "Last Chance to See."

Daar is Douglas Adams, een mooie foto uit zijn boek, "Voor het te laat is"

Now, there's a typical scientific journal,

Nu, neem een normaal wetenschappelijkt tijdschrift, the Quarterly Review of Biology.

The Quarterly Review of Biology.

And I'm going to put together, as guest editor,

En ik stel als een gasteditor een speciale uitgave samen

a special issue on the question, "Did an asteroid kill the dinosaurs?"

over de de vraag, "Stierven de dinosauriërs uit door een asteroïde?"

And the first paper is a standard scientific paper,

En het eerste artikel is een standaard wetenschappelijk artikel

presenting evidence,

waarin ze bewijzen aanvoeren, "Iridiumlaag op de K-T grens van de

"Iridium layer at the K-T boundary,

and potassium argon dated crater in Yucatan,

Kalium-Argon gedateerde crater in Yucatan,

indicate that an asteroid killed the dinosaurs."

geeft aan dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde."

Perfectly ordinary scientific paper.

Geheel normaal wetenschappelijk artikel.

Now, the next one.

Nu, het volgende, "De voorzitter van The Royal Society

"The President of the Royal Society

has been vouchsafed a strong inner conviction

werd door een openbaring sterk overtuigd van het feit" -- (Gelach) --

that an asteroid killed the dinosaurs."

"... dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde."

(Laughter)

(Gelach)

"It has been privately revealed to Professor Huxtane

"Het feit dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde

that an asteroid killed the dinosaurs."

openbaarde zich exclusief aan Prof. Huxtane."

(Laughter)

(Gelach)

"Professor Hordley was brought up

"Professor Hordley werd opgevoed met

to have total and unquestioning faith" --

een totaal en onvoorwaardelijk geloof" --

(Laughter) --

(Gelach)

"that an asteroid killed the dinosaurs."

"... dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde."

"Professor Hawkins has promulgated an official dogma

"Professor Hawkins heeft een officieel dogma afgekondigd

binding on all loyal Hawkinsians

dat alle loyale Hawkinsianen houdt aan het feit

that an asteroid killed the dinosaurs."

dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde."

(Laughter)

(Gelach)

That's inconceivable, of course.

Dat is onvoorstelbaar natuurlijk.

But suppose --

Maar veronderstel --

[Supporters of the Asteroid Theory cannot be patriotic citizens]

(Applaus)

(Laughter)

(Applause)

In 1987, a reporter asked George Bush, Sr.

-- in 1987, vroeg een reporter aan George Bush, senior,

whether he recognized the equal citizenship and patriotism

of hij het burgerschap en patriotisme

of Americans who are atheists.

van Amerikaanse atheïsten erkende.

Mr. Bush's reply has become infamous.

Het antwoord van Mr. Bush is ondertussen berucht.

"No, I don't know that atheists should be considered citizens,

"Nee, ik denk niet dat atheïsten als burgers of als

nor should they be considered patriots.

patriotisten zouden moeten beschouwd worden.

This is one nation under God."

Dit is één natie onder God."

Bush's bigotry was not an isolated mistake,

Zijn kortzichtigheid was geen geïsoleerd geval, dat hij

blurted out in the heat of the moment and later retracted.

uitte in het heetst van de strijd, en dat hij later terugnam.

He stood by it in the face of repeated calls for clarification or withdrawal.

Hij bleef erbij zelfs na vele vragen om verduidelijking of terugname.

He really meant it.

Hij meende het echt.

More to the point, he knew it posed no threat to his election --

Concreter, hij wist dat het zijn verkiezing niet in gevaar bracht, wel integendeel.

quite the contrary.

Democrats as well as Republicans parade their religiousness

Zowel Democraten als Republikeinen stellen hun gelovigheid

if they want to get elected.

ten toon als ze verkozen willen worden. Beide partijen beroepen zich op één natie onder God.

Both parties invoke "one nation under God."

What would Thomas Jefferson have said?

Wat zou Thomas Jefferson gezegd hebben?

[In every country and in every age, the priest has been hostile to liberty]

Ik ben gewoonlijk eigenlijk niet echt trots om Brits te zijn,

Incidentally, I'm not usually very proud of being British,

but you can't help making the comparison.

maar ik kan het niet laten om de vergelijking te trekken.

(Applause)

(Applause)

In practice, what is an atheist?

Wat is een atheïst in de praktijk?

An atheist is just somebody who feels about Yahweh

Een atheïst is gewoon iemand die hetzelfde voelt voor Yahweh

the way any decent Christian feels about Thor or Baal or the golden calf.

wat elke goede Christen voelt voor Thor of Baal of het gouden kalf.

As has been said before, we are all atheists about most of the gods

Zoals ik al zei, zijn we allemaal atheïst voor de meeste goden

that humanity has ever believed in.

waarin de mensheid ooit geloofde. Sommigen gaan gewoon één god verder.

Some of us just go one god further.

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

And however we define atheism, it's surely the kind of academic belief

En hoe we atheïsme ook definiëren, het is zeker het soort van academisch geloof

that a person is entitled to hold without being vilified

dat iemand mag hebben zonder uitgescholden te worden

as an unpatriotic, unelectable non-citizen.

voor landsverradende, onverkiesbare niet-burger.

Nevertheless, it's an undeniable fact that to own up to being an atheist

Desalniettemin, het is een onweerlegbaar feit dat atheïsme bekennen

is tantamount to introducing yourself as Mr. Hitler or Miss Beelzebub.

vrijwel gelijk staat aan jezelf voorstellen als Dhr. Hitler of Mevr. Beëlzebub.

And that all stems from the perception of atheists

En dat alles omdat atheïsten gezien worden

as some kind of weird, way-out minority.

als een soort vreemde, afwijkende minderheid.

Natalie Angier wrote a rather sad piece in the New Yorker,

Natalie Angier schreef een nogal triestig stukje in de New Yorker,

saying how lonely she felt as an atheist.

waarin ze zei hoe eenzaam ze zich voelde als atheïst.

She clearly feels in a beleaguered minority.

Ze voelt zich duidelijk in een minderheid onder belegering,

But actually, how do American atheists stack up numerically?

maar hoeveel atheïsten zijn er eigenlijk in Amerika?

The latest survey makes surprisingly encouraging reading.

De laatste cijfers zijn zeker bemoedigend.

Christianity, of course, takes a massive lion's share of the population,

Christenen nemen natuurlijk

het leeuwendeel van de populatie voor hun rekening, met bijna 160 miljoen.

with nearly 160 million.

But what would you think was the second largest group,

Maar wat, denk je, was de tweede grootste groep die

convincingly outnumbering Jews with 2.8 million, Muslims at 1.1 million,

overtuigend de Joden met 2,8 miljoen, Moslims met 1,1 miljoen,

Hindus, Buddhists and all other religions put together?

en Hindoes, Boeddhisten en alle andere religies samen achter zich liet?

The second largest group, with nearly 30 million,

De tweede grootste groep, van bijna 30 miljoen,

is the one described as non-religious or secular.

is de groep die beschreven wordt als niet-religieus of seculier.

You can't help wondering why vote-seeking politicians

Je vraagt je af waarom politici die kiezers ronselen

are so proverbially overawed by the power of, for example, the Jewish lobby --

zo overwelmd worden door de kracht van bijvoorbeeld de Joodse lobby.

the state of Israel seems to owe its very existence to the American Jewish vote --

Israël lijkt zijn bestaan te danken te hebben aan

de stem van de Amerikaanse Joden, terwijl de niet-religieuzen

while at the same time,

consigning the non-religious to political oblivion.

in de politieke vergetelheid gedrukt worden.

This secular non-religious vote, if properly mobilized,

Deze seculiere, niet-religieuze stem is, als ze helemaal

is nine times as numerous as the Jewish vote.

op de been gebracht wordt, negen keer talrijker dan de Joodse stem.

Why does this far more substantial minority

Waarom onderneemt deze veel grotere minderheid niets

not make a move to exercise its political muscle?

om haar politieke kracht uit te oefenen?

Well, so much for quantity. How about quality?

Wel, dit over de kwantiteit. Hoe zit het met de kwaliteit?

Is there any correlation, positive or negative,

Is er een correlatie, positief of negatief, tussen

between intelligence and tendency to be religious?

intelligentie en religieuze neigingen?

[Them folks misunderestimated me]

(Gelach)

(Laughter)

The survey that I quoted, which is the ARIS survey,

Het onderzoek dat ik net noemde, het ARIS onderzoek,

didn't break down its data by socio-economic class or education,

splitste zijn gegevens niet op in socio-economische klasse of opleiding,

IQ or anything else.

IQ of iets anders.

But a recent article by Paul G. Bell in the Mensa magazine

Maar een recent artikel van Paul G. Bell in het Mensa magazine

provides some straws in the wind.

biedt enigszins houvast.

Mensa, as you know, is an international organization

Mensa, zoals u wel weet, is een internationale organisatie

for people with very high IQ.

voor mensen met een zeer hoog IQ.

And from a meta-analysis of the literature,

En uit een meta-analyse van de literatuur,

Bell concludes that, I quote -- "Of 43 studies carried out since 1927

concludeert Bell dat, ik citeer, "van de 43 studies die sinds 1927 uitgevoerd zijn

on the relationship between religious belief,

over de verhouding tussen religieus geloof en intelligentie of opleiding,

and one's intelligence or educational level,

all but four found an inverse connection.

vonden alle, op vier na, een omgekeerd evenredige relatie.

That is, the higher one's intelligence or educational level,

Ofwel, hoe intelligenter of hoger opgeleid,

the less one is likely to be religious."

hoe minder kans dat men religeus is."

Well, I haven't seen the original 42 studies,

Wel, ik heb de 42 originele studies niet gezien en ik kan niets zeggen over de meta-analyse,

and I can't comment on that meta-analysis,

but I would like to see more studies done along those lines.

maar ik zou meer studies in deze trend willen zien.

And I know that there are -- if I could put a little plug here --

En ik weet dat, als ik hier een balletje mag opgooien,

dat er mensen zijn in het publiek die

there are people in this audience

easily capable of financing a massive research survey to settle the question,

gemakkelijk een enorme onderzoeksinspanning kunnen financieren om de vraag te beantwoorden,

and I put the suggestion up, for what it's worth.

en doe de suggestie -- op hoop van zegen.

But let me know show you some data

Maar laat me u nu wat vertellen dat

that have been properly published and analyzed,

gewoon gepubliceerd is en geanalyseerd

on one special group -- namely, top scientists.

binnen een groep van topwetenschappers.

In 1998, Larson and Witham polled the cream of American scientists,

In 1988, behoorden Larson en Witham

tot de top van de Amerikaanse wetenschappers,

those who'd been honored by election to the National Academy of Sciences,

die allemaal geëerd werden door verkiezing tot lid van de National Academy of Sciences,

and among this select group,

en in dit select clubje,

belief in a personal God dropped to a shattering seven percent.

zakte het geloof in God tot amper zeven procent.

About 20 percent are agnostic; the rest could fairly be called atheists.

Ongeveer 20 procent zijn agnost, en de anderen kunnen gerust atheïst genoemd worden.

Similar figures obtained for belief in personal immortality.

Vergelijkbare cijfers voor het geloof in onsterfelijkheid.

Among biological scientists, the figure is even lower:

Onder biologen zijn de cijfers zelfs nog lager,

5.5 percent, only, believe in God.

slechts 5,5 procent gelooft in God. Fysici: 7,5 procent.

Physical scientists, it's 7.5 percent.

I've not seen corresponding figures for elite scholars

Ik weet niet hoe de cijfers liggen voor de toponderzoekers

in other fields, such as history or philosophy,

in andere domeinen, zoals geschiedenis of filosofie,

but I'd be surprised if they were different.

maar het zou me verbazen als die zouden verschillen.

So, we've reached a truly remarkable situation,

We bekomen dus een een erg opmerkelijke situatie,

a grotesque mismatch between the American intelligentsia

een grotesk verschil tussen de Amerikaanse intelligentsia

and the American electorate.

en de Amerikaanse verkozenen.

A philosophical opinion about the nature of the universe,

Een filosofische mening over de aard van het heelal,

which is held by the vast majority of top American scientists

die door veruit de meeste Amerikaanse wetenschappers gedeeld wordt,

and probably the majority of the intelligentsia generally,

en waarschijnlijk door de meeste intelligentsia in het algemeen, is zodanig

is so abhorrent to the American electorate

afschrikwekkend voor de Amerikaanse kiezers

that no candidate for popular election dare affirm it in public.

dat geen enkele verkiesbare kandidaat ze publiekelijk durft bevestigen.

If I'm right, this means that high office

Als dit klopt, betekent het dat de hoogste posten

in the greatest country in the world

in het grootste land ter wereld

is barred to the very people best qualified to hold it --

niet open staan voor de mensen die er het best voor geschikt zijn, namelijk de intelligentsia,

the intelligentsia --

unless they are prepared to lie about their beliefs.

tenzij ze bereid zijn over hun geloof te liegen.

To put it bluntly: American political opportunities

Of botweg, Amerikaanse politieke mogelijkheden

are heavily loaded against those

zijn vrijwel ongrijpbaar voor zij die tegelijk

who are simultaneously intelligent and honest.

intelligent én eerlijk zijn.

(Laughter)

(Applaus)

(Applause)

I'm not a citizen of this country, so I hope it won't be thought unbecoming

Ik ben geen burger van dit land, dus ik hoop dat men het niet ongepast vindt

if I suggest that something needs to be done.

als ik zeg dat er iets moet gebeuren.

(Laughter)

(Gelach)

And I've already hinted what that something is.

En ik heb al een hint gegeven voor wat dat moet zijn.

From what I've seen of TED, I think this may be the ideal place to launch it.

TED kennende, denk ik dat hier de ideale plaats is om te starten.

Again, I fear it will cost money.

Opnieuw, ik ben bang dat het geld zal kosten.

We need a consciousness-raising,

Er moet een bewuswordings-,

coming-out campaign for American atheists.

'outing'-campagne komen voor Amerikaanse atheïsten.

(Laughter)

(Gelach)

This could be similar to the campaign organized by homosexuals

Bijvoorbeeld vergelijkbaar met de campagne van homoseksuelen

a few years ago,

een paar jaar geleden,

although heaven forbid that we should stoop to public outing

hoewel we ervoor moeten waken dat mensen zich niet tegen

of people against their will.

hun wil in moeten 'outen'.

In most cases, people who out themselves

Meestal zullen mensen die zich 'outen' helpen om

will help to destroy the myth that there is something wrong with atheists.

de mythe te breken dat er iets mis is met atheïsten.

On the contrary,

Sterker nog, ze zullen aantonen dat atheïsten meestal het type mensen zijn die

they'll demonstrate that atheists are often the kinds of people

Sterker nog, ze zullen aantonen dat atheïsten meestal het type mensen zijn die

who could serve as decent role models for your children,

een waardig rolmodel kunnen zijn voor uw kinderen.

the kinds of people an advertising agent could use to recommend a product,

Het type mensen dat reclamemakers kunnen gebruiken om hun product aan te prijzen.

the kinds of people who are sitting in this room.

Het type mensen dat in deze zaal zit.

There should be a snowball effect, a positive feedback,

Er zou een sneeuwbaleffect moeten komen, een positieve weerslag,

such that the more names we have, the more we get.

zodat hoe meer namen we hebben, hoe meer er zullen bijkomen.

There could be non-linearities, threshold effects.

Er zou onregelmatigheid kunnen zijn, drempelwaardes.

When a critical mass has been obtained,

Als een kritiek aantal is bereikt,

there's an abrupt acceleration in recruitment.

is er een plotse versnelling in de recrutering.

And again, it will need money.

En opnieuw, er is geld voor nodig.

I suspect that the word "atheist" itself

Ik verwacht dat het woord "atheïst" zelf een

contains or remains a stumbling block

struikelblok zal blijven dat groter is dan wat het

far out of proportion to what it actually means,

eigenlijk betekent, en een struikelblok voor mensen die

and a stumbling block to people

who otherwise might be happy to out themselves.

zich anders zonder probleem zouden 'outen'.

So, what other words might be used to smooth the path,

Dus, kunnen we andere woorden gebruiken om het pad te effenen,

oil the wheels, sugar the pill?

de wielen te smeren, de bittere pil te verzoeten? Darwin zelf verkoos agnost --

Darwin himself preferred "agnostic" --

and not only out of loyalty to his friend Huxley,

en niet alleen uit loyaliteit voor zijn vriend Huxley, die de term het eerst gebruikte.

who coined the term.

Darwin said, "I have never been an atheist

Darwin zei, "Ik ben nooit een atheïst

in the same sense of denying the existence of a God.

geweest in de zin dat ik het onstaan van God ontken.

I think that generally an 'agnostic'

Ik denk dat de term agnost over het algemeen

would be the most correct description of my state of mind."

de beste beschrijving zou zijn van mijn beleving.

He even became uncharacteristically tetchy with Edward Aveling.

Hij werd zelfs ongewoon kwaad op Edward Aveling.

Aveling was a militant atheist

Aveling was een militante atheïst

who failed to persuade Darwin

die Darwin niet kon overtuigen om

to accept the dedication of his book on atheism --

zijn boek te wijden aan atheïsme --

incidentally, giving rise to a fascinating myth

toevalligerwijs schiep dit de mythe dat

that Karl Marx tried to dedicate "Das Kapital" to Darwin,

Karl Marx "Das Kapital" aan Darwin toewijde; dat deed hij niet.

which he didn't, it was actually Edward Aveling.

Het was Edward Aveling die dat deed.

What happened was that Aveling's mistress was Marx's daughter,

Het gebeurde zo: Aveling's maîtresse was de dochter van Marx,

and when both Darwin and Marx were dead,

en toen Darwin en Marx dood waren,

Marx's papers became muddled up with Aveling's papers,

raakten de papieren van Marx en Aveling door elkaar,

and a letter from Darwin saying, "My dear sir, thank you very much

en een brief van Darwin waarin stond, "Beste heer, dank u zeer,

but I don't want you to dedicate your book to me,"

maar ik wil niet dat u uw boek aan mij wijdt?"

was mistakenly supposed to be addressed to Marx,

werd foutief verondersteld aan Marx gericht te zijn,

and that gave rise to this whole myth, which you've probably heard.

en dat is het ontstaan van de hele mythe, waarvan u waarschijnlijk al hoorde.

It's a sort of urban myth, that Marx tried to dedicate "Kapital" to Darwin.

Het is een soort stadsmythe dat Marx

zijn 'Kapitaal' aan Darwin wilde verbinden.

Anyway, it was Aveling, and when they met, Darwin challenged Aveling.

Hoe dan ook, het was Aveling, en toen ze elkaar ontmoetten, daagde Darwin Aveling uit,

"Why do you call yourselves atheists?"

"Waarom noemen jullie zichzelf atheïst?"

"'Agnostic, '" retorted Aveling, "was simply 'atheist' writ respectable,

"Agnost," repliceerde Aveling, "was gewoon het respecabele woord voor atheïst,

and 'atheist' was simply 'agnostic' writ aggressive."

en atheïst gewoon het aggressieve woord voor agnost."

Darwin complained, "But why should you be so aggressive?"

Darwin protesteerde, "Maar waarom zouden jullie zo aggressief moeten zijn?"

Darwin thought that atheism might be well and good for the intelligentsia,

Darwin geloofde dat atheïsme goed was voor de intelligentsia,

but that ordinary people were not, quote, "ripe for it."

maar dan de gewone mensen, ik citeer, "er niet rijp voor waren."

Which is, of course, our old friend, the "don't rock the boat" argument.

Dit is natuurlijk onze oude vriend, het "veroorzaak-geen-opschudding"-argument.

It's not recorded whether Aveling told Darwin to come down off his high horse.

Het is niet bekend of Aveling Darwin aanspoorde om van zijn ivoren toren te komen.

(Laughter)

(Gelach)

But in any case, that was more than 100 years ago.

Maar in ieder geval was dat meer dan 100 jaar geleden.

You'd think we might have grown up since then.

Je zou denken dat we ondertussen opgegroeid zijn.

Now, a friend, an intelligent lapsed Jew,

Nu, een vriend, een intelligente niet-praktiserende Jood,

who, incidentally, observes the Sabbath for reasons of cultural solidarity,

die af en toe de Sabbath in acht neemt

uit culturele solidariteit,

describes himself as a "tooth-fairy agnostic."

beschrijft zichzelf als een "tandenfee-agnost."

Hij wil zichzelf geen 'atheïst' noemen

He won't call himself an atheist

because it's, in principle, impossible to prove a negative,

omdat het in principe onmogelijk is om iets niet-bestaands te bewijzen,

but "agnostic" on its own might suggest that God's existence

maar alleen 'agnost' zou betekenen dat de kans even groot is

was therefore on equal terms of likelihood as his non-existence.

dat God bestaat, als dat hij niet bestaat.

Dus, mijn vriend is strikt agnost voor wat betreft een tandenfee,

So, my friend is strictly agnostic about the tooth fairy,

but it isn't very likely, is it?

die niet echt waarschijnlijk is, toch? Zoals God.

Like God.

Hence the phrase, "tooth-fairy agnostic."

Vandaar de term 'tandenfee-agnost',

Bertrand Russell made the same point

maar Bertrand Russell zei hetzelfde

using a hypothetical teapot in orbit about Mars.

over een hypothetische theepot die in een baan om Mars zweeft.

You would strictly have to be agnostic

Je zou strikt genomen agnost moeten zijn

about whether there is a teapot in orbit about Mars,

over de vraag of er een theepot rond Mars vliegt,

but that doesn't mean you treat the likelihood of its existence

maar dat wil niet zeggen dat je het bestaan ervan even

as on all fours with its non-existence.

waarschijnlijk acht dan het niet-bestaan ervan.

The list of things which we strictly have to be agnostic about

De lijst dingen waarover we strikt genomen agnost zouden moeten zijn

doesn't stop at tooth fairies and teapots; it's infinite.

houdt niet op bij tandenfeeën en theepotten. Hij is oneindig.

If you want to believe one particular one of them --

Als je er één van wilt geloven,

unicorns or tooth fairies or teapots or Yahweh --

eenhoorns, tandenfeeën, theepotten of Yahweh,

the onus is on you to say why.

is het jouw zaak om uit te leggen waarom.

The onus is not on the rest of us to say why not.

Het is niet aan anderen om uit te leggen waarom niet.

We, who are atheists,

Wij als atheïst, zijn ook a-feeïsten en a-theepotisten.

are also a-fairyists and a-teapotists.

(Laughter)

(Gelach)

But we don't bother to say so.

Maar we zeggen het er gewoon niet bij,

And this is why my friend uses "tooth-fairy agnostic"

en daarom gebruikt mijn vriend 'tandenfee-agnost'

as a label for what most people would call atheist.

als een label voor wat de meesten 'atheïst' zouden noemen.

Nonetheless, if we want to attract deep-down atheists to come out publicly,

Maar toch, als we verborgen atheïsten zich publiekelijk willen laten uiten,

we're going to have find something better to stick on our banner

zullen we iets beters moeten verzinnen om

mee uit te pakken dan tandenfee- of theepot-agnost.

than "tooth-fairy" or "teapot agnostic."

So, how about "humanist"?

Dus, wat denk je van 'humanist'?

This has the advantage of a worldwide network of well-organized associations

Dit heeft als voordeel dat een wereldwijd netwerk van goed georganiseerde verenigingen

and journals and things already in place.

en tijdschriften en zomeer aanwezig is.

My problem with it is only its apparent anthropocentrism.

Mijn enige probleem is de antropocentrische strekking ervan.

One of the things we've learned from Darwin

Eén van de dingen die we van Darwin leerden

is that the human species is only one

is dat de menselijke soort maar één van de

among millions of cousins, some close, some distant.

miljoenen neefjes is, sommige nauw verwant, andere ver verwant.

And there are other possibilities, like "naturalist,"

En er zijn andere mogelijkheden, zoals 'naturalist'.

but that also has problems of confusion,

Maar dat brengt ook verwarring mee,

because Darwin would have thought naturalist --

want Darwin zou zichzelf 'naturalist' noemen,

"Naturalist" means, of course, as opposed to "supernaturalist" --

maar natuurlijk in de betekenis van 'niet-bovennaturalist'.

and it is used sometimes --

En het word soms gebruikt.

Darwin would have been confused by the other sense of "naturalist,"

Darwin zou verward raken door de andere betekenis van 'naturalist',

which he was, of course,

die hij ook was natuurlijk, en ik veronderstel dat anderen het

and I suppose there might be others who would confuse it with "nudism".

misschien verwarren met nudisme.

(Laughter)

(Gelach)

Such people might be those belonging to the British lynch mob,

Zulke mensen zouden kunnen behoren tot de Britse lynchbende

which last year attacked a pediatrician in mistake for a pedophile.

die vorig jaar een pediater aanviel omdat ze hem voor pedofiel aanzag.

(Laughter)

(Gelach)

I think the best of the available alternatives for "atheist"

Ik denk dat het beste alternatief voor 'atheïst' gewoon 'niet-theïst' is.

is simply "non-theist."

It lacks the strong connotation that there's definitely no God,

Het mist de sterke bijklank dat er definitief geen God is,

and it could therefore easily be embraced by teapot or tooth-fairy agnostics.

en dus kan het gemakkelijk aangenomen worden door theepot- of tandenfee-agnosten.

It's completely compatible with the God of the physicists.

Het is volledig verenigbaar met de God van de natuurkundigen.

Als mensen zoals -- als atheïsten

When atheists like Stephen Hawking and Albert Einstein use the word "God,"

zoals Stephen Hawking en Albert Einstein het woord 'God' gebruiken,

they use it of course as a metaphorical shorthand

gebruiken ze het natuurlijk als een metafoor voor

for that deep, mysterious part of physics which we don't yet understand.

dat diepe, mysterieuze deel van de natuurkunde dat we nog niet begrijpen.

Niet-theïst is voor dit allemaal geschikt, maar in tegenstelling tot 'atheïst'

"Non-theist" will do for all that, yet unlike "atheist,"

it doesn't have the same phobic, hysterical responses.

wekt het niet de angstige, hysterische reacties op.

But I think, actually, the alternative

Maar eigenlijk denk ik dat het alternatief is

is to grasp the nettle of the word "atheism" itself,

om het prikkelende woord 'atheïst' zelf te nemen,

precisely because it is a taboo word,

net omdat het een taboewoord is dat

carrying frissons of hysterical phobia.

ladingen hysterische angst met zich meedraagt.

Critical mass may be harder to achieve with the word "atheist"

Het kritieke aantal bereik je misschien moeilijker met 'atheïst'

than with the word "non-theist,"

dan met 'non-theïst',

or some other non-confrontational word.

of een ander niet confronterend woord.

But if we did achieve it with that dread word "atheist" itself,

Maar als we het met dat harde woord 'atheïst' zelf halen,

the political impact would be even greater.

zou de politieke impact des te groter zijn.

Now, I said that if I were religious, I'd be very afraid of evolution --

Nu, ik zei dat ik bang zou zijn van de evolutie als ik religieus was. Ik zou zelfs meer zeggen.

I'd go further: I would fear science in general, if properly understood.

Ik zou schrik hebben van wetenschap in het algemeen, als die goed begrepen wordt.

And this is because the scientific worldview

En dat komt omdat het wetenschappelijke wereldbeeld zoveel

is so much more exciting, more poetic,

opwindender is, poëtischer, en meer

more filled with sheer wonder

wonderen bevat dan eender welk verhaal in

than anything in the poverty-stricken arsenals of the religious imagination.

het armtierige arsenaal van de religieuze verbeelding.

As Carl Sagan, another recently dead hero, put it,

Zoals Carl Sagan, nog een recent gestorven held, het zei,

"How is it that hardly any major religion has looked at science

"Hoe is het mogelijk dat geen enkele grote religie naar de wetenschap keek

and concluded, 'This is better than we thought!

en concludeerde, 'Dit is beter dan we dachten! Het universum is veel groter dan onze profeet zei

The universe is much bigger than our prophet said,

en concludeerde, 'Dit is beter dan we dachten! Het universum is veel groter dan onze profeet zei

grander, more subtle, more elegant'?

grootser, subtieler, eleganter'? In de plaats daarvan zeggen ze, 'Nee, nee, nee!

Instead they say, 'No, no, no!

My god is a little god, and I want him to stay that way.'

Mijn god is een kleine god en ik wil dat dat zo blijft.'

A religion, old or new,

Een religie, oud of nieuw,

that stressed the magnificence of the universe

die de grootsheid van het universum benadrukt zoals die door

as revealed by modern science,

de moderne wetenschap werd onthuld

might be able to draw forth reserves of reverence and awe

zou een bron van ontzag en respect kunnen opleveren

hardly tapped by the conventional faiths."

waar de conventionele geloven nauwelijks uit putten."

Now, this is an elite audience,

Nu, dit is een elitepubliek,

and I would therefore expect about 10 percent of you to be religious.

en ik verwacht dat ongeveer 10 procent religieus is.

Many of you probably subscribe to our polite cultural belief

Velen onderschrijven waarschijnlijk het beleefde culturele geloof dat we religies moeten respecteren,

that we should respect religion.

But I also suspect that a fair number of those

maar ik vermoed ook dat een heel aantal onder hen

secretly despise religion as much as I do.

heimelijk religie even erg verafschuwen als ikzelf.

(Laughter)

(Gelach)

If you're one of them, and of course many of you may not be,

Als je zo iemand bent, en natuurlijk kunnen velen van u dat niet zijn,

but if you are one of them,

maar als u zo iemand bent, vraag ik u om op te houden

I'm asking you to stop being polite,

come out, and say so.

met beleefd te zijn, naar buiten te treden en het te zeggen, en als u toevallig

And if you happen to be rich,

rijk bent, denk dan even na over manieren waarop u een verschil kan maken.

give some thought to ways in which you might make a difference.

The religious lobby in this country

De religieuze lobby in dit land wordt grossieel

is massively financed by foundations -- to say nothing of all the tax benefits --

gefinancierd door stichtingen, om maar te zwijgen van de belastingsvoordelen,

by foundations, such as the Templeton Foundation and the Discovery Institute.

door stichtingen als de Templeton Foundation en het Discovery Institute.

We need an anti-Templeton to step forward.

We hebben een anti-Templeton nodig om vooruit te gaan.

If my books sold as well as Stephen Hawking's books,

Als mijn boeken zo goed zouden verkopen als die van Stephen Hawking,

instead of only as well as Richard Dawkins' books, I'd do it myself.

in plaats van maar zo goed als die van Richard Dawkins, zou ik het zelf doen.

Mensen blijven maar vragen, "Hoe heeft 09/11 u veranderd?"

People are always going on about, "How did September the 11th change you?"

Well, here's how it changed me.

Wel, dit is hoe het mij veranderd heeft.

Let's all stop being so damned respectful.

Laat ons allemaal ophouden met zo verschrikkelijk respecvol te zijn.

Thank you very much.

Dankuwel.

(Applause)

(Applaus)