On being wrong | Kathryn Schulz

Translator: Dita Bytyci Reviewer: Helena Bedalli

So it's 1995,

Është viti 1995,

I'm in college,

unë jam në kolegj,

and a friend and I go on a road trip

dhe bashkë me një mike shkojmë në një udhëtim

from Providence, Rhode Island

nga Providence, Rhode Island

to Portland, Oregon.

në Portland, Oregon.

And you know, we're young and unemployed,

Dhe e dini, ne jemi të reja dhe të papuna,

so we do the whole thing on back roads

dhe gjithë këtë udhëtim e bëjmë mespërmes

through state parks

parqeve shtetërore

and national forests --

dhe pyjeve nacionale --

basically the longest route we can possibly take.

faktikisht bëjmë rrugën më të gjatë që mund ta merrnim.

And somewhere in the middle of South Dakota,

Dhe diku në mes të South Dakota,

I turn to my friend

kthehem nga shoqja ime

and I ask her a question

dhe i bëj një pyetje

that's been bothering me

që po më bezdiste

for 2,000 miles.

për 2000 milje (3219 km).

"What's up with the Chinese character I keep seeing by the side of the road?"

"Si është puna me këtë shenjën kineze që vazhdoj ta shoh matanë rrugës?"

My friend looks at me totally blankly.

Mikja ime më jep një vështrim krejtësisht të zbrazët.

There's actually a gentleman in the front row

Një zotëri në rradhën e parë

who's doing a perfect imitation of her look.

po bën një imitim perfekt të shikimit të saj.

(Laughter)

(Të qeshura)

And I'm like, "You know,

Dhe unë i them, "E di,

all the signs we keep seeing

të gjitha këto shenja që vazhdimisht po i shohim

with the Chinese character on them."

me symbol karakter kinez në to."

She just stares at me for a few moments,

Ajo vetëm më shikon për disa momente,

and then she cracks up,

dhe pastaj ia plas të qeshurës

because she figures out what I'm talking about.

sepse e kupton se për çfarë po flisja.

And what I'm talking about is this.

Dhe për çfarë e kam fjalën është kjo.

(Laughter)

(Të qeshura)

Right, the famous Chinese character for picnic area.

Simboli i famshmëm kinez për zona pikniku.

(Laughter)

(Të qeshura)

I've spent the last five years of my life

Kam kaluar pesë vitet e fundit të jetës sime

thinking about situations

duke menduar për situata

exactly like this --

pikërisht si kjo --

why we sometimes misunderstand

pse ne ndonjëherë keqkuptojmë

the signs around us,

shenjat rreth nesh,

and how we behave when that happens,

dhe si sillemi kur ndodh kjo,

and what all of this can tell us about human nature.

dhe çfarë e gjithë kjo na tregon për natyrën njerëzore.

In other words, as you heard Chris say,

Me fjalë të tjera, siç e dëgjuat Chris duke thënë,

I've spent the last five years

kam kaluar pesë vitet e fundit

thinking about being wrong.

duke menduar për të qenit gabim.

This might strike you as a strange career move,

Kjo mund t’ju duket si një vendim i çuditshëm për karrierë,

but it actually has one great advantage:

por kjo në fakt ka një avantazh të madh:

no job competition.

nuk ka konkurrencë të punës.

(Laughter)

(Të qeshura)

In fact, most of us do everything we can

Faktikisht, shumica prej nesh bëjmë gjithçka

to avoid thinking about being wrong,

që të mos mendojmë se jemi gabim,

or at least to avoid thinking about the possibility

ose të paktën shmangim të menduarit

that we ourselves are wrong.

se mund të jemi gabim.

We get it in the abstract.

Ne e marrim këtë në mënyrë abstrakte.

We all know everybody in this room makes mistakes.

Të gjithë e dimë se të gjithë në këtë dhomë bëjnë gabime.

The human species, in general, is fallible -- okay fine.

Qeniet njerëzore, në përgjithësi, janë të gabueshme - në rregull.

But when it comes down to me, right now,

Por tani kur vjen puna tek unë,

to all the beliefs I hold,

për të gjitha besimet që kam,

here in the present tense,

këtu në kohën e tashme,

suddenly all of this abstract appreciation of fallibility

papritmas i gjithë ky vlerësim abstrakt i të qënit gabim

goes out the window --

del nga dritarja --

and I can't actually think of anything I'm wrong about.

dhe mua nuk më kujtohet asgjë për të cilën jam gabim.

And the thing is, the present tense is where we live.

Dhe ideja është që, koha e tashme është ku ne jetojmë.

We go to meetings in the present tense;

Ne shkojmë në takime në kohën e tashme;

we go on family vacations in the present tense;

ne shkojmë për pushime me familjen në kohën e tashme;

we go to the polls and vote in the present tense.

ne dalim në votime dhe votojnë në kohën e tashme.

So effectively, we all kind of wind up traveling through life,

Dhe kështu ne përfundojmë duke udhëtuar nëpër jetë,

trapped in this little bubble

të bllokuar në një fluskë të vogël

of feeling very right about everything.

duke u ndjerë se kemi të drejtë për çdo gjë.

I think this is a problem.

Unë mendoj se ky është një problem.

I think it's a problem for each of us as individuals,

Mendoj se ky është problem për secilin nga ne si individë,

in our personal and professional lives,

në jetën tonë personale dhe profesionale,

and I think it's a problem for all of us collectively as a culture.

dhe mendoj se është një problem për të gjithë ne së bashku si një kulturë.

So what I want to do today

Dhe ajo çfarë dua të bëj sot

is, first of all, talk about why we get stuck

është, para së gjithash, të flas se pse ne mbërthehemi

inside this feeling of being right.

brenda ndjenjës se ne kemi të drejtë.

And second, why it's such a problem.

Dhe së dyti, pse ky është një problem.

And finally, I want to convince you

Dhe së fundi, dua t’ju bind

that it is possible

se është e mundur

to step outside of that feeling

që të bësh një hap jashtë asaj ndjenje,

and that if you can do so,

dhe se, në qoftë se ju mund ta bëni këtë,

it is the single greatest

është hapi i vetëm

moral, intellectual and creative leap you can make.

më moral, intelektual dhe më kreativ që ju mund të bëni.

So why do we get stuck

Pra, përse mbërthehemi

in this feeling of being right?

në ndjenjën se ne kemi të drejtë?

One reason, actually, has to do with a feeling of being wrong.

Një arsye në fakt ka të bëjë me ndjenjën e të qenit gabim.

So let me ask you guys something --

Më lejoni të kërkoj diçka nga ju --

or actually, let me ask you guys something, because you're right here:

ose në fakt, më lejoni t’ju pyes diçka pasi ju jeni këtu:

How does it feel -- emotionally --

Si ju bën të ndiheni -- emocionalisht --

how does it feel to be wrong?

si ndiheni kur jeni gabim?

Dreadful. Thumbs down.

E tmerrshme. Humbje.

Embarrassing. Okay, wonderful, great.

E turpshme. Në rregull, mirë.

Dreadful, thumbs down, embarrassing --

E tmerrshme, humbje, e turpshme --

thank you, these are great answers,

faleminderit, këto janë përgjigje shumë të mira,

but they're answers to a different question.

por janë përgjigje për një pyetje tjetër.

You guys are answering the question:

Ju iu përgjigjët pyetjes:

How does it feel to realize you're wrong?

Si ndiheni kur e kuptoni se keni gabuar?

(Laughter)

(Të qeshura)

Realizing you're wrong can feel like all of that and a lot of other things, right?

Ta kuptoni se keni gabuar mund t’ju bëjë të ndjeni të gjitha këto e edhe më shumë, apo jo?

I mean it can be devastating, it can be revelatory,

Mund të jetë shpirtërisht shkatërruese, mund të jetë demaskuese,

it can actually be quite funny,

mund të jetë edhe qesharake,

like my stupid Chinese character mistake.

si gabimi im për simbolin kinez.

But just being wrong

Por, vetëm të jesh gabim

doesn't feel like anything.

nuk ju bën të ndjeni asgjë.

I'll give you an analogy.

Do t’ua jap një analogji.

Do you remember that Loony Tunes cartoon

A ju kujtohet filmi vizatimor Loony Tunes

where there's this pathetic coyote

ku një kojotë patetike

who's always chasing and never catching a roadrunner?

është gjithmonë në ndjekje të shpendit kalifornian (roadrunner) dhe asnjëherë nuk arrrin ta kapi?

In pretty much every episode of this cartoon,

Gati në të gjitha episodet e këtij filmi vizatimor,

there's a moment where the coyote is chasing the roadrunner

ka një moment ku kojota e ndjek shpendin,

and the roadrunner runs off a cliff,

i cili hidhet nga një lartësi,

which is fine -- he's a bird, he can fly.

gjë që është në rregull sepse ai është zog dhe mund të fluturojë.

But the thing is, the coyote runs off the cliff right after him.

Por, kojota vrapon pas tij dhe po ashtu hidhet nga lartësia.

And what's funny --

Dhe çfarë është qesharake --

at least if you're six years old --

të paktën kur je gjashtë vjeç --

is that the coyote's totally fine too.

është se kojota është në rregull me këtë.

He just keeps running --

Ai vazhdon të vrapojë --

right up until the moment that he looks down

deri në momentin kur shikon poshtë

and realizes that he's in mid-air.

dhe kupton se është në mes të ajrit.

That's when he falls.

Dhe pastaj ai bie.

When we're wrong about something --

Kur jemi gabim për diçka --

not when we realize it, but before that --

por jo kur e kuptojmë atë, por para se ta kuptojmë --

we're like that coyote

ne jemi sikur ajo kojota

after he's gone off the cliff and before he looks down.

pasi është hedhur nga lartësia dhe para se të shikonte poshtë.

You know, we're already wrong,

Ju e dini, tashmë kemi gabuar,

we're already in trouble,

tashmë jemi në telashe

but we feel like we're on solid ground.

por ndjehemi sikur jemi në tokë të fortë.

So I should actually correct something I said a moment ago.

Kështu që unë realisht duhet të korrektoj diçka që e thashë më parë.

It does feel like something to be wrong;

Të jesh gabim të bën të ndjesh diçka;

it feels like being right.

të bën të ndjesh se ke të drejtë.

(Laughter)

(Të qeshura)

So this is one reason, a structural reason,

Pra, kjo është një arsye, një arsye strukturore,

why we get stuck inside this feeling of rightness.

pse ne mbërthehemi brenda ndjenjës se kemi të drejtë.

I call this error blindness.

Unë e quaj këtë verbim error.

Most of the time,

Shumicën e herëve,

we don't have any kind of internal cue

ne nuk ndjejmë asnjë zë të brendshëm

to let us know that we're wrong about something,

që na tregon se jemi gabim për diçka,

until it's too late.

deri sa është tepër vonë.

But there's a second reason that we get stuck inside this feeling as well --

Por ka një arsye të dytë përse ne mbërthehemi brenda kësaj ndjenje --

and this one is cultural.

dhe kjo është kulturore.

Think back for a moment to elementary school.

Kujtoni kohën e shkollës fillore.

You're sitting there in class,

Jeni të ulur në klasë,

and your teacher is handing back quiz papers,

dhe mësuesi ua kthen provimet,

and one of them looks like this.

dhe një prej tyre duket si kjo.

This is not mine, by the way.

Por kjo nuk është e imja.

(Laughter)

(Të qeshura)

So there you are in grade school,

Ja ku jeni në shkollë fillore,

and you know exactly what to think

dhe e dini saktësisht çfarë të mendoni

about the kid who got this paper.

për fëmijën i cili mori këtë kuiz.

It's the dumb kid, the troublemaker,

Është një fëmijë i paaftë, ngatërrestar,

the one who never does his homework.

i vetmi që kurrë nuk bën detyrat e shtëpisë.

So by the time you are nine years old,

Kështu që derisa bëheni nëntë vjeç,

you've already learned, first of all,

ju keni mësuar, para së gjithash,

that people who get stuff wrong

se njerëzit që gabojnë

are lazy, irresponsible dimwits --

janë dembelë, budallenjë të papërgjegjshëm --

and second of all,

dhe të së dyti,

that the way to succeed in life

të kesh sukses në jetë

is to never make any mistakes.

do të thotë të mos gabosh kurrë.

We learn these really bad lessons really well.

Ne i mësojmë këto mësime të këqija shumë mirë.

And a lot of us --

Dhe shumë prej nesh --

and I suspect, especially a lot of us in this room --

dhe dyshoj, sidomos shumë prej nesh në këtë sallë --

deal with them by just becoming

kanë të bëjnë me këto duke u bërë

perfect little A students,

nxënës të vegjël perfektë,

perfectionists, over-achievers.

perfeksionistë, super të suksesshëm.

Right,

Apo jo,

Mr. CFO, astrophysicist, ultra-marathoner?

z. CFO, astrofizikant, ultra-maratonist?

(Laughter)

(Të qeshura)

You're all CFO, astrophysicists, ultra-marathoners, it turns out.

Si duket ju të gjithë jeni CFO, astrofizikantë, ultra-maratonistë.

Okay, so fine.

Mirë, në rregull.

Except that then we freak out

Përveç se atëherë ne na kap paniku

at the possibility that we've gotten something wrong.

nga mundësia që kemi gabuar diku.

Because according to this,

Sepse sipas kësaj,

getting something wrong

të gabojmë diku

means there's something wrong with us.

tregon se diçka nuk është në rregull me ne.

So we just insist that we're right,

Kështu ne insistojmë se kemi të drejtë,

because it makes us feel smart and responsible

sepse na bën të ndihemi të mençur dhe të përgjegjshëm

and virtuous and safe.

dhe të sinqertë dhe të sigurtë.

So let me tell you a story.

Më lejoni t'ju tregoj një histori.

A couple of years ago,

Nja dy vjet më parë,

a woman comes into Beth Israel Deaconess Medical Center for a surgery.

një grua vjen në qendrën mjekësore Beth Izrael Deaconess për një operacion kirurgjikal.

Beth Israel's in Boston.

Beth Izrael është në Boston.

It's the teaching hospital for Harvard --

Ky është një spital për mësimdhënie për Harvardin --

one of the best hospitals in the country.

një nga spitalet më të mira në vend.

So this woman comes in and she's taken into the operating room.

Pra kjo grua pranohet në spital dhe dërgonet në dhomën për operim.

She's anesthetized, the surgeon does his thing --

I japin anestezine, kirurgu e operon --

stitches her back up, sends her out to the recovery room.

pastaj e qep përsëri dhe e dërgon në dhomë.

Everything seems to have gone fine.

Çdo gjë duket se kishte shkuar mirë.

And she wakes up, and she looks down at herself,

Dhe ajo zgjohet, dhe shikon poshtë vetes,

and she says, "Why is the wrong side of my body in bandages?"

dhe thotë: "Pse është me fasho ana e gabuar e trupit tim ?"

Well the wrong side of her body is in bandages

Ana e gabuar e trupit të saj ishte me fasho

because the surgeon has performed a major operation

sepse kirurgu kishte kryer një operacion të rëndësishëm

on her left leg instead of her right one.

në këmbën e saj të majtë në vend të këmbës së djathtë.

When the vice president for health care quality at Beth Israel

Kur nën-presidenti për cilësine e kujdesit shëndetësor në Beth Izrael

spoke about this incident,

foli në lidhje me këtë incident,

he said something very interesting.

ai tha diçka shumë interesante.

He said, "For whatever reason,

Ai tha, "Për çfarëdo arsye,

the surgeon simply felt

kirurgu thjesht mendonte

that he was on the correct side of the patient."

se ai ishte në anën e duhur të pacientit."

(Laughter)

(Të qeshura)

The point of this story

Qëllimi i kësaj historie

is that trusting too much in the feeling

është se të kesh shumë besim në ndjenjën

of being on the correct side of anything

se ke të drejtë për cfarëdo,

can be very dangerous.

mund të jetë shumë e rrezikshme.

This internal sense of rightness

Kjo ndjenjë e brendshme se kemi të drejtë

that we all experience so often

dhe që e ndjejmë aq shpesh

is not a reliable guide

nuk është një udhëzues i besueshëm

to what is actually going on in the external world.

për realitetin e botës së jashtme.

And when we act like it is,

Dhe, kur ne veprojmë sikurse është,

and we stop entertaining the possibility that we could be wrong,

dhe nuk mendojmë se jemi gabim,

well that's when we end up doing things

atëherë përfundojmë duke bërë gjëra

like dumping 200 million gallons of oil into the Gulf of Mexico,

të tilla si hedhja e 200 milionë gallonëve (757 milionë litra) naftë në Gjirin e Meksikës,

or torpedoing the global economy.

ose shkatërrimi i ekonomisë globale.

So this is a huge practical problem.

Pra, ky është një problem i madh praktik.

But it's also a huge social problem.

Por është gjithashtu një problem i madh social.

Think for a moment about what it means to feel right.

Mendoni për një moment se çfarë do të thotë të ndjesh se ke të drejtë.

It means that you think that your beliefs

Kjo do të thotë që mendoni se besimet tuaja

just perfectly reflect reality.

në mënyrë të përkryer pasqyrojnë realitetin.

And when you feel that way,

Dhe kur ju ndjeheni ashtu,

you've got a problem to solve,

atëherë keni një problem për të zgjidhur,

which is, how are you going to explain

që është, se si do t’ia sqarosh

all of those people who disagree with you?

këtë të gjithë njerëzve që nuk pajtohen me ty?

It turns out, most of us explain those people the same way,

Rezulton, se shumica prej nesh ua sqarojmë në të njëjtën mënyrë,

by resorting to a series of unfortunate assumptions.

duke përdorur një seri supozimesh jo të mira.

The first thing we usually do when someone disagrees with us

Gjëja e parë që ne zakonisht bëjmë kur dikush nuk pajtohet me ne

is we just assume they're ignorant.

është të supozojmë se ata janë thjeshtë injorantë.

They don't have access to the same information that we do,

Ata nuk kanë qasje në informatat e njëjta që kemi ne,

and when we generously share that information with them,

dhe në momentin kur ne e ndajmë këtë informacion me ta,

they're going to see the light and come on over to our team.

ata do ta shohin dritën dhe do t’i bashkangjiiten grupit tonë.

When that doesn't work,

Kur kjo nuk funksionon,

when it turns out those people have all the same facts that we do

dhe del se ata njerëz kanë të gjitha faktet e njëjta që kemi ne,

and they still disagree with us,

dhe prapë nuk pajtohen me ne,

then we move on to a second assumption,

atëherë ne kalojnë tek supozimi i dytë,

which is that they're idiots.

që është se ata janë idiotë.

(Laughter)

(Të qeshura)

They have all the right pieces of the puzzle,

Ata kanë të gjitha pjesët e duhura të enigmës,

and they are too moronic to put them together correctly.

dhe janë shumë budallenj për t’i bashkuar si duhet.

And when that doesn't work,

Dhe kur kjo nuk funksionon,

when it turns out that people who disagree with us

kur del se njerëzit të cilët nuk pajtohen me ne

have all the same facts we do

kanë të gjitha faktet që kemi edhe ne,

and are actually pretty smart,

dhe janë mjaft të zgjuar,

then we move on to a third assumption:

atëherë ne kalojmë tek supozimi i tretë:

they know the truth,

ata e dinë të vërtetën,

and they are deliberately distorting it

dhe me qëllim po e ndryshojnë atë

for their own malevolent purposes.

për qëllimet e tyre keqdashëse.

So this is a catastrophe.

Dhe, kjo është një katastrofë.

This attachment to our own rightness

Kjo që ia bashkojmë ndjenjës tonë se kemi të drejtë

keeps us from preventing mistakes

na stopon të parandalojmë gabimet

when we absolutely need to

kur absolutisht kemi nevojë

and causes us to treat each other terribly.

dhe kjo na bën ta trajtojmë njëri-tjetrin shumë keq.

But to me, what's most baffling

Por për mua, çfarë është më së shumti enigmatike

and most tragic about this

dhe tragjike në lidhje me këtë,

is that it misses the whole point of being human.

është se kjo nuk është ajo çfarë na bën njerëz.

It's like we want to imagine

Është sikurse ne duam të imagjinojmë

that our minds are just these perfectly translucent windows

se mendjet tona janë dritare të përkryera të tejdukshme

and we just gaze out of them

dhe ne vetëm hedhim shikimin jashtë

and describe the world as it unfolds.

dhe mund ta përshkruajmë botën gjersa shpaloset para nesh.

And we want everybody else to gaze out of the same window

Dhe ne duam që të gjithë të tjerët të shikojnë nga e njejta dritare

and see the exact same thing.

dhe të shohin të njëjtën gjë.

That is not true,

Kjo nuk është e vërtetë,

and if it were, life would be incredibly boring.

dhe nëse do të ishte, jeta do të jetë shumë e mërzitshme.

The miracle of your mind

Mrekullia e mendjes tënde

isn't that you can see the world as it is.

nuk është se mund ta shohësh botën ashtu siç është.

It's that you can see the world as it isn't.

Është se mund ta shohësh botën ashtu siç nuk është.

We can remember the past,

Ne mund ta kujtojmë të kaluarën,

and we can think about the future,

dhe mund të mendojmë për të ardhmen,

and we can imagine what it's like

dhe mund ta imagjinojmë se si është

to be some other person in some other place.

të jesh një person tjetër në një vend tjetër.

And we all do this a little differently,

Dhe ne të gjithë e bëjmë këtë në mënyra pak të ndryshme,

which is why we can all look up at the same night sky

e cila është edhe arsyeja pse ne të gjithë mund të shikojmë qiellin e njejtë natën

and see this

dhe ta shohim këtë

and also this

edhe këtë

and also this.

e edhe këtë.

And yeah, it is also why we get things wrong.

Dhe po, është edhe arsyeja pse ne bëjmë gabime.

1,200 years before Descartes said his famous thing

1200 vjet para se Dekarti të thoshte të famshmen

about "I think therefore I am,"

“Unë mendoj, prandaj jam”,

this guy, St. Augustine, sat down

një njeri tjetër, Shën Augustini, u ul

and wrote "Fallor ergo sum" --

dhe shkroi "Fallor ergo sum” --

"I err therefore I am."

"Unë gaboj, prandaj jam."

Augustine understood

Augustini kishte kuptuar

that our capacity to screw up,

se kapaciteti ynë për të gabuar,

it's not some kind of embarrassing defect

nuk është ndonjë defekt i turpshëm

in the human system,

në sistemin e njerëzimit,

something we can eradicate or overcome.

diçka që ne mund ta mënjanojmë apo tejkalojmë.

It's totally fundamental to who we are.

Është krejtësisht thelbësore e asaj se kush jemi.

Because, unlike God,

Sepse, në dallim nga Zoti,

we don't really know what's going on out there.

ne vërtet nuk e dijmë se çfarë po ndodh rreth nesh

And unlike all of the other animals,

Dhe ndryshe nga të gjitha kafshët e tjera,

we are obsessed with trying to figure it out.

ne jemi të fiksuar pas përpjekjes për ta kuptuar atë.

To me, this obsession

Për mua, ky obsesion

is the source and root

është burimi dhe rrënja

of all of our productivity and creativity.

e gjithë produktivitetit dhe kreativitetit tonë.

Last year, for various reasons,

Vitin e kaluar, për arsye të ndryshme,

I found myself listening to a lot of episodes

kam dëgjuar shumë episode

of the Public Radio show This American Life.

në radion publike të emisionit Kjo Jetë Amerikane.

And so I'm listening and I'm listening,

Dhe kështu po dëgjoja dhe po dëgjoja,

and at some point, I start feeling

dhe në një moment, fillova të mendoj

like all the stories are about being wrong.

se të gjitha historitë kishin të bënin me të qenit gabim.

And my first thought was,

Dhe mendimi im i parë ishte,

"I've lost it.

"E kam humbur.

I've become the crazy wrongness lady.

Jam bërë një zonjë e çmendur e gabuar.

I just imagined it everywhere,"

Dhe po e imagjinoja kudo,"

which has happened.

që kishte ndodhur.

But a couple of months later,

Por disa muaj më vonë,

I actually had a chance to interview Ira Glass, who's the host of the show.

pata rastin ta intervistoja Ira Glass, prezentuesin e emisionit.

And I mentioned this to him,

Dhe ia përmenda këtë atij,

and he was like, "No actually, that's true.

dhe më tha, "Në të vërtetë, ashtu është.

In fact," he says,

Në fakt," thotë ai,

"as a staff, we joke

si staf, ne gjithmonë bëjmë shaka

that every single episode of our show

me atë se si çdo episod i këtij emisioni

has the same crypto-theme.

ka të njejtën tematikë.

And the crypto-theme is:

Dhe kjo tematikë është:

'I thought this one thing was going to happen

"kam menduar se do të ndodhte një gjë,

and something else happened instead.'

por ndodhi dicka tjetër."

And the thing is," says Ira Glass, "we need this.

Dhe puna është se," thotë Ira Glass, "ne kemi nevojë për këtë.

We need these moments

Ne kemi nevojë për këto momente

of surprise and reversal and wrongness

të papritura dhe ndryshime dhe gabime

to make these stories work."

në mënyrë që këto histori të kenë sukses.

And for the rest of us, audience members,

"Dhe për të gjithë ne të tjerët, pjesëtarë të audiencës,

as listeners, as readers,

si dëgjues, si lexues,

we eat this stuff up.

ne i pranojmë këto gjëra.

We love things like plot twists

Ne i duam historitë me komplote,

and red herrings and surprise endings.

dhelpëri, dhe mbarime befasuese.

When it comes to our stories,

Kur është fjala për historitë tona,

we love being wrong.

ne na pëlqen të jemi gabim.

But, you know, our stories are like this

Por, ju e dini, historitë tona janë si kjo

because our lives are like this.

për shkak se jetët tona janë si kjo.

We think this one thing is going to happen

Ne mendojmë se një gjë do të ndodhë

and something else happens instead.

por pastaj ndodh diçka tjetër.

George Bush thought he was going to invade Iraq,

George Bush mendonte se do ta pushtonte Irakun,

find a bunch of weapons of mass destruction,

do të gjente ca armë për shkatërrim masiv,

liberate the people and bring democracy to the Middle East.

do të çlironte popullatën dhe do të sillte demokracinë në Lindjen e Mesme.

And something else happened instead.

Dhe diçka tjetër ndodhi.

And Hosni Mubarak

Dhe Hosni Mubarak

thought he was going to be the dictator of Egypt for the rest of his life,

mendonte se do të ishte diktator i Egjiptit deri në fund të jetës së tij,

until he got too old or too sick

derisa do të plakej apo do të sëmurej

and could pass the reigns of power onto his son.

dhe ta do kalonte pushtetin tek djali i tij.

And something else happened instead.

Dhe diçka tjetër ndodhi.

And maybe you thought

Dhe ndoshta ju keni menduar

you were going to grow up and marry your high school sweetheart

se do të rriteni dhe do të martoheni me dashurinë e shkollës së mesme

and move back to your hometown and raise a bunch of kids together.

dhe do të ktheheni në vendin e lindjes për të rritur fëmijët tuaj së bashku.

And something else happened instead.

Dhe diçka tjetër ndodhi.

And I have to tell you

Dhe duhet t’ju them

that I thought I was writing an incredibly nerdy book

se unë mendova se po shkruaja një libër

about a subject everybody hates

me një temë të cilën të gjithë e urrejnë

for an audience that would never materialize.

dhe për një audiencë që kurrë nuk do të materializohej.

And something else happened instead.

Dhe diçka tjetër ndodhi.

(Laughter)

(Të qeshura)

I mean, this is life.

Dua të them, kjo është jeta.

For good and for ill,

Për të mirë dhe për keq,

we generate these incredible stories

ne gjenerojmë histori të jashtëzakonshme

about the world around us,

për botën rreth nesh,

and then the world turns around and astonishes us.

dhe pastaj bota kthehet dhe na mahnit.

No offense, but this entire conference

Pa ofendime, por e tërë kjo konferencë

is an unbelievable monument

është një monument i jashtëzakonshëm

to our capacity to get stuff wrong.

për kapacitetin tonë për të bërë gabime.

We just spent an entire week

Ne sapo kemi kaluar një javë të tërë

talking about innovations and advancements

duke folur për inovacione, avancime

and improvements,

dhe përmirësime,

but you know why we need all of those innovations

por a e dini përse kemi nevojë për të gjitha këto inovacione,

and advancements and improvements?

avancime, dhe përmirësime?

Because half the stuff

Sepse gjysma e gjërave

that's the most mind-boggling and world-altering --

që janë marramendëse dhe e ndryshojnë botën

TED 1998 --

TED 1998 --

eh.

eh

(Laughter)

(Të qeshura)

Didn't really work out that way, did it?

Nuk ndodhi ashtu siç ishte menduar, apo jo.

(Laughter)

(Të qeshura)

Where's my jet pack, Chris?

Ku është rraketa ime e nga rripi, Chris?

(Laughter)

(Të qeshura)

(Applause)

(Duartrokitje)

So here we are again.

Dhe ja ku jemi përsëri.

And that's how it goes.

Kjo është se si shkon.

We come up with another idea.

Ne vijmë me një ide tjetër.

We tell another story.

E tregojmë një histori tjetër.

We hold another conference.

E mbajmë një konferencë tjetër.

The theme of this one,

Tematika e kësaj,

as you guys have now heard seven million times,

siç e keni dëgjuar shtatë milion herë,

is the rediscovery of wonder.

është rizbulimi i një mrekullie.

And to me,

Dhe për mua,

if you really want to rediscover wonder,

në qoftë se ju vërtet doni të rizbuloni një mrekulli,

you need to step outside

ju duhet të bëni një hap jashtë

of that tiny, terrified space of rightness

asaj hapësire të vogël, të tmerrshme e të qenit githmonë drejtë,

and look around at each other

dhe të shikoni njëri-tjetrin

and look out at the vastness

dhe të shikoni pafundësinë,

and complexity and mystery

kompleksitetin dhe misterin

of the universe

e universit,

and be able to say,

dhe të jeni në gjendje të thoni,

"Wow, I don't know.

"Wow, nuk e di.

Maybe I'm wrong."

Ndoshta unë jam gabim."

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)

Thank you guys.

Ju faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)