Alzheimer’s Is Not Normal Aging — And We Can Cure It | Samuel Cohen | TED Talks

Translator: Phuong Quach Reviewer: Hong-Hanh Tran

In the year 1901,

Vào năm 1901,

a woman called Auguste was taken to a medical asylum in Frankfurt.

một phụ nữ tên Auguste được chuyển vào bệnh viện tâm thần ở Frankfurt.

Auguste was delusional

Auguste bị ảo giác

and couldn't remember even the most basic details of her life.

và không nhớ được những chi tiết cơ bản nhất về cuộc đời mình.

Her doctor was called Alois.

Bác sĩ của bà lúc ấy là Alois.

Alois didn't know how to help Auguste,

Alois không biết làm sao giúp Auguste,

but he watched over her until, sadly, she passed away in 1906.

ngoài việc ông chăm sóc bà đến khi bà qua đời năm 1906.

After she died, Alois performed an autopsy

Sau khi bà mất, ông đã tiến hành khám nghiệm tử thi

and found strange plaques and tangles in Auguste's brain --

và phát hiện những mảng lộn xộn kì lạ trong não Auguste -

the likes of which he'd never seen before.

những thứ ông chưa từng thấy bao giờ.

Now here's the even more striking thing.

Giờ đây có một sự thật còn nặng nề hơn.

If Auguste had instead been alive today,

Nếu Auguste vẫn còn sống cho đến ngày hôm nay,

we could offer her no more help than Alois was able to 114 years ago.

chúng ta vẫn không thể giúp bà được gì nhiều hơn Alois đã làm 114 năm trước.

Alois was Dr. Alois Alzheimer.

Bác sĩ Alois tên thật là Alois Alzheimer.

And Auguste Deter

Và Auguste Deter là

was the first patient to be diagnosed with what we now call Alzheimer's disease.

bệnh nhân đầu tiên được chuẩn đoán mắc bệnh mà ngày nay chúng ta gọi là Alzheimer.

Since 1901, medicine has advanced greatly.

Từ năm 1901 cho đến nay, y học đã tiến bộ nhiều.

We've discovered antibiotics and vaccines to protect us from infections,

Ta khám phá ra thuốc kháng sinh và vắc-xin chống lại các bệnh lây nhiễm,

many treatments for cancer, antiretrovirals for HIV,

nhiều phương pháp chữa ung thư, thuốc chống HIV,

statins for heart disease and much more.

thuốc chữa bệnh tim mạch và nhiều bệnh khác nữa.

But we've made essentially no progress at all in treating Alzheimer's disease.

Nhưng ta vẫn chưa tìm ra được liệu pháp cần thiết để chữa trị Alzheimer.

I'm part of a team of scientists

Tôi thuộc một nhóm nhà khoa học

who has been working to find a cure for Alzheimer's for over a decade.

những người đang cố gắng tìm cách chữa Alzheimer trong hơn một thập kỉ qua.

So I think about this all the time.

Nên tôi luôn phải suy nghĩ về điều này.

Alzheimer's now affects 40 million people worldwide.

Alzheimer hiện ảnh hưởng đến 40 triệu người trên thế giới.

But by 2050, it will affect 150 million people --

Đến 2050, dự đoán con số sẽ là 150 triệu người -

which, by the way, will include many of you.

con số này có thể bao gồm cả chúng ta.

If you're hoping to live to be 85 or older,

Nếu bạn mong sống đến 85 tuổi hoặc hơn,

your chance of getting Alzheimer's will be almost one in two.

thì khả năng bạn mắc Alzheimer sẽ gần như một trong hai người.

In other words, odds are you'll spend your golden years

Nói cách khác, bạn sẽ trải qua những năm vàng son

either suffering from Alzheimer's

hoặc chịu đựng căn bệnh Alzheimer

or helping to look after a friend or loved one with Alzheimer's.

hoặc chăm sóc người quen hoặc người thân mắc bệnh này.

Already in the United States alone,

Chỉ tính riêng ở Mỹ,

Alzheimer's care costs 200 billion dollars every year.

chi phí chăm sóc các bệnh nhân Alzheimer là 200 tỉ đô la mỗi năm

One out of every five Medicare dollars get spent on Alzheimer's.

1 trong mỗi 5 đô la từ phúc lợi y tế chi trả cho căn bệnh Alzheimer.

It is today the most expensive disease,

Tính đến hôm nay, đây là căn bệnh tiêu hao nhất,

and costs are projected to increase fivefold by 2050,

và dự đoán sẽ còn tăng gấp 5 lần đến năm 2050.

as the baby boomer generation ages.

lúc thế hệ bùng nổ trẻ em (baby boom) già đi.

It may surprise you that, put simply,

Có thể nó làm bạn ngạc nhiên, chỉ nghĩ đơn giản thôi,

Alzheimer's is one of the biggest medical and social challenges of our generation.

Alzheimer là một trong những bệnh lớn nhất, thách thức xã hội nhất của thế hệ ta.

But we've done relatively little to address it.

Nhưng ta chỉ làm phần rất nhỏ liên quan đến nó.

Today, of the top 10 causes of death worldwide,

Ngày nay, là một trong top 10 lí do gây tử vong trên thế giới,

Alzheimer's is the only one we cannot prevent, cure or even slow down.

Alzheimer là bệnh duy nhất ta không thể phòng ngừa, cứu chữa hoặc làm chậm lại.

We understand less about the science of Alzheimer's than other diseases

Chúng ta ít có hiểu biết khoa học về Alzheimer hơn các bệnh khác

because we've invested less time and money into researching it.

vì ta đầu tư ít thời gian và tiền bạc hơn vào việc nghiên cứu.

The US government spends 10 times more every year

Mỗi năm, chính phủ Mỹ chi gấp 10 lần

on cancer research than on Alzheimer's

cho nghiên cứu ung thư so với Alzheimer

despite the fact that Alzheimer's costs us more

dù cho Alzheimer gây tổn thất nhiều hơn

and causes a similar number of deaths each year as cancer.

và gây ra số người tử vong tương đương với ung thư.

The lack of resources stems from a more fundamental cause:

Sự thiếu hụt tài nguyên bắt nguồn từ một nguyên do cơ bản hơn:

a lack of awareness.

sự thiếu ý thức.

Because here's what few people know but everyone should:

Điều hiện ít người biết nhưng nhiều người nên biết:

Alzheimer's is a disease, and we can cure it.

Alzheimer là một căn bệnh, và chúng ta vẫn có thể chữa trị được.

For most of the past 114 years,

Hầu hết thời gian trong 114 năm qua,

everyone, including scientists, mistakenly confused Alzheimer's with aging.

mọi người, kể cả các nhà khoa học, nhầm lẫn giữa Alzheimer và bệnh người già.

We thought that becoming senile

Chúng ta nghĩ sự lão suy

was a normal and inevitable part of getting old.

là bình thường và không tránh được của tuổi già.

But we only have to look at a picture

Nhưng chúng ta nên nhìn vào bức tranh

of a healthy aged brain compared to the brain of an Alzheimer's patient

của một bộ não tuổi già khoẻ mạnh so với bộ não của bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer

to see the real physical damage caused by this disease.

để thấy sự tổn hại từ căn bệnh này.

As well as triggering severe loss of memory and mental abilities,

Cùng với sự mất trí nhớ nghiêm trọng và các khả năng khác của thần kinh,

the damage to the brain caused by Alzheimer's

sự tổn hại lên bộ não do Alzheimer gây ra

significantly reduces life expectancy and is always fatal.

làm giảm đáng kể tuổi thọ và luôn luôn gây tai hại.

Remember Dr. Alzheimer found strange plaques and tangles

Hãy nhớ bác sĩ Alzheimer đã phát hiện những mảng lộn xộn kì lạ

in Auguste's brain a century ago.

trong não của Auguste một thế kỉ trước.

For almost a century, we didn't know much about these.

Gần một thế kỉ, chúng ta vẫn chưa biết gì nhiều về căn bệnh này.

Today we know they're made from protein molecules.

Hiện chúng ta biết rằng chúng từ các phân tử protein.

You can imagine a protein molecule

Bạn hình dung một phân tử protein

as a piece of paper that normally folds into an elaborate piece of origami.

như một miếng giấy thường được gập lại thành hình origami phức tạp.

There are spots on the paper that are sticky.

Có nhiều điểm trên miếng giấy dính sát nhau.

And when it folds correctly, these sticky bits end up on the inside.

Khi nó được gập lại hoàn chỉnh, những điểm dính nhau đó cuối cùng lồng vào nhau.

But sometimes things go wrong, and some sticky bits are on the outside.

Nhưng đôi khi vẫn có nhầm lẫn xảy ra, và những điểm dính nhau đó lại nằm ngoài.

This causes the protein molecules to stick to each other,

Điều này khiến cho các phân tử protein dính chặt nhau,

forming clumps that eventually become large plaques and tangles.

hình thành từng khối rồi dần dần phát triển thành những mảng lộn xộn kì lạ.

That's what we see in the brains of Alzheimer's patients.

Đó là cái ta thấy trong não bộ của bệnh nhân bệnh Alzheimer.

We've spent the past 10 years at the University of Cambridge

Chúng tôi nghiên cứu tại đại học Cambridge trong 10 năm qua

trying to understand how this malfunction works.

cố gắng tìm hiểu "sự cố" này vận hành ra sao.

There are many steps, and identifying which step to try to block is complex --

Có nhiều bước, và việc tìm xem bước nào để ngăn chặn "sự cố" lại phức tạp -

like defusing a bomb.

giống như việc tháo bom vậy.

Cutting one wire might do nothing.

Cắt một dây có lẽ cũng không ích gì.

Cutting others might make the bomb explore.

Cắt những dây khác có lẽ sẽ khiến quả bom phát nổ.

We have to find the right step to block,

Chúng ta phải tìm đúng bước để ngăn chặn,

and then create a drug that does it.

và sau đó tạo ra một loại thuốc để đặc trị.

Until recently, we for the most part

Cho tới hiện nay, hầu hết chúng ta

have been cutting wires and hoping for the best.

đang cắt nhiều sợi dây và hi vọng tìm được dây tốt nhất.

But now we've got together a diverse group of people --

Hiện nay ta cùng tụ chung lại thành nhóm đa ngành nghề --

medics, biologists, geneticists, chemists, physicists, engineers and mathematicians.

bác sĩ, sinh học, di truyền học, hóa học, vật lí học, kĩ sư và toán học.

And together, we've managed to identify a critical step in the process

Và cùng nhau, chúng ta vẫn đang cố gắng tìm bước then chốt trong suốt quá trình

and are now testing a new class of drugs which would specifically block this step

và hiện đang thử nghiệm một loại thuốc mới sẽ chuyên cản lại bước này

and stop the disease.

và ngăn chặn được căn bệnh.

Now let me show you some of our latest results.

Tôi xin trình bày vài kết quả mới đây của chúng tôi.

No one outside of our lab has seen these yet.

Chưa ai ngoài phòng thí nghiệm nhìn thấy kết quả này.

Let's look at some videos of what happened when we tested these new drugs in worms.

Hãy xem những video về chuyện gì xảy ra khi thuốc mới này được thử trên những con sâu.

So these are healthy worms,

Đây là những con sâu khỏe mạnh,

and you can see they're moving around normally.

và bạn có thể thấy chúng bò quanh bình thường.

These worms, on the other hand,

Những con sâu này, mặt khác,

have protein molecules sticking together inside them --

có những phân tử protein liên kết với nhau bên trong cơ thể -

like humans with Alzheimer's.

giống những người bệnh Alzheimer.

And you can see they're clearly sick.

Và bạn có thể thấy rõ ràng là chúng đang mắc bệnh.

But if we give our new drugs to these worms at an early stage,

Nhưng nếu ngay giai đoạn đầu chúng tôi đưa loại thuốc mới cho những con sâu này,

then we see that they're healthy, and they live a normal lifespan.

ta sẽ thấy chúng hoàn toàn khỏe mạnh và hưởng tuổi thọ bình thường.

This is just an initial positive result, but research like this

Đây chỉ là một kết quả tích cực ban đầu, nhưng cuộc nghiên cứu tương tự

shows us that Alzheimer's is a disease that we can understand and we can cure.

cho thấy Alzheimer là căn bệnh chúng ta có thể hiểu rõ và chữa trị được.

After 114 years of waiting,

Sau 114 năm chờ đợi,

there's finally real hope for what can be achieved

rồi cũng có hi vọng thật cho điều có thể đạt được

in the next 10 or 20 years.

trong vòng 10 tới 20 năm nữa.

But to grow that hope, to finally beat Alzheimer's, we need help.

Để phát triển hi vọng đó, đánh bại căn bệnh tới cùng, chúng tôi cần giúp đỡ.

This isn't about scientists like me --

Vấn đề không ở các nhà khoa học như tôi

it's about you.

mà là ở chính bạn.

We need you to raise awareness that Alzheimer's is a disease

Chúng tôi cần bạn nâng cao ý thức về việc Alzheimer là một căn bệnh

and that if we try, we can beat it.

và nếu chúng ta cố gắng, chúng ta có thể đánh bại nó.

In the case of other diseases,

Trong trường hợp các căn bệnh khác,

patients and their families have led the charge for more research

bệnh nhân và gia đình của họ đã chi tiêu cho nhiều nghiên cứu hơn

and put pressure on governments, the pharmaceutical industry,

và gây áp lực cho chính phủ, nền công nghiệp dược phẩm,

scientists and regulators.

nhiều nhà khoa học và các nhà lãnh đạo.

That was essential for advancing treatment for HIV in the late 1980s.

Đó là điều cần thiết để nâng cao điều trị cho bệnh HIV vào cuối những năm 1980.

Today, we see that same drive to beat cancer.

Ngày nay, ta thấy rằng việc chống lại căn bệnh ung thư cũng tương tự như vậy.

But Alzheimer's patients are often unable to speak up for themselves.

Nhưng những bệnh nhân Alzheimer thường không thể lên tiếng cho họ.

And their families, the hidden victims, caring for their loved ones night and day,

Và gia đình họ, những nạn nhân ẩn danh, chăm sóc người thân của mình ngày đêm,

are often too worn out to go out and advocate for change.

thường sẽ không còn sức để đi và ủng hộ sự thay đổi.

So, it really is down to you.

Cho nên, điều này thật sự phụ thuộc vào bạn.

Alzheimer's isn't, for the most part, a genetic disease.

Bệnh Alzheimer hầu như không phải là căn bệnh di truyền.

Everyone with a brain is at risk.

Mọi người khi có bộ não đều gặp nguy cơ.

Today, there are 40 million patients like Auguste,

Ngày nay, có 40 triệu bệnh nhân giống bà Auguste,

who can't create the change they need for themselves.

những người không thể tạo ra sự thay đổi họ cần cho bản thân họ.

Help speak up for them,

Hãy giúp lên tiếng dùm họ,

and help demand a cure.

và giúp yêu cầu sự điều trị.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)