Monika Bulaj: The hidden light of Afghanistan

Monika Bulaj: Ánh sáng ẩn khuất của Afganistan

Translator: Ha Thu Hai Reviewer: Viet Dung Pham

My travels to Afghanistan

Những chuyến đi của tôi đến Afganistan

began many, many years ago

bắt đầu từ nhiều nhiều năm trước

on the eastern border of my country,

trên phía biên giới miền đông của đất nước tôi,

my homeland, Poland.

quê hương tôi, Phần Lan.

I was walking through the forests

Tôi đang đi bộ qua những khu rừng

of my grandmother's tales.

trong những câu chuyện của bà tôi.

A land where every field hides a grave,

Một mảnh đất nơi mà cứ mỗi một cánh đồng ẩn dấu một ngôi mộ

where millions of people

nơi hàng triệu người

have been deported or killed

bị đầy ải hay bị giết

in the 20th century.

trong thế kỉ 20

Behind the destruction,

sau trận hủy diệt,

I found a soul of places.

tôi tìm thấy nơi của những linh hồn

I met humble people.

tôi gặp những con người khiêm tốn

I heard their prayer

tôi nghe họ cầu nguyện

and ate their bread.

và ăn bánh mì của họ

Then I have been walking East for 20 years --

rồi tôi đi về phía đông trong 20 năm

from Eastern Europe to Central Asia --

từ Đông Âu đến Trung Á--

through the Caucasus Mountains,

qua núi Caucasus

Middle East,

Trung đông

North Africa,

Bắc Phi

Russia.

Nga

And I ever met more humble people.

và tôi từng gặp những con người nhún nhường hơn nữa

And I shared their bread and their prayer.

và tôi chia sẻ bánh mì và lời cầu nguyện với họ

This is why I went to Afghanistan.

Đây là lý do tại sao tôi đã đến Afganistan

One day, I crossed the bridge

Một ngày, tôi băng qua cầu

over the Oxus River.

bắc ngang sông Oxus

I was alone on foot.

tôi đi bộ một mình

And the Afghan soldier was so surprised to see me

và một người lính Afghan ngạc nhiên nhìn thấy tôi đến nỗi mà

that he forgot to stamp my passport.

ông ta quên đóng dấu hộ chiếu của tôi

But he gave me a cup of tea.

nhưng ông ta cho tôi một ly trà

And I understood

và tôi hiểu

that his surprise was my protection.

rằng ông ta ngạc nhiên bởi sự bảo vệ mình của tôi

So I have been walking and traveling,

tôi đã đi và du lịch

by horses, by yak, by truck, by hitchhiking,

bằng ngựa,bằng bò,bằng xe tải,hay đi nhờ xe

from Iran's border

từ biên giới Iran

to the bottom, to the edge of the Wakhan Corridor.

đến tận cùng rìa của Wakhan Corridor

And in this way

và bằng cách này

I could find noor, the hidden light of Afghanistan.

tôi đã có thể tìm được ánh sáng bị che dấu của Afghanistan.

My only weapon

vũ khí duy nhất của tôi

was my notebook and my Leica.

là cuốn sổ và chiếc máy ảnh Leica

I heard prayers of the Sufi --

tôi nghe những lời cầu nguyện của Sufi--

humble Muslims,

những người hồi giáo nhún nhường

hated by the Taliban.

bị người Taliban ghét bỏ

Hidden river,

con sông Hidden

interconnected with the mysticism

nối sự thần bí

from Gibraltar to India.

từ Gbibarltar đến Ấn độ

The mosque where the respectful foreigner

nhà thờ giáo nơi những người nước ngoài đáng kính

is showered with blessings

được gội rửa bằng những lời chúc phụng

and with tears,

và nước mắt

and welcomed as a gift.

và được chào mừng bởi những món quà

What do we know

chúng ta biết gì

about the country and the people

về đất nước ,con người

that we pretend to protect,

mà chúng ta giả vờ bảo vệ

about the villages

về những ngôi làng

where the only one medicine

mà thứ thuốc duy nhất để

to kill the pain and to stop the hunger

hết đau và đói

is opium?

là thuốc phiện

These are opium-addicted people

Đây là những con người nghiện thuốc phiện

on the roofs of Kabul

trên mái nhà của Kabul

10 years after the beginning of our war.

10 năm sau khi chiến tranh xảy ra.

These are the nomad girls

Đây là những cô gái bình thường

who became prostitutes for Afghan businessmen.

trở thành gái cho những nhà buôn Afghan

What do we know about the women

chúng ta biết gì về phụ nữ

10 years after the war?

10 năm sau chiến tranh

Clothed in this nylon bag,

mặc túi nylon

made in China,

làm từ trung quốc

with the name of burqa.

với tên gọi Burqa (Trang phục truyền thống của phụ nữ Afghan).

I saw one day,

một ngày kia tôi đã thấy

the largest school in Afghanistan,

ngôi trường lớn nhất ở Afghanistan

a girls' school.

một trường nữ

13,000 girls

13000 bé gái

studying here

đang học ở đó

in the rooms underground,

trong những căn phòng dưới nền nhà,

full of scorpions.

đầy những con bọ cạp.

And their love [for studying]

nhưng niềm yêu thích học hành của chúng

was so big that I cried.

lớn đến nỗi tôi òa khóc.

What do we know

chúng ta biết gì

about the death threats by the Taliban

về mối đe dọa sẽ chết bởi bọn Taliban

nailed on the doors

được đóng đinh trên cửa

of the people who dare to send their daughters to school as in Balkh?

bởi những con người dám cho con gái họ đi học như ở Balkh?

The region is not secure, but full of the Taliban,

khu vực không an toàn và đầy bọn Taliban,

and they did it.

nhưng họ vẫn làm

My aim is to give a voice

Mục đích của tôi là lên tiếng

to the silent people,

cho những con người im lặng

to show the hidden lights

cho mọi người thấy những ánh sáng bị ẩn khuất

behind the curtain of the great game,

sau tấm màn của trò chơi lớn

the small worlds ignored by the media

những thế giới nhỏ bị thờ ơ bởi giới truyền thông,

and the prophets of a global conflict.

những lời tiên tri của xung đột thế giới

Thanks.

cảm ơn

(Applause)

(tiếng vỗ tay)