How does alcohol cause blackouts? - Shannon Odell

957,454 views ・ 2024-02-01

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Giao Nguyen Reviewer: Trần Thái Hưng (English tutor: 0938147500)
00:07
In 1969, Dr. Donald Goodwin gathered a group of study participants
0
7045
5046
Năm 1969, Tiến sĩ Donald Goodwin tập hợp một nhóm người tham gia nghiên cứu
00:12
and asked them each to recall the object he'd shown them two minutes prior.
1
12091
3587
và yêu cầu mỗi người nhớ lại đối tượng ông đã cho họ xem hai phút trước.
00:15
The twist?
2
15762
1001
Sự thay đổi?
00:16
All the participants were very intoxicated.
3
16763
2627
Tất cả những người tham gia đều đang rất say
00:19
Despite this, most could pay attention to the task
4
19724
2669
Mặc dù vậy, hầu hết có thể chú ý đến nhiệm vụ
00:22
and correctly name the toy they had just seen.
5
22393
2378
và gọi tên chính xác cho đồ chơi họ vừa nhìn thấy.
00:24
Yet, when Donald asked them to recall that object a mere 30 minutes later,
6
24812
4505
Tuy nhiên, khi Donald yêu cầu họ nhớ lại vật thể đó chỉ 30 phút sau đó,
00:29
half the participants drew a blank,
7
29317
2169
Một nửa số người tham gia đã để giấy trắng
00:31
having “blacked out” the earlier moment entirely.
8
31486
2961
đã “thoáng mất trí nhớ” hoàn toàn ngay trước đó.
00:34
This study illustrates the strange and somewhat selective effects
9
34697
3504
Nghiên cứu này minh họa những tác động kỳ lạ và có phần chọn lọc của
00:38
alcohol has on the brain.
10
38201
1585
rượu đối với não.
00:39
Many intoxicated people can perform complex tasks
11
39827
3462
Nhiều người say rượu có thể thực hiện các nhiệm vụ phức tạp
00:43
like holding a detailed conversation or navigating a walk home.
12
43289
3462
như tổ chức một cuộc trò chuyện chi tiết hoặc điều hướng đi bộ về nhà.
00:47
Yet for those experiencing what is known as a blackout,
13
47085
3670
Tuy nhiên, đối với những người trải qua cái được gọi là thoáng mất trí nhớ,
00:50
the memory of these events is quickly forgotten.
14
50755
2377
ký ức về những sự kiện này nhanh chóng bị quên.
00:53
So how does alcohol cause these memory lapses?
15
53341
2627
Vậy rượu khiến trí nhớ mất đi như thế nào?
00:56
First, let's identify the culprit.
16
56177
2169
Đầu tiên, hãy xác định thủ phạm.
00:58
While a single drink often contains hundreds of different chemical compounds,
17
58638
4296
Trong khi một thức uống thường chứa hàng trăm hợp chất hóa học khác nhau,
01:02
ethanol is responsible for alcohol's effects on the brain.
18
62934
3336
ethanol chịu trách nhiệm về tác dụng của rượu đối với não.
01:06
Ethanol is lightweight and lipophilic,
19
66312
2377
Ethanol nhẹ và ưa dầu,
01:08
meaning its structure easily dissolves into fats,
20
68689
2628
nghĩa là cấu trúc của nó dễ dàng hòa tan trong chất béo,
01:11
like those in the membranes of the outer blood-brain barrier.
21
71317
3128
giống như những chất trong màng của hàng rào máu não bên ngoài.
01:14
Once inside the brain, ethanol’s unique structure
22
74862
2962
Khi vào trong não, cấu trúc độc đáo của ethanol
01:17
allows it to bind to, interact, and affect many different neuronal receptors,
23
77824
5088
giúp nó liên kết, tương tác và ảnh hưởng đến nhiều thụ thể thần kinh khác nhau,
01:22
impairing pathways that allow you to make careful decisions, control your impulses,
24
82912
4421
làm suy yếu các dẫn truyền giúp bạn đưa ra quyết định cẩn thận, kiểm soát sự bốc đồng
01:27
and even manage your motor skills.
25
87333
1752
và quản lý các kỹ năng vận động của bạn.
01:29
And the networks that control memory seem to be especially sensitive
26
89085
3962
Và các mạng lưới kiểm soát trí nhớ dường như đặc biệt nhạy cảm
01:33
to alcohol’s effects.
27
93047
1335
với tác động của rượu.
01:34
Typically, information about your surroundings is taken in
28
94590
3420
Thông thường, thông tin về môi trường xung quanh bạn được
01:38
by your sensory organs and sent to the brain.
29
98010
2586
các cơ quan cảm giác của bạn tiếp nhận và gửi đến não.
01:40
Neurons transfer this information to one another
30
100763
3003
Các tế bào thần kinh chuyển thông tin này cho nhau
01:43
via chemical messengers called neurotransmitters,
31
103766
2753
qua các chất hóa học gọi là chất dẫn truyền thần kinh,
01:46
which are released by one neuron and received by receptors at another.
32
106519
4004
được giải phóng từ một tế bào thần kinh và nhận bởi các thụ thể ở một tế bào khác.
01:50
When a neurotransmitter binds to a receptor,
33
110773
2669
Khi một chất dẫn truyền thần kinh liên kết với thụ thể,
01:53
it unlocks an internal channel, allowing small ions to flow into the cell.
34
113442
4338
nó sẽ mở ra một kênh bên trong, cho phép các ion nhỏ đi vào tế bào.
01:57
If enough ions enter the cell, the neuron fires,
35
117822
3337
Nếu đủ ion đi vào tế bào, tế bào thần kinh sẽ kích hoạt,
02:01
sending the signal forward.
36
121159
1501
gửi tín hiệu về phía trước.
02:02
Through this process, different regions of the brain
37
122994
2711
Thông qua quá trình này, các vùng khác nhau của não
02:05
can communicate with one another in milliseconds,
38
125705
2586
có thể giao tiếp với nhau trong mili giây,
02:08
creating our moment-to-moment understanding of the world.
39
128291
2752
tạo sự hiểu biết của ta về từng khoảnh khắc với thế giới.
02:11
But ethanol interacts with receptors,
40
131252
2502
Nhưng ethanol tương tác với các thụ thể,
02:13
making it harder for neurons to communicate.
41
133754
2253
khiến các tế bào thần kinh khó giao tiếp hơn.
02:16
While compromised, the brain is still able to transfer information,
42
136215
3671
Trong khi bị suy giảm, não vẫn có thể truyền thông tin,
02:19
which is why many intoxicated people seem somewhat capable
43
139886
3169
đó là lý do tại sao nhiều người say rượu dường như có khả năng
02:23
of performing basic tasks.
44
143055
1627
thực hiện các nhiệm vụ cơ bản.
02:24
In other words, brain function is highly impaired,
45
144765
2753
Nói cách khác, chức năng não bị suy giảm rất nhiều,
02:27
but not completely broken.
46
147518
1543
nhưng không bị phá vỡ hoàn toàn.
02:29
But memory storage is a different story.
47
149103
2377
Nhưng lưu trữ bộ nhớ là một câu chuyện khác.
02:31
The transfer of moment-to-moment understanding
48
151731
2836
Việc chuyển sự hiểu biết từ khoảnh khắc
02:34
to something we can remember is thought to depend on a process
49
154567
3462
sang thứ mà chúng ta có thể nhớ được cho là phụ thuộc vào một quá trình
02:38
called long-term potentiation, or LTP.
50
158029
3503
được gọi là kích thích dài hạn, hoặc LTP.
02:41
LTP happens throughout the brain,
51
161699
2002
LTP xảy ra khắp não,
02:43
but is especially important in learning and memory regions,
52
163701
2878
nhưng đặc biệt quan trọng trong các vùng học tập và ghi nhớ,
02:46
like the neocortex and the hippocampus.
53
166579
2461
như tân vỏ não và hồi hải mã.
02:49
During LTP,
54
169081
1252
Trong quá trình LTP,
02:50
the firing of a neuron triggers physical changes to its structure.
55
170333
3753
kích thích một tế bào thần kinh
làm kích hoạt các thay đổi cấu trúc vật lý của nó.
02:54
For example, more receptors may be moved to the cell's surface,
56
174337
3545
Ví dụ, nhiều thụ thể hơn có thể được di chuyển đến bề mặt tế bào,
02:57
making the neuron more sensitive to future signaling from its neighbors.
57
177882
3545
Giúp tế bào thần kinh nhạy cảm hơn
với tín hiệu tương lai từ tế bào xung quanh,
03:01
These physical changes increase the likelihood that a cell
58
181552
2836
Những thay đổi vật lý này làm tăng khả năng một tế bào
03:04
will fire again at that connection,
59
184388
2044
sẽ kích thích lần nữa tại kết nối đó,
03:06
strengthening the wiring between neurons.
60
186432
2586
tăng cường hệ thống dẫn truyền giữa các tế bào thần kinh.
03:09
And through this stronger connection,
61
189060
1793
Và qua sự kết nối mạnh mẽ hơn này,
03:10
it's thought that a stable memory is formed.
62
190853
2336
người ta cho rằng trí nhớ dài hạn được hình thành.
03:13
Yet studies suggest that ethanol has a unique ability to disrupt LTP,
63
193731
4546
Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy ethanol có một khả năng độc đáo để phá vỡ LTP,
03:18
blocking the physical changes needed for memory formation.
64
198361
2919
Ngăn chặn các thay đổi vật lý cần thiết đến hình thành trí nhớ.
03:21
So, while moment-to-moment information is encoded and understood,
65
201489
3837
Vì vậy, trong khi thông tin từng khoảnh khắc được mã hóa và hiểu,
03:25
the storage of that information is blunted,
66
205326
2419
việc lưu trữ thông tin đó bị yếu đi,
03:27
resulting in a blackout.
67
207745
1585
dẫn đến mất trí nhớ thoáng quá.
03:29
Of course, not all levels of drinking result in blackouts.
68
209455
3128
Không phải tất cả các mức độ say rượu đều dẫn đến mất trí nhớ.
03:32
They happen when the concentration of alcohol in the blood, or BAC,
69
212708
3879
Chúng xảy ra khi nồng độ rượu trong máu, hoặc BAC,
03:36
exceeds a certain level, approximately 0.16.
70
216587
3379
vượt quá một mức nhất định, khoảng 0,16.
03:40
But there’s no magic number.
71
220258
1376
Nhưng không có con số kỳ diệu.
03:41
At slightly lower BACs, brownouts, or the spotty memory of events, can occur,
72
221634
5088
Ở BAC thấp hơn một chút,
tình trạng mất trí nhớ hay trí nhớ gián đoạn về các sự kiện có thể xảy ra
03:46
as some neurons continue to function properly while others fail.
73
226722
3754
vì một số tế bào thần kinh tiếp tục hoạt động tốt
trong khi các tế bào khác không.
03:50
And drinking too much can cause a person to pass out altogether.
74
230601
3379
Và uống quá nhiều có thể khiến một người bất tỉnh hoàn toàn.
03:54
Other factors like dehydration level, genetic differences, medications,
75
234397
4379
Các yếu tố khác như mức độ mất nước, sự khác biệt về di truyền, thuốc
03:58
and even how much you’ve eaten can affect the likelihood of a blackout.
76
238776
3670
và thậm chí việc bạn đã ăn bao nhiêu có thể ảnh hưởng đến khả năng mất trí nhớ.
04:02
And teenagers appear to be especially vulnerable
77
242530
2627
Và thanh thiếu niên dường như đặc biệt dễ bị tổn thương
04:05
due to the substantial changes in brain development during those years.
78
245157
3337
do các thay đổi đáng kể ở sự phát triển não bộ trong quá trình dậy thì.
04:08
Alcohol’s short-term effects usually don’t last longer
79
248661
2919
Tác dụng ngắn hạn của rượu thường không kéo dài
04:11
than the time it takes for their body to metabolize it, or about a day.
80
251580
3546
lâu hơn thời gian cơ thể họ chuyển hóa rượu, khoảng một ngày.
04:15
But repeatedly over-drinking can damage neurons and permanently impair memory.
81
255126
4671
Nhưng việc say rượu nhiều lần
có thể gây hại tế bào thần kinh và suy giảm trí nhớ vĩnh viễn.
04:19
It can also harm other organs like the liver,
82
259797
2711
Nó cũng có thể gây hại cho các cơ quan khác như gan,
04:22
which works overtime breaking down alcohol.
83
262508
2669
làm việc thêm giờ để chuyển hóa rượu.
04:25
After all, experiencing a blackout or witnessing others
84
265511
3253
sau cùng, trải qua mất trí nhớ hoặc chứng kiến những người khác
04:28
in this compromised state
85
268764
1377
trong trạng thái tổn hại này
04:30
can be a lot for your mind and body to process.
86
270141
3211
có thể có rất nhiều điều để tâm trí và cơ thể bạn xử lý.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7