On being wrong | Kathryn Schulz

Translator: Gohar Khachatryan Reviewer: Arpiné Grigoryan

So it's 1995,

1995 թ․-ին,

I'm in college,

ես սովորում էի համալսարանում,

and a friend and I go on a road trip

և իմ ընկերուհու հետ ճամփորդում էի

from Providence, Rhode Island

Պրովիդենս, Ռոդ Այլենդից դեպի

to Portland, Oregon.

Պորտլենդ, Օրեգոն։

And you know, we're young and unemployed,

Գիտեք, մենք երիտասարդ էինք ու գործազուրկ,

so we do the whole thing on back roads

այդ պատճառով ընտրել էինք ճանապարհ, որն անցնում էր

through state parks

նահանգային այգիների և

and national forests --

ազգային անտառների միջով,

basically the longest route we can possibly take.

կարճ ասած` ընտրել էինք հնարավոր ամենաերկար ճանապարհը։

And somewhere in the middle of South Dakota,

Հարավային Դակոտայում ինչ-որ տեղ,

I turn to my friend

ես շրջվում եմ դեպի իմ ընկերուհին,

and I ask her a question

և տալիս մի հարց,

that's been bothering me

որն ինձ տանջում էր

for 2,000 miles.

3000 կմ-ի ընթացքում։

"What's up with the Chinese character I keep seeing by the side of the road?"

«Ի՞նչ է նշանակում այդ չինական հիերոգլիֆը, որ անընդհատ տեսնում եմ ճանապարհին»։

My friend looks at me totally blankly.

Իմ ընկերուհին ապշած նայում է ինձ վրա։

There's actually a gentleman in the front row

Առաջին շարքում նստած պարոնը

who's doing a perfect imitation of her look.

կատարյալ ընդօրինակում է այդ հայացքը։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And I'm like, "You know,

Ես շարունակում եմ․ «Դե գիտես,

all the signs we keep seeing

բոլոր այն նշանները, որ մենք տեսնում ենք,

with the Chinese character on them."

որոնց վրա չինական հիերոգլիֆ է պատկերված»։

She just stares at me for a few moments,

Նա շարունակում է զարմացած նայել ինձ վրա մի քանի վայրկյան,

and then she cracks up,

և ապա սկսում է ծիծաղել,

because she figures out what I'm talking about.

քանի որ հասկանում է, թե ինչի մասին եմ խոսում։

And what I'm talking about is this.

Եվ ահա թե ինչի մասին էի ես խոսում։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Right, the famous Chinese character for picnic area.

Ահա, պիկնիկի տարածք խորհրդանշող հայտնի չինական հիերոգլիֆը։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

I've spent the last five years of my life

Ես անցկացրել եմ իմ կյանքի վերջին հինգ տարին,

thinking about situations

մտածելով այն իրավիճակների մասին,

exactly like this --

որոնք սրան շատ նման են․

why we sometimes misunderstand

թե ինչու ենք մենք երբեմն սխալ մեկնաբանում

the signs around us,

մեր շուրջն եղած նշանները,

and how we behave when that happens,

և ինչպես ենք մենք վարվում, երբ դա տեղի է ունենում,

and what all of this can tell us about human nature.

և ինչ է այդ ամենն ասում մեր մարդկային էության մասին։

In other words, as you heard Chris say,

Այլ կերպ ասած` ինչպես Քրիսն է ասում,

I've spent the last five years

ես անցկացրել եմ իմ վերջին հինգ տարին

thinking about being wrong.

սխալ լինելու մասին մտածելով։

This might strike you as a strange career move,

Դուք կարող եք զարմանալ, որ ես այսպիսի տարօրինակ կարիերայի ուղի եմ բռնել,

but it actually has one great advantage:

բայց իրականում ես մեծ առավելություն ունեմ՝

no job competition.

մրցակցության բացակայություն։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

In fact, most of us do everything we can

Իրականում, մեզանից շատերն ամեն բան անում են,

to avoid thinking about being wrong,

որպեսզի խուսափեն սխալ լինելու մասին մտածելուց,

or at least to avoid thinking about the possibility

կամ առնվազն խուսափեն այն մասին մտածելուց,

that we ourselves are wrong.

որ մենք ինքներս կարող է սխալ լինենք։

We get it in the abstract.

Տեսականորեն մենք շատ լավ դա հասկանում ենք։

We all know everybody in this room makes mistakes.

Մենք բոլորս գիտենք, որ այս սենյակում բոլորը սխալներ են գործում։

The human species, in general, is fallible -- okay fine.

Մարդկային տեսակը, ընդհանուր առմամբ, սխալվում է, դա նորմալ է։

But when it comes down to me, right now,

Բայց երբ հերթը հասնում է ինձ, հենց այս պահին,

to all the beliefs I hold,

բոլոր այն համոզմունքներին, որ ես ունեմ,

here in the present tense,

այստեղ ներկա ժամանակում,

suddenly all of this abstract appreciation of fallibility

տեսականորեն սխալ լինելու մասին հանկարծակիորեն

goes out the window --

հօդս են ցնդում,

and I can't actually think of anything I'm wrong about.

և ես չեմ կարող անգամ պատկերացնել մի բան, որի մասին սխալվում եմ։

And the thing is, the present tense is where we live.

Եվ ահա թե ինչում է խնդիրը, մենք բոլորս ապրում ենք ներկա ժամանակում։

We go to meetings in the present tense;

Մենք գնում ենք հանդիպումների ներկա ժամանակում,

we go on family vacations in the present tense;

մենք արձակուրդ ենք գնում ներկա ժամանակում,

we go to the polls and vote in the present tense.

մենք ընտրությունների ենք գնում և քվեարկում ներկա ժամանակում։

So effectively, we all kind of wind up traveling through life,

Փաստացիորեն, մենք բոլորս ապրում ենք մեր կյանքը,

trapped in this little bubble

պարփակված մեր սեփական իրավացիության

of feeling very right about everything.

մի փոքր փուչիկի մեջ։

I think this is a problem.

Կարծում եմ, որ դա խնդիր է։

I think it's a problem for each of us as individuals,

Կարծում եմ, որ դա խնդիր է մեզանից յուրաքանչյուրի համար, որպես անհատ,

in our personal and professional lives,

մեր անձնական և մասնագիտական կյանքում,

and I think it's a problem for all of us collectively as a culture.

ինչպես նաև մեզ բոլորիս համար, միասին վերցրած` որպես հասարակություն։

So what I want to do today

Այսպիսով, այսօր ես ուզում եմ,

is, first of all, talk about why we get stuck

նախ, խոսել այն մասին, թե ինչու ենք մենք պարփակված

inside this feeling of being right.

սեփական իրավացիության համոզմունքի մեջ։

And second, why it's such a problem.

Եվ ապա, թե ինչու է դա խնդիր հանդիսանում։

And finally, I want to convince you

Եվ վերջապես, ես ուզում եմ համոզել ձեզ,

that it is possible

որ միանգամայն հնարավոր է,

to step outside of that feeling

հաղթահարել այդ զգացմունքը,

and that if you can do so,

և եթե դուք կարողանաք անել դա,

it is the single greatest

դա կլինի ամենահիանալի,

moral, intellectual and creative leap you can make.

բարոյական, ինտելեկտուալ և ստեղծագործական քայլը, որը դուք կարող եք անել։

So why do we get stuck

Ինչու՞ ենք մենք պարփակված

in this feeling of being right?

սեփական իրավացիության զգացմունքի մեջ։

One reason, actually, has to do with a feeling of being wrong.

Պատճառներից մեկը կապ ունի սխալ լինելու զգացմունքների հետ։

So let me ask you guys something --

Թուլ տվեք մի բան հարցնել ձեզ,

or actually, let me ask you guys something, because you're right here:

կամ թույլ տվեք մի բան հարցնել ձեզ, քանի որ դուք հենց այստեղ եք։

How does it feel -- emotionally --

Ինչպե՞ս ես դուք ձեզ զգում

how does it feel to be wrong?

երբ սխալվում եք։

Dreadful. Thumbs down.

Ահավոր։ Շատ վատ։

Embarrassing. Okay, wonderful, great.

Շփոթված։ Լավ, հիանալի է։

Dreadful, thumbs down, embarrassing --

Սարսափելի, շատ վատ, շփոթված,

thank you, these are great answers,

շնորհակալ եմ, դրանք հրաշալի պատասխաններ են,

but they're answers to a different question.

բայց դրանց մեկ այլ հարցի պատասխաններ են։

You guys are answering the question:

Դուք պատասխանում եք հետևյալ հարցին․

How does it feel to realize you're wrong?

Ի՞նչ եք զգում, երբ գիտակցում եք, որ սխալ եք։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Realizing you're wrong can feel like all of that and a lot of other things, right?

Գիտակցումը, որ դուք սխալ եք, կարող է ձեզ ստիպել զգալ այդ ամենը և էլի ուրիշ բաներ էլ, ճի՞շտ է։

I mean it can be devastating, it can be revelatory,

Նկատի ունեմ, դա կարող է լինել կործանիչ, բացահայտման նման,

it can actually be quite funny,

այն կարող է իրականում զվարճալի լինել,

like my stupid Chinese character mistake.

ինչպես օրինակ չինական հիերոգլիֆի իմ հիմար սխալը։

But just being wrong

Բայց պարզապես սխալ լինելը

doesn't feel like anything.

որևէ զգացմունք չի առաջացնում։

I'll give you an analogy.

Ահա մի անալոգիա։

Do you remember that Loony Tunes cartoon

Հիշում եք Loony Tunes-ի այն մուլտֆիլմը,

where there's this pathetic coyote

որտեղ մի խեղճ դաշտագայլ

who's always chasing and never catching a roadrunner?

միշտ հետապանդում է բայց երբեք չի կարողանում հասնել մի թռչնակի։

In pretty much every episode of this cartoon,

Մուլտֆիլմի գրեթե բոլոր դրվագներում,

there's a moment where the coyote is chasing the roadrunner

մի պահ կա, երբ դաշտագայլը վազում է թռչունի հետևից,

and the roadrunner runs off a cliff,

և թռչունը վազում է ժայռից անդին,

which is fine -- he's a bird, he can fly.

ինչը նորմալ է, քանի որ նա թռչուն է և կարող է թռնել։

But the thing is, the coyote runs off the cliff right after him.

Բայց դաշտագայլը իր հետևից է վազում։

And what's funny --

Եվ ահա թե ինչն է զվարճալի,

at least if you're six years old --

համենայն դեպս երբ դուք վեց տարեկան եք,

is that the coyote's totally fine too.

որ դաշտագայլը նույնպես խնդիր չունի։

He just keeps running --

Նա շարունակում է վազել,

right up until the moment that he looks down

մինչ այն պահը, երբ ներքև է նայում

and realizes that he's in mid-air.

և գիտակցում է, որ օդում է գտնվում։

That's when he falls.

Հենց այդ ժամանակ էլ նա վայր է ընկնում։

When we're wrong about something --

Երբ մենք սխալվում ենք,

not when we realize it, but before that --

բայղ դեռ չենք գիտակցել դա,

we're like that coyote

մենք նման ենք այդ դաշտագայլին,

after he's gone off the cliff and before he looks down.

երբ նա վազում է օդում, բայց դեռ ներքև չի նայել։

You know, we're already wrong,

Մենք արդեն սխալվել ենք,

we're already in trouble,

մենք արդեն խնդիր ունենք,

but we feel like we're on solid ground.

բայց մենք զգում ենք կարծես ամեն բան լավ է։

So I should actually correct something I said a moment ago.

Բայց ես պետք է իրականում ուղղեմ իմ մի քիչ առաջ ասածը։

It does feel like something to be wrong;

Սխալ լինելը նման է մի բանի,

it feels like being right.

այն նման է իրավացի լինելուն։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So this is one reason, a structural reason,

Այսպիսով, դա մեկ պատճառ է, կառուցվածքային պատճառ,

why we get stuck inside this feeling of rightness.

որը ստիպում է մեզ պարփակված մնալ սեփական իրավացիության համոզմունքի մեջ։

I call this error blindness.

Ես անվանում եմ դա սխալների հանդեպ կուրություն։

Most of the time,

Դեպքերի մեծամասնությունում

we don't have any kind of internal cue

մենք չունենք որևէ ներքին ազդանշան,

to let us know that we're wrong about something,

որը կհուշի մեզ, որ մենք սխալվում ենք,

until it's too late.

քանի դեռ շատ ուշ չէ։

But there's a second reason that we get stuck inside this feeling as well --

Բայց կա նաև երկրորդ պատճառը, որը ստիպում է մեզ միշտ իրավացի գտնվելու համոզմունքն ունենալ,

and this one is cultural.

և այն վերաբերում է մեր հասարակության մշակույթին։

Think back for a moment to elementary school.

Հիշեք մի պահ ձեր դպրոցական տարիները։

You're sitting there in class,

Դուք նստած եք դասարանում,

and your teacher is handing back quiz papers,

և ձեր ուսուցիչը բաժանում է ստուգողական աշխատանքները,

and one of them looks like this.

և դրանցից մեկն այսպիսի տեսք ունի։

This is not mine, by the way.

Սա իմը չէ, ի դեպ։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So there you are in grade school,

Եվ ահա դուք դպրոցում եք,

and you know exactly what to think

և դուք հստակ գիտեք, թե ինչպիսի կարծիք կազմել

about the kid who got this paper.

այն երեխայի մասին, ով գրել է այդ ստուգողական աշխատանքը։

It's the dumb kid, the troublemaker,

Նա հիմար է, անախորժություններ է ստեղծում,

the one who never does his homework.

երբեք չի անում իր տնային աշխատանքը։

So by the time you are nine years old,

Եվ այդպես, մինչ դուք դառնում եք իննը տարեկան,

you've already learned, first of all,

դուք արդեն սովորրում եք, նախ,

that people who get stuff wrong

որ մարդիկ, ովքեր սխալներ են անում

are lazy, irresponsible dimwits --

ծույլ, անպատասխանատու հիմարներ են,

and second of all,

և երկրորդ,

that the way to succeed in life

որ կյանքում հաջողության հասնելու գրավականը

is to never make any mistakes.

սխալներից զերծ մնալն է։

We learn these really bad lessons really well.

Մենք շատ լավ սովորում ենք այդ վատ դասը։

And a lot of us --

Եվ մեզանից շատերը,

and I suspect, especially a lot of us in this room --

և ես կասկածում եմ, որ մեզանից շատերը, հատկապես այս սենյակում,

deal with them by just becoming

այդ դասից քաղում են այն միտքը, որ պետք է դառնալ

perfect little A students,

կատարյալ միայն հինգերով սովորող աշակերտ,

perfectionists, over-achievers.

պերֆեկցիոնիստ, գերազանցիկ։

Right,

Ճի՞շտ եմ ասում,

Mr. CFO, astrophysicist, ultra-marathoner?

պր․ Գլխավոր տնօրեն, աստրոֆիզիկ, մարաթոնային վազքի մասնակից։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

You're all CFO, astrophysicists, ultra-marathoners, it turns out.

Ինչպես պարզվում է, դուք բոլորդ գլխավոր տնօրեններ, աստրոֆիզիկներ և մարաթոնային վազքի մասնակիցներ եք։

Okay, so fine.

Շատ լավ։

Except that then we freak out

Բայց այդ դեպքում մենք սկսում ենք սարսափել

at the possibility that we've gotten something wrong.

նույնիսկ այն մտքից, որ ինչ-որ տեղ սխալվել ենք։

Because according to this,

Քանի որ, մենք գիտենք,

getting something wrong

որ սխալվելը

means there's something wrong with us.

նշանակում է, որ մեզ հետ ինչ-որ բան այն չէ։

So we just insist that we're right,

Այդպիսով, մենք պարզապես պնդում ենք, որ մենք ճիշտ ենք,

because it makes us feel smart and responsible

քանի որ դա նշանակում է, որ մենք խելացի ենք, պատասխանատու,

and virtuous and safe.

ողջախոհ և հուսալի։

So let me tell you a story.

Թույլ տվեք մի պատմություն պատմել։

A couple of years ago,

Մի քանի տարի առաջ,

a woman comes into Beth Israel Deaconess Medical Center for a surgery.

մի կին դիմեց Beth Israel Deaconess բժշկական կենտրոն` վիրահատության համար։

Beth Israel's in Boston.

Beth Israel-ը Բոստոնում է։

It's the teaching hospital for Harvard --

Այն Հարվարդի հիվանդանոցն է,

one of the best hospitals in the country.

երկրում ամենալավ հիվանդանոցներից մեկն է։

So this woman comes in and she's taken into the operating room.

Այսպիսով, այդ կնոջը վիրահատում են։

She's anesthetized, the surgeon does his thing --

Նրան անզգայացնում են, վիրաբույժը կատարում է իր աշխատանքը,

stitches her back up, sends her out to the recovery room.

դնում է կարերը և ուղարկում հիվանդին իր սենյակ՝ ապաքինման։

Everything seems to have gone fine.

Ամեն բան կարծես թե լավ է։

And she wakes up, and she looks down at herself,

Կինն արթնանում է, նայում է ինքն իրեն,

and she says, "Why is the wrong side of my body in bandages?"

և հարցնում․ «Ինչու՞ է իմ մարմնի սխալ կողմը վիրակապերի մեջ»։

Well the wrong side of her body is in bandages

Իսկ վիրակապված է նրա սխալ կողմն այն պատճառով,

because the surgeon has performed a major operation

որովհետև վիրաբույժը վիրահատել է

on her left leg instead of her right one.

նրա ձախ ոտքը, աջի փոխարեն։

When the vice president for health care quality at Beth Israel

Երբ հիվանդանոցի առողջապահության որակի փոխնախագահը

spoke about this incident,

պատահարի մասին ելույթ ունեցավ,

he said something very interesting.

նա ասաց մի շատ հետաքրքիր բան։

He said, "For whatever reason,

Նա ասաց․ «Ինչ-ինչ պատճառով,

the surgeon simply felt

վիրաբույժը համոզված է եղել,

that he was on the correct side of the patient."

որ նա հիվանդի ճիշտ կողմում է գտնվում»։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

The point of this story

Այս պատմությունը ցույց է տալիս,

is that trusting too much in the feeling

որ վստահելը մեր այն համոզմունքին,

of being on the correct side of anything

որ մենք ինչ-որ բանի ճիշտ կողմում ենք գտնվում,

can be very dangerous.

կարող է շատ վտանգավոր լինել։

This internal sense of rightness

Իրավացի լինելու ներքին համոզմունքը,

that we all experience so often

որ մենք բոլորս հաճախ ունենում ենք,

is not a reliable guide

վստահելի խորհրդատու չէ

to what is actually going on in the external world.

արտաքին աշխարհում կատարվող իրադարձությունների համար։

And when we act like it is,

Բայց մենք գործում ենք դրան հակառակ,

and we stop entertaining the possibility that we could be wrong,

և բացառում ենք այն հնարավորությունը, որ մենք կարող ենք սխալվել,

well that's when we end up doing things

և այդ ժամանակ կատարում ենք այնպիսի արարքներ, ինչպես օրինակ,

like dumping 200 million gallons of oil into the Gulf of Mexico,

Մեքսիկայի ծոց ավելի քան 750 միլիոն լիտր նավթ արտանետումը

or torpedoing the global economy.

կամ համաշխարհային տնտեսության ոչնչացումը։

So this is a huge practical problem.

Այսպիսով, սա հսկայական գործնական խնդիր է։

But it's also a huge social problem.

Բայց սա նաև հսկայական սոցիալական խնդիր է։

Think for a moment about what it means to feel right.

Մի պահ պատկերացրեք, թե ինչ է նշանակում միշտ իրավացի զգալ։

It means that you think that your beliefs

Դա նշանակում է, որ ըստ ձեզ, ձեր համոզմունքները

just perfectly reflect reality.

լիովին արտացոլում են իրականությունը։

And when you feel that way,

Եվ երբ դուք այդպես եք մտածում,

you've got a problem to solve,

խնդիր է առաջանում, այն է՝

which is, how are you going to explain

ինչպես կարող եք բացատրել այն փաստը,

all of those people who disagree with you?

որ որոշ մարդիկ չեն համաձայնվում ձեզ հետ։

It turns out, most of us explain those people the same way,

Պարզվում է, մեզանից շատերը բացատրում են դա նույն կերպ՝

by resorting to a series of unfortunate assumptions.

մի շարք չարաբաստիկ ենթադրություններ անելով։

The first thing we usually do when someone disagrees with us

Առաջին հերթին, երբ ինչ-որ մեկը հայտնում է իր անհամաձայնությունը,

is we just assume they're ignorant.

մենք պարզապես ենթադրում ենք, որ նա անտեղյակ է։

They don't have access to the same information that we do,

Նա չունի այն տեղեկատվությունը, որը մենք ունենք,

and when we generously share that information with them,

և երբ մենք տրամադրենք նրան այդ տեղեկատվությունը,

they're going to see the light and come on over to our team.

նա կտեսնի ճշմարտությունը և կմիանա մեր համախոհների բանակին։

When that doesn't work,

Երբ դա տեղի չի ունենում,

when it turns out those people have all the same facts that we do

երբ պարզվում է, որ մարդիկ ունեն նույն փաստերն ինչ մենք,

and they still disagree with us,

բայց միևնույն է տարբեր կարծիք ունեն,

then we move on to a second assumption,

մենք անում ենք մեր երկրորդ ենթադրությունը,

which is that they're idiots.

այն է՝ նրանք հիմար են։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

They have all the right pieces of the puzzle,

Նրանք ունեն ամբողջական պատկերն իրենց առաջ,

and they are too moronic to put them together correctly.

բայց չափազանց հիմար են, որպեսզի ճիշտ եզրակացություն անեն։

And when that doesn't work,

Երբ դա էլ տեղի չի ունենում,

when it turns out that people who disagree with us

երբ պարզվում է, որ մարդիկ, ովքեր համաձայն չեն մեզ հետ,

have all the same facts we do

ունեն նույն փաստերը ինչ մենք,

and are actually pretty smart,

և իրենք իրականում բավականին խելացի են,

then we move on to a third assumption:

մենք անում ենք մեր երրորդ ենթադրությունը․

they know the truth,

նրանք գիտեն ճշմարտությունը,

and they are deliberately distorting it

և նրանք դիտավորյալ խեղաթյուրում են այն

for their own malevolent purposes.

իրենց չարամիտ նպատակների համար։

So this is a catastrophe.

Այդպիսով, սա սարսափելի է։

This attachment to our own rightness

Ճշմարիտ լինելու մեր կախումը

keeps us from preventing mistakes

խոչնդոտում է մեզ կանխելու սխալներ,

when we absolutely need to

երբ դա այնքան անհրաժեշտ է մեզ,

and causes us to treat each other terribly.

ինչը ստիպում է, որ մենք միմյանց հանդեպ սարսափելի վարվենք։

But to me, what's most baffling

Բայց ինձ համար ամենատարօրինակն

and most tragic about this

ու ամենաողբերգականն այն է,

is that it misses the whole point of being human.

որ դրա հետ միասին կորում է մարդկային էակ լինելու ամբողջ իմաստը։

It's like we want to imagine

Կարծես մենք ուզում ենք պատկերացնել,

that our minds are just these perfectly translucent windows

որ մեր ուղեղը նման է թափանցիկ պատուհանի,

and we just gaze out of them

և մենք դուրս ենք նայում այդ պատուհանից

and describe the world as it unfolds.

և նկարագրում ենք կյանքը։

And we want everybody else to gaze out of the same window

Մենք ուզում ենք, որ բոլորը նայեն դուրս նույն պատուհանից

and see the exact same thing.

և նույն բանը տեսնեն:

That is not true,

Դա այդպես չէ,

and if it were, life would be incredibly boring.

և եթե այդպես լիներ` կյանքը շատ ձանձրալի կլիներ:

The miracle of your mind

Ձեր միտքը հրաշալի է ոչ թե նրանով,

isn't that you can see the world as it is.

որ դուք տեսնում եք աշխարհն այնպես, ինչպես այն կա,

It's that you can see the world as it isn't.

այլ նրանով, որ դուք տեսնում եք աշխարհը յուրահատուկ կերպով:

We can remember the past,

Մենք կարող ենք հիշել անցյալը,

and we can think about the future,

և մենք կարող ենք մտածել ապագայի մասին,

and we can imagine what it's like

և մենք կարող ենք պատկերացնել մեզ

to be some other person in some other place.

մեկ ուրիշ մարդու տեղը մեկ ուրիշ վայրում:

And we all do this a little differently,

Եվ մենք բոլորս դա տարբեր կերպ ենք անում,

which is why we can all look up at the same night sky

ահա թե ինչու մենք բոլորս կարող ենք նայել նույն գիշերային երկնքին

and see this

և տեսնել սա,

and also this

ու նաև սա,

and also this.

և սա։

And yeah, it is also why we get things wrong.

Եվ այո, այդ նույն պատճառով, մենք նաև սխալվում ենք։

1,200 years before Descartes said his famous thing

Հազար երկու հարյուր տարի առաջ Դեկարտն ասել է իր հայտնի խոսքերը․

about "I think therefore I am,"

«Ես մտածում եմ, հետևաբար ես գոյություն ունեմ»։

this guy, St. Augustine, sat down

Սուրբ Ավգուստինը, մտածել

and wrote "Fallor ergo sum" --

և գրել է հետևյալը․ "Fallor ergo sum",

"I err therefore I am."

«Ես սխալվում եմ, հետևաբար ես գոյություն ունեմ»։

Augustine understood

Ավգուստինը հասկացել է,

that our capacity to screw up,

որ մեր սխալվելու ունակությունը

it's not some kind of embarrassing defect

ինչ-որ ամոթալի թերություն չէ

in the human system,

մարդկային համակարգում,

something we can eradicate or overcome.

այն մի բան չէ, որը մենք կարող ենք ոչնչացնել կամ հաղթահարել։

It's totally fundamental to who we are.

Այն հիմնովին բնութագրում է մեզ, որպես մարդկանց։

Because, unlike God,

Որովհետև, ի տարբերության Աստծուն,

we don't really know what's going on out there.

մենք չգիտենք, թե ինչ է իրականում տեղի ունենում։

And unlike all of the other animals,

Եվ ի տարբերություն մյուս բոլոր էակների,

we are obsessed with trying to figure it out.

մենք մոլեգնորեն փորձում ենք գտնել դրա պատասխանը։

To me, this obsession

Իմ կարծիքով, այդ մոլեգին փնտրտուքը

is the source and root

մեր արդյունավետության և ստեղծարարության

of all of our productivity and creativity.

աղբյուրն ու արմատն է։

Last year, for various reasons,

Անցյալ տարի, որոշ պատճառներից դրդված,

I found myself listening to a lot of episodes

ես շատ հաճախ լսում էի

of the Public Radio show This American Life.

հանրային ռադիո ալիքի This American Life կոչվող հաղորդումը:

And so I'm listening and I'm listening,

Ես լսում ու լսում էի,

and at some point, I start feeling

և ինչ-որ մի պահ, ես սկսեցի մտածել,

like all the stories are about being wrong.

որ բոլոր պատմությունները սխալ լինելու մասին են:

And my first thought was,

Եվ իմ առաջին միտքը հետևյալն է․

"I've lost it.

«Ես գժվել եմ։

I've become the crazy wrongness lady.

Ես վերածվել եմ սխալներով տարված մի գիժ կնոջ։

I just imagined it everywhere,"

Ես ամեն տեղ տեսնում եմ սխալներ»,

which has happened.

ինչն այդպես էլ կա իրականում։

But a couple of months later,

Բայց մի քանի ամիս անց,

I actually had a chance to interview Ira Glass, who's the host of the show.

ես հնարավորություն ունեցա հարցազրույց անցկացնել Իռա Գլասի հետ, ով այդ հաղորդումն է վարում։

And I mentioned this to him,

Ես ակնարկեցի այդ մասին նրան,

and he was like, "No actually, that's true.

և նա ասաց․ «Չէ, դու ճիշտ ես։

In fact," he says,

Իրականում,

"as a staff, we joke

մենք մեր անձնակազմով կատակում ենք,

that every single episode of our show

որ մեր հաղորդման յուրաքանչյուր դրվագ

has the same crypto-theme.

ունի նույն կառուցվածքը,

And the crypto-theme is:

և այն հետևյալն է՝

'I thought this one thing was going to happen

«Ես կարծում էի, որ այս մի բանը պետք է տեղի ունենա,

and something else happened instead.'

բայց դրա փոխարեն տեղի է ունենում մեկ այլ բան»։

And the thing is," says Ira Glass, "we need this.

«Եվ բանը նրանում է», ասում է Իռա Գլասը, «որ մենք դրա կարիքն ունենք։

We need these moments

Մեզ պետք են այդ պահերը,

of surprise and reversal and wrongness

զարմանքի և բացահայտման և սխալ գտնվելու պահերը,

to make these stories work."

որպեսզի ունենանք այդ պատմությունները»։

And for the rest of us, audience members,

Եվ մնացած մարդիկ,

as listeners, as readers,

մեր ունկնդիրները և ընթերցողները,

we eat this stuff up.

նրանք կուլ են տալիս այդ պատմությունները։

We love things like plot twists

Մենք սիրում ենք սյուժեի անսպասելի փոփոխություններ,

and red herrings and surprise endings.

շեղող հանգամանքներ և անակնկալ վերջաբաններ։

When it comes to our stories,

Երբ խոսքը գնում է պատմությունների մասին,

we love being wrong.

մենք սիրում ենք սխալվել։

But, you know, our stories are like this

Բայց գիտեք, մեր պատմություններն այդպիսին են,

because our lives are like this.

որովհետև մեր կյանքն այդպիսին է։

We think this one thing is going to happen

Մենք կարծում ենք, որ տեղի է ունենալու մի բան,

and something else happens instead.

բայց դրա փոխարեն մեկ այլ բան է տեղի ունենում։

George Bush thought he was going to invade Iraq,

Ջորջ Բուշը կարծում էր, որ նա գրավելու է Իրաքը,

find a bunch of weapons of mass destruction,

գտնելու է զանգվածային ոչնչացման զենք,

liberate the people and bring democracy to the Middle East.

ազատագրելու է մարդկանց և ժողովրդավարություն է բերելու Միջին Արևելք։

And something else happened instead.

Բայց դրա փոխարեն մեկ այլ բան տեղի ունեցավ։

And Hosni Mubarak

Եվ Հոսնի Մուբարակը

thought he was going to be the dictator of Egypt for the rest of his life,

մտածում էր, որ լինելու է Եգիպտոսի բռնակալը իր ամբողջ կյանքի ընթացքում,

until he got too old or too sick

մինչ նա կամ շատ ծեր կդառնա կամ կհիվանդանա

and could pass the reigns of power onto his son.

և կփոխանցի իշխանությունն իր որդուն։

And something else happened instead.

Բայց դրա փոխարեն մեկ այլ բան տեղի ունեցավ։

And maybe you thought

Եվ միգուցե դուք մտածում էիք,

you were going to grow up and marry your high school sweetheart

որ մեծանալու եք և ամուսնանաք դպրոցական տարիների ձեր սիրած աղջկան,

and move back to your hometown and raise a bunch of kids together.

և միասին երեխաներ դաստիարակեք։

And something else happened instead.

Բայց դրա փոխարեն մեկ այլ բան տեղի ունեցավ։

And I have to tell you

Եվ պետք է ասեմ ձեզ,

that I thought I was writing an incredibly nerdy book

որ ես մտածում էի, որ գրում եմ մի շատ ձանձրալի գիրք,

about a subject everybody hates

մի բանի մասին, որ բոլորն ատում են

for an audience that would never materialize.

մարդկանց մի նեղ խմբի համար, որը երբեք այդպես էլ չի կազմավորվի։

And something else happened instead.

Եվ դրա փոխարեն մեկ այլ բան տեղի ունեցավ։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

I mean, this is life.

Նկատի ունեմ, դա կյանք է։

For good and for ill,

Չգիտեմ լավ է դա թե վատ,

we generate these incredible stories

բայց մենք ստեղծում ենք այս բոլոր զարմանալի պատմությունները

about the world around us,

աշխարհի մասին,

and then the world turns around and astonishes us.

և ապա աշխարհը զարմացնում է մեզ։

No offense, but this entire conference

Մի նեղացեք, բայց այս կոնֆերանսը

is an unbelievable monument

մեր սխալ գտնվելու ունակության

to our capacity to get stuff wrong.

մի անհավատալի հուշարձան է։

We just spent an entire week

Մենք անցկացնում ենք մի ամբողջ շաբաթ

talking about innovations and advancements

խոսելով նորարարությունների և առաջխաղացման

and improvements,

և բարելավումների մասին,

but you know why we need all of those innovations

բայց գիտեք թե ինչու՞ են մեզ անհրաժեշտ այս բոլոր նորարարությունները,

and advancements and improvements?

առաջխաղացումները և բարելավումները։

Because half the stuff

Որովհետև այն ամենի կեսը,

that's the most mind-boggling and world-altering --

բոլոր այն հրաշալի բաների կեսը, որոնք պիտի փոխեին աշխարհը,

TED 1998 --

TED 1998 թ-ին,

eh.

էհ,

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Didn't really work out that way, did it?

իրականում այնպես չաշխատեցին, ինչպես մտածված էր։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Where's my jet pack, Chris?

Ու՞ր է իմ թռչող սարքը, Քրիս։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

(Applause)

(Ծափահարություններ)

So here we are again.

Եվ ահա մենք կրկին այստեղ ենք։

And that's how it goes.

Եվ ամեն բան այդպես էլ տեղի է ունենում։

We come up with another idea.

Մենք մեկ այլ գաղափարով ենք հանդես գալիս։

We tell another story.

Մեկ այլ պատմություն ենք պատմում։

We hold another conference.

Մեկ այլ կոնֆերանս կազմակերպում։

The theme of this one,

Այս կոնֆերանսի թեման,

as you guys have now heard seven million times,

ինչպես դուք արդեն հազար անգամ լսել եք,

is the rediscovery of wonder.

հրաշքի վերաբացահայտումն է։

And to me,

Իմ կարծիքով,

if you really want to rediscover wonder,

եթե դուք իսկապես ուզում եք բացահայտել հրաշալին,

you need to step outside

դուք պետք է դուրս գաք

of that tiny, terrified space of rightness

այդ փոքրիկ սեփական իրավացիության պարփակված տարածքից,

and look around at each other

նայեք միմյանց,

and look out at the vastness

նայեք տիեզերքի անսահմանությանը,

and complexity and mystery

բարդությանը և

of the universe

խորհրդավորությանը,

and be able to say,

և կարողանաք ասել․

"Wow, I don't know.

«Ահ, ես չգիտեմ։

Maybe I'm wrong."

Միգուցե ես սխալվում եմ»։

Thank you.

Շնորհակալություն։

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Thank you guys.

Շնորհակալություն։

(Applause)

(Ծափահարություններ)