Lakshmi Pratury: The lost art of letter-writing

Translator: Bledar Qalliu Reviewer: Ervis Bregu

So I thought, "I will talk about death."

Edhe thashë "Do flas për vdekjen, pra."

Seemed to be the passion today.

Se sikur është edhe pasioni i sotëm.

Actually, it's not about death.

Po, në fakt, s'bëhet fjalë për vdekjen.

It's inevitable, terrible, but really what I want to talk about is,

Është e pashmangshme, e tmerrshme, por ç'dua të tregoj në fakt është

I'm just fascinated by the legacy people leave when they die.

se jam e magjepsur nga trashëgimia që lënë njerëzit kur vdesin.

That's what I want to talk about.

Për këtë dua të flas.

So Art Buchwald left his legacy of humor with a video

Kështu pra, Art Buchwald la trashëgiminë e tij në humor në një video

that appeared soon after he died, saying,

që u shfaq pak pas vdekjes së tij, ku thoshte:

"Hi! I'm Art Buchwald, and I just died."

" 'Tjeta! Unë jam Art Buchwald dhe sapo vdiqa."

And Mike, who I met at Galapagos, a trip which I won at TED,

Apo Mike-u, të cilin e takova në Galapagos gjatë një udhëtimi fituar prej TED,

is leaving notes on cyberspace where he is chronicling

i cili lë shënime në hapësirën kibernetike, ku tregon

his journey through cancer.

hap pas hapi rrugëtimin e tij me kancerin.

And my father left me a legacy of his handwriting

Ndërsa im atë më la trashëgimi shkrimin e tij të dorës

through letters and a notebook.

përmes letrash dhe një fletoreje.

In the last two years of his life, when he was sick,

Dy vitet e fundit të jetës, kur ishte i sëmurë,

he filled a notebook with his thoughts about me.

mbushi një fletore me mendimet e tij për mua.

He wrote about my strengths, weaknesses,

Shkroi për pikat e mia të forta dhe të dobëta,

and gentle suggestions for improvement,

si dhe këshilla me të butë për t'u përmirësuar,

quoting specific incidents, and held a mirror to my life.

duke përmendur ngjarje të caktuara; dhe më vuri një pasqyrë në jetë.

After he died, I realized that no one writes to me anymore.

Pas vdekjes së tij kuptova që s'më shkruan më askush.

Handwriting is a disappearing art.

Shkrimi i dorës është art në zhdukje e sipër.

I'm all for email and thinking while typing,

Jam shumë dakord me email-in dhe të menduarit teksa shtyp,

but why give up old habits for new?

po pse të braktisësh zakonet e vjetra për ca të reja?

Why can't we have letter writing and email exchange in our lives?

Pse të mos kemi edhe letërkëmbim edhe email në jetët tona?

There are times when I want to trade all those years

Ka çaste që do të doja t'i shkëmbeja gjithë ato vite,

that I was too busy to sit with my dad and chat with him,

kur isha tepër e zënë për t'u ulur e bërë muhabet me tim atë,

and trade all those years for one hug.

t'i shkëmbeja gjithë ato vite me një përqafim.

But too late.

Por është tepër vonë.

But that's when I take out his letters and I read them,

Dhe pikërisht atëherë nxjerr letrat e tij dhe i lexoj,

and the paper that touched his hand is in mine,

dhe fleta që ka prekur dorën e tij është në timen,

and I feel connected to him.

dhe ndjehem e lidhur me të.

So maybe we all need to leave our children

Ndaj, ndoshta të gjithë duhet t'u lëmë fëmijëve tanë

with a value legacy, and not a financial one.

një trashëgimi me vlerë; dhe jo me vlerë financiare.

A value for things with a personal touch --

Një vlerë për gjëra të prekura personalisht;

an autographed book, a soul-searching letter.

një libër me një shënim, një letër prej hullive të shpirtit.

If a fraction of this powerful TED audience

Nëse një pjesë e kësaj audience plot ndikim të TED-it

could be inspired to buy a beautiful paper --

mund të frymëzohej për të blerë një fletë letre të bukur -

John, it'll be a recycled one -- and write a beautiful letter

John, të ricikluar, pa merak - e t'i shkruante një letër të bukur

to someone they love, we actually may start a revolution

dikujt që e do, ne mund edhe të nisnim një revolucion,

where our children may go to penmanship classes.

ku fëmijët tanë mund të merrnin mësime bukurshkrimi.

So what do I plan to leave for my son?

Pra, ç'kam unë ndërmend t'i lë tim biri?

I collect autographed books, and those of you authors

Unë mbledh libra me autografe - dhe shkrimtarët mes jush

in the audience know I hound you for them --

në audiencë e dinë si iu qepem për to -

and CDs too, Tracy.

po edhe CD, Tracy.

I plan to publish my own notebook.

Kam plan të botoj fletoren time.

As I witnessed my father's body being swallowed by fire,

Tek shihja trupin e tim ati ta përpinin flakët,

I sat by his funeral pyre and wrote.

u ula ndanë stivës funerale të druve dhe shkrova.

I have no idea how I'm going to do it,

Nuk e kam hiç idenë se si do ta bëj,

but I am committed to compiling his thoughts and mine

po jam e vendosur t'i bëj bashkë mendimet e tija dhe të miat

into a book, and leave that published book for my son.

në një libër dhe t'ia lë tim biri librin e botuar.

I'd like to end with a few verses of what I wrote

Dua ta mbyll me pak vargje nga ç'kam shkruar

at my father's cremation.

në djegjen e trupit të tim ati.

And those linguists, please pardon the grammar,

Dhe u lutem gjuhëtarëve të më falin për gramatikën.

because I've not looked at it in the last 10 years.

se nuk i kam parë fare (shkrimet) këto 10 vitet e fundit.

I took it out for the first time to come here.

Për herë të parë i nxora për të ardhur këtu.

"Picture in a frame, ashes in a bottle,

"Fotoja në një kornizë, hiri në një vazo,

boundless energy confined in the bottle,

energji e pakufishme ndryrë brenda në shishe,

forcing me to deal with reality,

më shtyn të përballem me realitetin,

forcing me to deal with being grown up.

më shtyn të përballem me të qenurit e rritur.

I hear you and I know that you would want me to be strong,

Të dëgjoj dhe e di që do t'më doje të fortë,

but right now, I am being sucked down, surrounded

por tamam tani po thithem përposh, rrethuar

and suffocated by these raging emotional waters,

dhe frymëmarrë prej këtyre ujrave të tërbuar emocionesh,

craving to cleanse my soul, trying to emerge

gjakoj të kthjelloj shpirtin, rrekem të dal sërish në dritë

on a firm footing one more time, to keep on fighting and flourishing

mbi këmbë të forta, t'i mbetem përpjekjeve dhe lulëzimit,

just as you taught me.

tamam siç ti më mësove.

Your encouraging whispers in my whirlpool of despair,

Pëshpërimat e tua inkurajuese, në vorbullën time të trishtimit,

holding me and heaving me to shores of sanity,

më mbërthejnë e më tërheqin brigjeve të urtësisë,

to live again and to love again."

për të jetuar sërish e për të dashur sërish."

Thank you.

Faleminderit!