Militant atheism | Richard Dawkins

Richard Dawkins Ateizm Militanlığı üzerine konuşuyor

Çeviri: Hakan Ergin Gözden geçirme: YILMAZ YILDIZ

Bu muhteşem parça, bu giriş müziği --

That splendid music, the coming-in music,

"The Elephant March" from "Aida," is the music I've chosen for my funeral.

Aida'dan "The Elephant March" -cenazem için seçtiğim parça-

(Laughter)

(Kahkahalar)

And you can see why. It's triumphal.

-- nedenini anlayabilirsiniz. Zafer dolu.

I won't feel anything, but if I could,

Öldüğümde hiçbir şey hissetmeyeceğim, fakat hissedebilecek olsaydım

I would feel triumphal at having lived at all,

zafer kazanmış gibi hissederdim-- sadece yaşayabildiğim

and at having lived on this splendid planet,

ve bu muheşem gezegende yaşamış olduğum için

and having been given the opportunity to understand

ve buralardan gitmeden önce, en başta

something about why I was here in the first place, before not being here.

burada olma nedenime dair bir şeyleri anlayacak kadar şanslı olduğum için.

Can you understand my quaint English accent?

Tuhaf İngiliz aksanımı anlayabiliyor musunuz?

(Laughter)

Like everybody else, I was entranced yesterday by the animal session.

Herkes gibi ben de hayvanlarla ilgili dünkü bölümden çok etkilendim.

Robert Full and Frans Lanting and others;

Robert Full, Frans Lanting ve diğerlerinin

the beauty of the things that they showed.

gösterdikleri şeylerin o güzelliği!

The only slight jarring note was when Jeffrey Katzenberg said of the mustang,

Bana ters gelen tek şey Jeffrey Katzenberg'in 'mustang'lerden bahsederken

"the most splendid creatures that God put on this earth."

"Tanrının bu dünyada yarattığı en muhteşem yaratıklar" demesiydi.

Now of course, we know that he didn't really mean that,

Elbette biz onun gerçekten bunu kastetmediğini biliyoruz,

but in this country at the moment, you can't be too careful.

fakat bu ülkede ve bu zamanda ne kadar dikkatli olsanız azdır.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I'm a biologist, and the central theorem of our subject: the theory of design,

Ben bir biyologum, ve ilgi alanımızın temel teoremi: tasarım teorisi,

Darwin's theory of evolution by natural selection.

ve Darwin'in doğal seçilimle evrim teorisi.

In professional circles everywhere, it's of course universally accepted.

Bu, tabii ki tüm profesyonel çevrelerde herkesçe kabul görmüş bir teorem.

In non-professional circles outside America, it's largely ignored.

Amerika dışındaki profesyonel olmayan çevrelerde, büyük oranda yok sayılmakta.

But in non-professional circles within America,

Amerika'daki profesyonel olmayan çevrelerde ise

it arouses so much hostility --

o denli düşmanlık uyandırmakta ki --

(Laughter)

(Kahkahalar)

it's fair to say that American biologists are in a state of war.

-- bu yüzden, Amerikalı biyologlar bir savaşın içindeler, dersek haksızlık etmiş olmayız.

The war is so worrying at present,

Bu savaş şu sıralar o kadar endişe verici ki,

with court cases coming up in one state after another,

her eyalette davalar birbirini takip ederken

that I felt I had to say something about it.

kendimi bu konuda bir şeyler söylemek zorunda hissettim.

If you want to know what I have to say about Darwinism itself,

Darwinizm hakkında söyleyeceklerimi merak ediyorsanız

I'm afraid you're going to have to look at my books,

korkarım yazmış olduğum kitaplara bakmanız gerekecek --

which you won't find in the bookstore outside.

-- bu kitapları dışarıdaki kitapçıda bulmayacaksınız.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Contemporary court cases

Güncel dava konuları

often concern an allegedly new version of creationism,

genellikle yaratılışçılığın sözde yeni versiyonu olan

called "Intelligent Design," or ID.

Akıllı Tasarım -yani A.T.- hakkında.

Don't be fooled. There's nothing new about ID.

Sakın kanmayın. A.T. yeni birşey değil.

It's just creationism under another name,

Sadece yaratılışçılığın başka bir isimle ifadesi.

rechristened -- I choose the word advisedly --

Yaratılışçılığın yeniden vaftiz edilmiş hali -- bu sözü özenle seçtim --

(Laughter)

(Kahkahalar)

for tactical, political reasons.

politik ve taktik nedenler yüzünden.

The arguments of so-called ID theorists

Sözde A.T. teorisyenlerinin iddiaları,

are the same old arguments that had been refuted again and again,

Darwin'den bu yana tekrar tekrar

since Darwin down to the present day.

çürütülmüş olan aynı eski iddialardır.

There is an effective evolution lobby

Bilim adına savaş veren

coordinating the fight on behalf of science,

etkili bir evrim lobisi mevcut ve

and I try to do all I can to help them,

ben onlara yardım etmek için elimden geleni yapmaya çalışıyorum.

but they get quite upset when people like me dare to mention

Fakat onlar, benim gibi hem evrimci hem de ateist olduğunu

that we happen to be atheists as well as evolutionists.

söylemeye cesaret edebilen insanlardan huzursuz oluyorlar.

They see us as rocking the boat, and you can understand why.

İşlerine çomak soktuğumuzu düşünüyorlar, ve neden böyle düşündüklerini de anlamak zor değil:

Creationists, lacking any coherent scientific argument for their case,

Görüşlerini tutarlı herhangi bir bilimsel argümanla savunamayan yaratılışçılar,

fall back on the popular phobia against atheism:

ateizme karşı yaygın olarak duyulan korkunun arkasına sığınıyor.

Teach your children evolution in biology class,

"Çocuklarınıza fen derslerinde evrim teorisini öğretirseniz

and they'll soon move on to drugs, grand larceny and sexual "pre-version."

ilerde uyuşturuya, hırsızlığa ve cinsel sapkınlığa yönelirler".

(Laughter)

(Kahkahalar)

In fact, of course, educated theologians from the Pope down

Aslında, Papa dahil, tüm eğitimli ilahiyatçılar

are firm in their support of evolution.

evrim teorisini kesin bir şekilde desteklemektedir.

This book, "Finding Darwin's God," by Kenneth Miller,

Kennet Miller tarafından yazılmış bu kitap, "Finding Darwin's God",

is one of the most effective attacks on Intelligent Design that I know

benim bildiğim kadarıyla A.T.'ye karşı yazılmış

en etkili kitaplardan biri--

and it's all the more effective because it's written by a devout Christian.

-- özellikle dindar bir Hristiyan tarafından kaleme alındığı için.

People like Kenneth Miller could be called a "godsend" to the evolution lobby,

Kenneth Miller gibi kişilerin Tanrı'nın evrim lobisine bir armağanı olduğunu söyleyebiliriz --

(Laughter)

(Kahkahalar)

because they expose the lie that evolutionism is, as a matter of fact,

-- çünkü onlar 'evrimci demek ateist demek' gibi iddiaların

tantamount to atheism.

yalan olduğunu ortaya koyuyorlar.

People like me, on the other hand, rock the boat.

Öte yandan, benim gibi insanlar "çomak sokuyorlar".

But here, I want to say something nice about creationists.

Fakat bu noktada, yaratılışçılar hakkında iyi bir şey söylemek istiyorum.

It's not a thing I often do, so listen carefully.

Bunu çok sık yapmam; o yüzden iyi dinleyin.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I think they're right about one thing.

Bence bir konuda haklılar.

I think they're right that evolution

Bence evrimin

is fundamentally hostile to religion.

temelde dinin karşısında olduğu konusunda haklılar.

I've already said that many individual evolutionists, like the Pope,

Daha önce, Papa gibi, evrime inanan pek çok kişinin

are also religious, but I think they're deluding themselves.

aynı zamanda dindar olduğunu söylemiştim; fakat bence kendilerini kandırıyorlar.

I believe a true understanding of Darwinism

İnanıyorum ki, Darwinizm'in özü

is deeply corrosive to religious faith.

dinî inancı derinden sarsmaktadır.

Now, it may sound as though I'm about to preach atheism,

Şimdi ateizm hakkında vaaz verecekmişim gibi gelebilir; ama

and I want to reassure you that that's not what I'm going to do.

sizi temin ederim ki yapacağım şey bu değildir.

In an audience as sophisticated as this one,

Bu kadar kültürlü dinleyicilerle birlikteyken

that would be preaching to the choir.

bu, "kilise korosuna vaaz vermek" gibi olacaktır.

No, what I want to urge upon you --

Hayır, size dayatmaya çalıştığım şey --

(Laughter)

(Kahkahalar)

Instead, what I want to urge upon you is militant atheism.

-- aslen size dayatmaya çalıştığım şey ateizm militanlığıdır.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

But that's putting it too negatively.

Fakat bu çok olumsuz bir deyiş.

If I was a person who were interested in preserving religious faith,

Eğer isteseydim -- eğer dinî inancını gözeten biri olsaydım

I would be very afraid of the positive power of evolutionary science,

evrimsel bilimin ilham veren ve büyüleyen gücünden korkardım;

and indeed science generally, but evolution in particular,

-- ve genel olarak bilimden korkardım; ama özellikle evrimden--

to inspire and enthrall, precisely because it is atheistic.

çünkü evrim bilimi tanrıtanımazdır.

Now, the difficult problem for any theory of biological design

Bütün biyolojik tasarım teorilerinin önündeki en önemli sorun

is to explain the massive statistical improbability of living things.

yaşayan varlıkların istatistiksel açıdan neredeyse olanaksız olmalarıdır.

Statistical improbability in the direction of good design --

Yani iyi bir tasarımın, istatistiksel olarak olanaksızlığı --

"complexity" is another word for this.

başka bir deyişle, karmaşık olması.

The standard creationist argument --

Yaratılışçıların standart argümanı -sundukları bütün argümanlar buna indirgenebilir-

there is only one; they're all reduced to this one --

takes off from a statistical improbability.

istatistiksel olanaksızlıktan yola çıkar:

Living creatures are too complex to have come about by chance;

"Canlılar tesadüf sonucu ortaya çıkmış olamayacak kadar karmaşıktırlar;

therefore, they must have had a designer.

öyleyse birisi tarafından tasarlanmış olmalılar".

This argument of course, shoots itself in the foot.

Tabii bu argüman kendisini çürütmektedir.

Karmaşık herhangi bir şey tasarlayabilecek herhangi bir tasarımcının

Any designer capable of designing something really complex

has to be even more complex himself,

kendisinin daha da karmaşık olması gerekecektir -- ve daha ondan beklenen

and that's before we even start on the other things he's expected to do,

günahları bağışlaması, evlilikleri kutsaması, duaları dinlemesi

like forgive sins, bless marriages, listen to prayers --

savaşta bizden yana olması gibi

favor our side in a war --

diğer şeylerden bahsetmiyoruz bile!

(Laughter)

(Kahkahalar)

disapprove of our sex lives, and so on.

-- cinsel yaşamımızı onaylamaması gibi şeylerden...

(Laughter)

(Kahkahalar)

Complexity is the problem that any theory of biology has to solve,

Karmaşıklık, bütün biyoloji teorilerinin açıklaması gereken bir sorundur

and you can't solve it by postulating an agent that is even more complex,

ve bunu, daha da karmaşık bir etmen ortaya atarak çözemezsiniz --

thereby simply compounding the problem.

bu şekilde sadece sorunu daha da karmaşık hale getirmiş olursunuz.

Darwinian natural selection is so stunningly elegant

Darwinci doğal seçim büyüleyici derecede mükemmeldir;

because it solves the problem of explaining complexity

çünkü karmaşıklık sorununu, sadelikle ilişkilendirerek açıklar --

in terms of nothing but simplicity.

-- başka hiçbir şeyle değil.

Essentially, it does it by providing a smooth ramp

Bunu özetle, yavaş yavaş,

of gradual, step-by-step increment.

aşama aşama artan ilerlemeyle açıklar.

But here, I only want to make the point

Ama ben burada şuna dikkat çekmek istiyorum:

that the elegance of Darwinism is corrosive to religion,

Darwinciliğin mükemmelliği din için sarsıcıdır; çünkü

precisely because it is so elegant, so parsimonious, so powerful,

son derece kusursuz, yalın,

so economically powerful.

etkili ve ekonomiktir.

Bir asma köprünün ekonomik ve sade yapısına sahiptir.

It has the sinewy economy of a beautiful suspension bridge.

The God theory is not just a bad theory.

Tanrı teorisi sadece kötü bir teori değildir.

It turns out to be -- in principle --

Aynı zamanda, kendisinden istenileni yerine getiremediği görülmektedir.

incapable of doing the job required of it.

So, returning to tactics and the evolution lobby,

Taktiklere ve evrim lobisine dönecek olursak,

I want to argue that rocking the boat

"çomak sokmanın", tam da yapılması gereken şey olduğunu düşünüyorum.

may be just the right thing to do.

My approach to attacking creationism is --

Ben yaratılışçılığa, evrim lobisininden farklı bir şekilde saldırıyorum.

unlike the evolution lobby --

my approach to attacking creationism is to attack religion as a whole.

Benim yaratılışçılığa saldırma biçimim, topyekûn dine saldırmaktır;

And at this point I need to acknowledge the remarkable taboo

ve bu noktada dinle ilgili kötü sözler söylemeyle

against speaking ill of religion,

ilgili bir tabuyu ikrar etmek istiyorum.

and I'm going to do so in the words of the late Douglas Adams,

Bunu, merhum dostum Douglas Adams'tan bir alıntıyla yapacağım --

a dear friend who, if he never came to TED,

-- TED'e hiç gelmediyse de,

certainly should have been invited.

kesinlikle davet edilmesi gereken biriydi.

(Richard Saul Wurman: He was.)

Richard Saul Wurman: Davet edilmişti.

Richard Dawkins: He was. Good. I thought he must have been.

Richar Dawkins: Edilmişti, güzel. Edilmiş olmalıydı.

He begins this speech, which was tape recorded in Cambridge

Ölümünden kısa bir süre önce, Cambridge'te

shortly before he died --

kaydedilen bir konuşmasında

he begins by explaining how science works through the testing of hypotheses

önce bilimin yanlışlanabilir hipotezleri

that are framed to be vulnerable to disproof, and then he goes on.

sınayarak nasıl işlediğinden bahseder ve şöyle devam eder.

I quote, "Religion doesn't seem to work like that.

Aynen alıntılıyorum: "Anlaşılan, din böyle işlemiyor.

It has certain ideas at the heart of it, which we call 'sacred' or 'holy.'

"Temelinde, kutsal -veya mukaddes- dediğimiz belli bazı düşünceler var.

What it means is: here is an idea or a notion

"Bu şu demek: Ortada, hakkında hiçbir

that you're not allowed to say anything bad about.

"kötü söz söyleyemeyeceğiniz bir düşünce var.

You're just not. Why not? Because you're not."

"Söyleyemezsiniz. Neden? Söyleyemezsiniz işte!

(Laughter)

(Kahkahalar)

"Why should it be that it's perfectly legitimate

"Neden Cumhuriyetçiler ve Demokratlar'dan birini desteklemek;

to support the Republicans or Democrats,

this model of economics versus that,

"falanca ekonomi modelini, filanca modele; veya Macintosh'u Windows'a yeğlemek kurallara aykırı değil de

Macintosh instead of Windows,

but to have an opinion about how the universe began,

"evrenin nasıl başladığı, evreni kimin yarattığı

about who created the universe --

"ile ilgili fikir sahibi olmak kurallara aykırı? Yo, o kutsal.

no, that's holy.

So, we're used to not challenging religious ideas,

"Yani, dini fikirleri tartışmamaya alışkınız;

and it's very interesting how much of a furor Richard creates

ve Richard bunu yaptığı zaman öfke uyandırması çok ilginç".

when he does it." --

Burada beni kastediyor, onu değil.

He meant me, not that one.

"Everybody gets absolutely frantic about it,

"Herkes zıvanadan çıkıyor,

because you're not allowed to say these things.

"çünkü böyle şeyler söylemeniz yasak; ama düşünecek olursanız

Yet when you look at it rationally,

there's no reason why those ideas

"bu fikirlerin, diğer fikirler gibi tartışılmaması için hiçbir neden yok.

shouldn't be as open to debate as any other,

"Tek fark, her nasılsa, bu konuların

except that we've agreed somehow between us

that they shouldn't be."

"tartışılamayacağını kendi aramızda kabul etmişiz". Douglas'tan yaptığım alıntı böyle bitiyor.

And that's the end of the quote from Douglas.

In my view, not only is science corrosive to religion;

Bence, sadece bilim, dinin temelini sarsmıyor;

religion is corrosive to science.

din de, bilimin temelini sarsıyor.

It teaches people to be satisfied with trivial,

Din insanlara abes, doğaüstü ve değersiz açıklamalarla yetinmelerini öğretiyor;

supernatural non-explanations,

and blinds them to the wonderful, real explanations

ve her yönüyle anlayabileceğimiz, hakiki ve mükemmel açıklamaları görmelerini engelliyor.

that we have within our grasp.

It teaches them to accept authority, revelation and faith,

İnsanlara otoriteyi, inayeti ve ona itikati öğretiyor --

instead of always insisting on evidence.

her zaman kanıt aramayı öğretmek varken.

There's Douglas Adams, magnificent picture from his book, "Last Chance to See."

Bu, Douglas Adams; "Last Chance to See" adlı kitabından harika bir fotoğraf.

Now, there's a typical scientific journal,

"Quarterly Review of Biology" adında tipik bir bilimsel dergi var;

The Quarterly Review of Biology.

And I'm going to put together, as guest editor,

Ve ben, konuk editör olarak,

a special issue on the question, "Did an asteroid kill the dinosaurs?"

dinazorları bir asteroid mi öldürdü, sorusuyla ilgili özel bir sayı hazırlayacağım.

And the first paper is a standard scientific paper,

İlk makale de, kanıt sunan, standart bir bilimsel makale:

presenting evidence,

"Yucatan'da Potasyum-Argon yöntemiyle tarihlendirilmiş kraterde

"Iridium layer at the K-T boundary,

and potassium argon dated crater in Yucatan,

"K-T sınırındaki İridyum Tabakası,

indicate that an asteroid killed the dinosaurs."

"dinazorların, bir asteroid çarpması sonucu öldüğüne işaret ediyor".

Perfectly ordinary scientific paper.

Son derece tipik bir bilimsel makale.

Now, the next one.

Bu da bir sonraki: "Kraliyet Akademisi'nin başkanına

"The President of the Royal Society

has been vouchsafed a strong inner conviction

"dinazorların, bir asteroid yüzünden öldüğü inancı -- (Kahkahalar) --

that an asteroid killed the dinosaurs."

"ihsan edildi".

(Laughter)

(Kahkahalar)

"It has been privately revealed to Professor Huxtane

"Profesör Huxtane'e, dinazorların bir asteroid

that an asteroid killed the dinosaurs."

"yüzünden öldüğü malum oldu".

(Laughter)

(Kahkahalar)

"Professor Hordley was brought up

"Profesör Hordley, dinazorların bir asteroid çarpması

to have total and unquestioning faith" --

"sonucu öldüğüne, hiç şüphe duymadan inanmak --

(Laughter) --

(Kahkahalar)

"that an asteroid killed the dinosaurs."

"-- üzere yetiştirilmişti".

"Professor Hawkins has promulgated an official dogma

"Profesör Hawkins, bütün sadık müritlerini bağlayan

binding on all loyal Hawkinsians

"resmi bir dogmayla, dinazorların

that an asteroid killed the dinosaurs."

"asteroid çarpması sonucu öldüğünü neşretti".

(Laughter)

(Kahkahalar)

That's inconceivable, of course.

Böyle bir şey elbette düşünülemez.

But suppose --

Ama farz edelim ki --

[Supporters of the Asteroid Theory cannot be patriotic citizens]

(Alkışlar) -- "Asteroid Teorisi'ne inananlar vatansever yurttaşlar olamazlar".

(Laughter)

(Applause)

In 1987, a reporter asked George Bush, Sr.

1987'de bir muhabir, Baba George Bush'a,

whether he recognized the equal citizenship and patriotism

ateist Amerikalılar'ın, vatandaşlıklarını ve yurtseverliklerini

of Americans who are atheists.

tanıyıp tanımadığını sordu.

Mr. Bush's reply has become infamous.

Bay Bush'un cevabının rezilliği bugün nam salmıştır:

"No, I don't know that atheists should be considered citizens,

"Hayır; ateistleri yurttaştan sayamayız;

nor should they be considered patriots.

"ya da vatansever olarak.

This is one nation under God."

"Bu, Tanrı'nın hükmünde bir ulustur".

Bush's bigotry was not an isolated mistake,

Bush'un bağnaz sözleri, bir defalığına

blurted out in the heat of the moment and later retracted.

ağzından kaçırıp sonra geri aldığı sözler değildi.

He stood by it in the face of repeated calls for clarification or withdrawal.

Sözlerini geri alması veya açıklaması istendiğinde de aynı görüşü savundu.

He really meant it.

Sözlerinin arkasındaydı.

More to the point, he knew it posed no threat to his election --

Daha önemlisi, bunun seçimi kazanması açısından zararlı değil, tersine, faydalı olacağını biliyordu.

quite the contrary.

Democrats as well as Republicans parade their religiousness

Demokratlar da, Cumhuriyetçiler de, seçilmek için

if they want to get elected.

dindarlıklarıyla caka satarlar. İki parti de "Tanrı hükmündeki ulus"a seslenir.

Both parties invoke "one nation under God."

What would Thomas Jefferson have said?

Thomas Jefferson ne derdi? -- "Her ülkede ve her devirde, din adamları özgürlüğe düşman olmuştur".

[In every country and in every age, the priest has been hostile to liberty]

Ben de genelde İngiliz olmakla çok gurur duymam;

Incidentally, I'm not usually very proud of being British,

but you can't help making the comparison.

ama kıyaslama yapmamak elde değil.

(Applause)

(Alkışlar)

In practice, what is an atheist?

Bir ateist fiilen nedir?

An atheist is just somebody who feels about Yahweh

Bir Hristiyan; Thor, Baal veya Altın Buzağı hakkında

the way any decent Christian feels about Thor or Baal or the golden calf.

ne düşünüyorsa, bir ateist de Yehova hakkında aynı şeyleri düşünür.

As has been said before, we are all atheists about most of the gods

Daha önce söylendiği gibi, insanlığın bugüne kadar inandığı tanrılar

that humanity has ever believed in.

söz konusu olduğunda hepimiz ateistiz. Bazılarımız sadece bunun bir tanrı için daha böyle olduğunu düşünüyor.

Some of us just go one god further.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

And however we define atheism, it's surely the kind of academic belief

Ve ateizmi nasıl tanımlarsak tanımlayalım; bu kimsenin vatanseverliğine,

that a person is entitled to hold without being vilified

seçilme hakkına veya vatandaşlığına kötü söz söylemeyi

as an unpatriotic, unelectable non-citizen.

gerektiren bir tercih değildir.

Nevertheless, it's an undeniable fact that to own up to being an atheist

Bununla birlikte, bir ateist olduğunuzu söylemek

is tantamount to introducing yourself as Mr. Hitler or Miss Beelzebub.

kendinizi Bay Hitler veya Bayan İblis olarak tanıtmaktan farklı değil.

And that all stems from the perception of atheists

Bu da, ateistlerin garip, acayip bir azınlık

as some kind of weird, way-out minority.

olduğu düşüncesinden kaynaklanmaktadır.

Natalie Angier wrote a rather sad piece in the New Yorker,

Natalie Angier, New Yorker'da çıkan bir yazısında

saying how lonely she felt as an atheist.

bir ateist olarak kendini nasıl yalnız hissettiğini yazdı.

She clearly feels in a beleaguered minority.

Kendisini sürekli taciz edilen bir azınlıktan sayıyor;

But actually, how do American atheists stack up numerically?

peki, ama Amerikalı ateistleri hesaba döksek karşımıza ne çıkar?

The latest survey makes surprisingly encouraging reading.

Son anket sonuçları şaşırtıcı derecede cesaret verici.

Christianity, of course, takes a massive lion's share of the population,

Hristiyanlık, doğal olarak, 160 milyonla

nüfusun büyük bir kısmını elinde tutuyor.

with nearly 160 million.

But what would you think was the second largest group,

Peki 2. en büyük grup kimdir dersiniz--

convincingly outnumbering Jews with 2.8 million, Muslims at 1.1 million,

2.8 milyon Musevi, 1.1 milyon Müslüman, ve Hindular'ın, Budistler'in,

Hindus, Buddhists and all other religions put together?

ve diğer tüm dinlerin toplamından daha büyük olan grup?

The second largest group, with nearly 30 million,

İkinci en büyük grup, 30 milyonla,

is the one described as non-religious or secular.

"dindar olmayan" veya "dinle ilgisi olmayan" olarak tanımlanan grup.

You can't help wondering why vote-seeking politicians

İnsan sormadan edemiyor: Niye oy peşindeki politikacılar,

are so proverbially overawed by the power of, for example, the Jewish lobby --

söz gelimi, Musevi lobisinin gücü altında eziliyorlar?

the state of Israel seems to owe its very existence to the American Jewish vote --

İsrail devleti, varlığını Amerikalı Museviler'in

oylarına borçlu görünüyor; ve aynı zamanda

while at the same time,

consigning the non-religious to political oblivion.

dindar olmayanları siyaseten yok sayıyor.

This secular non-religious vote, if properly mobilized,

Bu dindar olmayan kesim, örgütlü bir şekilde hareket etse,

is nine times as numerous as the Jewish vote.

Musevi oylarının dokuz katı eder.

Why does this far more substantial minority

Daha büyük olan bu azınlık grubu

not make a move to exercise its political muscle?

neden politik gücünü göstermek için çaba sarf etmez ki?

Well, so much for quantity. How about quality?

Nicelikten bu kadar bahsettiğimiz yeter. Niteliğe gelelim.

Is there any correlation, positive or negative,

Zekâ ve dindarlık arasında, olumlu ya da olumsuz,

between intelligence and tendency to be religious?

bir bağıntı var mı?

[Them folks misunderestimated me]

(Kahkahalar)

(Laughter)

The survey that I quoted, which is the ARIS survey,

Az önce bahsettiğim ARIS anketi

didn't break down its data by socio-economic class or education,

verileri sosyo-ekonomik sınıf, eğitim durumu

IQ or anything else.

veya IQ'ya göre bölümlendirmemiş.

But a recent article by Paul G. Bell in the Mensa magazine

Ama Paul G. Bell'in, Mensa dergisinde yeni yayınlanan makalesi

provides some straws in the wind.

geleceğe dair fikir veriyor.

Mensa, as you know, is an international organization

Mensa, bildiğiniz gibi, yüksek IQ'lu insanlara yönelik

for people with very high IQ.

uluslararası bir organizasyon.

And from a meta-analysis of the literature,

Konuyla ilgili kaynakların analizini yapan Bell şu sonuca vardı:

Bell concludes that, I quote -- "Of 43 studies carried out since 1927

"1927'den beri, dini inançla zekâ veya eğitim durumunun ilişkisini araştıran

on the relationship between religious belief,

"43 çalışmadan -dördü hariç- hepsi

and one's intelligence or educational level,

all but four found an inverse connection.

"ters bir bağıntı buldu.

That is, the higher one's intelligence or educational level,

"Yani, bir kişi ne kadar zeki veya iyi eğitimliyse,

the less one is likely to be religious."

"dindar olması o kadar düşük olasılıklıdır".

Well, I haven't seen the original 42 studies,

Bahsi geçen 42 araştırmayı görmedim ve bu meta-analiz üzerine de yorum yapamam,

and I can't comment on that meta-analysis,

but I would like to see more studies done along those lines.

ama bu yönde daha çok araştırma yapılmasını isterim.

And I know that there are -- if I could put a little plug here --

Ve biliyorum ki,

bu seyircilerin arasında

there are people in this audience

easily capable of financing a massive research survey to settle the question,

böyle büyük bir araştırma anketini rahatlıkla finanse edebilecek insanlar var.

and I put the suggestion up, for what it's worth.

Ben önermiş olayım -artık ne işe yararsa...

But let me know show you some data

Şimdi size özel bir grupla ilgili

that have been properly published and analyzed,

-en iyi bilim insanlarıyla ilgili-

on one special group -- namely, top scientists.

yayınlanmış ve incelenmiş verileri sunmak istiyorum.

In 1998, Larson and Witham polled the cream of American scientists,

1998'de, Larson ve Witham,

National Academy of Sciences'a seçilerek onurlandırılmış

those who'd been honored by election to the National Academy of Sciences,

en iyi Amerikalı bilim insanlarıyla bir anket yaptı.

and among this select group,

Ve bu seçkin grupta

belief in a personal God dropped to a shattering seven percent.

kişisel bir tanrıya inananların oranı % 7'ye düştü.

About 20 percent are agnostic; the rest could fairly be called atheists.

Yaklaşık % 20'sinin bilinemezci; diğerlerinin de ateist rahatlıkla olduğu söylenebilir.

Similar figures obtained for belief in personal immortality.

Ölümden sonra yaşama olan inançları hakkında da benzer sonuçlar elde edildi.

Among biological scientists, the figure is even lower:

Biyologlar arasında ise, oranlar daha da düşük:

5.5 percent, only, believe in God.

sadece % 5.5'i Tanrı'ya inanıyor. Fizikçiler: yaklaşık % 7.5.

Physical scientists, it's 7.5 percent.

I've not seen corresponding figures for elite scholars

Tarih ve felsefe gibi diğer alanlardaki,

in other fields, such as history or philosophy,

seçkin bilim insanların inançlarına ilişkin oranları bilmiyorum --

but I'd be surprised if they were different.

ama bunlardan farklı olursa şaşarım.

So, we've reached a truly remarkable situation,

Böylelikle, gerçekten kayda değer bir noktaya geliyoruz:

a grotesque mismatch between the American intelligentsia

Amerikan aydın sınıfıyla, seçmenleri arasındaki

and the American electorate.

tuhaf uyumsuzluğa.

A philosophical opinion about the nature of the universe,

En iyi Amerikalı bilim insanlarının -ve muhtemelen aydın sınıfının- çoğunun,

which is held by the vast majority of top American scientists

evrenin doğasıyla ilgili benimsediği felsefi görüş;

and probably the majority of the intelligentsia generally,

Amerikalı seçmenler için

is so abhorrent to the American electorate

o kadar nefret uyandırıcı ki, genel seçimlerde

that no candidate for popular election dare affirm it in public.

hiçbir aday açıkça bu görüşe destek vermiyor.

If I'm right, this means that high office

Eğer haklıysam, bu demektir ki,

in the greatest country in the world

dünyanın en önemli ülkesinin

is barred to the very people best qualified to hold it --

üst makamları, o makamları en çok hak edenlere -aydınlara- yasaklıdır--

the intelligentsia --

unless they are prepared to lie about their beliefs.

şayet inançları hakkında yalan söylemeye hazır değillerse.

To put it bluntly: American political opportunities

Açık açık söylemek gerekirse,

are heavily loaded against those

Amerika'daki politik olanaklar

who are simultaneously intelligent and honest.

Zeki ve dürüst insanların aleyhinedir.

(Laughter)

(Alkışlar)

(Applause)

I'm not a citizen of this country, so I hope it won't be thought unbecoming

Ben buralı değilim; o yüzden, umarım bu konuda

if I suggest that something needs to be done.

bir şeyler yapılması gerektiği söylemem yakışıksız bulunmaz.

(Laughter)

(Kahkahalar).

And I've already hinted what that something is.

Yapılmsı gereken o şeye zaten daha önce değinmiştim.

From what I've seen of TED, I think this may be the ideal place to launch it.

TED'de gördüklerime bakarak, burası, bunu başlatmak için ideal bir yer, diyebilirim.

Again, I fear it will cost money.

Yine, korkarım maliyetli olacak.

We need a consciousness-raising,

İhtiyacımız olan, Amerikalı ateistler için

coming-out campaign for American atheists.

bilinçlendirici bir "tercihini açıklama" kampanyasıdır.

(Laughter)

(Kahkahalar)

This could be similar to the campaign organized by homosexuals

Bu, eşcinsellerin birkaç sene önce düzenlediği

a few years ago,

kampanyaya benzeyebilir;

although heaven forbid that we should stoop to public outing

ama biz -maazallah- kimsenin kimliğini, kendi rızası olmadan

of people against their will.

açıklamaya kalkmamalıyız.

In most cases, people who out themselves

Çoğu durumda, tercihlerini açıklayanlar

will help to destroy the myth that there is something wrong with atheists.

ateistlerin sorunlu olduğu inancını ortadan kaldıracaklardır.

On the contrary,

Aksine,

they'll demonstrate that atheists are often the kinds of people

ateistlerin, genelde, çocuklara örnek gösterilecek

who could serve as decent role models for your children,

türden insanları olduğunu göstereceklerdir.

the kinds of people an advertising agent could use to recommend a product,

Bir reklam ajansının, bir ürünü tavsiye ederken kullanacağı türden insanlar.

the kinds of people who are sitting in this room.

Burada oturan türden insanlar.

There should be a snowball effect, a positive feedback,

Öyle bir çığ etkisi, öyle olumlu bir geri bildirim olmalı ki,

such that the more names we have, the more we get.

çoğaldıkça, çoğalmalıyız.

There could be non-linearities, threshold effects.

Ani artışlar, eşik etkisi gözlenebilir.

When a critical mass has been obtained,

Kritik kitleye ulaştığımızda,

there's an abrupt acceleration in recruitment.

katılım aniden ivme kazanır.

And again, it will need money.

Ve, yine, bu maliyetli olacak.

I suspect that the word "atheist" itself

Ateist kelimesinin, asıl anlamıyla alakasız,

contains or remains a stumbling block

kötü bir çağrışımının,

far out of proportion to what it actually means,

normalde tercihleri rahatça açıklayacak insanlar için

and a stumbling block to people

who otherwise might be happy to out themselves.

bir handikap olduğunu düşünüyorum.

So, what other words might be used to smooth the path,

Peki bunu değiştirmek için, daha başka

oil the wheels, sugar the pill?

hangi kelimelerini kullanabiliriz? Darwin "bilinemezci"yi tercih etmişti--

Darwin himself preferred "agnostic" --

and not only out of loyalty to his friend Huxley,

sadece bu kelimeyi bulan arkadaşı Huxley'e bağlılığından değil.

who coined the term.

Darwin said, "I have never been an atheist

Darwin, "Ben, hiçbir zaman ateist olmadım;

in the same sense of denying the existence of a God.

"şayet bu bir tanrının varlığını inkâr etmek anlamına geliyorsa."

I think that generally an 'agnostic'

"Sanıyorum 'bilinemezci', benim hâlimi

would be the most correct description of my state of mind."

"en doğru şekilde tanımlayan ifade olacaktır", demişti.

He even became uncharacteristically tetchy with Edward Aveling.

Hatta Edward Aveling'e karşı, kendisinden beklenmeyecek kadar alınganlık göstermişti.

Aveling was a militant atheist

Aveling, ateizmle ilgili kitabını

who failed to persuade Darwin

Darwin'e ithaf etmek istemiş;

to accept the dedication of his book on atheism --

ama Darwin'i bunu kabul etmeye ikna edememiş militan bir ateistti.

incidentally, giving rise to a fascinating myth

Bu olay daha sonra, Karl Marx'ın, "Das Kapital"i,

that Karl Marx tried to dedicate "Das Kapital" to Darwin,

Darwin'e ithaf etmek istemesi ve Darwin'in bunu reddetmesi

which he didn't, it was actually Edward Aveling.

şeklini alarak efsaneleşti. O kişi aslında Edward Aveling'ti.

What happened was that Aveling's mistress was Marx's daughter,

Olay şuydu: Aveling'in metresi, Marx'ın kızıydı;

and when both Darwin and Marx were dead,

ve Darwin ve Marx öldükten sonra,

Marx's papers became muddled up with Aveling's papers,

Marx'ın makaleleri, Aveling'in makaleleriyle karışmış; Darwin'in,

and a letter from Darwin saying, "My dear sir, thank you very much

"Sayın Bayım, çok teşekkür ederim;

but I don't want you to dedicate your book to me,"

ama kitabınızı bana ithaf etmenizi istemiyorum", dediği

was mistakenly supposed to be addressed to Marx,

mektubun Marx'a hitaben yazıldığı sanılmıştı;

and that gave rise to this whole myth, which you've probably heard.

ve bu da, muhtemelen duyduğunuz o efsaneye kaynaklık etti.

It's a sort of urban myth, that Marx tried to dedicate "Kapital" to Darwin.

Bir tür şehir efsanesi;

Marx'ın, Kapital'i Darwin'e ithaf etmeye çalışması.

Anyway, it was Aveling, and when they met, Darwin challenged Aveling.

Neyse, o Aveling'ti; ve karşılaştıklarında Darwin, Aveling'e

"Why do you call yourselves atheists?"

"Niye kendinize ateist diyorsunuz?", diye sordu.

"'Agnostic, '" retorted Aveling, "was simply 'atheist' writ respectable,

"Bilinemezci", dedi Aveling, "ateistin kibarcası;

and 'atheist' was simply 'agnostic' writ aggressive."

"ateist de, bilinemezcinin kaba hâlidir".

Darwin complained, "But why should you be so aggressive?"

"Peki ama niye kaba olmak zorundasınız?", diye söylendi Darwin.

Darwin thought that atheism might be well and good for the intelligentsia,

Darwin, ateizmin aydın kesimler için uygun ve iyi olabiliceğini; ama

but that ordinary people were not, quote, "ripe for it."

sıradan insanların ateizm için "yeterince olgun olmadığını" düşünüyordu.

Which is, of course, our old friend, the "don't rock the boat" argument.

Bu da, daha önce bahsettiğimiz, "çomak" argümanının aynısı.

It's not recorded whether Aveling told Darwin to come down off his high horse.

Aveling'in Darwin'e, kibirli olmayı kesmesini söyleyip söylemediği kayıtlarda yok.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But in any case, that was more than 100 years ago.

Ama zaten bunun üzerinden yüz yılı aşkın zaman geçmiş.

You'd think we might have grown up since then.

O zamandan beri büyümüşüzdür herhalde.

Now, a friend, an intelligent lapsed Jew,

İbadet etmeyen; ama kültürel dayanışma gereği

who, incidentally, observes the Sabbath for reasons of cultural solidarity,

Cumartesi yasağına uyan

akıllı bir Musevi arkadaşım

describes himself as a "tooth-fairy agnostic."

kendisini, "diş perisi bilinemezcisi" olarak tanımlıyor.

Kendisini ateist olarak tanımlamıyor;

He won't call himself an atheist

because it's, in principle, impossible to prove a negative,

çünkü, olmayan bir şeyin varlığı kanıtlanamaz;

but "agnostic" on its own might suggest that God's existence

ama bilinemezci kelimesi, Tanrı'nın varlığının

was therefore on equal terms of likelihood as his non-existence.

yokluğuyla eşit olasılıkta olduğunu ima eder.

Yani, diş perisi söz konusu olduğunda, arkadaşım bilinemezci;

So, my friend is strictly agnostic about the tooth fairy,

but it isn't very likely, is it?

ama bu çok olası değil, değil mi? Tanrı gibi.

Like God.

Hence the phrase, "tooth-fairy agnostic."

"Diş perisi bilinemezcisi" sözü buradan gelir;

Bertrand Russell made the same point

ama aynı şeyi, Bertrand Russell da

using a hypothetical teapot in orbit about Mars.

Mars etrafında dönen varsayımsal bir çaydanlıktan bahsederek söyler.

You would strictly have to be agnostic

Mars'ın yörüngesindeki bir çaydanlık söz konusu olduğunda

about whether there is a teapot in orbit about Mars,

kesinlikle bir bilinemezci olmanız gerekir;

but that doesn't mean you treat the likelihood of its existence

ama bu, onun var olma ihtimaliyle,

as on all fours with its non-existence.

olmama ihtimalini eşit görmenizi gerektirmez.

The list of things which we strictly have to be agnostic about

Hakkında bilinemezci olmamız gereken şeylerin listesi

doesn't stop at tooth fairies and teapots; it's infinite.

periler ve çaydanlıklardan ibaret değildir; sonsuza kadar uzar.

If you want to believe one particular one of them --

Eğer bunlardan bir tanesine inanmayı seçerseniz,

unicorns or tooth fairies or teapots or Yahweh --

-tek boynuzlu atlara, diş perilerine, demliklere veya Yehova'ya-

the onus is on you to say why.

neden inandığınızı açıklamakla mükellefsiniz.

The onus is not on the rest of us to say why not.

Biz neden inanmadığımızı açıklamakla mükellef değiliz.

We, who are atheists,

Biz tanrıtanımazlar, aynı zamanda "peri-tanımaz" ve "çaydanlık-tanımaz"ız da.

are also a-fairyists and a-teapotists.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But we don't bother to say so.

Ama bunu açıklamaya zahmet etmiyoruz,

And this is why my friend uses "tooth-fairy agnostic"

ve arkadaşım bu yüzden birçoklarının

as a label for what most people would call atheist.

ateist dediği şeye "diş perisi bilinemezcisi" diyor.

Nonetheless, if we want to attract deep-down atheists to come out publicly,

Yine de, daha derinlerdeki ateistleri, bu tercihlerini açıklamaya ikna edebilmek için

we're going to have find something better to stick on our banner

sancağımıza, diş perisi veya

demlik bilinemezcisinden daha iyi bir şey iliştirmeliyiz.

than "tooth-fairy" or "teapot agnostic."

So, how about "humanist"?

Öyleyse, "hümanist" nasıl?

This has the advantage of a worldwide network of well-organized associations

Bu söz, dünya çapında hâlihazırda çok iyi örgütlenmiş derneklerin,

and journals and things already in place.

dergilerin avantajına sahip.

My problem with it is only its apparent anthropocentrism.

Benim bu sözle tek alıp veremediğim, insanmerkezci olması.

One of the things we've learned from Darwin

Darwin'den öğrendiğimiz şeylerden biri

is that the human species is only one

insan ırkının; kimisi yakın, kimisi uzak

among millions of cousins, some close, some distant.

milyonlarca kuzenden sadece bir tanesi olduğudur.

And there are other possibilities, like "naturalist,"

"Doğalcı" gibi başka seçenekler de var;

but that also has problems of confusion,

ama bunun da karışıklığa yol açma ihtimali var;

because Darwin would have thought naturalist --

çünkü Darwin, doğalcının,

"Naturalist" means, of course, as opposed to "supernaturalist" --

"doğaüstücü"nün karşıtı olduğunu düşünürdü.

and it is used sometimes --

Ve bazen bu anlamda kullanılır.

Darwin would have been confused by the other sense of "naturalist,"

Darwin de bir doğalcıydı tabii, ama kelimenin diğer anlamı

which he was, of course,

kafasını karıştırabilirdi ve sanıyorum bunu

and I suppose there might be others who would confuse it with "nudism".

nüdizmle karıştıracak başka insanlar da vardır.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Such people might be those belonging to the British lynch mob,

Bu tip insanlar, "pediatrist"le "pedofil"i karıştırıp, geçen sene

which last year attacked a pediatrician in mistake for a pedophile.

bir çocuk doktorunu dövmeye kalkan İngiliz linç güruhundan olabilir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I think the best of the available alternatives for "atheist"

Bence ateist kelimesinin en iyi alternatifi dinsizdir.

is simply "non-theist."

It lacks the strong connotation that there's definitely no God,

Bu söz, Tanrı inancını tamamen reddetmeyi çağrıştırmaz;

and it could therefore easily be embraced by teapot or tooth-fairy agnostics.

ve bu sayede demlik veya diş perisi bilinemezcileri tarafından rahatça kabul görür.

It's completely compatible with the God of the physicists.

Fizikçilerin tanrısıyla da tamamen uyumludur.

Şey gibi insanlar --

When atheists like Stephen Hawking and Albert Einstein use the word "God,"

Stephen Hawking ve Albert Einstein gibi ateistler tanrı kelimesini kullandıklarında

they use it of course as a metaphorical shorthand

bunu mecazi anlamıyla kullanıyorlar ve bununla

for that deep, mysterious part of physics which we don't yet understand.

fiziğin henüz anlamadığımız gizemli alanlarını kastediyorlar.

"Dinsiz" bu anlamları karşılamaya yeter; ama ateist kelimesinin aksine

"Non-theist" will do for all that, yet unlike "atheist,"

it doesn't have the same phobic, hysterical responses.

korku ve histeriyle karşılanmaz.

But I think, actually, the alternative

Ama ben asıl seçeneğin

is to grasp the nettle of the word "atheism" itself,

ateist kelimesine cesaretle yaklaşmamız olduğunu düşünüyorum --

precisely because it is a taboo word,

tam da histerik bir korkuya

carrying frissons of hysterical phobia.

sebep veren bir tabu olduğu için.

Critical mass may be harder to achieve with the word "atheist"

Kritik kitleye, ateist kelimesini kullanarak ulaşmak, "dinsiz"le

than with the word "non-theist,"

veya kışkırtıcı olmayan diğer

or some other non-confrontational word.

kelimelerle olduğundan daha zor olacaktır.

But if we did achieve it with that dread word "atheist" itself,

Ama bunu, bu feci kelimeyi, "ateist"i, kullanarak becerirsek,

the political impact would be even greater.

politik etkisi daha da büyük olur.

Now, I said that if I were religious, I'd be very afraid of evolution --

Demiştim ki, eğer dindar biri olsaydım, evrimden korkardım. Daha da ileri giderdim.

I'd go further: I would fear science in general, if properly understood.

Genel olarak bilimden korkardım.

And this is because the scientific worldview

Çünkü, bilimsel dünya görüşü

is so much more exciting, more poetic,

çok daha heyecan verici, daha şiirsel ve

more filled with sheer wonder

dinin yokluk çeken tasavvurundaki her şeyden

than anything in the poverty-stricken arsenals of the religious imagination.

daha eksiksiz harikalarla doludur.

As Carl Sagan, another recently dead hero, put it,

Carl Sagan'ın, yeni kaybettiğimiz başka bir kahramanın, dediği gibi

"How is it that hardly any major religion has looked at science

"Nasıl oldu da hiçbir büyük din, bilime bakıp,

and concluded, 'This is better than we thought!

"'bu bizim düşündüğümüzden de iyiymiş;

The universe is much bigger than our prophet said,

"'evren, peygamberimizin söylediğinden de büyük,

grander, more subtle, more elegant'?

"'daha incelikli ve daha zarifmiş', dememiştir? Onun yerine, 'hayır, hayır!

Instead they say, 'No, no, no!

My god is a little god, and I want him to stay that way.'

"'Benim tanrım küçük bir tanrıdır ve öyle kalmasını istiyorum', derler.

A religion, old or new,

"Bir din -eski veya yeni-

that stressed the magnificence of the universe

"evrenin, modern bilimin ortaya çıkardığı

as revealed by modern science,

"mükemmelliğine vurgu yapsa

might be able to draw forth reserves of reverence and awe

"geleneksel inançlarının hiçbirinin görmediği

hardly tapped by the conventional faiths."

"saygıyı ve hayranlığı kazanır."

Now, this is an elite audience,

Bu, seçkin bir seyirci kitlesi;

and I would therefore expect about 10 percent of you to be religious.

ve bu yüzden yaklaşık yüzde 10'unuzun dindar olduğunu tahmin ediyorum.

Many of you probably subscribe to our polite cultural belief

Çoğunuz muhtemelen dine saygı duyulması gerektiğini yönündeki kibar düşünceyi benimsiyorsunuz;

that we should respect religion.

But I also suspect that a fair number of those

ama sanıyorum ki önemli bir kısmınız da içten içe

secretly despise religion as much as I do.

dinden benim nefret ettiğim kadar nefret ediyor.

(Laughter)

(Kahkahalar)

If you're one of them, and of course many of you may not be,

Eğer onlardan biriyseniz, ve tabii ki olmayabilirsiniz de,

but if you are one of them,

ama onlardan biriyseniz, sizden kibarlığı bir kenara koymanızı ve

I'm asking you to stop being polite,

come out, and say so.

suskunluğunuzu bozmanızı; ve bir de zenginseniz

And if you happen to be rich,

nasıl fark yaratabileceğinizi düşünmenizi istiyorum.

give some thought to ways in which you might make a difference.

The religious lobby in this country

Bu ülkedeki dinci lobi,

is massively financed by foundations -- to say nothing of all the tax benefits --

Templeton Vakfı ve Discovery Enstitüsü gibi kurumlardan

by foundations, such as the Templeton Foundation and the Discovery Institute.

inanılmaz maddi yardım alıyor -vergi indirimlerine girmiyorum bile.

We need an anti-Templeton to step forward.

Bizim bir "anti-Templeton"ın öne çıkmasına ihtiyacımız var.

If my books sold as well as Stephen Hawking's books,

Eğer kitaplarım, Richard Dawkins'in kitapları kadar değil de,

instead of only as well as Richard Dawkins' books, I'd do it myself.

Stephen Hawkins'in kitapları kadar satsaydı, bunu ben yapardım.

İnsanlar sürekli, "11 Eylül sizi nasıl değiştirdi?", diye sorup duruyor.

People are always going on about, "How did September the 11th change you?"

Well, here's how it changed me.

Beni nasıl değiştirdi, söyleyeyim:

Let's all stop being so damned respectful.

Artık şu lanet saygıyı bir kenara bırakalım.

Thank you very much.

Çok teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)