Alzheimer’s Is Not Normal Aging — And We Can Cure It | Samuel Cohen | TED Talks

Translator: Julia Kalaputi Reviewer: ALEKSANDAR MITEVSKI

In the year 1901,

Во 1901 -та година,

a woman called Auguste was taken to a medical asylum in Frankfurt.

една жена, по име Августа, била однесена во психијатриска болница во Франкфурт.

Auguste was delusional

Била во состојба на бладање

and couldn't remember even the most basic details of her life.

и не можела да се сети на основни детаљи од нејзиниот живот.

Her doctor was called Alois.

Нејзиниот лекар се викал Алојз.

Alois didn't know how to help Auguste,

Алојз не знаел како да ѝ помогне на Августа,

but he watched over her until, sadly, she passed away in 1906.

но ја надгледувал до нејзината смрт во 1906-та

After she died, Alois performed an autopsy

По нејзината смрт тој извршил аутопсија.

and found strange plaques and tangles in Auguste's brain --

и открил чудни дамки и грутки во нејзиниот мозок-

the likes of which he'd never seen before.

-такви какви што никогаш порано не видел.

Now here's the even more striking thing.

Еве нешто уште позапрепастувачко,

If Auguste had instead been alive today,

ако Августа беше жива денес,

we could offer her no more help than Alois was able to 114 years ago.

не ќе можевме да ѝ помогнеме повеќе од што ѝ помогнал Алојз пред 114 години.

Alois was Dr. Alois Alzheimer.

Алојз е д-р Алојз Алцхајмер,

And Auguste Deter

Августа Дитер

was the first patient to be diagnosed with what we now call Alzheimer's disease.

е првата пациентка дијагностицирана со болеста денес позната како Алцхајмер.

Since 1901, medicine has advanced greatly.

Медицината значително напреднала од 1901-та год.

We've discovered antibiotics and vaccines to protect us from infections,

Откривме антибиотици и вакцини да се заштитиме од инфекции,

many treatments for cancer, antiretrovirals for HIV,

редица третмани за рак и антиретровируси за ХИВ,

statins for heart disease and much more.

статини за срцеви заболувања и многу други.

But we've made essentially no progress at all in treating Alzheimer's disease.

Но, не направивме речиси никаков напредок во поглед на Алцхајмер.

Јас сум дел од тимот научници

I'm part of a team of scientists

who has been working to find a cure for Alzheimer's for over a decade.

кој работи на пронаоѓање лек против Алцхајмер веќе една деценија.

So I think about this all the time.

Значи, постојано мислам на тоа.

Alzheimer's now affects 40 million people worldwide.

Од Алцхајмер денес се заболени над 40 милиони луѓе во светот

But by 2050, it will affect 150 million people --

До 2050-та ќе заболат уште 150 милиони-

which, by the way, will include many of you.

-меѓу кои ќе бидат многумина и од вас.

If you're hoping to live to be 85 or older,

Ако се надевате дека ќе живеете 85 години или повеќе,

your chance of getting Alzheimer's will be almost one in two.

вашите изгледи да добиете Алцхајмер се еден од два случаи.

In other words, odds are you'll spend your golden years

Со други зборови, апсурдот е што ќе го поминете златното доба

either suffering from Alzheimer's

или боледувајќи од Алцхајмер,

or helping to look after a friend or loved one with Alzheimer's.

или грижејќи се за некој близок заболен од оваа болест.

Already in the United States alone,

Само во САД,

Alzheimer's care costs 200 billion dollars every year.

грижата за овие пациенти чини речиси 200 милијарди долари годишно.

One out of every five Medicare dollars get spent on Alzheimer's.

Една петтина од здравствениот фонд се троши за Алцхајмер.

It is today the most expensive disease,

Денес таа е најскапата болест ,

and costs are projected to increase fivefold by 2050,

а се предвидува зголемување на трошоците пет пати до 2050-та,

as the baby boomer generation ages.

со стареењето на `бејби-бум` генерацијата.

It may surprise you that, put simply,

Едноставно речено, можеби ќе ве изненади фактот

Alzheimer's is one of the biggest medical and social challenges of our generation.

дека Алцхајмер е еден од најголемите медицински и социјални предизвици денес.

But we've done relatively little to address it.

Релативно малку направивме за овој проблем.

Today, of the top 10 causes of death worldwide,

Денес, од десетте најголеми причинители на смрт,

Alzheimer's is the only one we cannot prevent, cure or even slow down.

единствено од Алцхајмер не можеме да се заштитиме, излечиме или да ја забавиме.

We understand less about the science of Alzheimer's than other diseases

Алцхајмерот ни е помалку познат, за разлика од другите болести

because we've invested less time and money into researching it.

бидејќи трошиме помалку време и средства за нејзино истражување.

The US government spends 10 times more every year

Американската влада годишно троши 10 пати повеќе

on cancer research than on Alzheimer's

на истражувањата за рак отколку за Алцхајмер

despite the fact that Alzheimer's costs us more

И покрај фактот што Алцхајмер чини повеќе

and causes a similar number of deaths each year as cancer.

и предизвикува сличен број на смртни случаи годишно како и ракот

The lack of resources stems from a more fundamental cause:

Недостатокот на средства произлегува од една суштествена причина:

a lack of awareness.

недостаток на свест.

Because here's what few people know but everyone should:

бидејќи еве нешто што малкумина го знаеме, а треба сите да го знаат.

Alzheimer's is a disease, and we can cure it.

Алцхајмер е болест и ние можеме да ја излечиме.

For most of the past 114 years,

Во изминативе 114 години, сите

everyone, including scientists, mistakenly confused Alzheimer's with aging.

вклучително и научници, ја мешаа Алцхајмер со стареење

We thought that becoming senile

Се мислеше дека сенилноста

was a normal and inevitable part of getting old.

е природен и неизбежен процес на стареењето.

But we only have to look at a picture

Но, доволно е да го погледнеме остарениот,

of a healthy aged brain compared to the brain of an Alzheimer's patient

но здрав мозок и да го споредиме со мозокот на заболен од Алцхајмер

to see the real physical damage caused by this disease.

за да видиме какви се последиците од оваа болест.

As well as triggering severe loss of memory and mental abilities,

Освен што предизвикува серозно губење на памтењето и умствената способност,

the damage to the brain caused by Alzheimer's

оштетувањето на мозокот од Алцхајмер

significantly reduces life expectancy and is always fatal.

сериозно го намалува животниот век и секогаш има смртоносни последици.

Remember Dr. Alzheimer found strange plaques and tangles

Се сеќавате дека д-р Алцхајмер забележал чудни дамки и грутки

in Auguste's brain a century ago.

во мозокот на Августа уште пред еден век.

For almost a century, we didn't know much about these.

Речиси еден век не знаевме речиси ништо за нив.

Today we know they're made from protein molecules.

Денес знаеме дека протеински молекули ги предизвикуваат.

You can imagine a protein molecule

Замислете ја протеинската молекула

as a piece of paper that normally folds into an elaborate piece of origami.

како парче хартија превиткана во сложено оригами.

There are spots on the paper that are sticky.

Има делови на хартијата што се лепливи.

And when it folds correctly, these sticky bits end up on the inside.

Ако се правилно превиткани, овие лепливи делови завршуваат во внатрешноста.

But sometimes things go wrong, and some sticky bits are on the outside.

Но, некогаш работите тргнуваат наопаку и некои делови завршуваат надвор.

This causes the protein molecules to stick to each other,

Поради ова протеините меѓусебно се лепат

forming clumps that eventually become large plaques and tangles.

и формираат збирови кои на крај стануваат големи дамки и грутки.

That's what we see in the brains of Alzheimer's patients.

Тоа го гледаме во мозокот на заболените од Алцхајмер.

We've spent the past 10 years at the University of Cambridge

Последниве 10 години во универзитетот Кембриџ се

trying to understand how this malfunction works.

обидуваме да сфатиме како функционира оваа неправилност.

There are many steps, and identifying which step to try to block is complex --

Има многу чекори, и многу е тешко да откриете кој од нив треба да се блокира --

like defusing a bomb.

како деактивирање бомба.

Cutting one wire might do nothing.

Сечењето на една жица може да е безопасно.

Cutting others might make the bomb explore.

Сечењето на друга може да создаде експлозија.

Треба точно да знаеме кој чекор да го блокираме

We have to find the right step to block,

and then create a drug that does it.

а потоа да направиме и лек кој ќе го стори тоа.

Until recently, we for the most part

До неодамна, поголемиот дел од времето

have been cutting wires and hoping for the best.

сечевме жици и се надевавме на најдоброто.

But now we've got together a diverse group of people --

Но, сега се собравме луѓе од различни профили-

medics, biologists, geneticists, chemists, physicists, engineers and mathematicians.

лекари, биолози, генетичари, хемичари, физичари, инженери и математичари.

And together, we've managed to identify a critical step in the process

и заеднички успеавме да откриеме еден критичен чекор во процесот

and are now testing a new class of drugs which would specifically block this step

и тестираме нова група лекови кои ќе го блокираат токму овој специфичен чекор

and stop the disease.

и ќе ја запрат болеста.

Now let me show you some of our latest results.

Ќе ви прикажам некои од нашите последни резултати.

No one outside of our lab has seen these yet.

Освен ние, ова никој друг го нема видено.

Let's look at some videos of what happened when we tested these new drugs in worms.

Да видиме што се случи кога новите лекови ги тестиравме на црви.

So these are healthy worms,

Значи, првите од лево се здрави црви,

and you can see they're moving around normally.

и како што гледате се движат сосема природно.

These worms, on the other hand,

за разлика од нив, оние во средината

have protein molecules sticking together inside them --

имаат слепени протеински молекули

like humans with Alzheimer's.

како и кај човек со Алцхајмер.

And you can see they're clearly sick.

Може јасно да се види дека се болни.

But if we give our new drugs to these worms at an early stage,

Но, ако новиот лек им го дадеме во раната фаза на болеста,

then we see that they're healthy, and they live a normal lifespan.

ќе видиме (десно) дека се здрави и имаат нормален животен век.

This is just an initial positive result, but research like this

Ова е само почетен позитивен резултат, но истражувањата како ова

shows us that Alzheimer's is a disease that we can understand and we can cure.

покажуваат дека Алцхајмер е болест која може да ја разбереме и да ја лекуваме.

After 114 years of waiting,

После 114 години чекање

there's finally real hope for what can be achieved

конечно имаме вистинска надеж за успех,

in the next 10 or 20 years.

во наредните 10 или 20 години.

But to grow that hope, to finally beat Alzheimer's, we need help.

Но, за да се надеваме дека ќе ја победиме оваа болест, ни треба помош.

This isn't about scientists like me --

Овде не се работи за нас како научници.

it's about you.

Туку за вас.

We need you to raise awareness that Alzheimer's is a disease

Ние треба да ја подигнеме свеста дека Алцхајмер е болест

and that if we try, we can beat it.

и ако се обидеме, можеме да ја совладаме.

In the case of other diseases,

Кај останатите болести,

patients and their families have led the charge for more research

пациентите и нивните семејства помагаат за нови истражувања

and put pressure on governments, the pharmaceutical industry,

и вршат притисок врз владите, фармацевтските индустрии

scientists and regulators.

научниците и законодавците.

That was essential for advancing treatment for HIV in the late 1980s.

Тоа беше клучно за унапредување на лекувањето на ХИВ во доцните 80-ти.

Today, we see that same drive to beat cancer.

Денес го гледаме истиот поттик да се победи ракот.

But Alzheimer's patients are often unable to speak up for themselves.

Но, болните од Алцхајмер не се способни да зборуваат за себе,

And their families, the hidden victims, caring for their loved ones night and day,

а нивните семејства, скриените жртви кои се грижат деноноќно за своите најблиски,

are often too worn out to go out and advocate for change.

најчесто се истоштени за да можат да се борат за промени.

So, it really is down to you.

Значи, навистина зависи од вас.

Alzheimer's isn't, for the most part, a genetic disease.

Алцхајмерот генерално земено не е генетска болест.

Everyone with a brain is at risk.

Секој кој има мозок е во ризична група.

Today, there are 40 million patients like Auguste,

Денес постојат 40 милиони пациенти како Августа,

who can't create the change they need for themselves.

кои не можат сами да ги направат потребните промени.

Help speak up for them,

Зборувајте во нивно име,

and help demand a cure.

и помогнете да се побара лекот.

Thank you.

Благодарам!

(Applause)

(Аплауз)