The Fijian myth of the greedy god - Raiana McKinney and Esther Wozniak

Аудармашы: Akzhan Anapiya Редактор: Bakytgul Salykhova

With his appetite for conquest and knack for combat,

Жаулау және күресе алу қабілетіне сенген

the shark god Dakuwaqa was determined to vanquish all his rivals.

акула құдайы Дакувака қарсыластарын жеңетініне сенімді еді.

Long ago, the ancestral gods of Fiji, known as kalou vu or simply vu,

Баяғыда Фиджидің калу ву не жай ву деп аталатын құдайларының арғы атасы

settled on the Pacific archipelago,

Тынық мұхиты архипелагына қоныстанады,

each establishing a village in a different area.

әрқайсысы өз аймағында ауыл құратын болған.

Eventually, they metamorphosed into various forms.

Уақыт өте келе бәрі өзгереді.

Dakuwaqa settled on resource-rich Cakaudrove

Дакувака Какаудров дейтін бай жерге қоныстанып,

and transformed into a shark.

акулаға айналып кетті.

But he was unsatisfied.

Бірақ ол бұған қанағаттанбады.

He became proud and greedy, and wanted to challenge every vu,

Ол тәкаппарлық пен сараңдыққа беріліп, әркімге бір тиісе бастады

establish himself as the mightiest, and dominate all of Fiji’s islands.

және өзін ең күшті санап, Фиджи аралына үстемдік еткісі келді.

In his quest for power, Dakuwaqa sped through the waters toward Rewa,

Билікке ұмтылған Дакувака су арқылы Реваға жеткісі келді,

where a quick and cunning eel-shaped vu tried to stop him in the mouth of a river.

жыланбалықтай жылдам әрі қу ву оны өзен сағасында тоқтатуға тырысты.

Soon, the two were tumbling through the water, locked in combat.

Көп ұзамай екеуі су ішінде бір-бірінің жағасынан алып, жекпе-жекке шықты.

The brawling vu created towering waves,

Жанжалды сүйетін ву толқын жіберіп,

stretching the river further inshore and flooding nearby coastal communities.

жағалауға жақын елді мекендерді топан су басты.

In the end, the eel was no match for Dakuwaqa’s ferocity.

Ақыры жыланбалық Дакуваканың қатігездігіне төтеп бере алмады.

After the fight, the Rewa River became the longest and widest in Fiji,

Жекпе-жектен кейін Рева Фиджидегі ең ұзын әрі ауқымды өзенге айналды,

which made nearby communities especially prone to flooding.

ал өзенге жақын елді мекендер су тасқынына бейімделе бастады.

But Dakuwaqa didn’t care what damage he caused,

Алайда Дакувакаға қандай қиянат жасап жатқаны маңызды болмады,

so long as he remained undefeated.

өйткені әзірге жеңіс оның қолында еді.

Dakuwaqa continued on his rampage, later vanquishing Masilaca,

Дакувака өзінің үстемдік етуін тоқтатпады, кейін Масилаканы жеңіп,

the small, mischievous shark vu that lived near Beqa Island.

кішкентай әрі бұзық акула ву Бек аралының жанында тұрды.

Despite their rocky start, the two became friends.

Осындай қиын қарым-қатынасқа қарамастан екеуі дос болып кетті.

But one day, Masilaca— perhaps growing tired of Dakuwaqa’s proud, selfish ways

Бірақ Дакуваканың тәкаппарылығынан шаршаған Масилака

and the chaos he’d caused across the archipelago—

оның архипелагта жасаған бейберекетсіздігін көріп -

presented a challenge he knew Dakuwaqa couldn’t resist.

Дакувакаға қарсы тұра алмайтынын түсінді.

Masilaca spoke about a fierce vu called Rokobakaniceva,

Масилака Рокобаканичева деп аталатын ву жайлы сөз қозғады,

who guarded the outer island of Kadavu,

ол Кадаву аралын күзететін еді,

and teased that, until Dakuwaqa defeated them,

және Дакувака жеңіске жетпей тұрып,

he couldn’t claim the title of strongest vu.

ол да “мықты ву” бола алмайтынын сөз қылды.

Before Masilaca could even finish describing Rokobakaniceva,

Масилака Рокабаничевамен әңгімелесіп жатқанда,

Dakuwaqa was jetting through the water in the direction of Kadavu.

Дакувака Кадаву аралын кешіп өтіп келе жатқан еді.

As he came close, Dakuwaqa saw a giant octopus

Жақындаған сәтте Дакувака алып сегізаяқты көреді.

hovering at the entrance to a reef.

Риф жаққа кіре бергенде ...

The octopus vu, Rokobakaniceva, cared greatly for the people of Kadavu

Сегізаяқ ву, Рокабаканичева Кадаву аралының тұрғындарына қамқор болатын

and asked Dakuwaqa politely to stay away and not intimidate the villagers.

және сыпайы түрде тұрғындардан аулақ жүріп, қорқытпауын сұрайды.

Dakuwaqa was only emboldened by the request.

Дакуваканың керісінше арқасы қозады.

He showed his imposing teeth and lunged forward to attack.

Ол тісін ақситып, шабуылға дайындалады.

But Rokobakaniceva was prepared.

Рокобаканичева да ұрысқа әзір еді.

With four tentacles, the octopus vu remained rooted to a rock on the seafloor

Сегізаяқ төрт қармауышымен теңіз түбіндегі тасқа жармасады,

and with the remaining four, captured Dakuwaqa’s body

ал қалған төртеуімен Дакуваканың денесін орап алып,

and flipped him over.

аударып жібереді.

In this position, his breathing slowed and his muscles relaxed.

Дәл осы қалпында оның тынысы тарылып, бұлшықеттері босаңси түседі.

He was paralyzed and powerless in a mysterious state called tonic immobility

Ол сал болып қалады және ешкім түсіндіре алмайтын күйге түседі,

that some sharks assume when flipped over

кейбір акулаларды аударғанда

or when the sensitive pores of their snout are stimulated.

немесе тұмсықтарын сипағанда осындай күйге түсіп жатады.

Dakuwaqa was stuck upside down and struggling to breathe,

Дакувака басымен жерге қадалып демін әрең алып жатты,

and Rokobakaniceva’s tentacles wrapped tighter and tighter around his body.

ал Роковаканичеваның қармауыштары оның денесін қаттырақ қыса түсті.

Though still shocked,

Өзі таңырқап тұрса да,

Dakuwaqa realized the battle was lost for the first time in his life.

Дакувака өмірінде алғаш рет жеңілгенін түсінді.

In exchange for Rokobakaniceva’s mercy, he promised that he would change his ways.

Рокобаканичева мейірім танытқаны үшін ол жаман әдетінен құтыламын деп сөз берді.

Instead of menacing the villagers and other vu,

Тұрғындарды қорқытып, үркіткеннен гөрі

he vowed to protect Fijian fishers from Kadavu and beyond.

ол Фиджи балықшыларын және Кадаву мен айналасын қорғауға ант етті.

Pleased with the pact, Rokobakaniceva agreed and freed Dakuwaqa.

Келісімге келгеніне риза болған Рокобаканичева Дакуваканы босатты.

He stayed true to his word— no longer bragging about dueling vu,

Ол сөзінде тұрып вумен жекпе-жекке шыққанына мақтанбады,

conquering coastlines, and taking tributes.

жағалаудан тыс жерлерге де құрмет көрсетіп жүрді.

Instead, he began finding satisfaction in guiding lost people back to their homes

Керісінше адасып кеткен адамдарға көмектесіп, ісіне риза бола бастады.

and warning local fishers of bad weather and sinister sea creatures.

Төніп тұрған қауіпті, қолайсыз ауа райын балықшыларға ескертіп отырды.

In return, some of Fiji’s people would pay homage to Dakuwaqa

Ал Фиджи тұрғындары болса Дакувакаға құрмет ретінде

by pouring a traditional drink— yaqona, also known as kava— into the ocean.

аралда “кава” деп аталатын “якона” ұлттық сусынын ұсынды.

And upon returning safely from fishing trips with an abundance of catch,

Балық аулап аман-есен олжалы оралғасын,

they’d throw fish heads back into the ocean for the sharks—

олар балықтың басын суға, акулаларға тастайтын болды,

gestures of mutual care to elicit luck

бұл юір-біріне қамқорлық көрсету

and protection from Dakuwaqa himself.

әрі Дакувакадан қорғану үшін жасалатын еді.