The single biggest reason why start-ups succeed | Bill Gross | TED

Translator: Luan Morina Reviewer: Helena Bedalli

I'm really excited to share with you

Jam vërtetë i eksituar për të ndarë me ju

some findings that really surprise me

disa hulumtime që më kanë befasuar

about what makes companies succeed the most,

për atë se çfarë i bën kompanitë t'ia dalin,

what factors actually matter the most for startup success.

çfarë faktorë vërtetë kanë rëndësi për suksesin fillestar.

I believe that the startup organization

Besoj që organizatat startup

is one of the greatest forms to make the world a better place.

janë një nga format më të medha për të bërë botën më të mirë.

If you take a group of people with the right equity incentives

nëse merrni një grup njerëzish me kapitalin e duhur nxitës

and organize them in a startup,

dhe i organizoni si startup,

you can unlock human potential in a way never before possible.

ju mund të gjeni potencialin human në një mënyrë të pamundur më parë.

You get them to achieve unbelievable things.

Ju i shtyni ata të arrijnë gjëra të pabesueshme.

But if the startup organization is so great,

Por, nëse një startup është i shkëlqyeshëm,

why do so many fail?

pse shumë dështojnë?

That's what I wanted to find out.

Këtë doja të zbuloja edhe unë.

I wanted to find out what actually matters most

Doja të mësoja se çfarë ka rëndësi më së shumti

for startup success.

për suksesin e tyre.

And I wanted to try to be systematic about it,

Dhe dëshiroja të isha sistematik rreth kësaj,

avoid some of my instincts and maybe misperceptions I have

Të shmang disa nga instiktet e mija dhe keq-perceptimet që kisha

from so many companies I've seen over the years.

nga aq shumë kompani që kam parë ndër vite.

I wanted to know this

Dëshiroja të dija këtë

because I've been starting businesses since I was 12 years old

sepse kam filluar biznese që kur isha 12 vjeç

when I sold candy at the bus stop in junior high school,

kur shisja sheqerka në stacion autobusësh në fillore,

to high school, when I made solar energy devices,

në të mesmen, kur bëja pajisje energjie diellore,

to college, when I made loudspeakers.

në kolegj kur bëja zërues.

And when I graduated from college, I started software companies.

Dhe kur u diplomova nga kolegji, nisa kompani softuerike.

And 20 years ago, I started Idealab,

Dhe para 20 viteve, nisa Idealab,

and in the last 20 years, we started more than 100 companies,

dhe në këto 20 vite kemi nisur më shumë se 100 kompani,

many successes, and many big failures.

me shumë suksese dhe shumë dështime.

We learned a lot from those failures.

Ne mësuam shumë nga këto dështime.

So I tried to look across what factors

Prandaj provova të gjeja cilët faktorë

accounted the most for company success and failure.

ndikonin më së shumti në suksesin dhe dështimin e kompanisë.

So I looked at these five.

Prandaj i shikova këta pesë.

First, the idea.

Së pari, ideja.

I used to think that the idea was everything.

Mendoja që ideja ishte gjithshka.

I named my company Idealab for how much I worship

Emërova kompaninë time Idealab se shumë adhuroja

the "aha!" moment when you first come up with the idea.

"aha!" momentin kur ju lind së pari ideja.

But then over time,

Me kalimin e kohës,

I came to think that maybe the team, the execution, adaptability,

fillova të mendoja që ndoshta skuadra, ekzekutimi, përshtatja,

that mattered even more than the idea.

kishin më shumë rëndësi se ideja.

I never thought I'd be quoting boxer Mike Tyson on the TED stage,

Kurrë nuk mendova se do ta citoja boksierin Mike Tyson në TED,

but he once said,

por ai njëherë kishte thënë,

"Everybody has a plan, until they get punched in the face." (Laughter)

"Gjithsecili ka një plan, derisa grushtohen në fytyrë." (Të qeshura)

And I think that's so true about business as well.

Dhe mendoj që kjo vlen edhe për biznesin.

So much about a team's execution

Sa rëndësi ka ekzekutimi i skuadrës

is its ability to adapt to getting punched in the face by the customer.

aq rëndësi ka edhe adaptimi për tu grushtuar në fytyrë nga konsumatori.

The customer is the true reality.

Konsumatori është realiteti.

And that's why I came to think

Dhe kam ardhur në përfundim

that the team maybe was the most important thing.

që skuadra ndoshta ishte gjëja më e rëndësishme

Then I started looking at the business model.

Pastaj fillova të shikoj modelin e biznesit.

Does the company have a very clear path generating customer revenues?

A ka kompania rrugë të qartë drejt gjenerimit të të ardhurave nga konsumatorët

That started rising to the top in my thinking

Kjo më ngjiti në krye të mendimit tim

about maybe what mattered most for success.

për ndoshta çka kishte nevojë më së shumti për sukses.

Then I looked at the funding.

Pastaj shikova financimin.

Sometimes companies received intense amounts of funding.

Nganjëherë kompanitë marrin shuma të tendsoura financimi.

Maybe that's the most important thing?

Ndoshta kjo është më e rëndësishme?

And then of course, the timing.

Dhe sigurisht, koha.

Is the idea way too early and the world's not ready for it?

A është ideja e hershme dhe bota e papërgatitur për të?

Is it early, as in, you're in advance and you have to educate the world?

A është herët, sikur, jeni në parakohe dhe duhet të mësoni botën?

Is it just right?

A është e drejtë?

Or is it too late, and there's already too many competitors?

Apo a është tepër vonë, dhe tanimë ka shumë konkurrentë?

So I tried to look very carefully at these five factors

Kështu që provova të shikoj me kujdes këta pesë faktorë

across many companies.

nëpër shumë kompani.

And I looked across all 100 Idealab companies,

Shikova nëpër të 100 kompanitë e Idealab,

and 100 non-Idealab companies

dhe 100 kompani jo-Idealab

to try and come up with something scientific about it.

të provoj të gjej diçka shkencore rreth kësaj.

So first, on these Idealab companies,

Së pari, këto kompanitë Idealab,

the top five companies --

pesë kompanitë kryesore --

Citysearch, CarsDirect, GoTo, NetZero, Tickets.com --

Citysearch, CarsDirect, GoTo, NetZero, Tickets.com --

those all became billion-dollar successes.

të gjitha u bënë suksese miliardëshe.

And the five companies on the bottom --

Dhe pesë kompanitë në fund --

Z.com, Insider Pages, MyLife, Desktop Factory, Peoplelink --

Z.com, Insider Pages, MyLife, Desktop Factory, Peoplelink --

we all had high hopes for, but didn't succeed.

të githë kishim shpresa për to, por nuk ia dolën.

So I tried to rank across all of those attributes

Provova të rendit atributet e të gjitha këtyre

how I felt those companies scored on each of those dimensions.

si ndjehesha se kishin pasur sukses në secilin dimension.

And then for non-Idealab companies, I looked at wild successes,

Dhe pastaj për kompanitë jo-Idealab, shikova në sukseset e egra,

like Airbnb and Instagram and Uber and Youtube and LinkedIn.

sikur Airbnb dhe Instagram dhe Uber dhe Youtube dhe LinkedIn.

And some failures:

Dhe disa dështime:

Webvan, Kozmo, Pets.com

Webvan, Kozmo, Pets.com

Flooz and Friendster.

Flooz dhe Friendster.

The bottom companies had intense funding,

Këto kompani kishin fonde të mëdha,

they even had business models in some cases,

edhe modele biznesore në disa raste,

but they didn't succeed.

por nuk ia dolën.

I tried to look at what factors actually accounted the most

Provova të shikoj se cilët faktorë kishin më shumë rëndësi

for success and failure across all of these companies,

për suksesin dhe dështimin e këtyre kompanive,

and the results really surprised me.

dhe rezultati vërtetë më befasoi.

The number one thing was timing.

Gjëja e parë ishte koha.

Timing accounted for 42 percent

Koha llogaritej 42%

of the difference between success and failure.

e diferencës ndërmjet suksesit e dështimit.

Team and execution came in second,

Vendin e dyte e kishte ekipi dhe ekzekutimi,

and the idea,

dhe ideja,

the differentiability of the idea, the uniqueness of the idea,

ndryshueshmëria e idesë, veçantia e idesë,

that actually came in third.

zinte vendin e trete.

Now, this isn't absolutely definitive,

Tani, kjo nuk është definitive,

it's not to say that the idea isn't important,

S'mund të themi që ideja është e parëndësishme,

but it very much surprised me that the idea wasn't the most important thing.

por, vërtetë më ka befasuar që ideja nuk ishte më e rëndësishmja.

Sometimes it mattered more when it was actually timed.

Nganjëherë ishte më e rëndësishme kur ishte në kohë.

The last two, business model and funding, made sense to me actually.

Dy të fundit, modeli biznesor dhe financimi kishin kuptim për mua.

I think business model makes sense to be that low

Modeli biznesor ka kuptim të jetë aq i ulët

because you can start out without a business model

sepse kur niseni pa një model biznesor

and add one later if your customers are demanding what you're creating.

e shtoni një më vonë nëse konsumatorët e kërkojnë ate çfarë po krijoni.

And funding, I think as well,

Dhe financimi, mendoj,

if you're underfunded at first but you're gaining traction,

nëse jeni të nën-financiuar në fillim por fitoni vëmendje,

especially in today's age,

sidomos në ditët e sotme,

it's very, very easy to get intense funding.

është shumë lehtë të gjeni financim.

So now let me give you some specific examples about each of these.

Tani, le të shohim disa raste specifike rreth këtyre.

So take a wild success like Airbnb that everybody knows about.

Të marrim një sukses si Airbnb për të cilin kemi dëgjuar te gjithe.

Well, that company was famously passed on by many smart investors

Ajo kompani është anashkaluar nga shumë investitorë të mençur

because people thought,

sepse njerëzit mendonin,

"No one's going to rent out a space in their home to a stranger."

"Askush s'do të lëshonte me qira shtëpinë për të huajt."

Of course, people proved that wrong.

Sigurisht, njerëzit ishin gabim.

But one of the reasons it succeeded,

Por, një nga arsyet pse pati sukses,

aside from a good business model, a good idea, great execution,

përpos modelit të mirë biznesor, idesë, ekzekutimit të mirë,

is the timing.

është koha.

That company came out right during the height of the recession

Kompania u shfaq menjëherë në kohën e recensionit

when people really needed extra money,

kur njerëzit kishin nevojë për para,

and that maybe helped people overcome

dhe kjo ndihmoi ata të tejkalojnë

their objection to renting out their own home to a stranger.

hezitimin e tyre për të huazuar shtëpinë një të panjohuri.

Same thing with Uber.

E njëjta gjë me Uber.

Uber came out,

Uber u shfaq,

incredible company, incredible business model,

kompani e model biznesor i pabesueshëm,

great execution, too.

ekzekutim i shkëlqyeshëm.

But the timing was so perfect

Por, koha ishte aq e përkryer

for their need to get drivers into the system.

për nevojën e tyre të sjellnin vozitës në sistem.

Drivers were looking for extra money; it was very, very important.

Vozitësit kërkonin te fitonin më shumë para; kjo ishte shumë e rëndësishme.

Some of our early successes, Citysearch, came out when people needed web pages.

Një nga sukseset fillestare, Citysearch, u shfaq kur njerëzit kerkonin ueb-faqe.

GoTo.com, which we announced actually at TED in 1998,

GoTo.com, të cilën e lajmëruam nën TED më 1998,

was when companies were looking for cost-effective ways to get traffic.

ishte kur kompanitë po kërkonin mënyra me kosto-efektive për marre trafik.

We thought the idea was so great,

Menduam që ideja ishte e mirë,

but actually, the timing was probably maybe more important.

por, koha ishte ndoshta edhe më e rëndësishme.

And then some of our failures.

Dhe disa nga dështimet tona.

We started a company called Z.com, it was an online entertainment company.

Ne nisëm një kompani të quajtur Z.com, ishte kompani argëtuese online.

We were so excited about it --

Ishim të emocionuar për të --

we raised enough money, we had a great business model,

Mblodhëm mjaft para, kishim model biznesor të mirë,

we even signed incredibly great Hollywood talent to join the company.

e rekrutuam talente të mëdha Hollywoodi për tu bashkuar me kompaninë.

But broadband penetration was too low in 1999-2000.

Por, broadband penetrimi ishte i ulët më 1999-2000.

It was too hard to watch video content online,

Ishte zor të shikoje përmbajtje video online,

you had to put codecs in your browser and do all this stuff,

duhej të vendosje codecs në browserin tuaj e gjera të ngjashme,

and the company eventually went out of business in 2003.

dhe kompania doli nga biznesi më 2003.

Just two years later,

Vetëm dy vjet më vonë,

when the codec problem was solved by Adobe Flash

kur problemi i codec-ëve u rregullua me Adobe Flash

and when broadband penetration crossed 50 percent in America,

dhe kur penetrimi broadband u rrit 50% në Amerikë,

YouTube was perfectly timed.

YouTube ishte në kohë të përkryer.

Great idea, but unbelievable timing.

Ide, por edhe kohë e pabesueshme.

In fact, YouTube didn't even have a business model when it first started.

Në fakt, YouTube as nuk kishte model biznesor kur kishte nisur.

It wasn't even certain that that would work out.

Nuk ishte as e sigurt që do t'ia dilte.

But that was beautifully, beautifully timed.

Por, kishte gjetur për bukuri kohën.

So what I would say, in summary,

Pra, si përmbledhje,

is execution definitely matters a lot.

është që ekzekutimi ka shumë rëndësi.

The idea matters a lot.

Ideja ka shumë rëndësi.

But timing might matter even more.

Por, koha e duhur edhe më shumë.

And the best way to really assess timing

E mënyra më e mirë për të përcaktuar kohën

is to really look at whether consumers are really ready

është të shikojmë nëse konsumatorët janë gati

for what you have to offer them.

për atë çfarë ju ofrojmë.

And to be really, really honest about it,

Dhe nëse jemi të sinqertë për këtë,

not be in denial about any results that you see,

të mos jemi në mohim për rezultatet që i shihni,

because if you have something you love, you want to push it forward,

sepse nëse keni diçka që doni ju dëshironi ta shtyni para,

but you have to be very, very honest about that factor on timing.

por, ju duhet të jeni shumë të sinqertë, për faktorin e kohës.

As I said earlier,

Siç e ceka më lart

I think startups can change the world and make the world a better place.

mendoj që startup-ët mund të ndryshojnë botën, ta bëjnë vend më të mirë.

I hope some of these insights

Shpresoj që disa nga këto

can maybe help you have a slightly higher success ratio,

mund t'ju ndihmojnë ju të keni një përqindje më të madhe suksesi,

and thus make something great come to the world

dhe bëjnë diçka të shkëlqyeshme të vijë në botë

that wouldn't have happened otherwise.

që s'do të ndodhnin ndryshe.

Thank you very much, you've been a great audience.

Shumë faleminderit ishit audiencë e mrekullueshme.

(Applause)

(Duartrokitje)