Sugata Mitra: Build a School in the Cloud

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Аудармашы: Asqat Yerkimbay Редактор: Meruyert Telbaeva

What is going to be the future of learning?

Оқытудың болашағы қандай?

I do have a plan,

Менің жоспарым бар

but in order for me to tell you what that plan is,

алайда оны айтпас бұрын

I need to tell you a little story,

сіздерге істің барысын түсіндіретін

which kind of sets the stage.

шағын әңгімеден бастайын.

I tried to look at

Мен мектептердегі қазіргі

where did the kind of learning we do in schools,

оқыту жүйесі қайдан пайда

where did it come from?

болғандығын түсінуге тырыстым.

And you can look far back into the past,

Өткенге көз жүгіртуге болады,

but if you look at present-day schooling the way it is,

алайда, қазіргі оқыту жүйесіне үңілсек

it's quite easy to figure out where it came from.

оның қайдан шыққанын анықтау қиын емес.

It came from about 300 years ago,

Ол шамамен 300 жыл бұрын

and it came from the last

ғаламшардағы соңғы және ең үлкен

and the biggest of the empires on this planet. ["The British Empire"]

империяда [Британия] пайда болды.

Imagine trying to run the show,

Елестетіп көріңізші сіз бәрін басқарудасыз

trying to run the entire planet,

компьютерсіз, телефонсыз

without computers, without telephones,

кемелермен тасымалданған

with data handwritten on pieces of paper,

және қағаздарда жазылған

and traveling by ships.

мәліметтермен ғаламшарды басқарудасыз.

But the Victorians actually did it.

Бұл Викториандықтардың қолынан келді.

What they did was amazing.

Олардың жасағандары таңғажайып болатын.

They created a global computer

Олар адамдардан тұратын

made up of people.

әлемдік компьютер жасады.

It's still with us today.

Ол әлі күнге дейін жұмыс істеуде.

It's called the bureaucratic administrative machine.

Біз оны бюрократиялы әкімшілік машина дейміз.

In order to have that machine running,

Мұндай машина жұмыс істеуі үшін

you need lots and lots of people.

өте көп адам қажет.

They made another machine to produce those people:

Сондықтан осындай адамдар дайындайтын тағы бір машина ойлап тапты. Ол —

the school.

мектеп.

The schools would produce the people

Мектеп соңында осы

who would then become parts of the

бюрократиялы әкімшілік машинаның бөлігі

bureaucratic administrative machine.

болып табылатын адамдарды шығарады.

They must be identical to each other.

Олар бір-біріне ұқсас болуы керек.

They must know three things:

Олар үш нәрсені білу қажет

They must have good handwriting, because the data is handwritten;

жақсы жаза білу керек, себебі барлық мәліметтер жазылады;

they must be able to read;

оқи білуі керек;

and they must be able to do multiplication,

ойша көбейтуді, бөлуді,

division, addition and subtraction in their head.

қосуды және алуды білулері керек.

They must be so identical that you could pick one up from New Zealand

Олардың бірдей болғаны сонша егер Жаңа Зеландиялық адамды

and ship them to Canada

Канадаға әкелсе,

and he would be instantly functional.

өз міндетін бірден орындай беруі керек.

The Victorians were great engineers.

Викториандықтар тамаша инженерлер еді.

They engineered a system that was so robust

Олар құрған жүйенің мықты болғаны соншалық

that it's still with us today,

біз әлі күнге дейін оны пайдаланып

continuously producing identical people

жұмыс істеуін тоқтатқан

for a machine that no longer exists.

мәшине үшін бірдей адамдар дайындаудамыз.

The empire is gone,

Империя құлады

so what are we doing with that design

бірдей адамдарды шығарушы

that produces these identical people,

бұл құрылғымен не істейміз

and what are we going to do next

және егер біз бұл құрылғымен

if we ever are going to do anything else with it?

бір нәрсе жасағымыз келсе, ары қарай не істеуіміз керек?

["Schools as we know them are obsolete"]

[Біз білетін мектептер ескірді].

So that's a pretty strong comment there.

Бұл өте батыл жасалған тұжырым болатын.

I said schools as we know them now, they're obsolete.

Мен біз білетін мектептер ескірді деп айттым.

I'm not saying they're broken.

Олар қирап қалды деген жоқпын.

It's quite fashionable to say that the education system's broken.

"Білім беру жүйесі жарамсыз" дегенді қазір де көп естиміз.

It's not broken. It's wonderfully constructed.

Ол жарамсыз емес. Ол жақсы жабдықталған.

It's just that we don't need it anymore. It's outdated.

Жай ғана ол бізге енді қажет емес. Ол тек ескірген.

What are the kind of jobs that we have today?

Бүгінде қандай лауазымдар сұранысқа ие?

Well, the clerks are the computers.

Кеңсе қызметкерлері мен компьютерлер.

They're there in thousands in every office.

Олар әр кеңседе мыңдап кездеседі.

And you have people who guide those computers

Өзінің кеңселік жұмысын атқару үшін осы

to do their clerical jobs.

компьютерлерді басқаратын адамдар бар.

Those people don't need to be able to write beautifully by hand.

Бұл адамдарға әдемі жаза білу қажет емес.

They don't need to be able to multiply numbers in their heads.

Оларға ойша есептеу де қажет емес.

They do need to be able to read.

Олар оқи білу керек.

In fact, they need to be able to read discerningly.

Түйсініп оқи білулері керек.

Well, that's today, but we don't even know

Алайда ол бүгінгі жағдай, бірақ біз

what the jobs of the future are going to look like.

болашақта қай мамандыққа сұраныс болатынын білмейміз.

We know that people will work from wherever they want,

Адамдар қайдан, қашан, қалай таңдаса да

whenever they want, in whatever way they want.

қалағанынша жұмыс істей алатынын білеміз.

How is present-day schooling going to prepare them

Бүгінгі мектеп оларды осы әлемге

for that world?

қалай дайындай алады?

Well, I bumped into this whole thing completely by accident.

Мен бұл жобаға кездейсоқ кірісіп кеттім.

I used to teach people how to write computer programs

14 жыл бұрын Нью Делиде компьютер бағдарламаларын

in New Delhi, 14 years ago.

жазуға үйрететінмін.

And right next to where I used to work, there was a slum.

Жұмысымның қасында кедей аудан болатын.

And I used to think, how on Earth are those kids

Сондағы балалар компьютер бағдарламаларын жазуды

ever going to learn to write computer programs?

үйрене алар ма екен деп ойлайтынмын.

Or should they not?

Әлде қажет емес пе?

At the same time, we also had lots of parents,

Солай бола тұра бізде көптеген ата-аналар

rich people, who had computers,

компьютерлері бар бай адамдар болды

and who used to tell me, "You know, my son,

және олар маған «Сіз білесіз бе, менің ойымша,

I think he's gifted,

балам өте дарынды

because he does wonderful things with computers.

өйткені компьютерде таңғаларлық заттарды жасайды.

And my daughter -- oh, surely she is extra-intelligent."

Ал менің қызым — әрине ол өте ақылды» деп айтатын еді.

And so on. So I suddenly figured that,

Осылай жалғаса береді. Бірде мен ойладым

how come all the rich people are having

неліктен барлық бай адамдардың

these extraordinarily gifted children?

балалары айрықша талантты?

(Laughter)

(Күлкі)

What did the poor do wrong?

Кедейлердің кінәсі не?

I made a hole in the boundary wall

Менің кеңсемнің жанындағы

of the slum next to my office,

лашық қабырғасынан тесік жасадым да

and stuck a computer inside it just to see what would happen

ағылшынша мүлде білмейтін, интернетті түсінбейтін

if I gave a computer to children who never would have one,

балаларға оларда ешқашан болмауы мүмкін компьютер берсе

didn't know any English, didn't know what the Internet was.

не болатынын көру үшін ол жерге компьютерді орналастырдым.

The children came running in.

Балалар ұшып келді.

It was three feet off the ground, and they said, "What is this?"

Биіктікте тұрған «Не?» деп сұрады.

And I said, "Yeah, it's, I don't know."

Мен «Мынау ма? Білмеймін» дедім.

(Laughter)

(Күлкі)

They said, "Why have you put it there?"

«Оны неге осы жерге қойдыңыз?» деп сұрады.

I said, "Just like that."

«Жай әшейін» дедім.

And they said, "Can we touch it?"I said, "If you wish to."

«Ұстап көруге бола ма?» деді. «Ұстағың келсе, өзің біл» дедім.

And I went away.

Кетіп қалдым.

About eight hours later,

Сегіз сағаттан соң олар

we found them browsing and teaching each other how to browse.

бір-біріне Интернетті қолдануды үйретіп отырды.

So I said, "Well that's impossible, because --

«Бұл мүмкін емес!

How is it possible? They don't know anything."

Бұл қалай болуы мүмкін. Олар ештеңе білмейді ғой» деп ойладым.

My colleagues said, "No, it's a simple solution.

Ал менің әріптестерім «Жоқ, бұл өте қарапайым.

One of your students must have been passing by,

Сіздің бір студентіңіз қастарынан өтіп бара жатып

showed them how to use the mouse."

тінтуірді қолдануды көрсетіп кеткен» деді.

So I said, "Yeah, that's possible."

«Солай болуы мүмкін» дедім.

So I repeated the experiment. I went 300 miles out of Delhi

Тәжірибені қайталадым. Делидан 300 шақырымдағы

into a really remote village

ауылға бардым.

where the chances of a passing software development engineer

Ол жерде компьютер білетін инженер

was very little. (Laughter)

жүруі екіталай. (Күлкі)

I repeated the experiment there.

Сол жерде мен тәжірибемді қайталадым.

There was no place to stay, so I stuck my computer in,

Қонатын жер болмаған соң, компьютерді қойып,

I went away, came back after a couple of months,

кетіп қалдым, бірнеше айдан соң қайта оралсам

found kids playing games on it.

балалар ойын ойнап отыр.

When they saw me, they said,

Олар мені көргенде

"We want a faster processor and a better mouse."

«Бізге жылдам процессор, жақсы тінтуір керек» деді.

(Laughter)

(Күлкі)

So I said, "How on Earth do you know all this?"

«Сендер оны қайдан білесіңдер?» дедім.

And they said something very interesting to me.

Олар өте бір қызық нәрсені айтты.

In an irritated voice, they said,

Олар ашулы түрмен

"You've given us a machine that works only in English,

«Сіз ағылшынша компьютер беріпсіз содан

so we had to teach ourselves English in order to use it." (Laughter)

пайдалану үшін ағылшынша үйренуге тура келді» деді. (Күлкі)

That's the first time, as a teacher,

Мұғалім бола тұра

that I had heard the word "teach ourselves" said so casually.

"өз бетінше үйрену" дегенді күнделікті сөз ретінде алғаш естуім болды.

Here's a short glimpse from those years.

Міне өткенімнен бірнеше естелік үзінділер.

That's the first day at the Hole in the Wall.

«Қабырғадағы компьютер» жобасының бірінші күні.

On your right is an eight-year-old.

Оң жағымда сегіз жасар бала.

To his left is his student. She's six.

Оның сол жағында оның оқушысы. 6 жаста.

And he's teaching her how to browse.

Ол оны ғаламторды пайдалануға үйретуде.

Then onto other parts of the country,

Кейін елдің басқа бөліктерінде

I repeated this over and over again,

тәжірибені бірнеше рет қайталадым да

getting exactly the same results that we were.

тура осындай нәтижеге ие болдым.

["Hole in the wall film - 1999"]

[«Қабырғадағы компьютер» фильмі 1999 ж.]

An eight-year-old telling his elder sister what to do.

8 жасар бала әпкесіне үйретуде.

And finally a girl explaining in Marathi what it is,

Соңында кішкентай қыз марати тілінде мұның не екендігін түсіндіріп

and said, "There's a processor inside."

«Ішінде процессор бар» дейді.

So I started publishing.

Мен бұл жайында мақалалар жаза бастадым.

I published everywhere. I wrote down and measured everything,

Мақалаларым жарияланды. Бәрін бағалап отыратынмын да

and I said, in nine months, a group of children

баланы тоғыз ай компьютермен қалдырсаңыз

left alone with a computer in any language

батыстағы кеңсе хатшысының

will reach the same standard as an office secretary in the West.

деңгейіне жете алады дедім.

I'd seen it happen over and over and over again.

Нәтижені қайта-қайта бақылап отырдым.

But I was curious to know, what else would they do

Олар тағы не істей алуы мүмкін

if they could do this much?

деген сұрақ мені қызықтырды.

I started experimenting with other subjects,

Басқа да пәндерді қоса бастадым.

among them, for example, pronunciation.

Сөздерді дұрыс дыбыстауды тексердім.

There's one community of children in southern India

Оңтүстік Үндістанда ағылшынша өте нашар сөйлейтін

whose English pronunciation is really bad,

балалар тобы бар. Ал оларға жақсы сөйлеу керек.

and they needed good pronunciation because that would improve their jobs.

Өйткені дұрыс сөйлесе, жақсы жұмыс табады.

I gave them a speech-to-text engine in a computer,

Оларға сөзді мәтінге айналдыратын бағдарламаны ұсындым да

and I said, "Keep talking into it until it types what you say."

«Мәшине айтқандарыңды жазбайынша сөйлей беріңдер» дедім.

(Laughter)

(Күлкі)

They did that, and watch a little bit of this.

Қараңыздаршы олар оны жасай алды.

Computer: Nice to meet you.Child: Nice to meet you.

Компьютер «Танысқаныма қуаныштымын». Балалар «Танысқаныма қуаныштымын».

Sugata Mitra: The reason I ended with the face

Мына қызға тоқтаған себебім,

of this young lady over there is because I suspect many of you know her.

Оның жүзі көпшілікке таныс деп ойлаймын.

She has now joined a call center in Hyderabad

Қазір ол Хайдрабадта жұмыс істейді

and may have tortured you about your credit card bills

және таза ағылшын акцентімен несие карталарыңыз бен

in a very clear English accent.

есепшоттарыңыз туралы хабарласып мазаларыңызды алады.

So then people said, well, how far will it go?

"Бұл зерттеудің шегі бар ма?

Where does it stop?

Қай жерден тоқтайды?" деп сұрады.

I decided I would destroy my own argument

Өз болжамымды

by creating an absurd proposition.

жоққа шығаруға шешім қабылдадым.

I made a hypothesis, a ridiculous hypothesis.

Күлкілі бір болжам ұсындым.

Tamil is a south Indian language, and I said,

"Тамил — бұл оңтүстік үнді тілі.

can Tamil-speaking children in a south Indian village

Оңтүстік үнді ауылындағы тамил балалар

learn the biotechnology of DNA replication in English

ДНҚ-ның пайда болу биотехнологиясын

from a streetside computer?

ағылшынша оқып үйрене ала ма?" дедім.

And I said, I'll measure them. They'll get a zero.

Оларды бағалаймын деп айттым.

I'll spend a couple of months, I'll leave it for a couple of months,

Бірнеше ай бірге болып, бірнеше ай жеке қалдырамын.

I'll go back, they'll get another zero.

Қайтып келгенде олар тағы да 2 алады.

I'll go back to the lab and say, we need teachers.

Сосын: «Бізге мұғалім керек» деймін.

I found a village. It was called Kallikuppam in southern India.

Оңтүстік Үндістаннан Калликуппам дейтін ауыл таптым.

I put in Hole in the Wall computers there,

«Қабырғаға компьютер» орналастырдым да

downloaded all kinds of stuff from the Internet about DNA replication,

өзім де түсінбейтін ДНҚ репликациясы жайындағы барлық

most of which I didn't understand.

қолжетімді ақпаратты көшіріп қойдым.

The children came rushing, said, "What's all this?"

Балалар жүгіріп келіп, «Бұл не?» дейді.

So I said, "It's very topical, very important. But it's all in English."

«Бұл өте маңызды. Алайда бәрі ағылшынша» дедім.

So they said, "How can we understand such big English words

Олар «Ағылшын сөздерін, диаграмманы және химияны

and diagrams and chemistry?"

қалай түсінеміз?» деп сұрады.

So by now, I had developed a new pedagogical method,

Ойлап тапқан жаңа педагогикалық тәсілімді

so I applied that. I said, "I haven't the foggiest idea."

пайдаландым. «Түсінсем бұйырмасын» дедім.

(Laughter)

(Күлкі)

"And anyway, I am going away."

«Қалай болғанда да мен кетіп барамын».

(Laughter)

(Күлкі)

So I left them for a couple of months.

Сөйтіп оларды бір-екі айға тастап кеттім.

They'd got a zero. I gave them a test.

Оларға тест бергенде 0 алған.

I came back after two months

Екі айдан соң келгенде

and the children trooped in and said, "We've understood nothing."

балалар айналама жиналып: «Ештеңе түсінбедік» деді.

So I said, "Well, what did I expect?"

Мен «Күткенім сол еді» деп ойладым.

So I said, "Okay, but how long did it take you

«Ештеңе түсінбегендеріңді білуге

before you decided that you can't understand anything?"

қанша уақыт кетті?» деп сұрадым.

So they said, "We haven't given up.

Олар «Біз тырыстық. Біз

We look at it every single day."

мұны күнде қарап жүрдік» деп жауап берді.

So I said, "What? You don't understand these screens

«Қалайша? Ештеңе түсінбесеңдер де

and you keep staring at it for two months? What for?"

екі ай бойы көріп отырдыңдар ма? Не үшін?»

So a little girl who you see just now,

Қазір ғана көрсеткен кішкентай қыз

she raised her hand, and she says to me in broken Tamil and English,

қолын көтеріп, тамил аралас ағылшынша

she said, "Well, apart from the fact that

«Біз ДНҚ молекулаларының бұрыс

improper replication of the DNA molecule causes disease,

репликациясы ауру тудыратынынан

we haven't understood anything else."

басқа ештеңе түсінбедік» деді.

(Laughter) (Applause)

(Күлкі) (Қол соғылады)

So I tested them.

Мен тест жүргіздім.

I got an educational impossibility, zero to 30 percent

Олардан оншақты жыл ілгері кеткен

in two months in the tropical heat

затты жасай отырып өздері білмейтін тілде

with a computer under the tree in a language they didn't know

күн ыстығында, тал астында компьютермен

doing something that's a decade ahead of their time.

екі айда 0% дан 30% ға дейін нәтиже алдым.

Absurd. But I had to follow the Victorian norm.

Мүмкін емес! Викториан стандарты бойынша,

Thirty percent is a fail.

30 % бұл сәтсіздік.

How do I get them to pass? I have to get them 20 more marks.

Жақсы нәтиже үшін не істеуім керек? Оларға 20% жинау керек.

I couldn't find a teacher. What I did find was a friend that they had,

Мен мұғалім таба алмадым. Алайда мен олардың досы

a 22-year-old girl who was an accountant

осы уақытқа дейін олармен бірге ойнаған

and she played with them all the time.

22 жасар бухгалтер қызды таптым.

So I asked this girl, "Can you help them?"

Қыздан «Оларға көмектесесің бе?» деп сұрадым.

So she says, "Absolutely not.

Ол: «Әрине жоқ.

I didn't have science in school. I have no idea

Мектепте оқымадым. Олардың күні бойғы

what they're doing under that tree all day long. I can't help you."

тал астындағы ісінен хабарсызбын. Көмектесе алмаймын» деді.

I said, "I'll tell you what. Use the method of the grandmother."

Мен «Әжеңіздің әдісін пайдаланыңыз» дедім.

So she says, "What's that?"

Ол: «Бұл не?» деп сұрады.

I said, "Stand behind them.

Мен: «Олардың артында тұрып,

Whenever they do anything, you just say,

олар бір нәрсе жасағанда жай ғана

'Well, wow, I mean, how did you do that?

“Мәссаған, мұны қалай істедіңдер?

What's the next page? Gosh, when I was your age, I could have never done that.'

Ары қарай не болады? Сендердей кезімде қолымнан келмейтін” деңіз

You know what grannies do."

«Әжелер қандай екенін білесің ғой» дедім.

So she did that for two more months.

Ол екі ай көлемінде солай етті.

The scores jumped to 50 percent.

Бағалар 50%ға дейін жоғарылады.

Kallikuppam had caught up

Калликуппам

with my control school in New Delhi,

биотехнологиядан дипломы бар мұғалімдер

a rich private school with a trained biotechnology teacher.

жұмыс істейтін жекеменшік мектеп Нью Делидегі мектебіммен теңесті.

When I saw that graph I knew there is a way to level the playing field.

Графикті көріп, екі ойын алаңын теңестіру әдісі бар екенін түсіндім.

Here's Kallikuppam.

Бұл Калликуппам.

(Children speaking) Neurons ... communication.

(Балалар айтуда) Нейрондар...коммуникация.

I got the camera angle wrong. That one is just amateur stuff,

Камера басқа тұстан түсіруде. Алайда, бұл әлі балалық деңгей

but what she was saying, as you could make out,

оның айтқаны өздеріңіз түсінгендей,

was about neurons, with her hands were like that,

нейрон жайында, ал қолдары былай айқасып тұрды да

and she was saying neurons communicate.

"нейрондар мәлімет алмасады" деді.

At 12.

12 жаста.

So what are jobs going to be like?

Сонымен болашақта жұмыс қандай болады?

Well, we know what they're like today.

Біз бүгінгісін білеміз.

What's learning going to be like? We know what it's like today,

Ал оқыту ше? Біз оның қандай екенін білеміз

children pouring over with their mobile phones on the one hand

мобильді телефондарға қызығатын балалар

and then reluctantly going to school to pick up their books with their other hand.

бірақ оқулықтармен мектепке ынтасыз баратын балалар.

What will it be tomorrow?

Ал ол ертең қалай болмақ?

Could it be that we don't need to go to school at all?

Мектепке бару мүлде қажетсіз боп қалар?

Could it be that, at the point in time when you need to know something,

Бәлкім бір нәрсе білу керек болса

you can find out in two minutes?

оны бірнеше минутта таба аласыз ба?

Could it be -- a devastating question,

Мүмкін болашақта білім

a question that was framed for me by Nicholas Negroponte --

аса маңызды болмайтын шығар немесе «біз сол уақытқа қарай

could it be that we are heading towards or maybe in

кетіп бара жатырмыз ба?» деп Николас Негропонте

a future where knowing is obsolete?

сұрақ қойған болатын.

But that's terrible. We are homo sapiens.

Алайда бұл ақылға сыймайтын нәрсе. Біз - адамбыз.

Knowing, that's what distinguishes us from the apes.

Маймылдардан ерекшелейтін нәрсе - білім.

But look at it this way.

Бұған басқаша қарап көріңіздерші.

It took nature 100 million years

Табиғатқа маймылды тік тұрғызып

to make the ape stand up

«ақылды адам» жасау үшін

and become Homo sapiens.

100 млн жыл қажет болды.

It took us only 10,000 to make knowing obsolete.

Бізге білімді қажетсіз етуімізге бар болғаны 10 мың жыл жеткілікті болды.

What an achievement that is.

Қандай жетістік.

But we have to integrate that into our own future.

Алайда біз оны болашағымызға бейімдеуіміз қажет.

Encouragement seems to be the key.

Мадақтау негізгі өзегі болуы мүмкін.

If you look at Kuppam,

Егер Куппамға қарасаңыз,

if you look at all of the experiments that I did,

жүргізген барлық тәжірибе нәтижелеріне зер салсаңыз,

it was simply saying, "Wow," saluting learning.

оқытуды алға жылжытатын бір ғана қарапайым «мәссаған» деген сөз болды.

There is evidence from neuroscience.

Нейропсихологияда дәлелдер бар.

The reptilian part of our brain, which sits in the center of our brain,

Миымыздың ортасындағы рептилді бөлігі

when it's threatened, it shuts down everything else,

қатер төнгенін сезгенде барлық басқа бөліктерді өшіріп тастайды.

it shuts down the prefrontal cortex, the parts which learn,

Ол оқуға жауапты префронталды қабатты өшіреді

it shuts all of that down.

осының барлығын ол өшіреді.

Punishment and examinations are seen as threats.

Жазалау мен емтихан - қауіп.

We take our children, we make them shut their brains down,

Біз балалардың миларын «өшіріп» алып

and then we say, "Perform."

содан кейін «істеңдер» дейміз.

Why did they create a system like that?

Олар неліктен мұндай жүйені құрды?

Because it was needed.

Себебі ол қажет болды.

There was an age in the Age of Empires

Империя дәуірінде қауіп-қатер төнгенде

when you needed those people who can survive under threat.

өмір сүруін жалғастыра алатын адамға қажеттілік туындаған уақыт болды.

When you're standing in a trench all alone,

Сіз окопта жалғыз қалып, сау шықсаңыз

if you could have survived, you're okay, you've passed.

барлығы жақсы. Сынақтан мүдірмедіңіз.

If you didn't, you failed.

Егер керісінше болса сынақтан сүрінгенің.

But the Age of Empires is gone.

Алайда империя дәуірі аяқталды.

What happens to creativity in our age?

Шығармашылық қандай күйде?

We need to shift that balance back

Бізге керісінше қауіп-қатерден

from threat to pleasure.

рақаттануға ауысу керекпіз.

I came back to England looking for British grandmothers.

Англияға оралып, британ әжелерін іздедім.

I put out notices in papers saying,

Төмендегідей хабарландыру бердім

if you are a British grandmother, if you have broadband and a web camera,

«Егер британдық әже болсаңыз және интернет пен веб камераңыз болса

can you give me one hour of your time per week for free?

аптасына бір сағатыңызды маған тегін сыйлауыңызды өтінемін».

I got 200 in the first two weeks.

Алғашқы аптада мен 200 адам жинадым.

I know more British grandmothers than anyone in the universe. (Laughter)

Жер бетінде британ әжелерін жақсы танитын менен асқан ешкім жоқ(Күлкі)

They're called the Granny Cloud.

Олар «Әже бұлты» деп аталды.

The Granny Cloud sits on the Internet.

«Әже бұлты» интернетте өмір сүреді.

If there's a child in trouble, we beam a Gran.

Егер кішкентай балада қиындық туындаса біз оған әжені жібереміз.

She goes on over Skype and she sorts things out.

Ол скайпқа шығып, барлық мәселені шешеді.

I've seen them do it from a village called Diggles

Мен бұның бір-бірінен 600 км аралықтағы

in northwestern England,

Англияның Диггис ауылында

deep inside a village in Tamil Nadu, India,

және Үндістандағы Тамил Наду ауылында

6,000 miles away.

қалай іске асып жатқандығын көрдім.

She does it with only one age-old gesture.

Ол оны бір ғана ишаратпен жасайды.

"Shhh."

«Шшш».

Okay?

Иә?

Watch this.

Мынаны қараңыз.

Grandmother: You can't catch me. You say it.

Әже: «Қуып жете алмайсың. Енді сен».

You can't catch me.

«Қуып жете алмайсың».

Children: You can't catch me.

Балалар: «Қуып жете алмайсың».

Grandmother: I'm the Gingerbread Man.Children: I'm the Gingerbread Man.

Әже: «Мен Имбир адамымын». Балалар «Мен Имбир адамымын».

Grandmother: Well done! Very good.

Әже: «Жарайсыңдар! Өте жақсы».

SM: So what's happening here?

СМ: Бұның маңызы неде?

I think what we need to look at is

Мынаған назар аударуымыз керек.

we need to look at learning

Үйренуді, білім алуды

as the product of educational self-organization.

өзіндігінен ұйымдасқан білім өнімі деп тануымыз керек.

If you allow the educational process to self-organize,

Егер оқыту процесіне өз бетінше ұйымдасуға мүмкіндік берсек

then learning emerges.

үйрену пайда болады.

It's not about making learning happen.

Мәселе оқыту жүйесін құруда емес.

It's about letting it happen.

Оған дамуға мүмкіндік беру керек.

The teacher sets the process in motion

Мұғалім үдерісті іске қосады да

and then she stands back in awe

содан кейін шетке шығып тұрып

and watches as learning happens.

оқудың қалай жүріп жатқандығын бақылайды.

I think that's what all this is pointing at.

Барлық тәжірибе осыны көрсетеді деп ойлаймын.

But how will we know? How will we come to know?

Алайда біз оны қалай білеміз? Біз білімді қалай аламыз?

Well, I intend to build

Өздігінен ұйымдастырылатын

these Self-Organized Learning Environments.

Оқыту Кеңістіктерін құрғым келеді.

They are basically broadband, collaboration

Бұл ғаламтор арқылы бірге жүреді

and encouragement put together.

әрі жігерлендіріп тұрады.

I've tried this in many, many schools.

Біраз мектепте қолданып көрдім.

It's been tried all over the world, and teachers

Бүкіл әлем бойынша сынақ жүргіздім де, ал мұғалімдер

sort of stand back and say, "It just happens by itself?"

бұған күмәнданып: «Бәрі өздігінен бола ма?» деп сұрады.

And I said, "Yeah, it happens by itself.""How did you know that?"

«Иә өздігінен» деп жауап бердім. «Ал оны қайдан білесіз?»

I said, "You won't believe the children who told me

«Сіздер мұны айтқан балаларға әрі олардың қай жақтан

and where they're from."

екендеріне сенбейсіздер» дедім.

Here's a SOLE in action.

ӨҰОК тобының жұмысы.

(Children talking)

(Балалар сөйлесуде)

This one is in England.

Бұл Англияда.

He maintains law and order,

Олар тәртіпті,

because remember, there's no teacher around.

себебі сыныпта мұғалім жоқ.

Girl: The total number of electrons is not equal to the total number of protons -- SM: Australia

«Электрон саны протон санына тең емес.» СМ Бұл Австралия.

Girl: -- giving it a net positive or negative electrical charge.

Қыз «… соңында теріс электр зарядын бер.

The net charge on an ion is equal to the number of protons

Ион заряды иондағы протон санына тең

in the ion minus the number of electrons.

одан электрондар саны алынған».

SM: A decade ahead of her time.

Ол өз қатарластарынан озып кеткен.

So SOLEs, I think we need a curriculum of big questions.

ӨҰОК бізге ғаламдық мәселелері бар жоспар қажет деп ойлаймын.

You already heard about that. You know what that means.

Сіздер бұны естігенсіздер. Не екенін білесіз.

There was a time when Stone Age men and women

Тас ғасырында адамдар алып аспанға қарап

used to sit and look up at the sky and say,

«Жылт-жылт еткен жарық не?»

"What are those twinkling lights?"

деп сұраған кездері болған шығар.

They built the first curriculum, but we've lost sight of those wondrous questions.

Олар оқыту бағдарламасын жасады. Қазір осындай керемет сауалдар жоқ.

We've brought it down to the tangent of an angle.

Біз бұрыштың тангенсіне әкеліп тіредік.

But that's not sexy enough.

Алайда бұл мүлде қызық емес.

The way you would put it to a nine-year-old is to say,

Он жасар балаға осыны түсіндіру үшін

"If a meteorite was coming to hit the Earth,

«Жерге метеорит жақындаса соғысатынын

how would you figure out if it was going to or not?"

не соғыспайтынын қалай анықтар едің?» дейді.

And if he says, "Well, what? how?"

Егер ол «А? Не? Қалай?» деп сұраса

you say, "There's a magic word. It's called the tangent of an angle,"

сіз «Сиқырлы сөз бар. Бұл бұрыш тангенсі» дейсіз.

and leave him alone. He'll figure it out.

Сөйтіп жалғыз қалдырыңыз. Сол кезде ол тапсырманы шеше алады.

So here are a couple of images from SOLEs.

Міне ӨҰОК сабақтарынан бірнеше сурет.

I've tried incredible, incredible questions --

Мен тоғыз жастағы балаларға

"When did the world begin? How will it end?" —

«Ғалам қашан пайда болды? «Ол қашан тоқтайды?» деген

to nine-year-olds.

ғажап сұрақтар қойып көрдім.

This one is about what happens to the air we breathe.

Бұл демалғанда ауада не болатыны туралы.

This is done by children without the help of any teacher.

Балалар ересектердің көмегінсіз жасады.

The teacher only raises the question,

Мұғалім тек сұрақ қояды да,

and then stands back and admires the answer.

бір шетте берілген жауапқа сүйсініп тұрады

So what's my wish?

Сонымен мен нені қалаймын?

My wish is

Мен оқытудың

that we design the future of learning.

болашағын жасауды қалаймын.

We don't want to be spare parts

Біз үлкен адами компьютерге

for a great human computer, do we?

қосалқы бөлшек болғымыз келмейді. Солай емес пе?

So we need to design a future for learning.

Сондықтан оқытудың болашағын өзіміз жасауымыз керек.

And I've got to -- hang on,

Менің арманым — кідіре тұрыңыздар

I've got to get this wording exactly right,

қазір сөзбе-сөз оқып шығамын

because, you know, it's very important.

себебі бұл өте маңызды екені мәлім.

My wish is to help design a future of learning

Әлемдегі балаларды қолдап, оларға бірлесе

by supporting children all over the world

жұмыс істеудің мүмкіндіктері мен

to tap into their wonder and their ability to work together.

ғажайып тылсымын игеруі үшін оқыту болашағын жасағым келеді.

Help me build this school.

Маған мектеп құруға көмектесіңіздерші.

It will be called the School in the Cloud.

Ол «Бұлттағы мектеп» деп аталады.

It will be a school where children go on these intellectual adventures

Балалар маңызды сұрақтармен арпалысып,

driven by the big questions which their mediators put in.

медиаторлар көмегімен жауап іздейді.

The way I want to do this

Мұны іске асыру үшін

is to build a facility where I can study this.

мен алдымен оқыта алатын нысан тұрғызғым келеді.

It's a facility which is practically unmanned.

Бұл нысан іс жүзінде толығымен автоматтандырылған болады.

There's only one granny

Қауіпсіздікке жауап беретін

who manages health and safety.

бір ғана әже бар.

The rest of it's from the cloud.

Басқасы «бұлттан» шығады.

The lights are turned on and off by the cloud,

Ол жарықты қосады әрі өшіреді

etc., etc., everything's done from the cloud.

және тағысын тағы. «Бұлтпен» басқарылады.

But I want you for another purpose.

Алайда сіздерге мақсатын айтайын.

You can do Self-Organized Learning Environments

Сіз ӨҰОК-ты үйде, мектепте

at home, in the school, outside of school, in clubs.

мектептен тыс жерде, клубта құра аласыз.

It's very easy to do. There's a great document

Мұны жасау өте оңай. TED оны қалай жасауға

produced by TED which tells you how to do it.

болатынын түсіндіретін құжат жариялады.

If you would please, please do it

Егер мүмкіндіктеріңіз болса

across all five continents

оны барлық бес құрлықта жасап,

and send me the data,

мәліметтерді жіберіңіздерші.

then I'll put it all together, move it into the School of Clouds,

Содан кейін оларды өңдеп «Бұлттағы мектепке» орналастырамын да

and create the future of learning.

оқытудың болашағын жасаймын.

That's my wish.

Менің арманым осы.

And just one last thing.

Тағы бір айтарым,

I'll take you to the top of the Himalayas.

мен сіздерге Гималайдың шыңын көрсетемін.

At 12,000 feet, where the air is thin,

Биіктігі 12 000 метрдегі ауасы таза жерде

I once built two Hole in the Wall computers,

«Қабырғадағы компьютер» жобасымен екі компьютер орнатып едім

and the children flocked there.

айналасына балалар жиналыпты.

And there was this little girl who was following me around.

Артымнан үнемі қалмай жүрген кішкентай қыз болды.

And I said to her, "You know, I want to give a computer to everybody, every child.

Оған «Барлығыңа компьютер бергім келеді.

I don't know, what should I do?"

Бірақ қалай берерімді білмеймін» дедім.

And I was trying to take a picture of her quietly.

Оны жасырын суретке түсіріп алғым келді.

She suddenly raised her hand like this, and said to me,

Бір кезде ол қолын міне былай көтерді де

"Get on with it."

«Тездет!» деді.

(Laughter) (Applause)

(Күлкі) (Қол соғу)

I think it was good advice.

Мен бұл жақсы кеңес болды деп ойлаймын.

I'll follow her advice. I'll stop talking.

Мен оған «құлақ асамын». Мен аяқтадым.

Thank you. Thank you very much.

Рақмет. Үлкен рақмет.

(Applause)

(Қол соғу)

Thank you. Thank you. (Applause)

Рақмет. Рақмет. (Қол соғылады)

Thank you very much. Wow. (Applause)

Үлкен рақмет. (Қол соғылады)