Monika Bulaj: The hidden light of Afghanistan

Translator: Gayane Vardanyan Reviewer: Ani Latoyan

My travels to Afghanistan

Աֆղանստան կատարած իմ այցելությունը

began many, many years ago

սկսվեց շատ, շատ տարիներ առաջ

on the eastern border of my country,

իմ երկրի արևելյան սահմանից,

my homeland, Poland.

իմ հայրենիք Լեհաստանից։

I was walking through the forests

Ես քայլում էի տատիկիս պատմությունների

of my grandmother's tales.

անտառներով։

A land where every field hides a grave,

Երկիր, որի յուրաքանչյուր դաշտ մահ է թաքցնում,

where millions of people

որտեղ միլիոնավոր մարդիկ

have been deported or killed

արտաքսվեցին ու սպանվեցին

in the 20th century.

20-րդ դարում։

Behind the destruction,

Ոչնչացումից զատ

I found a soul of places.

ես գտա այդ վայրերի ոգին։

I met humble people.

Հանդիպեցի համեստ մարդկանց։

I heard their prayer

Լսեցի նրանց աղոթքը

and ate their bread.

և կերա նրանց հացը։

Then I have been walking East for 20 years --

Ապա 20 տարի քայլեցի դեպի արևելք.

from Eastern Europe to Central Asia --

Արևելյան Եվրոպայից դեպի Կենտրոնական Ասիա՝

through the Caucasus Mountains,

Կովկասյան լեռների միջով,

Middle East,

Միջին Արևելք,

North Africa,

Հյուսիսային Աֆրիկա,

Russia.

Ռուսաստան։

And I ever met more humble people.

Ես տեսա ավելի համեստ մարդկանց։

And I shared their bread and their prayer.

Կիսեցի նրանց հացն ու նրանց աղոթքը։

This is why I went to Afghanistan.

Ահա, թե ինչու գնացի Աֆղանստան։

One day, I crossed the bridge

Մի օր անցնում էի Օքսուս գետի

over the Oxus River.

կամրջով։

I was alone on foot.

Մենակ էի, ոտքով։

And the Afghan soldier was so surprised to see me

Եվ աֆղանացի զինվորն այնքան զարմացավ ինձ տեսնելով,

that he forgot to stamp my passport.

որ մոռացավ կնքել անձնագիրս։

But he gave me a cup of tea.

Բայց ինձ տվեց մի բաժակ թեյ։

And I understood

Եվ ես հասկացա,

that his surprise was my protection.

որ իր զարմանքն իմ պաշտպանությունն էր։

So I have been walking and traveling,

Այսպես ես քայլում էի ու ճամփորդում,

by horses, by yak, by truck, by hitchhiking,

ձիերով, եղնուղտով, բեռնատարով, ավտոստոպով,

from Iran's border

Իրանի սահմանից

to the bottom, to the edge of the Wakhan Corridor.

դեպի ներքև, մինչև Վախանի Միջանցքի ծայրը։

And in this way

Եվ այս կերպ

I could find noor, the hidden light of Afghanistan.

ես կարողացա գտնել «նուրը»՝ Աֆղանստանի թաքնված լույսը։

My only weapon

Իմ միակ զենքը

was my notebook and my Leica.

համակարգիչս ու Լեյկան (ֆոտոխցիկ) էին:

I heard prayers of the Sufi --

Լսեցի սուֆիների՝ համեստ մահմեդականների

humble Muslims,

աղոթքները,

hated by the Taliban.

որոնց ատում են թալիբները։

Hidden river,

Թաքնված գետ

interconnected with the mysticism

խորհրդավորությամբ փոխկապակցված

from Gibraltar to India.

Ջիբլարթարից մինչև Հնդկաստան։

The mosque where the respectful foreigner

Մզկիթ, որտեղ հարգալից օտարերկրացին

is showered with blessings

շաղվում է օրհնություններով

and with tears,

և արցունքներով,

and welcomed as a gift.

և ընդունվում որպես նվեր։

What do we know

Ի՞նչ գիտենք մենք

about the country and the people

երկրի և ժողովրդի մասին,

that we pretend to protect,

որոնց հավակնում ենք փրկել,

about the villages

գյուղերի մասին,

where the only one medicine

որտեղ ցավը սպանելու և քաղցը հագեցնելու

to kill the pain and to stop the hunger

միակ դեղամիջոցը

is opium?

ափիոնն է։

These are opium-addicted people

Քաբուլի տանիքների

on the roofs of Kabul

այս մարդիկ թմրամոլներ են։

10 years after the beginning of our war.

10 տարի անց պատերազմից հետո։

These are the nomad girls

Սրանք քոչվոր աղջիկներ են,

who became prostitutes for Afghan businessmen.

որոնք դարձել են աֆղան ձեռներեցների համար մարմնավաճառներ։

What do we know about the women

Ի՞նչ գիտենք մենք կանանց մասին՝

10 years after the war?

10 տարի պատերազմից հետո։

Clothed in this nylon bag,

Չինաստանում պատրաստված

made in China,

այս նեյլոնի տոպրակի մեջ պարուրված,

with the name of burqa.

որի անունը բուրքա է։

I saw one day,

Մի օր ես տեսա

the largest school in Afghanistan,

Աֆղանստանի ամենամեծ դպրոցը՝

a girls' school.

աղջիկների դպրոց։

13,000 girls

13,000 աղջիկներ

studying here

սովորում էին այնտեղ

in the rooms underground,

ստորգետնյա սենյակներում՝

full of scorpions.

լի կարիճներով։

And their love [for studying]

Եվ նրանց սերը

was so big that I cried.

կրթության հանդեպ այնքան մեծ էր, որ ես արտասվեցի։

What do we know

Ի՞նչ գիտենք մենք

about the death threats by the Taliban

թալիբաններից եկող մահացու վտանգների մասին,

nailed on the doors

կախված այն մարդկանց դռանը,

of the people who dare to send their daughters to school as in Balkh?

ովքեր համարձակվում են իրենց աղջիկներին դպրոց ուղարկել, ասենք Բալխում։

The region is not secure, but full of the Taliban,

Շրջանն անվտանգ չէ, բայց լի է թալիբաններով,

and they did it.

և դա նրանք անում են։

My aim is to give a voice

Իմ նպատակը լուռ մարդկանց

to the silent people,

ձայն տալն է,

to show the hidden lights

մեծ խաղի վարագույրի հետևում

behind the curtain of the great game,

թաքնված լույսերը,

the small worlds ignored by the media

մեդիայի կողմից անտեսված փոքրիկ աշխարհները

and the prophets of a global conflict.

և գլոբալ հակամարտության մարգարեներին ցույց տալն է։

Thanks.

Շնորհակալություն

(Applause)

(Ծափահարություններ)