How does alcohol cause blackouts? - Shannon Odell

Аудармашы: Assem Amantayeva Редактор: Bakytgul Salykhova

In 1969, Dr. Donald Goodwin gathered a group of study participants

1969 жылы дәрігер Дональд Гудуин зерттеу қатысушыларын жинап,

and asked them each to recall the object he'd shown them two minutes prior.

2 минут бұрын көрсеткен заттың атын қайта айтуды сұрайды.

The twist?

Неге?

All the participants were very intoxicated.

Қатысушылардың бәрі қатты мас болды.

Despite this, most could pay attention to the task

Бұған қарамастан көбі тапсырмаға зейін қойып,

and correctly name the toy they had just seen.

жаңа ғана көрген ойыншықты дұрыс атай алды.

Yet, when Donald asked them to recall that object a mere 30 minutes later,

Бірақ Дональд олардан бар-жоғы 30 минут өткен соң сұрағанда,

half the participants drew a blank,

қатысушылардың жартысы жауап бере алмады.

having “blacked out” the earlier moment entirely.

Есінен бәрі шығып кетіпті.

This study illustrates the strange and somewhat selective effects

Бұл зерттеу ішімдіктің миға біртүрлі әрі

alcohol has on the brain.

түсініксіз әсерін зерттейді.

Many intoxicated people can perform complex tasks

Мас адамдардың көбі күрделі жұмыстарды атқара алады.

like holding a detailed conversation or navigating a walk home.

Мысалы, ұзақ әңгімелесу немесе үйіне жаяу бару деген сияқты.

Yet for those experiencing what is known as a blackout,

Дегенмен “қысқа мерзімге ұмыту” күйіне түсіп қалғандар

the memory of these events is quickly forgotten.

ондай жағдайларды тез естен шығарады.

So how does alcohol cause these memory lapses?

Сонымен ішімдік есте сақтауға қалай әсер етеді?

First, let's identify the culprit.

Алдымен кінәліні анықтайық.

While a single drink often contains hundreds of different chemical compounds,

Ішімдіктің құрамында жүздеген түрлі химиялық қосылыс бар.

ethanol is responsible for alcohol's effects on the brain.

Сондағы этанол ішімдіктің миға тигізетін әсеріне жауапты.

Ethanol is lightweight and lipophilic,

Этанол жеңіл әрі липофильді.

meaning its structure easily dissolves into fats,

Яғни майларға тез ыдырайды.

like those in the membranes of the outer blood-brain barrier.

Сыртқы гематоэнцефалды бөгеттің мембраналарындағылар сияқты.

Once inside the brain, ethanol’s unique structure

Этанолдың ерекше құрылысы миға кіріп,

allows it to bind to, interact, and affect many different neuronal receptors,

түрлі нейрон рецепторларымен әрекеттескенде,

impairing pathways that allow you to make careful decisions, control your impulses,

мидың шешім қабылдау, импульстерді бақылау, тіпті моторикалық

and even manage your motor skills.

қабілеттерді басқаруы төмендейді.

And the networks that control memory seem to be especially sensitive

Әсіресе есте сақтауды бақылайтын желілер ішімдіктің әсерінен

to alcohol’s effects.

көп зардап шегеді.

Typically, information about your surroundings is taken in

Әдетте сенің жан-жағың жайлы ақпарат

by your sensory organs and sent to the brain.

сезу мүшелері арқылы миға тарайды.

Neurons transfer this information to one another

Нейрондар бұл ақпаратты бір-біріне нейротасымалдаушылар

via chemical messengers called neurotransmitters,

деп аталатын химиялық мессенжерлер арқылы жөнелтеді.

which are released by one neuron and received by receptors at another.

Яғни бір рецептор жібереді, ал екіншісі оны қабылдап алады.

When a neurotransmitter binds to a receptor,

Нейротасымалдаушы рецептормен байланысқанда

it unlocks an internal channel, allowing small ions to flow into the cell.

ол ішкі каналды ашып, жасушаға кішкентай иондарды кіргізеді.

If enough ions enter the cell, the neuron fires,

Иондар кіріп біткен соң нейрон “болдым” деп,

sending the signal forward.

алдындағыларға белгі береді.

Through this process, different regions of the brain

Осы процесс арқылы мидың түрлі бөліктері

can communicate with one another in milliseconds,

миллисекундтар ішінде бір-бірімен әрекеттесіп,

creating our moment-to-moment understanding of the world.

әлем жайлы біздің түсінігімізді қалыптастырады.

But ethanol interacts with receptors,

Бірақ этанол рецепторлармен байланысып,

making it harder for neurons to communicate.

нейрондардың араласуына кедергі келтіреді.

While compromised, the brain is still able to transfer information,

Этанолдың әсері аз кезде ми әлі де ақпарат жібере алады.

which is why many intoxicated people seem somewhat capable

Сол себепті де мас адамдардың көбі кейбір

of performing basic tasks.

жеңіл іс-әрекеттерді жасай алады.

In other words, brain function is highly impaired,

Басқаша айтқанда, мидың қабілеті қатты төмендейді,

but not completely broken.

бірақ толықтай жоғалмайды.

But memory storage is a different story.

Бірақ есте сақтау қабілеті, ол – бөлек әңгіме.

The transfer of moment-to-moment understanding

Сәттен сәтке ауысу түсінігі,

to something we can remember is thought to depend on a process

бір нәрсені есте сақтау қажеттілігі,

called long-term potentiation, or LTP.

“Ұзақ мерзімді потенциал” деп аталатын процеске тәуелді.

LTP happens throughout the brain,

ҰМП процесі мидың

but is especially important in learning and memory regions,

үйрену және есте сақтау бөлімдері үшін маңызды.

like the neocortex and the hippocampus.

Неокортекс пен гиппокамп секілді.

During LTP,

ҰМП кезінде

the firing of a neuron triggers physical changes to its structure.

нейронның қосылуы оның құрылымында физикалық өзгерістер тудырады.

For example, more receptors may be moved to the cell's surface,

Мысалы, көп рецепторлар жасушаның беткі бөлігіне жиналып,

making the neuron more sensitive to future signaling from its neighbors.

нейронды көршілерінен келетін болашақ сигналдарына сезімтал етеді.

These physical changes increase the likelihood that a cell

Бұл физикалық өзгерістер жасушаның

will fire again at that connection,

тағы да іске қосылып, нейрондар арасындағы

strengthening the wiring between neurons.

байланысты мықтырақ етуге ықпал етуі мүмкін.

And through this stronger connection,

Осындай мықты байланыс

it's thought that a stable memory is formed.

тұрақты естелік туындатады деген ой бар.

Yet studies suggest that ethanol has a unique ability to disrupt LTP,

Десе де, этанолдың ҰПМ-ға теріс әсер етуі мүмкін деген зерттеулер бар.

blocking the physical changes needed for memory formation.

Ол естелік жасауға керек физикалық өзгерістерді бөгейді.

So, while moment-to-moment information is encoded and understood,

Сәттен сәтке ауысқандағы ақпарат кодталып, түсіндіріліп жатқанда

the storage of that information is blunted,

ол ары қарай сақталмай,

resulting in a blackout.

нәтижесінде ұмытылып қалады.

Of course, not all levels of drinking result in blackouts.

Әрине, мас болудың барлық деңгейі мұндай нәтижеге жеткізбейді.

They happen when the concentration of alcohol in the blood, or BAC,

Бұл ішімдіктің ағзадағы мөлшері

exceeds a certain level, approximately 0.16.

белгілі деңгейден асып кеткенде, орташа алғанда 0.16

But there’s no magic number.

болғанда әсер етуі мүмкін.

At slightly lower BACs, brownouts, or the spotty memory of events, can occur,

Ішімдік мөлшері сәл төмен болғанда есте сақтау қабілеті төмендеуі мүмкін.

as some neurons continue to function properly while others fail.

Себебі кейбір нейрондар әлі де жұмыс істеп тұрады.

And drinking too much can cause a person to pass out altogether.

Ал тым көп ішімдік ішу адамды есінен тандырады.

Other factors like dehydration level, genetic differences, medications,

Ағзадағы су мөлшерінің аздығы, генетикалық өзгерістер мен дәрілер,

and even how much you’ve eaten can affect the likelihood of a blackout.

және қанша тамақ жегенің де ұмытып қалу процесіне әсер етеді.

And teenagers appear to be especially vulnerable

Бұл - әсіресе жасөспірімдерге ерекше зиян.

due to the substantial changes in brain development during those years.

Себебі олардың миы әлі толық қалыптасып біткен жоқ.

Alcohol’s short-term effects usually don’t last longer

Ішімдіктің қысқа мерзімді әсері

than the time it takes for their body to metabolize it, or about a day.

ағзаның тамақты қорытып болу уақытынан ұзақ емес.

But repeatedly over-drinking can damage neurons and permanently impair memory.

Бірақ көп ішімдік ішу нейрондар мен есте сақтау қабілетін нашарлатады.

It can also harm other organs like the liver,

Сондай-ақ бүйрек секілді басқа да мүшелерді зақымдайды.

which works overtime breaking down alcohol.

Бұл мүшелер ішімдікті қорытуға көп күш жұмсайды.

After all, experiencing a blackout or witnessing others

Түптеп келгенде, есіңді жоғалту не өзгелердің

in this compromised state

есін жоғалтқанын көру

can be a lot for your mind and body to process.

миың мен денең үшін ауыр нәрсе.