Alison Killing: There’s a better way to die, and architecture can help

Translator: Julia Kalaputi Reviewer: Renata Gjoreska

I'd like to tell you a story about death and architecture.

Би сакала да ви раскажам приказна за смртта и архитектурата.

A hundred years ago, we tended to die of infectious diseases like pneumonia,

Пред сто години умиравме од зарази како пневмонија,

that, if they took hold, would take us away quite quickly.

кои, ако нѐ фатеа, брзо ќе нѐ однесеа.

We tended to die at home, in our own beds, looked after by family,

Умиравме дома, во нашите постели под грижа на семејството,

although that was the default option

иако тоа беше единствената опција

because a lot of people lacked access to medical care.

зашто многу луѓе немаа пристап до медицинска нега.

And then in the 20th century a lot of things changed.

Потоа, во ХХ-от век многу работи се променија.

We developed new medicines like penicillin

Откривме нови лекарства како пеницилинот

so we could treat those infectious diseases.

за да можеме да ги лекуваме заразните болести.

New medical technologies like x-ray machines were invented.

Откриени беа нови медицински технологии, како Х-зрачењето.

And because they were so big and expensive,

И бидејќи беа големи и скапи,

we needed large, centralized buildings to keep them in,

ни беа потребни големи, централизирани згради за нив

and they became our modern hospitals.

и тие станаа нашите современи болници.

After the Second World War,

По Втората светска војна,

a lot of countries set up universal healthcare systems

многу земји основаа универзални здравствени системи

so that everyone who needed treatment could get it.

и секој кој имаше потреба од лекување можеше да го има.

The result was that lifespans extended from about 45 at the start of the century

Тоа резултираше во продолжување на животниот век од 45 на почетокот на векот

to almost double that today.

до речиси двојно повеќе денес.

The 20th century was this time of huge optimism about what science could offer,

20-от век беше време на огромен оптимизам кон напредокот во науката,

but with all of the focus on life, death was forgotten,

но, заради целосно фокусирање кон животот се заборави смртта,

even as our approach to death changed dramatically.

иако пристапот кон смртта драстично се промени.

Now, I'm an architect,

Јас сум архитект,

and for the past year and a half I've been looking at these changes

и изминатава година и пол ги гледав овие промени

and at what they mean for architecture related to death and dying.

и што значат тие за архитектурата во однос на смртта и умирањето.

We now tend to die of cancer and heart disease,

Сега умираме од рак и срцеви заболувања,

and what that means is that many of us will have a long period of chronic illness

а, тоа значи дека многумина од нас ќе имаат долги периоди на хронични заболувања

at the end of our lives.

на крајот на животот.

During that period,

За време на тој период,

we'll likely spend a lot of time in hospitals and hospices and care homes.

веројатно ќе поминеме многу време во болници и домови за нега.

Now, we've all been in a modern hospital.

Сите сме биле во болница.

You know those fluorescent lights and the endless corridors

Ги знаете оние флуоросцентни светла и бескрајните ходници

and those rows of uncomfortable chairs.

и низата на неудобни столици.

Hospital architecture has earned its bad reputation.

Болничката архитектура го заслужи лошиот углед.

But the surprising thing is, it wasn't always like this.

Но, изненадувачки е што не било отсекогаш така.

This is L'Ospedale degli Innocenti, built in 1419 by Brunelleschi,

Ова е „Болницата на невините“, изградена во 1419 год. од Брунелески,

who was one of the most famous and influential architects of his time.

еден од најпознатите и највлијателните архитекти во тоа време.

And when I look at this building and then think about hospitals today,

Кога ја гледам оваа болница и помислувам на денешните болници

what amazes me is this building's ambition.

ме восхитува амбицијата на оваа болница.

It's just a really great building.

Таа е навистина прекрасна зграда.

It has these courtyards in the middle

Има двор на средината

so that all of the rooms have daylight and fresh air,

и сите соби имаат дневна светлина и свеж воздух,

and the rooms are big and they have high ceilings,

а собите се големи со високи тавани,

so they just feel more comfortable to be in.

така што се чувствувате поудобно.

And it's also beautiful.

Убава е.

Somehow, we've forgotten that that's even possible for a hospital.

Имаме заборавено дека и болниците можат да бидат убави.

Now, if we want better buildings for dying, then we have to talk about it,

Ако сакаме поубави места за умирање, треба да зборуваме за тоа,

but because we find the subject of death uncomfortable,

бидејќи сметаме дека темата за смртта е непријатна

we don't talk about it,

и не зборуваме за неа,

and we don't question how we as a society approach death.

и не се прашуваме на кој начин општеството гледа на смртта.

One of the things that surprised me most in my research, though,

Во моите истражувања најмногу ме изненади

is how changeable attitudes actually are.

фактот колку ставовите можат да бидат променливи.

This is the first crematorium in the U.K.,

Ова е првиот крематориум во В.Британија

which was built in Woking in the 1870s.

изграден во Вокинг во 70-те години на XIX -от век.

And when this was first built, there were protests in the local village.

Кога беше изграден, се случија протести во селото.

Cremation wasn't socially acceptable, and 99.8 percent of people got buried.

Кремирањето не беше општествено прифатено - 99,8% од луѓето беа закопувани.

And yet, only a hundred years later, three quarters of us get cremated.

Но после 100 год. бројот на кремирани изнесува три четвртини.

People are actually really open to changing things

Луѓето се отворени кон промени

if they're given the chance to talk about them.

ако им се даде можност да зборуваат за тоа.

So this conversation about death and architecture

Овој разговор за смртта и архитектурата

was what I wanted to start when I did my first exhibition on it

беше она што сакав да започнам со мојата прва изложба

in Venice in June, which was called "Death in Venice."

во Венеција, во јуни, насловена „Смрт во Венеција“.

It was designed to be quite playful

Дизајнот беше прилично разигран

so that people would literally engage with it.

и луѓето можеа буквално да се вклопат.

This is one of our exhibits, which is an interactive map of London

Ова е еден од нашите експонати - интерактивна мапа на Лондон

that shows just how much of the real estate in the city

која покажува колку недвижнини во градот

is given over to death and dying,

им служат на смртта и на умирањето.

and as you wave your hand across the map,

Ако замавнете со рака над мапата,

the name of that piece of real estate, the building or cemetery, is revealed.

се открива името на дел од тие недвижнини, зграда или гробишта.

Another of our exhibits was a series of postcards

Нашата друга изложба беше серија на разгледници

that people could take away with them.

кои луѓето можеа да ги земат.

And they showed people's homes and hospitals

На нив беа прикажани домови и болици,

and cemeteries and mortuaries,

гробишта и мртовечници,

and they tell the story of the different spaces

кои ја раскажуваат приказната на различните места

that we pass through on either side of death.

низ кои минуваме на едната или другата страна од смртта.

We wanted to show that where we die

Сакавме да покажеме дека местото каде умираме

is a key part of how we die.

е суштествен дел на тоа како умираме.

Now, the strangest thing was the way that visitors reacted to the exhibition,

Најчудни беа реакциите на посетителите,

especially the audio-visual works.

особено на аудио-визуелниот дел.

We had people dancing and running and jumping

Имаше луѓе кои танцуваа, трчаа и скокаа

as they tried to activate the exhibits in different ways,

во обид да ги активираат експонатите на различни начини,

and at a certain point they would kind of stop

понекогаш запираа

and remember that they were in an exhibition about death,

досетувајќи се дека се на изложба за смртта

and that maybe that's not how you're supposed to act.

и дека тое а не е најприкладниот начин на однесување.

But actually, I would question whether there is one way

Но, се прашувам дали постои начин

that you're supposed to act around death,

на кој треба да се однесуваме кон смртта.

and if there's not, I'd ask you to think about what you think a good death is,

и ако нема, сакам да размислите што значи добра смрт,

and what you think that architecture that supports a good death might be like,

и каква треба да биде архитектурата која поддржува добра смрт

and mightn't it be a little less like this and a little more like this?

и може ли да биде помалку ваква, а повеќе ваква?

Thank you.

Благодарам!

(Applause)

(Аплауз)