Faith Jegede: What I've learned from my autistic brothers | TED

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Stéphane Brault Reviewer: Karine Breault

Today I have just one request.

Hodiaŭ mi havas nur unu peton.

Please don't tell me I'm normal.

Ne diru al mi, ke mi estas normala.

Now I'd like to introduce you to my brothers.

Kaj nun, lasu min prezenti miajn fratojn.

Remi is 22,

Remi, 22-jara, estas altstatura

tall and very handsome.

kaj tre bela. Li ne parolas,

He's speechless, but he communicates joy

sed ja komunikas ĝojon per maniero

in a way that some of the best orators cannot.

pri kio kelkaj el la plej elokventaj homoj nur revas.

Remi knows what love is.

Remi ja scias kio estas amo.

He shares it unconditionally and he shares it regardless.

Li dividas ĝin senkondiĉe, ĉiacirkunstance.

He's not greedy. He doesn't see skin color.

Li ne avaras pri ĝi. Li ne vidas haŭtkoloron,

He doesn't care about religious differences, and get this:

prifajfas religiajn malsamecojn, kaj imagu:

He has never told a lie.

li neniam diris mensogon.

When he sings songs from our childhood,

Kiam li kantas kantojn el nia infanaĝo,

attempting words that not even I could remember,

provante eldiri vortojn, kiujn eĉ mi forgesis,

he reminds me of one thing:

li memorigas al mi iun gravaĵon:

how little we know about the mind, and how wonderful

tre malmulte oni konas la cerbon, kaj ĉio

the unknown must be.

kio restas por malkovri prie estas sendube mirinda.

Samuel is 16. He's tall. He's very handsome.

Samuel, 16-jara, ankaŭ altstatura kaj belega,

He has the most impeccable memory.

havas memoron nekredeble akran

He has a selective one, though.

kvankam tre elekteman.

He doesn't remember if he stole my chocolate bar,

Li ne memoras, ĉu li ŝtelis mian ĉokoladplaton,

but he remembers the year of release for every song on my iPod,

sed scias kiam oni aperigis ĉiun kanton en mia iPod,

conversations we had when he was four,

konversaciojn inter ni kiam li estis 4-jara,

weeing on my arm on the first ever episode of Teletubbies,

kiam li pisis ĉe miaj brakoj dum la unua elsendo de la Teletubbies,

and Lady Gaga's birthday.

kaj la naskiĝtagon de Lady Gaga.

Don't they sound incredible?

Ili ŝajnas ja eksterordinaraj, ĉu ne?

But most people don't agree.

Ve, la plejmulto ne konsentas prie.

And in fact, because their minds don't fit

Fakte, ĉar iliaj mensoj ne akordas

into society's version of normal,

kun la normaleco trudita de la socio,

they're often bypassed and misunderstood.

oni ofte ignoras kaj miskomprenas ilin.

But what lifted my heart and strengthened my soul

Sed tio, kio kuraĝigis min kaj spronis mian rezolutecon

was that even though this was the case,

estas ke malgraŭ ĉio,

although they were not seen as ordinary,

malgraŭ, ke oni ne vidas ilin kiel ordinaruloj,

this could only mean one thing:

nur unu aĵo tio povas signifi:

that they were extraordinary --

ja eksterordinaraj ili estas --

autistic and extraordinary.

aŭtismaj kaj eksterordinaraj.

Now, for you who may be less familiar with the term "autism,"

Se vi ne klare konas la vorton "aŭtismo",

it's a complex brain disorder that affects social communication,

temas pri komplika psika perturbo, kiu inhibas socian komunikadon,

learning and sometimes physical skills.

lernadon kaj foje korpan lertecon.

It manifests in each individual differently,

Ĝi manifestiĝas malsame ĉe ĉiu individuo,

hence why Remi is so different from Sam.

kaj pro tio, Remi tiom malsamas ritate al Sam.

And across the world, every 20 minutes, one new person

Tramonde, ĉiu 20 minutojn oni diagnozas ĉe iu

is diagnosed with autism, and although it's one of

aŭtismon, kaj kvankam ĝi estas unu el la plej rapide

the fastest-growing developmental disorders in the world,

kreskantaj perturboj de la disvolviĝo tutmonde,

there is no known cause or cure.

oni konas nek ĝian kaŭzon nek ĝian kuracmetodon.

And I cannot remember the first moment I encountered autism,

Mi ne memoras kiam mi ekrenkontis aŭtismon,

but I cannot recall a day without it.

sed ne povas memori tagon sen ĝia ĉeesto.

I was just three years old when my brother came along,

Nur trijara mi estis kiam alvenis mia frato,

and I was so excited that

kaj ege entuziasmis min

I had a new being in my life.

trovi novan estaĵon en mia vivo.

And after a few months went by,

Post kelkaj monatoj,

I realized that he was different.

mi komprenis, ke li estas malsama.

He screamed a lot.

Li ade kriegis.

He didn't want to play like the other babies did,

Li ne volis ludi, kiel la aliaj beboj,

and in fact, he didn't seem

fakte, li ne ŝajnis

very interested in me whatsoever.

tre interesita pri mi ĉiumaniere.

Remi lived and reigned in his own world, with his own rules,

Remi vivis en mondo propra, kie li regis per siaj propraj reguloj,

and he found pleasure in the smallest things,

kaj ĉerpis plezuron en ĉiajn ajn detaletojn,

like lining up cars around the room

kiel envicigi ludilaŭtojn ĉirkaŭ la ĉambro

and staring at the washing machine

kaj kontempli la lavmaŝinon

and eating anything that came in between.

kaj manĝi ĉiun ajn, kiu aperis intertempe.

And as he grew older, he grew more different,

Maljuniĝante, li fariĝis eĉ pli distinga,

and the differences became more obvious.

kaj la malsamecoj fariĝis pli kaj pli evidentaj.

Yet beyond the tantrums and the frustration

Sed malgraŭ la ekkoleregoj kaj frustroj

and the never-ending hyperactivity

kaj la konstanta hiperagemeco

was something really unique:

vidiĝis io vere senkompara:

a pure and innocent nature, a boy who saw the world

pura kaj naiva eco, knabo kiu vidas la mondon

without prejudice, a human who had never lied.

sen antaŭjuĝo, kaj neniam mensogas.

Extraordinary.

Eksterordinare.

Now, I cannot deny that there have been

Mi ne povas nei, ke nia familio

some challenging moments in my family,

spertis malfacilaĵojn, momentojn,

moments where I've wished that they were just like me.

kiam mi deziris, ke ili estu ĝuste kiel mi.

But I cast my mind back to the things that they've taught me

Sed pensante pri tio, kion ili lernigis min

about individuality and communication and love,

pri individueco, kaj komunikado, kaj amo,

and I realize that these are things that

mi konstatas, ke kelkajn aferojn

I wouldn't want to change with normality.

mi ne interŝanĝus kontraŭ normaleco.

Normality overlooks the beauty that differences give us,

Normaleco ignoras la belecon, kiun senkompareco donas,

and the fact that we are different doesn't mean that one of us is wrong.

kaj esti malsame ne signifas esti mise.

It just means that there's a different kind of right.

Oni povas pravi ja malsammaniere.

And if I could communicate just one thing to Remi

Kaj se io estas komprenigenda al Remi

and to Sam

kaj al Sam

and to you,

kaj al vi,

it would be that you don't have to be normal.

ĝi estas, ke normaleco ne nepras.

You can be extraordinary.

Oni povas estis ja eksterordinara.

Because autistic or not,

Aŭtismaj aŭ ne,

the differences that we have --

niaj propraj ecoj --

We've got a gift! Everyone's got a gift inside of us,

Naturo dotis ĉiun el ni! Ni ĉiuj dividas ian doton,

and in all honesty, the pursuit of normality

kaj sincere, la strebado al normaleco

is the ultimate sacrifice of potential.

estas envere forigo de ebleco. La ebleco

The chance for greatness, for progress and for change

esti eksterordinare, progresi, ŝanĝi

dies the moment we try to be like someone else.

vanuas ekde oni provas estis kiel ĉiuj.

Please -- don't tell me I'm normal.

Mi petas vin -- ne diru, ke mi normalas.

Thank you. (Applause)

Dankon. (Aplaŭdoj)

(Applause)

(Aplaŭdoj)