How language shapes the way we think | Lera Boroditsky | TED

Translator: Pongsathorn Srikornvit Reviewer: Supanat Termchaianan

So, I'll be speaking to you using language ...

เอาล่ะ ฉันจะใช้ภาษาสื่อสารกับคุณ

because I can.

เพราะฉันทำได้

This is one these magical abilities that we humans have.

มันเป็นความสามารถพิเศษหนึ่ง ที่มนุษย์อย่างเรามี

We can transmit really complicated thoughts to one another.

เราสามารถถ่ายทอด ความคิดที่ซับซ้อนไปสู่คนอื่นได้

So what I'm doing right now is, I'm making sounds with my mouth

และสิ่งที่ฉันทำอยู่ตอนนี้ คือการเปล่งเสียงจากปาก

as I'm exhaling.

ขณะหายใจออก

I'm making tones and hisses and puffs,

ฉันใช้น้ำเสียง สูดลมหายใจ และเบาลม

and those are creating air vibrations in the air.

สร้างให้เกิดแรงสั่นสะเทือนในอากาศ

Those air vibrations are traveling to you,

คลื่นเสียงเหล่านั้นเดินทางไปสู่พวกคุณ

they're hitting your eardrums,

กระทบเข้าที่แก้วหู

and then your brain takes those vibrations from your eardrums

จากนั้นประสาทรับเสียงถูกกระตุ้น แล้วส่งสัญญาณไปยังสมอง

and transforms them into thoughts.

และแปลความหมายของคลื่นเสียงเป็นความคิด

I hope.

หวังว่าจะใช่นะ

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

หวังว่านั่นจะเกิดขึ้นนะ

I hope that's happening.

So because of this ability, we humans are able to transmit our ideas

และด้วยความสามารถนี้ มนุษย์เราจึงสื่อสารและส่งความคิด

across vast reaches of space and time.

ผ่านที่ว่างอันกว้างขางและเวลา

We're able to transmit knowledge across minds.

เรายังสามารถถ่ายทอดความรู้ระหว่างกัน

I can put a bizarre new idea in your mind right now.

และยังใส่ความคิดแปลก ๆ ในหัวของพวกคุณได้ในขณะเดียวกัน

I could say,

ฉันอาจพูดว่า

"Imagine a jellyfish waltzing in a library

"ลองจินตนาการถึงแมงกะพรุน ที่กำลังเต้นรำในห้องสมุด

while thinking about quantum mechanics."

ขณะทบทวนกลศาสตร์ควอนตัม"

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

Now, if everything has gone relatively well in your life so far,

จนตอนนี้ หากคุณดำเนินชีวิต อย่างเรียบง่ายตลอดมา

you probably haven't had that thought before.

คุณคงไม่เคยคิดถึงอะไรแบบนั้น

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

But now I've just made you think it,

แต่ตอนนี้ฉันทำให้คุณเห็นภาพนั้นได้

through language.

ผ่านการใช้ภาษา

Now of course, there isn't just one language in the world,

และแน่นอน ไม่ได้มีเพียงภาษาเดียวบนโลกใบนี้

there are about 7,000 languages spoken around the world.

มีภาษาที่ใช้สื่อสารกันอยู่ ถึงกว่า 7,000 ภาษาทั่วโลก

และภาษาเหล่านั้นก็แตกต่างกัน ในหลาย ๆ แง่มุม

And all the languages differ from one another in all kinds of ways.

Some languages have different sounds,

บางภาษาแตกต่างกันที่เสียง

they have different vocabularies,

บางภาษาแตกต่างกันที่ศัพท์

and they also have different structures --

บางภาษาแตกต่างกันทางโครงสร้าง

very importantly, different structures.

ความแตกต่างทางโครงสร้างนี่แหละที่สำคัญ

That begs the question:

นั่นนำมาสู่คำถามที่ว่า

Does the language we speak shape the way we think?

"ภาษากำหนดวิธีคิดของเราหรือไม่"

Now, this is an ancient question.

นี่เป็นคำถามที่มีมาตั้งแต่โบราณ

People have been speculating about this question forever.

ที่เรายังคงตั้งสมมติฐาน เกี่ยวกับเรื่องนี้ตลอดมา

Charlemagne, Holy Roman emperor, said,

ชาร์เลอมาญ จักรพรรดิแห่งโรมัน กล่าวไว้ว่า

"To have a second language is to have a second soul" --

"การมีภาษาที่สอง คือการมีจิตวิญญาณอีกดวง"

strong statement that language crafts reality.

คำกล่าวที่ชี้ชัดว่า ภาษาประกอบสร้างความเป็นจริง

But on the other hand, Shakespeare has Juliet say,

แต่อีกด้านหนึ่ง จูเลียตของเชกสเปียร์ก็พูดไว้ว่า

"What's in a name?

"จักเรียกว่าอะไร

A rose by any other name would smell as sweet."

หากกุหลาบในภาษาอื่น อาจหมายถึงของหวาน"

Well, that suggests that maybe language doesn't craft reality.

ฉะนั้น บางทีภาษาอาจไม่ใช่ ตัวกำหนดความเป็นจริง

These arguments have gone back and forth for thousands of years.

มีข้อถกเถียงเหล่านี้มากมาย เกิดขึ้นตลอดหลายพันปี

But until recently, there hasn't been any data

จนกระทั่งตอนนี้ ก็ยังไม่มีข้อเสนอใด

to help us decide either way.

ที่ช่วยให้เราตัดสินใจเชื่อสักทาง

Recently, in my lab and other labs around the world,

เมื่อเร็ว ๆ นี้ ที่ห้องวิจัยของฉัน และอีกหลายแห่งทั่วโลก

we've started doing research,

เราได้ริเริ่มค้นคว้า

and now we have actual scientific data to weigh in on this question.

และได้พบข้อสรุปทางวิทยาศาสตร์ เกี่ยวกับคำถามนี้

So let me tell you about some of my favorite examples.

ฉะนั้นขอให้ฉันได้เล่าถึง ตัวอย่างศึกษาที่ฉันโปรดปราน

I'll start with an example from an Aboriginal community in Australia

ขอเริ่มจากตัวอย่าง จากชุมชนชาวอะบอริจินในออสเตรเลีย

that I had the chance to work with.

ที่ฉันมีโอกาสได้ร่วมงานด้วย

These are the Kuuk Thaayorre people.

นี่คือชาวคุกทายอร์ (Kuuk Thaayorre)

They live in Pormpuraaw at the very west edge of Cape York.

พวกเขาอาศัยอยู่ในปอร์มปูราอาว (Pormpuraaw) ตะวันตกสุดของเคปยอร์ก (Cape York)

What's cool about Kuuk Thaayorre is,

สิ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับชาวคุกทายอร์

in Kuuk Thaayorre, they don't use words like "left" and "right,"

ชาวคุกทายอร์ไม่ใช้ศัพท์ เช่น "ซ้าย" หรือ "ขวา"

and instead, everything is in cardinal directions:

และเพื่อบอกทิศทางทุกอย่าง พวกเขาใช้ศัพท์ตามเข็มทิศ

north, south, east and west.

เหนือ ใต้ ออก ตก

And when I say everything, I really mean everything.

ที่ฉันบอกว่าทุกอย่าง ฉันหมายถึงทุกอย่างจริง ๆ

You would say something like,

คุณควรพูดเช่นนี้ว่า

"Oh, there's an ant on your southwest leg."

"นี่เธอ มีมดเกาะอยู่ บนขาข้างตะวันตกเฉียงใต้"

Or, "Move your cup to the north-northeast a little bit."

หรือ "ช่วยขยับแก้วของคุณ ไปทางตะวันออกเฉียงเหนือนิดหนึ่ง"

In fact, the way that you say "hello" in Kuuk Thaayorre is you say,

อันที่จริง เราจะกล่าว "สวัสดี" ในภาษาคุกทายอร์โดยพูดว่า

"Which way are you going?"

"คุณกำลังไปทางไหน"

And the answer should be,

และคุณควรจะตอบว่า

"North-northeast in the far distance.

"ขึ้นไปเรื่อย ๆ ทางตะวันออกเฉียงเหนือ

How about you?"

แล้วคุณล่ะ?"

So imagine as you're walking around your day,

ฉะนั้น คิดดูว่าขณะที่คุณกำลังเดินทาง ไปไหนต่อไหนระหว่างวัน

every person you greet,

ทุกครั้งที่คุณทักทายใคร

you have to report your heading direction.

คุณต้องบอกทิศทางที่กำลังเดินไปด้วย

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

But that would actually get you oriented pretty fast, right?

ซึ่งนั่นจะทำให้คุณระบุทิศทาง ได้รวดเร็วขึ้น ถูกไหม

Because you literally couldn't get past "hello,"

เพราะคุณไม่สามารถ ต่อบทคำว่า "สวัสดี" ไปได้

if you didn't know which way you were going.

หากคุณไม่ทราบแน่ชัด ว่าคุณกำลังไปทิศทางใด

In fact, people who speak languages like this stay oriented really well.

อันที่จริง ผู้คนที่ใช้ภาษาเช่นนี้ ต่างก็ระบุทิศทางได้ดี

They stay oriented better than we used to think humans could.

พวกเขาระบุทิศทางได้ดี เกินกว่าที่เราเชื่อว่ามนุษย์จะทำได้

We used to think that humans were worse than other creatures

เราเคยเชื่อว่ามนุษย์นั้น แย่กว่าสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ

because of some biological excuse:

โดยโทษปัญหาเชิงกายภาพ

"Oh, we don't have magnets in our beaks or in our scales."

"โธ่ เราไม่มีแม่เหล็ก อยู่ที่จะงอยปากหรือครีบเสียหน่อย"

No; if your language and your culture trains you to do it,

นั่นไม่จริง เพราะหากภาษาและวัฒนธรรม บ่มเพาะให้คุณทำ

actually, you can do it.

ท้ายที่สุด คุณจะทำมันได้

There are humans around the world who stay oriented really well.

ยังมีมนุษย์อีกมากทั่วโลก ที่ระบุทิศทางได้ดี

And just to get us in agreement

และเพื่อให้ทุกคนเห็นด้วย

about how different this is from the way we do it,

ถึงความแตกต่างของแต่ละคน เนื่องมาจากการใช้ภาษาของเรา ๆ

I want you all to close your eyes for a second

ฉันอยากให้พวกคุณลองหลับตาสักครู่

and point southeast.

และชี้ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

Keep your eyes closed. Point.

หลับตาไว้ และชี้

OK, so you can open your eyes.

เอาล่ะ ลืมตาได้

I see you guys pointing there, there, there, there, there ...

ฉันเห็นพวกคุณชี้ไปทางนี้ ทางนั้น ทางโน้น และทางโน้น

I don't know which way it is myself --

ซึ่งฉันเองก็ไม่ทราบหรอกว่ามันคือตรงไหน

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

You have not been a lot of help.

ฉันคงช่วยอะไรคุณไม่ได้เช่นกัน

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

So let's just say the accuracy in this room was not very high.

เอาเป็นว่าความแม่นยำของคน ในห้องนี้ไม่สูงเท่าไรนัก

This is a big difference in cognitive ability across languages, right?

นี่คือความแตกต่างของระดับสติปัญญา ในกลุ่มผู้ใช้ภาษาที่ต่างกัน

Where one group -- very distinguished group like you guys --

ในเมื่อกลุ่มหนึ่ง กลุ่มคนที่ยอดเยี่ยมเช่นพวกคุณ

doesn't know which way is which,

ไม่รู้ว่าทิศไหนเป็นทิศไหน

but in another group,

แต่อีกกลุ่ม

I could ask a five-year-old and they would know.

แม้ฉันเข้าไปถามเด็ก 5 ขวบ พวกเขาก็สามารถตอบได้

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

There are also really big differences in how people think about time.

ยังมีความแตกต่างอย่างมากใน วิธีคิดเกี่ยวกับเรื่องของเวลา

So here I have pictures of my grandfather at different ages.

และนี่คือภาพคุณปู่ของฉัน ในแต่ละช่วงวัยของเขา

And if I ask an English speaker to organize time,

เมื่อฉันขอให้คนที่ใช้ภาษาอังกฤษ เรียงลำดับเวลา

they might lay it out this way,

พวกเขาจะเรียงมันตามนี้

from left to right.

จากซ้ายไปขวา

This has to do with writing direction.

เหมือนกับทิศทางของการเขียน

If you were a speaker of Hebrew or Arabic,

แต่ถ้าคุณใช้ภาษาฮิบรูหรืออาหรับล่ะก็

you might do it going in the opposite direction,

คุณมักจะเรียงภาพดังกล่าว ในทิศทางตรงข้ามกัน

from right to left.

จากขวาไปซ้าย

But how would the Kuuk Thaayorre,

แล้วสำหรับชาวคุกทายอร์ล่ะ

this Aboriginal group I just told you about, do it?

หากให้กลุ่มชาวอะบอริจิน ที่ฉันเพิ่งพูดถึงเรียงลำดับ

They don't use words like "left" and "right."

พวกเขาไม่ใช้ศัพท์เช่น "ซ้าย" หรือ "ขวา"

Let me give you hint.

ให้ฉันใบ้สักหน่อย

When we sat people facing south,

เมื่อเรานั่งหันหน้าไปทางใต้

they organized time from left to right.

ทิศทางของเวลาจะเดินจากซ้ายไปขวา

When we sat them facing north,

เมื่อเรานั่งหันหน้าไปทางเหนือ

they organized time from right to left.

ทิศทางของเวลาจะเดินจากขวาไปซ้าย

When we sat them facing east,

เมื่อเรานั่งหันหน้าไปทางตะวันออก

time came towards the body.

ทิศทางของเวลาจะเดินสวนเราไป

What's the pattern?

รูปแบบเป็นอย่างไร?

East to west, right?

ตะวันออกไปตะวันตก ถูกไหม?

So for them, time doesn't actually get locked on the body at all,

ฉะนั้นสำหรับพวกเขา เวลาไม่ได้ยึดจากร่างกาย

it gets locked on the landscape.

มันยึดจากภูมิประเทศ

So for me, if I'm facing this way,

สำหรับฉัน ถ้าฉันหันไปทางนี้

then time goes this way,

เวลาจะเดินไปทางนี้

and if I'm facing this way, then time goes this way.

และหากฉันหันไปทางนี้ เวลาก็จะเดินไปทางนี้

I'm facing this way, time goes this way --

ฉันหันทางนี้ เวลาเดินทางนี้

very egocentric of me to have the direction of time chase me around

เป็นการยึดตัวเองอย่างที่สุดหากว่า ทิศทางของเวลาจะต้องเปลี่ยนไปตามเรา

every time I turn my body.

ทุกครั้งที่เราหมุนตัว

For the Kuuk Thaayorre, time is locked on the landscape.

สำหรับชาวคุกทายอร์ เวลาจึงยึดจากภูมิประเทศแทน

It's a dramatically different way of thinking about time.

มันเป็นวิธีคิดอันน่าทึ่ง ที่แตกต่างของเรื่องเวลา

Here's another really smart human trick.

นี่คือกลอันแสนฉลาดอีกอันของมนุษย์

Suppose I ask you how many penguins are there.

สมมุติฉันถามคุณว่า มีเพนกวินอยู่ทั้งหมดกี่ตัว

Well, I bet I know how you'd solve that problem if you solved it.

ซึ่งฉันรู้ดีกว่าพวกคุณ มีวิธีการหาคำตอบนี้อย่างไร

You went, "One, two, three, four, five, six, seven, eight."

เริ่มจาก "หนึ่ง สอง สาม สี่ ห้า หก เจ็ด แปด"

You counted them.

คุณนับจำนวนพวกมัน

You named each one with a number,

เรียกมันแต่ละตัวด้วยตัวเลข

and the last number you said was the number of penguins.

และเลขสุดท้ายที่คุณเรียก คือจำนวนทั้งหมดของเพนกวิน

This is a little trick that you're taught to use as kids.

การนับคือกลเม็ด ที่พวกคุณถูกสอนตั้งแต่ยังเด็ก ๆ

You learn the number list and you learn how to apply it.

คุณเรียกรู้เลขลำดับต่าง ๆ และวิธีประยุกต์ใช้มัน

A little linguistic trick.

กลเม็ดทางภาษาศาสตร์

Well, some languages don't do this,

แต่ว่า บางภาษาไม่เป็นเช่นนั้น

because some languages don't have exact number words.

เพราะบางภาษา ไม่มีจำนวนตัวเลขที่แน่นอน

They're languages that don't have a word like "seven"

มีบางภาษาไม่มีศัพท์บอกจำนวนอย่าง "เจ็ด"

or a word like "eight."

หรือ "แปด"

In fact, people who speak these languages don't count,

ความจริงแล้ว คนที่ใช้ภาษาเหล่านั้น ไม่นับเลขด้วยซ้ำ

and they have trouble keeping track of exact quantities.

และพวกเขาต้องเผชิญปัญหา การหาปริมาณจริง ๆ

So, for example, if I ask you to match this number of penguins

ยกตัวอย่าง ถ้าฉันขอให้คุณ รวมจำนวนของเพนกวิน

to the same number of ducks,

กับเป็ดจำนวนเดียวกันนี้

you would be able to do that by counting.

คุณอาจหาผลรวมของมันได้จากการนับ

But folks who don't have that linguistic trick can't do that.

แต่ชาวบ้านที่ไม่รู้กลทางภาษานี้ คงจะทำไม่ได้

Languages also differ in how they divide up the color spectrum --

ภาษายังแตกต่างกันที่ วิธีการแบ่งเฉดสี

the visual world.

โลกแห่งภาพ

Some languages have lots of words for colors,

บางภาษามีคำบอกเฉดสีมากมาย

some have only a couple words, "light" and "dark."

บางภาษามีแค่ 2 คำ คือ "อ่อน" กับ "เข้ม"

And languages differ in where they put boundaries between colors.

และภาษาต่าง ๆ ก็มีขอบเขตของเฉดสี ที่แตกต่างกัน

So, for example, in English, there's a word for blue

ยกตัวอย่าง ในภาษาอังกฤษ มีคำศัพท์เช่น "สีฟ้า" (blue)

that covers all of the colors that you can see on the screen,

ซึ่งหมายถึงทุกสีที่คุณเห็นอยู่บนหน้าจอนี้

but in Russian, there isn't a single word.

แต่ในภาษารัสเซีย ไม่ได้มีเพียงคำเดียว

Instead, Russian speakers have to differentiate

ตรงกันข้าม ผู้ใช้ภาษารัสเซีย ต้องจำแนกเฉดสีต่าง ๆ

between light blue, "goluboy,"

ระหว่างสีฟ้าอ่อน "โกลูบอย (goluboy)"

and dark blue, "siniy."

กับสีฟ้าเข้ม "ซีนีย์ (siniy)"

So Russians have this lifetime of experience of, in language,

ดังนั้นชาวรัสเซียจะมี ประสบการณ์ชีวิตทางภาษา

distinguishing these two colors.

ในการจำแนกเฉดสองสีนี้

When we test people's ability to perceptually discriminate these colors,

เมื่อเราทดสอบความสามารถ ในการจำแนกเฉดสีด้วยการมองเห็นของมนุษย์

what we find is that Russian speakers are faster

สิ่งที่เราค้นพบคือ ชาวรัสเซียมักไวกว่า

across this linguistic boundary.

ด้วยขอบเขตทางภาษาศาสตร์นี้

They're faster to be able to tell the difference

พวกเขาแยกแยะได้รวดเร็วกว่า ถึงความแตกต่าง

between a light and dark blue.

ระหว่างสีฟ้าเข้มและสีฟ้าอ่อน

And when you look at people's brains as they're looking at colors --

และเมื่อสังเกตสมองของมนุษย์ ขณะที่กำลังมองดูสีต่าง ๆ

say you have colors shifting slowly from light to dark blue --

กล่าวคือเราไล่เฉดจากสีฟ้าอ่อน ไปหาสีเข้มให้คุณดู

the brains of people who use different words for light and dark blue

สมองของผู้ใช้ภาษาบ่งสีอ่อนเข้ม ที่หลากหลายกว่า

will give a surprised reaction as the colors shift from light to dark,

จะให้ผลตอบสนองที่น่าทึ่ง เมื่อสีเปลี่ยนจากอ่อนไปเข้ม

as if, "Ooh, something has categorically changed,"

เหมือนแบบ "อุ้ย มีเฉดสีเปลี่ยนไปนะ"

whereas the brains of English speakers, for example,

ในขณะที่สมองของผู้ใช้ภาษาอังกฤษ

ไม่มีการจำแนกเฉดสีที่แตกต่างมากเท่านี้

that don't make this categorical distinction,

don't give that surprise,

ไม่ให้ผลที่น่าทึ่งเท่านี้

because nothing is categorically changing.

เพราะพวกเขาไม่เห็นความเปลี่ยนแปลงของเฉด

Languages have all kinds of structural quirks.

ทุกภาษาต่างก็มีการเล่นโวหารทางโครงสร้าง

This is one of my favorites.

นี่คืออีกสิ่งที่ฉันโปรดปราน

Lots of languages have grammatical gender;

หลายภาษามีเพศทางไวยากรณ์

every noun gets assigned a gender, often masculine or feminine.

คำนามทุกคำล้วนถูกระบุเพศ มักถูกแบ่งเป็น เพศชาย กับเพศหญิง

And these genders differ across languages.

ซึ่งแต่ละภาษามีการแบ่งเพศที่แตกต่างกัน

So, for example, the sun is feminine in German but masculine in Spanish,

ยกตัวอย่างเช่น พระอาทิตย์เป็นคำนามเพศหญิง ในภาษาเยอรมัน แต่เป็นเพศชายในภาษาสเปน

and the moon, the reverse.

ส่วนพระจันทร์ก็ตรงข้ามกัน

Could this actually have any consequence for how people think?

แล้วเรื่องเพศมีผลต่อ ความคิดของเราอย่างไรบ้าง

Do German speakers think of the sun as somehow more female-like,

ชาวเยอรมันนึกถึงพระอาทิตย์ ว่าเป็นผู้หญิง

and the moon somehow more male-like?

และนึกถึงพระจันทร์ว่าเป็นผู้ชายไหม

Actually, it turns out that's the case.

จริง ๆ แล้วมันก็เป็นแบบนั้นแหละ

So if you ask German and Spanish speakers to, say, describe a bridge,

ฉะนั้น หากคุณขอให้ชาวเยอรมันหรือชาวสเปน บรรยายสะพานสักสะพาน

like the one here --

อย่างเช่นสะพานนี้

"bridge" happens to be grammatically feminine in German,

"สะพาน" มีเพศทางไวยากรณ์เป็นหญิง ในภาษาเยอรมัน

grammatically masculine in Spanish --

แต่มีเพศเป็นชายในภาษาสเปน

German speakers are more likely to say bridges are "beautiful," "elegant"

ชาวเยอรมันมักจะบรรยายสะพาน ด้วยคำว่า "สวย" "งดงาม"

and stereotypically feminine words.

หรือคำชมเชยที่ใช้กับหญิงสาว

Whereas Spanish speakers will be more likely to say

ในขณะที่ชาวสเปนมักจะกล่าวว่า

they're "strong" or "long,"

พวกมัน "แข็งแรง" หรือ "ยาว"

these masculine words.

ซึ่งดูเป็นชาย

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

Languages also differ in how they describe events, right?

ในแต่ละภาษายังบอกเล่าเหตุการณ์ ด้วยวิธีที่แตกต่างกัน จริงไหม?

You take an event like this, an accident.

เมื่อคุณฉายภาพอุบัติเหตุประมาณนี้

In English, it's fine to say, "He broke the vase."

ในภาษาอังกฤษอาจพูดได้ว่า "เขาทำแจกันแตก"

In a language like Spanish,

แต่ในบางภาษาเช่นภาษาสเปน

you might be more likely to say, "The vase broke,"

คุณควรจะพูดประมาณว่า "แจกันแตก"

or, "The vase broke itself."

หรือ "แจกันมันแตกเอง"

If it's an accident, you wouldn't say that someone did it.

เพราะถ้ามันเป็นอุบัติเหตุ คุณไม่ควรบอก ว่าใครเป็นคนทำมัน

In English, quite weirdly, we can even say things like,

ภาษาอังกฤษค่อนข้างแปลกประหลาด เราพูดได้กระทั่งว่า

"I broke my arm."

"ฉันหักแขนตัวเอง"

Now, in lots of languages,

ปัจจุบัน หลาย ๆ ภาษา

you couldn't use that construction unless you are a lunatic

คุณจะไม่ใช้โครงสร้างประโยคเช่นนี้ เว้นแต่ว่าคุณจะเป็นบ้า

and you went out looking to break your arm --

และคลั่งจนอยากจะหักแขนตัวเอง

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

และคุณก็ทำมันสำเร็จด้วย

and you succeeded.

If it was an accident, you would use a different construction.

หากมันเป็นอุบัติเหตุ คุณควรจะใช้โครงสร้างประโยคที่ต่างออกไป

Now, this has consequences.

ซึ่งมันมักมีผลของเหตุการณ์นั้น ๆ

So, people who speak different languages will pay attention to different things,

ดังนั้น ผู้ใช้ภาษาอื่น จึงสนใจที่ปัจจัยอื่นแทน

depending on what their language usually requires them to do.

ขึ้นอยู่กับว่าภาษานั้น ๆ มักสนใจในสิ่งใด

So we show the same accident to English speakers and Spanish speakers,

เราจึงลองนำภาพอุบัติเหตุเดียวกัน ให้ผู้ใช้ภาษาอังกฤษและภาษาสเปนดู

English speakers will remember who did it,

ผู้ใช้ภาษาอังกฤษจะจำได้ว่าใครเป็นคนทำ

because English requires you to say, "He did it; he broke the vase."

เพราะภาษาอังกฤษกำหนดให้คุณ พูดว่า "เขาทำมัน เขาทำแจกันแตก"

Whereas Spanish speakers might be less likely to remember who did it

ในขณะที่ผู้ใช้ภาษาสเปนจะไม่ค่อย จดจำว่าใครเป็นผู้กระทำ

if it's an accident,

หากมันเป็นอุบัติเหตุ

but they're more likely to remember that it was an accident.

เพราะพวกเขาจำได้ว่า มันเป็นอุบัติเหตุ

They're more likely to remember the intention.

พวกเขาจะคำนึงถึงเจตนามากกว่า

So, two people watch the same event,

ดังนั้น สองคนที่เห็นเหตุการณ์เดียวกัน

witness the same crime,

เป็นพยานในคดีเดียวกัน

but end up remembering different things about that event.

แต่สุดท้ายจดจำเรื่องราวที่แตกต่างกัน

This has implications, of course, for eyewitness testimony.

มันส่งผลกระทบแน่นอน กับน้ำหนักของคำให้การประจักษ์พยาน

It also has implications for blame and punishment.

และยังส่งผลไปถึง การกล่าวหาและการลงโทษ

So if you take English speakers

ดังนั้นถ้าคุณเชิญผู้ใช้ภาษาอังกฤษมา

and I just show you someone breaking a vase,

และแค่ให้เขาดูภาพ ใครคนหนึ่งกำลังทำแจกันแตก

and I say, "He broke the vase," as opposed to "The vase broke,"

และพูดว่า "เขาทำแจกันแตก" แทนที่จะพูดว่า "แจกันแตก"

even though you can witness it yourself,

แม้ว่าคุณเป็นพยานในเหตุการณ์เอง

you can watch the video,

หรือคุณจะดูจากวิดีโอ

you can watch the crime against the vase,

หรือคุณจะเห็นการกระทำต่อแจกัน

you will punish someone more,

คุณคงได้ลงโทษใครบางคนเพิ่มขึ้น

you will blame someone more if I just said, "He broke it,"

คุณจะกล่าวโทษคนอื่นมากขึ้น หากคุณพูดว่า "เขาทำมันแตก"

as opposed to, "It broke."

แทนที่จะพูดว่า "มันแตก"

The language guides our reasoning about events.

ภาษาชี้นำเหตุผลของเรา ที่มีต่อเหตุการณ์หนึ่ง ๆ

Now, I've given you a few examples

ถึงตอนนี้ ฉันได้ให้ตัวอย่างไปแล้วบ้าง

of how language can profoundly shape the way we think,

ว่าภาษากำหนดวิธีคิดของเรา อย่างแยบยลอย่างไรบ้าง

and it does so in a variety of ways.

และมันเป็นเช่นนั้นในหลาย ๆ ทาง

So language can have big effects,

ฉะนั้น ภาษาจึงสร้างผลกระทบอย่างมาก

like we saw with space and time,

เพราะเมื่อเราเห็นพื้นที่และเวลา

where people can lay out space and time

ที่ที่มนุษย์สามารถสรรสร้าง

in completely different coordinate frames from each other.

ด้วยวิธีที่ต่างกันโดยสิ้นเชิง และประกอบกับเป็นแนวคิดของแต่ละคน

Language can also have really deep effects --

ภาษายังสามารถส่งผลกระทบ ในแง่มุมที่ลึกซึ้งได้

that's what we saw with the case of number.

จากที่เราเห็นปัญหา ในเรื่องการนับจำนวน

Having count words in your language,

การมีจำนวนนับในภาษาของคุณ

having number words,

การมีคำบ่งจำนวน

opens up the whole world of mathematics.

ได้เปิดโลกกว้างแห่งคณิตศาสตร์

Of course, if you don't count, you can't do algebra,

และแน่นอน หากคุณไม่มีการนับ คุณจะไม่สามารถแก้สมการได้

you can't do any of the things

คุณก็จะไม่สามารถทำในสิ่ง

that would be required to build a room like this

ที่จำเป็นต่อการสร้างห้องแบบนี้ขึ้น

or make this broadcast, right?

หรือออกอากาศอะไรเช่นนี้ จริงไหม?

This little trick of number words gives you a stepping stone

กลเม็ดเช่นคำบ่งจำนวน เสมือนขั้นบันไดนำพาเรา

into a whole cognitive realm.

ไปสู่โลกแห่งองค์ความรู้มหาศาล

Language can also have really early effects,

ภาษายังส่งผลกระทบ ในแง่มุมทั่วไป

what we saw in the case of color.

อย่างเช่นในเรื่องของเฉดสี

These are really simple, basic, perceptual decisions.

การตัดสินด้วยสายตา เป็นเรื่องพื้นฐานทั่ว ๆ ไป

We make thousands of them all the time,

ซึ่งเราทำอยู่ตลอดเวลา

and yet, language is getting in there

และภาษาก็ยังเข้ามามีส่วนร่วมในนั้น

and fussing even with these tiny little perceptual decisions that we make.

และยุ่งเกี่ยวกระทั่ง การตัดสินใจเล็ก ๆ ของเรา

Language can have really broad effects.

ภาษายังมีผลในแนวกว้าง

So the case of grammatical gender may be a little silly,

อย่างเช่นการแยกเพศทางไวยากรณ์ ที่บางครั้งดูไร้สาระ

but at the same time, grammatical gender applies to all nouns.

แต่ในขณะเดียวกัน มันถูกกำหนดใช้กับคำนามทุกคำ

That means language can shape how you're thinking

หมายความว่าภาษาเป็นตัวกำหนด วิธีคิดของคุณ

about anything that can be named by a noun.

เกี่ยวกับทุกสิ่งที่ถูกเรียกแทน ด้วยคำนาม

That's a lot of stuff.

หรือก็คือทุกสิ่งทุกอย่าง

And finally, I gave you an example of how language can shape things

และสุดท้าย ฉันได้ยกตัวอย่างถึง ภาษาที่กำหนดสิ่ง

that have personal weight to us --

ซึ่งมีผลต่อบุคคลของเรา

ideas like blame and punishment or eyewitness memory.

แนวคิดเรื่องการกล่าวหาและการลงโทษ หรือคำให้การประจักษ์พยาน

These are important things in our daily lives.

ล้วนแล้วแต่เป็นสิ่งที่สำคัญ ในชีวิตประจำวันของเรา

Now, the beauty of linguistic diversity is that it reveals to us

ความงดงามของความหลากหลายทางภาษา ได้แสดงให้เห็นให้พวกเราเห็นแล้วว่า

just how ingenious and how flexible the human mind is.

มนุษย์นั้นมีความความอัจฉริยะ และความยืดหยุ่นทางจิตใจมากเพียงใด

Human minds have invented not one cognitive universe, but 7,000 --

มนุษย์ไม่ได้พัฒนาแนวคิดไปในแค่ทางเดียว แต่มีมากถึง 7,000 ทาง

there are 7,000 languages spoken around the world.

มีภาษาที่ใช้สื่อสารกันอยู่ ถึง 7,000 ภาษาทั่วโลก

และเรายังประดิษฐ์ขึ้นมาใหม่ ได้อีกหลายภาษา

And we can create many more --

languages, of course, are living things,

ภาษาเปรียบได้กับสิ่งมีชีวิต

things that we can hone and change to suit our needs.

สิ่งที่เราขัดเกลาและ ปรับเปลี่ยนได้ตามความต้องการ

The tragic thing is that we're losing so much of this linguistic diversity

เรื่องน่าเศร้าคือว่าเรากำลังสูญเสีย ความแตกต่างทางภาษานี้

all the time.

ตลอดเวลา

We're losing about one language a week,

เราสูญเสียภาษาไปหนึ่งภาษาทุกสัปดาห์

and by some estimates,

และจากการคาดการณ์

half of the world's languages will be gone in the next hundred years.

ภาษาทั่วโลกกว่าครึ่งจะสูญพันธุ์ ในอีก 100 ปีข้างหน้านี้

And the even worse news is that right now,

ปัจจุบันยังมีข่าวร้ายยิ่งกว่านั้น

almost everything we know about the human mind and human brain

เกือบทุกองค์ความรู้เกี่ยวกับ จิตใจและกลไกสมองของมนุษย์

is based on studies of usually American English-speaking undergraduates

ถูกอ้างอิงจากวิทยานิพนธ์ ของนักศึกษาที่ใช้ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน

at universities.

ในรั้วมหาวิทยาลัย

That excludes almost all humans. Right?

นั้นยังไม่รวมมนุษย์เกือบทุกคนใช่ไหม?

So what we know about the human mind is actually incredibly narrow and biased,

ดังนั้นสิ่งที่เรารู้เกี่ยวกับจิตใจมนุษย์ คือมันไม่เปิดกว้างและมีอคติ

and our science has to do better.

และวิทยาศาสตร์ควรทำอะไรสักอย่างกับเรื่องนี้

I want to leave you with this final thought.

ฉันอยากจะทิ้งปมให้คุณได้คิดสักหน่อย

I've told you about how speakers of different languages think differently,

ฉันได้อธิบายเกี่ยวกับแนวคิดที่แตกต่างกัน ของกลุ่มคนที่ใช้ภาษาต่างกัน

but of course, that's not about how people elsewhere think.

แต่แน่นอน นั่นไม่เกี่ยวกับว่า ผู้คนในที่อื่นคิดอย่างไร

It's about how you think.

มันอยู่ที่คุณคิดอย่างไร

It's how the language that you speak shapes the way that you think.

การใช้ภาษาของคุณเป็นตัวกำหนด วิธีคิดของคุณเอง

And that gives you the opportunity to ask,

และทำให้มีโอกาสได้คิดทบทวนว่า

"Why do I think the way that I do?"

"ทำไมฉันถึงคิดเช่นนั้น?"

"How could I think differently?"

"ฉันจะคิดต่างได้อย่างไร?"

And also,

หรือแม้กระทั่ง

"What thoughts do I wish to create?"

"เราอยากจะสร้างสรรค์องค์ความรู้ใด?"

Thank you very much.

ขอบคุณค่ะ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)