Faith Jegede: What I've learned from my autistic brothers | TED

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: subtitle bod Reviewer: danzhjia bo

Today I have just one request.

དེ་རིང་ང་ལ་རེ་བ་གཅིག་མ་གཏོགས་ཡོད།

Please don't tell me I'm normal.

ཁྱེད་ཅག་གིས་ང་རང་རྒྱུན་ལྡན་རེད་མ་ཟེར།

Now I'd like to introduce you to my brothers.

ད་ལྟ་ངས་ཁྱེད་ཅག་ལ་ངའི་མིང་བོ་གཉིས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད།

Remi is 22,

Remi ལོ་ན22 ཡིན།

tall and very handsome.

གཟུགས་རིང་ཞིང་མི་ལྟ་བཟོ་དོད་པོ་ཞིག་ཡོད།

He's speechless, but he communicates joy

ཁོ་ལ་ངག་མེད། ཡིན་ནའང་ཁོ་རང་གི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་་་་

in a way that some of the best orators cannot.

ཁ་མཁས་པ་ཚོ་ལས་ཀྱང་འབྲེལ་འདྲིས་བྱེད་མཁས་པོ་ཡོད།

Remi knows what love is.

Remi ཡིས་བྱམས་བརྩེ་ཟེར་བ་ཅི་ཡིན་པ་ཤེས་ཡོད།

He shares it unconditionally and he shares it regardless.

ཁོས་མི་སུ་དང་སུ་ལའང་བྱམས་དང་བརྩེ་བས་སྐྱོང་།

He's not greedy. He doesn't see skin color.

ཁོ་ལ་ཧམ་པ་མེེད། ཁོ་ལ་ལུས་པོའི་ཁ་དོག་གི་ཁྱད་པར་མེད།

He doesn't care about religious differences, and get this:

ཁོས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་དོ་སྣང་མི་བྱེད།

He has never told a lie.

ཁོས་ནམ་ཡང་རྫུན་མི་ལབ།

When he sings songs from our childhood,

ཆུང་དུས་བླངས་མྱོང་བའི་གཞས་གཏོང་དུས་་་

attempting words that not even I could remember,

ཁོས་ངའི་བརྗེད་ཟིན་པའི་གཞས་ཚིག་དག་དྲན་གང་ཐུབ་བྱེད།

he reminds me of one thing:

ཁོས་ང་ལ་་་་་་་

how little we know about the mind, and how wonderful

ང་ཚོས་རང་གི་དྲན་པ་དེ་རྟོགས་དཀའ་ཞིང་། རྟོགས་དཀའ་བ་དེའང་་་

the unknown must be.

བདེ་སྐྱིད་ཅིག་རེད་ཅེས་ཟེར།

Samuel is 16. He's tall. He's very handsome.

Samuel ནི་ལོ16 ཡིན། གཟུགས་རིང་ལ། མི་རྫིག་པོ་ཞིག་ཡོད།

He has the most impeccable memory.

ཁོ་ལ་དྲན་པ་གསལ་པོ་ཞིག་ཡོད།

He has a selective one, though.

ཡིན་ནའང་དོན་དག་ཁ་ཤས་དྲན་ཐུབ་ཀྱིན་མེད།

He doesn't remember if he stole my chocolate bar,

ཁོས་ངའི་ལྕོག་ལེ་བརྐུས་པ་བརྗེད་འགྲོ།

but he remembers the year of release for every song on my iPod,

ཡིན་ན་ངའི་ iPod ནང་གི་གཞས་རེ་རེ་ག་དུས་བཏང་བའི་ལོ་ཚིགས་རྣམས་བརྗེད་མི་སྲིད།

conversations we had when he was four,

ཁོས་རང་ཉིད་ལོ་བཞི་ཡིན་དུས་ངེད་གཉིས་ཀྱིས་ལབ་པའི་སྐད་ཆ་ཡང་དྲན་ཐུབ་ཀྱིན་ཡོད།

weeing on my arm on the first ever episode of Teletubbies,

གློག་བརྙན་ནང་གི་གོ་ལ་གཞན་པའི་མི་དང་ Lady Gaga ཡི་སྐྱེས་སྐར་ཐོག་མར་མཐོང་དུས་

and Lady Gaga's birthday.

ཁོ་ངའི་དཔུང་བར་བསྙེས་ནས་ངུས་མྱོང་།

Don't they sound incredible?

དེ་དག་ནི་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་མ་རེད་དམ།

But most people don't agree.

ཡིན་ནའང་མི་ཚང་མས་དེ་ལྟར་འདོད་ཀྱིན་མེད།

And in fact, because their minds don't fit

ཁོ་ཚོའི་བསམ་བློ་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལུགས་དང་་་་

into society's version of normal,

མ་མཐུན་པས་རེད།

they're often bypassed and misunderstood.

ཁོ་ཚོས་རྒྱུན་དུ་དེ་དག་སྣང་མེད་དུ་སྐྱུར་ཞིང་གོ་ནོར་ནས་ངོས་འཛིན་བྱེད།

But what lifted my heart and strengthened my soul

ཡིན་ནའང་ང་ལ་སེམས་ཤུགས་དང་རེ་བ་སྟེར་བྱེད་ནི་་་

was that even though this was the case,

དེ་དག་རང་རེད།

although they were not seen as ordinary,

དེ་དག་ནི་རྒྱུན་ལྡན་ཞིག་མིན་ནའང་དེ་འདྲ་རེད་རང་རེད།

this could only mean one thing:

འདིས་དོན་དག་གཅིག་གསལ་བཤད་ནུས་ཏེ།

that they were extraordinary --

ཁོ་ཚོ་ནི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་རེད།

autistic and extraordinary.

ཁེར་རྐྱང་དུ་འདུག་ལ་ཁྱད་དུ་འཕགས།

Now, for you who may be less familiar with the term "autism,"

ཁྱོད་ཚོའི་ནང་གི་ཁེར་རྐྱང་རིང་ལུགས་ཞེས་པ་འདི་གསལ་བོར་མི་ཤེས་པ་ཚོར་མཚོན་ན་་

it's a complex brain disorder that affects social communication,

དེ་ནི་ཀླད་པའི་ཤེས་བ་རྒྱུན་ལྡན་མ་ཡིན་པར་སྤྱི་ཚོགས་འབྲེལ་འདྲིས་དང་་་

learning and sometimes physical skills.

སློབ་སྦྱོང། ལུས་པོའི་ནུས་པ་སོགས་ལ་གནོད་པའི་དབང་རྩའི་ནད་ཅིག་རེད།

It manifests in each individual differently,

དེས་མི་སོ་སོ་ལ་ཐེབས་པའི་ཤན་ཤུགས་གཅིག་པ་མ་རེད།

hence why Remi is so different from Sam.

དེ་ཡང་ Remi ནི་ Sam དང་མ་འདྲ་བའི་རྐྱེན་རེད།

And across the world, every 20 minutes, one new person

སྐར་ཆ་༢༠རེའི་ནང་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ནས་དབང་རྩའི་ནད་འདི་བྱུང་བའི་མི་རེ་

is diagnosed with autism, and although it's one of

རྙེད་ཐུབ་ལ། འདི་ནི་་་

the fastest-growing developmental disorders in the world,

ད་ལྟ་འཛམ་གླིང་ན་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་དབང་རྩའི་ནད་ཅིག་རེད།

there is no known cause or cure.

དེའི་འབྱུང་རྐྱེན་མི་ཤེས་ལ་བཅོས་ཐབས་ཀྱང་རྙེད་ཀྱི་མེད།

And I cannot remember the first moment I encountered autism,

ངས་ཀྱང་ང་རང་ག་དུས་ཁེར་རྐྱང་བ་རུ་གྱུར་བ་མི་ཤེས་ལ།

but I cannot recall a day without it.

ཁེར་རྐྱང་མེད་པའི་ཉིན་གཅིག་དྲན་གྱིན་མི་འདུག

I was just three years old when my brother came along,

ང་མིང་བོ་དང་མཉམ་དུ་བསྡད་དུས་ལོ་གསུམ་ལས་མེད།

and I was so excited that

དེ་དུས་ང་རང་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱུང་།

I had a new being in my life.

ངའི་མི་ཚེ་ནང་ལ་འདུག་གྲོགས་གསར་བ་ཡོད་པས་རེད།

And after a few months went by,

ཟླ་བ་ཁ་ཤས་འགོར་རྗེས་་་་

I realized that he was different.

ངས་ཁོ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་ཤེས་སོང་།

He screamed a lot.

ཁོས་རྟག་པར་ངུ་སྐད་རྒྱག་ནས་འདུག

He didn't want to play like the other babies did,

ཁོ་བྱིས་པ་གཞན་ཚོ་དགའ་སའི་རྩེ་རིགས་ལ་མི་དགའ་ལ།

and in fact, he didn't seem

ཐ་ན་ང་དང་མཉམ་དུ་འདུག་རྒྱུར་ཡང་

very interested in me whatsoever.

དགའ་པོ་དེ་འདྲ་མེད།

Remi lived and reigned in his own world, with his own rules,

Remi ཁོ་རང་གི་་འཇིག་རྟེན་ཁོ་ན་ལས་འཚོ་ཞིང། འགྲོ་སྲོལ་འདུག་སྟངས་ཀྱང་ཁོ་རང་གཅིག་པའི་འདོད་འདོད་དུ་བྱེད།

and he found pleasure in the smallest things,

ཁོས་དོན་དག་ཕྲན་ཚེགས་རེ་ནས་ཀྱང་སྤྲོ་སྣང་རྙེད་ཐུབ་སྟེ།

like lining up cars around the room

ཁང་བའི་ནང་ནས་མོ་ཊ་གྲལ་སྒྲིག་པ་དང་་་་

and staring at the washing machine

འཁྲུད་ཆས་ལ་ལྟ་བ་་་་

and eating anything that came in between.

ལག་སོན་བྱུང་བའི་བཟའ་བྱ་རེ་ཟ་བ་སོགས་ནས་ཀྱང་སྤྲོ་སྣང་རྙེད་ཐུབ།

And as he grew older, he grew more different,

ཁོ་ནར་སོན་པ་དང་བསྟུན་ནས་སྔར་དང་་མི་འདྲ་བར་ཆགས་ཤིང་་་་

and the differences became more obvious.

ཉིན་རེ་བཞིན་མི་འདྲ་ས་རེ་ཇེ་གསལ་ནས་ཇེ་གསལ་དུ་སོང་།

Yet beyond the tantrums and the frustration

ཡིན་ནའང་ཁོ་ཁོང་ཁྲོ་ལངས་མི་སྲིད་ལ། བློ་ཕམ་རྒྱུ་ཡང་མེད།

and the never-ending hyperactivity

ནམ་ཡིན་ཡང་གསོན་ཤུགས་ཀྱིས་ཁེངས་བསྡད་ཡོད།

was something really unique:

འདི་ནི་ངོ་མ་གཞན་ལས་འཕགས་པ་ཞིག་རེད།

a pure and innocent nature, a boy who saw the world

ཁོས་མཐོང་བའི་འཇིག་རྟེན་ནི་ཉེས་བ་དང་བྲལ་ཞིང་ལྷད་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ།

without prejudice, a human who had never lied.

ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་ལ། མི་གཅིག་གིས་ཀྱང་མི་རྫུན་མི་ལབ།

Extraordinary.

ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་ཡིན།

Now, I cannot deny that there have been

ད་ལྟ་ངས་ངེས་པར་དུ་ཁས་ལེན་པ་ཞིག་ལ་་་

some challenging moments in my family,

དོན་དག་འདིས་ངེད་ཚང་ལ་དཀའ་ལས་ཀྱང་བསྐྱལ་མྱོང་ཡོད།

moments where I've wished that they were just like me.

ཐེངས་མང་པོར་ངས་ཁོ་གཉིས་ང་དང་འདྲ་བར་རྒྱུན་ལྡན་ཡིན་ན་བསམ་ཡོད།

But I cast my mind back to the things that they've taught me

ཡིན་ནའང་ངས་ཁོ་གཉིས་ཀྱིས་ངར་ལབ་མྱོང་བའི

about individuality and communication and love,

སྒེར་ཚུགས་དང་འབྲེལ་འདྲིས། བྱམས་བརྩེ་སྐོར་གྱི་གཏམ་དེ་དག་དྲན་ཡོང་དུས།

and I realize that these are things that

ཁོ་ཚོས་བཤད་པ་ནི་

I wouldn't want to change with normality.

རྒྱུན་ལྡན་གྱི་མི་ཞིག་གིས་བྱེད་མི་འདོད་པ་ཏག་ཏག་རེད།

Normality overlooks the beauty that differences give us,

རྒྱུན་ལྡན་ཟེར་བ་དེས་འུ་ཅག་བར་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་མཛེས་བ་སྣང་མེད་དུ་འཇོག

and the fact that we are different doesn't mean that one of us is wrong.

འུ་ཅག་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་དེས་འུ་གཅིག་གི་གྲས་གཅིག་ནོར་སོང་བ་མཚོན་མེད་པར་་་་་

It just means that there's a different kind of right.

དེས་བདེན་བ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་པ་མཚོན་ཡོད།

And if I could communicate just one thing to Remi

གལ་ཏེ་ངས Remi དང Sam ད་དུང་ཁྱོད་ཚོར་དོན་དག་

and to Sam

གཅིག་གྲོས་བྱས་ཆོག་པ་་་་་

and to you,

ཡིན་ན།

it would be that you don't have to be normal.

དེ་ནི་ཁྱེད་རང་ངེས་པར་དུ་མི་རྒྱུན་ལྡན་་ཞིག་བྱེད་དགོས་མེད་ཅེས་པ་དེ་ཡིན།

You can be extraordinary.

ཁྱོད་རང་མི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་བྱས་ཆོག

Because autistic or not,

ཁེར་རྐྱང་ཡིན་མིན་གང་ཡིན་རུང་་་་་

the differences that we have --

ང་ཚོ་བར་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད།

We've got a gift! Everyone's got a gift inside of us,

ང་ཚོ་ལ་ལེགས་སྐྱེས་རེ་ཐོབ་ཡོད། མི་རེ་ལ་ནང་སེམས་ཀྱི་ལེགས་སྐྱེས་རེ་ཐོབ་ཡོད།

and in all honesty, the pursuit of normality

དྲང་མོར་བཤད་ན། མི་རྒྱུན་ལྡན་ཞིག་བྱེད་འདོད་པ་དེ་ནི

is the ultimate sacrifice of potential.

ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུ་འདོན་པའི་མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་ཡུལ་རེད།

The chance for greatness, for progress and for change

གོ་སྐབས་བཟང་པོ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོད་ཚད། ང་ཚོས་གང་ཟག་གཞན་ཞིག་

dies the moment we try to be like someone else.

བྱེད་འདོད་པའི་དུས་ལ་ཡོད་ཚད་མེད་བརླག་ཏུ་བུད་འགྲོ།

Please -- don't tell me I'm normal.

དེ་རྐྱེན་གྱིས་ཁྱེད་ཅག་གིས་ང་རང་རྒྱུན་ལྡན་རེད་མ་ཟེར།

Thank you. (Applause)

ཐུགས་རྗེ་ཆེ།

(Applause)

༼ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ༽