Alison Killing: There’s a better way to die, and architecture can help

Alison Killing: Mimarinin yardımıyla daha güzel bir ölüm mümkün

Çeviri: Kemal Ertas Gözden geçirme: Sercan Arpacı

I'd like to tell you a story about death and architecture.

Size ölüm ve mimari hakkında bir hikaye anlatmak istiyorum.

A hundred years ago, we tended to die of infectious diseases like pneumonia,

Yüz yıl önce, zatürre gibi bulaşıcı hastalıklardan ölüyorduk;

that, if they took hold, would take us away quite quickly.

yakalandığımız takdirde ölümümüz hızlı oluyordu.

We tended to die at home, in our own beds, looked after by family,

Çoğunlukla evlerimizde, ailemiz bize bakarken, yataklarımızda ölüyorduk.

although that was the default option

Gerçi bunun nedeni,

because a lot of people lacked access to medical care.

çoğu insanın sağlık hizmetlerinden faydalanamamasıydı.

And then in the 20th century a lot of things changed.

Sonra, 20. yüzyılda çok şey değişti.

We developed new medicines like penicillin

Bulaşıcı hastalıkları tedavi edebilmek

so we could treat those infectious diseases.

için penisilin gibi yeni ilaçlar ürettik.

New medical technologies like x-ray machines were invented.

Röntgen cihazları gibi yeni tıp teknolojileri geliştirildi.

And because they were so big and expensive,

Bu cihazlar büyük ve pahalı olduğundan,

we needed large, centralized buildings to keep them in,

bizim de onlara uygun merkezi, büyük binalar yapmamız gerekti.

and they became our modern hospitals.

Böylece o binalar modern hastanelerimiz oldu.

After the Second World War,

II. Dünya Savaşı'ndan sonra

a lot of countries set up universal healthcare systems

birçok ülke, tedaviye ihtiyacı olan herkesin tedavi

so that everyone who needed treatment could get it.

olabilmesi için evrensel sağlık hizmet sistemleri kurdu.

The result was that lifespans extended from about 45 at the start of the century

Bunun sonucunda yüzyılın başında 45 olan ortalama yaşam süresi

to almost double that today.

bugün kendini neredeyse ikiye katladı.

The 20th century was this time of huge optimism about what science could offer,

20. yüzyıl, bilimin sunabileceklerine dair iyimserliğin doruk noktasıydı,

but with all of the focus on life, death was forgotten,

fakat yaşama bu denli odaklanırken, hatta ölüme yaklaşımımızın

even as our approach to death changed dramatically.

büyük oranda değişmesine rağmen; ölümü unuttuk.

Now, I'm an architect,

Ben bir mimarım,

and for the past year and a half I've been looking at these changes

ve bir buçuk yıldır, bu değişimlerin ölümle, ölmek eylemiyle ve aynı

and at what they mean for architecture related to death and dying.

zamanda mimari yapılar için ne anlama geldiğine bakıyorum.

We now tend to die of cancer and heart disease,

Bugün çoğumuz kanserden ya da kalp hastalıklarından ölüyoruz,

and what that means is that many of us will have a long period of chronic illness

yani çoğumuz hayatımızın son evrelerinde uzun ve kronik bir

at the end of our lives.

hastalık sürecinden geçiyoruz.

During that period,

Bu süreç boyunca,

we'll likely spend a lot of time in hospitals and hospices and care homes.

muhtemelen hastanelerde, kliniklerde ve bakım evlerinde bol zaman geçireceğiz.

Now, we've all been in a modern hospital.

Herkes modern bir hastanede bulunmuştur.

You know those fluorescent lights and the endless corridors

Hani bilirsiniz, florasan lambalar, sonu gelmeyen koridorlar

and those rows of uncomfortable chairs.

ve sıralanmış rahatsız sandalyeler.

Hospital architecture has earned its bad reputation.

Hastane mimarisi, kötü ününü sonuna kadar hak eder.

But the surprising thing is, it wasn't always like this.

Fakat ilginç olan şu: Daha önce durum böyle değildi.

This is L'Ospedale degli Innocenti, built in 1419 by Brunelleschi,

Gördüğünüz, zamanının en ünlü ve ilham verici mimarlarından olan

who was one of the most famous and influential architects of his time.

Brunelleschi'nin 1419'da yaptığı "L'Ospedale degli Innocenti".

And when I look at this building and then think about hospitals today,

Bu binaya bakıp, günümüzdeki hastaneleri düşündüğümde,

what amazes me is this building's ambition.

beni etkileyen bu binanın duruşu oluyor.

It's just a really great building.

Gerçekten harika bir yapı.

It has these courtyards in the middle

Ortasında tüm odaların temiz hava

so that all of the rooms have daylight and fresh air,

ve güneş ışığı almasına yardımcı olan bir avluya sahip,

and the rooms are big and they have high ceilings,

odalar ise geniş ve tavanları yüksek olduğundan,

so they just feel more comfortable to be in.

odalarda olmak insanı oldukça rahat hissettiriyor.

And it's also beautiful.

Ayrıca çok güzel bir görüntüsü var.

Somehow, we've forgotten that that's even possible for a hospital.

Nasıl olduysa, böyle bir hastane binası olabileceğini unutmuşuz.

Now, if we want better buildings for dying, then we have to talk about it,

Ölmek için daha güzel binalar istiyorsak ölüm hakkında konuşmak zorundayız,

but because we find the subject of death uncomfortable,

fakat ölüm konusunu rahatsız edici bulduğumuz için

we don't talk about it,

konuşmuyor ve toplumsal olarak

and we don't question how we as a society approach death.

ölüme nasıl baktığımızı sorgulamıyoruz.

One of the things that surprised me most in my research, though,

Araştırmam sırasında beni en çok şaşırtan şeylerden biri,

is how changeable attitudes actually are.

aslında tavırların değişime ne kadar meyilli olduğuydu.

This is the first crematorium in the U.K.,

Bu Birleşik Krallık'taki ilk krematoryum,

which was built in Woking in the 1870s.

1870'lerde Woking tarafından yapılmış.

And when this was first built, there were protests in the local village.

İlk inşa edildiğinde, yerel halkın protestolarına hedef olmuş.

Cremation wasn't socially acceptable, and 99.8 percent of people got buried.

Kremasyon toplumca kabul görmüyordu, ve insanların %99,8'i defnediliyordu.

And yet, only a hundred years later, three quarters of us get cremated.

Ama sadece yüz yıl sonra; bugün, her üç kişiden biri kremasyonu seçiyor.

People are actually really open to changing things

İnsanlar, hakkında konuşma şansı bulabildikleri sürece

if they're given the chance to talk about them.

değişime aslında oldukça açıktır.

So this conversation about death and architecture

Temmuz ayında Venedik'te, "Venedik'te Ölüm" adlı sergimi

was what I wanted to start when I did my first exhibition on it

açtığımda aslında istediğim şey, ölüm ve mimari

in Venice in June, which was called "Death in Venice."

hakkında bir diyalog başlatmaktı.

It was designed to be quite playful

Sergi, insanların aktif bir şekilde etkileşime geçebilmesi

so that people would literally engage with it.

için oldukça eğlenceli biçimde tasarlanmıştı.

This is one of our exhibits, which is an interactive map of London

Sergilerimizden biri bu; Londra'nın interaktif bir haritası.

that shows just how much of the real estate in the city

Şehirdeki yapıların ölümle ne kadar bağlantılı olduğunu

is given over to death and dying,

gösteriyor ve elinizi haritanın

and as you wave your hand across the map,

üstünden geçirdiğinizde,

the name of that piece of real estate, the building or cemetery, is revealed.

binanın veya mezarlığın ismi ortaya çıkıyor.

Another of our exhibits was a series of postcards

Bir diğer sergimiz ise insanların alıp istediği

that people could take away with them.

yere götürebileceği bir dizi kartpostaldı.

And they showed people's homes and hospitals

Karpostallar insanların evlerini, hastaneleri,

and cemeteries and mortuaries,

mezarlıkları ve morgları gösteriyordu. Ölümün her

and they tell the story of the different spaces

iki tarafında da geçtiğimiz alanların

that we pass through on either side of death.

hikayelerini bize anlatıyorlardı.

We wanted to show that where we die

Öldüğümüz yerin nasıl öldüğümüz açısından

is a key part of how we die.

önemini göstermek istedik.

Now, the strangest thing was the way that visitors reacted to the exhibition,

En ilginci de ziyaretçilerin sergiye olan tepkisiydi,

especially the audio-visual works.

özellikle sesli ve görsel materyaller konusunda.

We had people dancing and running and jumping

Sergilenen şeyleri farklı biçimlerde harekete geçirmek için dans eden,

as they tried to activate the exhibits in different ways,

koşan ve zıplayan insanlar oluyordu, daha sonra bir anda

and at a certain point they would kind of stop

duruyor ve ölümle ilgili bir sergide olduklarını

and remember that they were in an exhibition about death,

fark ediyor ve davranışlarının belki de

and that maybe that's not how you're supposed to act.

ortama uygun olmadığını düşünüyorlardı.

But actually, I would question whether there is one way

Fakat ben şahsen ölüme karşı tek bir yaklaşımın

that you're supposed to act around death,

mümkün olduğunu düşünmüyorum.

and if there's not, I'd ask you to think about what you think a good death is,

Mümkün değilse, o zaman sizden iyi bir ölümün nasıl olabileceğini

and what you think that architecture that supports a good death might be like,

ve bu ölümün gerçekleşeceği mimarinin neye benzediğini düşünmenizi istiyorum.

and mightn't it be a little less like this and a little more like this?

Şundan daha uzak, şuna ise daha yakın olsa olmaz mı ?

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)