The single biggest reason why start-ups succeed | Bill Gross | TED

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

I'm really excited to share with you

ကနဦး အောင်မြင်မှုအတွက် အရေးပါဆုံးဖြစ်ကာ

some findings that really surprise me

ကုမ္ပဏီတွေကို အအောင်မြင်ဆုံး ဖြစ်စေတဲ့

about what makes companies succeed the most,

ကျွန်တော့ကို အံ့အားသင့်စေတဲ့ တွေ့ရှိမှုတွေကို

what factors actually matter the most for startup success.

မျှဝေဖို့ စိတ်လှုပ်ရှားမိပါတယ်။

I believe that the startup organization

ယုံကြည်မိတာက လုပ်ငန်းသစ်ကို ထူထောင်မှုဟာ

is one of the greatest forms to make the world a better place.

ကမ္ဘာကို ပိုကောင်းတဲ့ နေရာတစ်ခု ဖန်တီး ဖို့ အကြီးကျယ်ဆုံး ပုံစံတစ်ခုဆိုတာပါ။

If you take a group of people with the right equity incentives

လူတစ်စုကို မှန်ကန်၊ ညီမျှတဲ့ အားပေးမှုတွေနဲ့ ခေါ်ယူပြီး သူတို့ကို

and organize them in a startup,

လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခုမှာ စုစည်းလိုက်ရင်

you can unlock human potential in a way never before possible.

အရင်တုန်းက မကြုံစဖူး လူသား စွမ်းပကားကို ဖွင့်ထုတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

You get them to achieve unbelievable things.

မယုံနိုင်လောက်တဲ့ အရာတွေကို သူတို့ကို ရယူနိုင်ပါတယ်။

But if the startup organization is so great,

ဒါပေမဲ့ လုပ်ငန်းအစဟာ အံ့ဖွယ် ကောင်းပေမဲ့

why do so many fail?

ဘာလို့ အများကြီး ကျရှုံးကြတာလဲ။

That's what I wanted to find out.

ကျွန်တော် ရှာချင်တာက ဒါပါ။

I wanted to find out what actually matters most

လုပ်ငန်းသစ် အောင်မြင်မှုအတွက် တကယ့် အရေးပါဆုံးကို

for startup success.

ရှာဖွေချင်ပါတယ်။

And I wanted to try to be systematic about it,

ဒီအကြောင်းကို စနစ်တကျဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားကာ

avoid some of my instincts and maybe misperceptions I have

ကိုယ့်ဗီဇတွေနဲ့ နှစ်များစွာ ကိုယ်မြင်ခဲ့ဖူးတဲ့ ကုမ္ပဏီများစွာက

from so many companies I've seen over the years.

ရခဲ့တဲ့ နားလည်မှုအလွဲတွေကို ရှောင်ချင်တယ်။

I wanted to know this

ဒါကို သိချင်တဲ့အကြောင်းက

because I've been starting businesses since I was 12 years old

ကျွန်တော်ဟာ ၁၂ နှစ်သားတည်းက စီးပွားရေးတွေ စလုပ်နေခဲ့လို့ပါ။

when I sold candy at the bus stop in junior high school,

အလယ်တန်းကျောင်း ကားမှတ်တိုင်မှာ သကြားလုံး ရောင်းတယ်၊

to high school, when I made solar energy devices,

အထက်တန်းမှာ နေစွမ်းအင် ကိရိယာတွေ ထုတ်လုပ်ခဲ့တယ်၊

to college, when I made loudspeakers.

ကောလိပ်မှာ အသံချဲ့စက်တွေ လုပ်တယ်ပေါ့။

And when I graduated from college, I started software companies.

ကောလိပ်က ဘွဲ့ရတော့ ဆော့ဖ်ဝဲ ကုမ္ပဏီတွေ စလုပ်ခဲ့တယ်။

And 20 years ago, I started Idealab,

လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၂၀ က Idealab ကို

and in the last 20 years, we started more than 100 companies,

စခဲ့ပြီး ဒီနှစ် ၂၀ တွင်းမှာ ကုမ္ပဏီ ၁၀၀ ကျော် စဖြစ်ခဲ့ပါတယ်၊

many successes, and many big failures.

အောင်မြင်တာတွေ၊ အကြီးအကျယ် ရှုံးတာတွေ အများကြီး။

We learned a lot from those failures.

ဒီအရှုံးတွေကနေ အများကြီး သင်ယူခဲ့တယ်။

So I tried to look across what factors

ဒါနဲ့ ကုမ္ပဏီ အောင်မြင်မှု၊ ကျရှုံးမှုအတွက်

accounted the most for company success and failure.

ထည့်တွက်လို့ရတဲ့ အကြောင်းရင်း တွေကို ရှာကြည့်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တယ်။

So I looked at these five.

ဒါနဲ့ ဒီငါးခုကို ကြည့်ခဲ့တယ်။

First, the idea.

ပထမက စိတ်ကူးပါ။

I used to think that the idea was everything.

စိတ်ကူးဟာ အရေးကြီးတယ်လို့ ထင်ခဲ့ဖူးတယ်။

I named my company Idealab for how much I worship

စိတ်ကူးတစ်ခု ပထမရတဲ့အခါ "ဟော" ဆိုတဲ့ ကာလတွေကို

the "aha!" moment when you first come up with the idea.

အရမ်း ဂုဏ်တင်ပြီး ကုမ္ပဏီကို Idealab လို့ခေါ်ခဲ့တယ်။​

But then over time,

ဒါပေမဲ့ ကြာတော့

I came to think that maybe the team, the execution, adaptability,

စိတ်ကူးထက် အသင်း၊ အကောင်အထည်ဖော်မှု၊ ဆီလျော်အောင် ပြုပြင်မှုတွေဟာ

that mattered even more than the idea.

ပိုတောင် အရေးပါလောက်တာ တွေးမိလာတယ်။

I never thought I'd be quoting boxer Mike Tyson on the TED stage,

TED စင်မြင့်မှာ လက်ဝှေ့သမား Mike Tysonကို ကိုးကားလိမ့်မယ်လို့ တစ်ခါမှ မတွေးမိဘူး၊

but he once said,

ဒါပေမဲ့ သူတစ်ခါ ပြောဘူးတာက

"Everybody has a plan, until they get punched in the face." (Laughter)

"မျက်ခွက် အထိုးမခံရခင်တော့ လူတိုင်း အစီအစဉ် တစ်ခုရှိတာပဲလေ။" (ရယ်သံများ)

And I think that's so true about business as well.

ဒါက စီပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း အရမ်းမှန်တယ်လို့ ထင်တယ်။

So much about a team's execution

ဒီတော့ အကောင်အထည်ဖော်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး များတာက

is its ability to adapt to getting punched in the face by the customer.

ဖောက်သည်က မျက်ခွက်ကို ထိုးတာကို ခံယူနိုင်စွမ်းပါ။

The customer is the true reality.

ဖောက်သည်က တကယ့် အမှန်တရားပါ။

And that's why I came to think

ဒါကြောင့်ပဲ့ တွေးလာမိတာက

that the team maybe was the most important thing.

အသင်းဟာ အရေးပါဆုံးအရာ ဖြစ်လောက်တယ်ပေါ့။

Then I started looking at the business model.

နောက်တော့ လုပ်ငန်း ပုံစံကို စကြည့်မိတယ်။

Does the company have a very clear path generating customer revenues?

ဖောက်သည် ထံမှ ဝင်ငွေကို ရှာနိုင်မယ့် ရှင်းနေတဲ့ လမ်းရှိလား။

That started rising to the top in my thinking

ဒါက အောင်မြင်မှုအတွက် အရေးပါဆုံး အကြောင်း

about maybe what mattered most for success.

ကျွန်တော့ အတွေး ထိပ်ဆုံးကို စတက်လာတယ်။

Then I looked at the funding.

ငွေကြေးထောက်ပံ့မှု ကြည့်တယ်။

Sometimes companies received intense amounts of funding.

တစ်ခါတစ်လေ ကုမ္ပဏီတွေဟာ ကြီးမားတဲ့ ငွေထောက်ပံ့မှု ရတယ်။

Maybe that's the most important thing?

ဒါက အရေးပါဆုံး ဖြစ်လောက်လား။

And then of course, the timing.

ပြီးတော့ အချိန်ကိုက်ဖို့လိုတယ်။

Is the idea way too early and the world's not ready for it?

စိတ်ကူးပုံ စောလွန်းပြီး ကမ္ဘာက အဆင်သင့် မဖြစ်သေးရင်ကော။

Is it early, as in, you're in advance and you have to educate the world?

ကိုယ်က ရှေ့ရောက်တာစောနေပြီး ကမ္ဘာကြီးကို သင်ပေးဖို့ လိုတာလား။

Is it just right?

အချိန်ကိုက်ပဲလား။

Or is it too late, and there's already too many competitors?

နောက်ကျလွန်းပြီး ပြိုင်ဘက်တွေ အများကြီး ရှိနှင့်တာလား။

So I tried to look very carefully at these five factors

ဒီအရင်းခံ ငါးချက်ကို ကျွန်တော့ ကုမ္ပဏီတွေကနေ အသေအချာ

across many companies.

ကြိုးစားကြည့်ခဲ့တယ်။

And I looked across all 100 Idealab companies,

ဒီအကြောင်း သိပ္ပံနည်းကျတာ တစ်ခုခု

and 100 non-Idealab companies

ကြိုးစား၊ ရနိုင်ဖို့ Idealab

to try and come up with something scientific about it.

ကုမ္ပဏီ ၁၀၀၊ non-Idealab ကုမ္ပဏီ ၁၀၀ ကနေ ကြည့်ခဲ့တယ်။

So first, on these Idealab companies,

ဒီတော့ ဒီ Idealab ကုမ္ပဏီတွေမှာ

the top five companies --

ထိပ်တန်း ကုမ္ပဏီ ငါးခုက

Citysearch, CarsDirect, GoTo, NetZero, Tickets.com --

Citysearch၊ CarDirect၊ GoTo၊ NetZero၊ Tickets.com တို့ပါ၊

those all became billion-dollar successes.

ဒါအားလုံး ဘီလီယံဒေါ်လာချီ အောင်မြင်ခဲ့တယ်။

And the five companies on the bottom --

အောက်ခြေက ကုမ္ပဏီ ငါးခုက

Z.com, Insider Pages, MyLife, Desktop Factory, Peoplelink --

Z.com Insider Pages MyLife Desktop Factory Peoplelink ပါ။

we all had high hopes for, but didn't succeed.

မျှော်လင့်ချက် မြင့်မားခဲ့ပေမဲ့ မအောင်မြင်ခဲ့ဘူး။

So I tried to rank across all of those attributes

ဒီတော့ ရှုထောင့် တစ်ခုစီမှာ ဒီကုမ္ပဏီတွေ အမှတ်ရတာ

how I felt those companies scored on each of those dimensions.

ဘယ်လို ခံစားမိတယ်ဆိုတာရဲ့ ဒီလက္ခဏာ ရပ် အားလုံးကို တန်းစီခဲ့တယ်။

And then for non-Idealab companies, I looked at wild successes,

ဒီနောက် non-Idealab ကုမ္ပဏီတွေဖြစ်တဲ့ Airbnb၊ Instagram နှင့် Uber

like Airbnb and Instagram and Uber and Youtube and LinkedIn.

YouTube နှင့် LinkedIn တို့ရဲ့ အံ့မခန်း အောင်မြင်မှုတွေကို ကြည့်ခဲ့တယ်။

And some failures:

ကျရှုံးတာ တစ်ချို့ကတော့

Webvan, Kozmo, Pets.com

Webvan Kozmo Pets.com

Flooz and Friendster.

Flooz နဲ့ Friendster ပါ။

The bottom companies had intense funding,

အခြေက ကုမ္ပဏီတွေက ကြီးမားတဲ့ထောက်ပံ့မှုနဲ့

they even had business models in some cases,

တစ်ချိ့ကိစ္စမှာ စီးပွားရေး ပုံစံတွေတောင်

but they didn't succeed.

ရှိပေမဲ့ မအောင်မြင်ဘူး။

I tried to look at what factors actually accounted the most

ကုမ္ပဏီအားလုံးရဲ့ အောင်မြင်မှုနဲ့ ကျရှုံးမှုအတွက်

for success and failure across all of these companies,

အရေးပါဆုံး အကြောင်းရင်းတွေကို ကြိုးစား ကြည့်ခဲ့တော့

and the results really surprised me.

ရလဒ်တွေက ကျွန်တော့ကို အတော် အံဩစေတယ်။

The number one thing was timing.

နံပါတ်တစ်က အချိန်ကိုက်မှုပါ။

Timing accounted for 42 percent

အချိန်ကိုက်မှုက အောင်မြင်မှုနဲ့ ကျရှုံးမှုကြားက

of the difference between success and failure.

ခြားနားချက်ရဲ့ ၄၂% စာရင်းပေါက်တယ်။

Team and execution came in second,

အသင်းနဲ့ အကောင်အတည်ဖော်မှုက ဒုတိယလိုက်ပြီး

and the idea,

စိတ်ကူးကတော့

the differentiability of the idea, the uniqueness of the idea,

စိတ်ကူးရဲ့ မတူညီမှုနဲ့ စိတ်ကူးရဲ့ တစ်မူထူးမှုက

that actually came in third.

တကယ်တော့ တတိယပါ။

Now, this isn't absolutely definitive,

ကဲ ဒါဟာ လုံးဝ အခိုင်အမာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

it's not to say that the idea isn't important,

စိတ်ကူးက အရေးမပါဘူးလို့ မဆိုလိုပါဘူး၊

but it very much surprised me that the idea wasn't the most important thing.

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်အရမ်းအံ့ဩမိတာက စိတ်ကူးက အရေးပါဆုံး မဟုတ်တာကိုပါ။

Sometimes it mattered more when it was actually timed.

တစ်ခါတစ်လေ တကယ့် အချိန်ကိုက် သွားတဲ့အခါ ပိုအရေးပါပါတယ်။

The last two, business model and funding, made sense to me actually.

နောက်ဆုံး စီးပွားရေးပုံစံနဲ့ ထောက်ပံ့ ခြင်းက ကျွန်တော့ကို သိစေခဲ့တယ်။

I think business model makes sense to be that low

စီးပွားရေးပုံစံက ဒီလောက် နိမ့်သင့်တယ် ထင်မိစေတဲ့

because you can start out without a business model

အကြောင်းက စီးပွားရေးပုံစံ မပါပဲနဲ့ စတင်နိုင်ပြီး

and add one later if your customers are demanding what you're creating.

ကိုယ်ဖန်တီးတာ ဖောက်သည်တွေ တောင်းဆိုရင် နောက်မှ တစ်ခု ထပ်ဖြည့်နိုင်တာပါ။

And funding, I think as well,

ထောက်ပံ့မှုကိုလည်း ထင်မိတာက

if you're underfunded at first but you're gaining traction,

ကိုယ်ဟာ အစမှာ ငွေကြေးမလောက် ပေမဲ့ ခြေကုပ်ရနေရင်

especially in today's age,

အထူးသဖြင့် ဒီနေ့ခေတ်မှာ

it's very, very easy to get intense funding.

ကြီးမားတဲ့ ထောက်ပံ့မှုရဖို့ သိပ်လွယ်ပါတယ်။

So now let me give you some specific examples about each of these.

အခုတော့ ဒါတွေအကြောင်း တိကျတဲ့ နမူနာတစ်ချို့ ပေးပါရစေ။

So take a wild success like Airbnb that everybody knows about.

ဒီတော့ လူတိုင်းသိတဲ့ Airbnb ရဲ့ သောက်သောက်လဲ အောင်မြင်မှုပါ။

Well, that company was famously passed on by many smart investors

ဒီကုမ္ပဏီက မြှုပ်နှံသူများစွာရဲ့ အထင်ကရ ပန်းပေးတာခံရတယ်။

because people thought,

အကြောင်းက လူတွေတွေးတာက

"No one's going to rent out a space in their home to a stranger."

"ဘယ်သူမှ သူတို့အိမ်က နေရာကို သူစိမ်းကို ပေးငှားမှာ မဟုတ်ဘူး။"

Of course, people proved that wrong.

တကယ်တမ်းက လူတေွ မှားသွားခဲ့တယ်။

But one of the reasons it succeeded,

ဒါပေမဲ့ အောင်မြင်တဲ့ အကြောင်းတစ်ခုက

aside from a good business model, a good idea, great execution,

စီးပွားရေးပုံစံ၊ စိတ်ကူးကောင်း၊ ထူးကဲတဲ့ ပြီးမြောက်မှုမှအပ

is the timing.

ချိန်ကိုက်မှုပါ

That company came out right during the height of the recession

ဒီကုမ္ပဏီက စီးပွားရေးကျဆင်းမှု အထွတ် အထိတ်အတွင်း ပေါ်လာခဲ့တယ်။

when people really needed extra money,

လူတွေ တကယ်ကို ငွေပိုလိုတဲ့အချိန်နဲ့

and that maybe helped people overcome

ဒါက သူတို့အိမ်ကို သူစိမ်းကိုငှားဖို့

their objection to renting out their own home to a stranger.

​ကန့်ကွက်တာကို ကျော်လွားဖို့ ကူညီလောက်တဲ့ အချိန်ပါ။

Same thing with Uber.

Uber လည်း အလားတူပါပဲ။

Uber came out,

မယုံနိုင်တဲ့ ကုမ္ပဏီ၊

incredible company, incredible business model,

စီးပွားရေးပုံစံ၊ ထူးကဲတဲ့ ပြီးမြောက်မှုနဲ့ပါ

great execution, too.

Uber ပေါ်လာခဲ့တယ်။

But the timing was so perfect

ဒါပေမဲ့ ချိန်ကိုက်မှုက စနစ်ထဲ

for their need to get drivers into the system.

ယာဉ်မောင်းတွေရောက်ဖို့ လိုတာအတွက် ကွက်တိပါ။

Drivers were looking for extra money; it was very, very important.

ယာဉ်မောင်းတွေဟာ ငွေပိုရှာနေတာ၊ ဒါက သိပ်ကို အရေးကြီးပါတယ်။

Some of our early successes, Citysearch, came out when people needed web pages.

အစောပိုင်း အောင်မြင်မှုတွေ Citysearch က web page တွေလိုချိန်မှာ ပေါ်လာတယ်။

GoTo.com, which we announced actually at TED in 1998,

ကျွန်တော်တို့ ၁၉၉၈ TED မှာ ကြေညာခဲ့တဲ့ GoTo.com ဟာ

was when companies were looking for cost-effective ways to get traffic.

ယာဉ်ကြောရဖို့ ကုမ္ပဏီတွေ တွက်ခြေကိုက်တဲ့ နည်းတွေ ရှာနေချိန်မှာပါ။

We thought the idea was so great,

စိတ်ကူးက အတော်ကောင်းတယ်လို့

but actually, the timing was probably maybe more important.

ထင်ခဲ့ပေမဲ့ တကယ်က ချိန်ကိုက်မှုက ပိုပြီး အရေးပါလောက်တယ်။

And then some of our failures.

နောက် ကျရှုံးမှုတစ်ချို့ပေါ့။

We started a company called Z.com, it was an online entertainment company.

Z.com ဆိုတဲ့ အွန်လိုင်း ဖျော်ဖြေမှု ကုမ္ပဏီတစ်ခု စတင်ခဲ့တယ်။

We were so excited about it --

အတော့ကို စိတ်လှုပ်ရှားခဲ့တယ်။

we raised enough money, we had a great business model,

ငွေအလုံအလောက် မ တည်တယ်၊ စီးပွားရေးပုံစံကောင်း ရှိတယ်။

we even signed incredibly great Hollywood talent to join the company.

မယုံနိုင်အောင် ထူးတဲ့ Hollywood ပါရမီရှင်နဲ့တောင် လက်မှတ်ထိုးခဲ့တယ်။

But broadband penetration was too low in 1999-2000.

ဒါပေမဲ့ လိုင်းဆွဲအားက ၁၉၉၉-၂၀၀၀ မှာ နိမ့်လွန်းတယ်။

It was too hard to watch video content online,

ဗီဒီယိုကို အွန်လိုင်းက ကြည့်ဖို့ ခက်လွန်းတယ်။

you had to put codecs in your browser and do all this stuff,

ကိုယ့် ရှာဖွေရေးကိရိယာမှာ Codec တွေ ဘာတွေ ထည့်ရတော့

and the company eventually went out of business in 2003.

နောက်ဆုံး ၂၀၀၃ မှာ ကုမ္ပဏီဟာ လုပ်ငန်းမှ ထွက်လိုက်ရတယ်။

Just two years later,

နောက် နှစ်နှစ်အကြာမှာပဲ

when the codec problem was solved by Adobe Flash

codec ပြဿနာကို Adobe Flash ကဖြေရှင်းခဲ့ပြီး

and when broadband penetration crossed 50 percent in America,

လိုင်းဆွဲအားက အမေရိကမှာ ၅၀% ကျော် ရှိလာတယ်။

YouTube was perfectly timed.

YouTube က ကွက်တိ အချိန်ကိုက်ပါပဲ။

Great idea, but unbelievable timing.

စိတ်ကူးကောင်း၊ အံ့ဖွယ် ချိန်ကိုက်မှု

In fact, YouTube didn't even have a business model when it first started.

တကယ်က ပထမ စတုန်းက YouTube မှာ စီးပွားရေးပုံစံတောင် မရှိခဲ့ဘူး။

It wasn't even certain that that would work out.

အလုပ်ဖြစ်မယ်လို့တောင် မသေချာခဲ့ဘူးလေ။

But that was beautifully, beautifully timed.

ဒါပေမဲ့ လှလှပပကို အချိန်ကိုက်ခဲ့တာပါ။

So what I would say, in summary,

ဒီတော့ အနှစ်ချုပ်အနေနဲ့ ပြောမှာက

is execution definitely matters a lot.

အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်မှုဟာ တကယ့်ကို အများကြီး အရေးပါပါတယ်။

The idea matters a lot.

စိတ်ကူးက အတော် အရေးပါတယ်။

But timing might matter even more.

ချိန်ကိုက်ခြင်းက ပိုအရေးပါလောက်တယ်။

And the best way to really assess timing

ချိန်ကိုက်ခြင်းကို အကဲဖြတ်ဖို့ အကောင်းဆုံး

is to really look at whether consumers are really ready

နည်းလမ်းက စားသုံးသူတွေဟာ ကိုယ် ပေးတာတွေအတွက် တကယ်

for what you have to offer them.

အဆင်သင့် ဖြစ်၊မဖြစ် ကြည့်ဖို့ပါ။

And to be really, really honest about it,

ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး တကယ် ရိုးသားဖို့၊

not be in denial about any results that you see,

ကိုယ်မြင်တဲ့ ရလဒ်တွေကို မငြင်းဖို့ပါ။

because if you have something you love, you want to push it forward,

အကြောင်းက ကိုယ်နှစ်သက်တာတစ်ခုခု ရှိရင် ဒါကို ရှေ့တန်းတင်ချင်ပေမဲ့

but you have to be very, very honest about that factor on timing.

အချိန်ကိုက်ခြင်းက အကြောင်းခံမှာ တကယ် ရိုးသားဖို့လိုတာကြောင့်ပါ။

As I said earlier,

စောစောက ပြောသလို

I think startups can change the world and make the world a better place.

လုပ်ငန်းသစ်တွေက ကမ္ဘာကို ပြောင်းလဲ၊ ပိုကောင်းအောင် လုပ်နိုင်တယ် ထင်တယ်။

I hope some of these insights

မျှော်လင့်တာက ဒီအမြင်တွေက

can maybe help you have a slightly higher success ratio,

နည်းနည်းပိုမြင့်တဲ့ အောင်မြင်မှုရဖို့ ကူညီနိင်ကာ

and thus make something great come to the world

အခြားနည်းနဲ့ ဘယ်လိုမှ ဖြစ်မလာနိုင်ခဲ့တဲ့

that wouldn't have happened otherwise.

ကြီးမားတာကို ကမ္ဘာမှာ လုပ်ပေးခဲ့တာပါ။

Thank you very much, you've been a great audience.

ကျေးဇူး အရမ်းတင်ပါတယ်၊ ကြီးကျယ်တဲ့ ပရိတ်သတ်ပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)