On being wrong | Kathryn Schulz

Translator: Alena Zhaliazniak Reviewer: Hanna Baradzina

So it's 1995,

Недзе ў 95-м

I'm in college,

я яшчэ студэнткай

and a friend and I go on a road trip

з сяброўкай вандравала на машыне

from Providence, Rhode Island

ад горада Провіданс, што ў штаце Род Айланд,

to Portland, Oregon.

да горада Портланд, што ў Арэгоне (недзе 5000 км).

And you know, we're young and unemployed,

Вы ж ведаеце, як яно ідзе, калі ты малады і беспрацоўны,–

so we do the whole thing on back roads

мы не ехалі па магістралях,

through state parks

збольшага паўз нацыянальныя паркі,

and national forests --

нацыянальныя пушчы,

basically the longest route we can possibly take.

карацей кажучы, самым доўгім шляхам.

And somewhere in the middle of South Dakota,

Недзе ў паўднёвай Дакоце (пасля 3000 км)

I turn to my friend

я павярнулася да сяброўкі

and I ask her a question

і запыталася пра тое,

that's been bothering me

што бянтэжыла мяне

for 2,000 miles.

ўжо недзе 3000км.

"What's up with the Chinese character I keep seeing by the side of the road?"

“Што гэта за іерогліф, які паўсюль паўздоўж дарогі?”

My friend looks at me totally blankly.

У яе вочы на лоб вылезлі.

There's actually a gentleman in the front row

Спадар, што сядзіць у першым радзе

who's doing a perfect imitation of her look.

вельмі дакладна зараз падае яе выраз твару.

(Laughter)

(Смех)

And I'm like, "You know,

Тут я ёй: “Ведаеш,

all the signs we keep seeing

тыя знакі ўздоўж дарогі,

with the Chinese character on them."

што з кітайскім іерогліфам.”

She just stares at me for a few moments,

Яна зарыцца на мяне яшчэ некалькі момантаў,

and then she cracks up,

а пасля заліваецца смехам,

because she figures out what I'm talking about.

таму што ўрэшце разумее,

And what I'm talking about is this.

пра што гэта я.

(Laughter)

(Смех)

Right, the famous Chinese character for picnic area.

Вось ён, гэты знакаміты іерогліф месца для пікніку.

(Laughter)

(Смех)

I've spent the last five years of my life

У апошнія 5 год

thinking about situations

я шмат раздумвала

exactly like this --

пра менавіта такія сітуацыі –

why we sometimes misunderstand

чаму мы часам няслушна разумеем

the signs around us,

знакі навокал,

and how we behave when that happens,

і як мы сябе паводзім, калі непаразуменне здараецца,

and what all of this can tell us about human nature.

і што мы адсюль разумеем пра прыроду чалавека.

In other words, as you heard Chris say,

Па-іншаму кажучы,

I've spent the last five years

я правяла апошнія 5 год

thinking about being wrong.

у разважаннях пра стан няслушнасці.

This might strike you as a strange career move,

Мой выбар кар’еры вам можа падацца нязвыклым,

but it actually has one great advantage:

але ў ім вялікая перавага:

no job competition.

адсутнасць конкурса на працоўнае месца.

(Laughter)

(Смех)

In fact, most of us do everything we can

Насамрэч большасць з нас бы ад агню

to avoid thinking about being wrong,

бягуць ад думкі пра сваю няслушнасць,

or at least to avoid thinking about the possibility

ці хаця б стараюцца не думаць пра мажлівасць

that we ourselves are wrong.

сваёй хібнасці.

We get it in the abstract.

Абстрактыўна мы гэта разумеем.

We all know everybody in this room makes mistakes.

Мы разумеем, што часам кожны ў гэтым пакоі памыляецца.

The human species, in general, is fallible -- okay fine.

Мы – людзі, нам уласціва памыляцца. Добра, няхай.

But when it comes down to me, right now,

Але калі справа тычыцца мяне, у гэты момант,

to all the beliefs I hold,

маіх перакананняў

here in the present tense,

у гэты дадзены час,

suddenly all of this abstract appreciation of fallibility

раптам усе абстрактныя погляды пра чалавечую хібнасць

goes out the window --

ляцяць прэч,

and I can't actually think of anything I'm wrong about.

і ўраз я не магу сабе ўявіць, што памыляюся.

And the thing is, the present tense is where we live.

Што цікава, дык тое, што мы жывем менавіта ў гэтым дадзеным часе.

We go to meetings in the present tense;

У ім мы ходзім на сустрэчы,

we go on family vacations in the present tense;

у ім жа ж едзем на вакацыі,

we go to the polls and vote in the present tense.

у ім жа ж ідзем да ўрнаў і даем свой голас.

So effectively, we all kind of wind up traveling through life,

На практыцы выдаецца, што мы ўсе рушым праз жыццё

trapped in this little bubble

у кокане веры,

of feeling very right about everything.

што мы заўсёды маем рацыю.

I think this is a problem.

Гэта мне падаецца праблемай.

I think it's a problem for each of us as individuals,

На мой погляд, гэта праблема як і кожнага з нас,

in our personal and professional lives,

на асабістым ці прафесійным узроўні,

and I think it's a problem for all of us collectively as a culture.

так і нас усіх разам як грамадства.

So what I want to do today

Што я хачу давесці сёння -

is, first of all, talk about why we get stuck

гэта па-першае падставу таму,

inside this feeling of being right.

што мы замыкаемся у пачуцці сваёй правільнасці.

And second, why it's such a problem.

Па-другое, гэта – чаму такі падыход праблематычны.

And finally, I want to convince you

І ўрэшце я хачу вас пераканаць,

that it is possible

што магчыма

to step outside of that feeling

выйсці са шкарлупіны гэткага пачуцця,

and that if you can do so,

і калі вы гэта адолееце,

it is the single greatest

то гэта найлепшы з усіх бакоў

moral, intellectual and creative leap you can make.

скок у маральнасць, разумнасць і творчасць, што вы можаце зрабіць.

So why do we get stuck

Чаму ж мы храснемся

in this feeling of being right?

ў пачуцці сваёй слушнасці?

One reason, actually, has to do with a feeling of being wrong.

Адна падстава звязаная з пачуццём няслушнасці.

So let me ask you guys something --

Дазвольце запытацца,

or actually, let me ask you guys something, because you're right here:

можа Вас, бо Вы тут побач.

How does it feel -- emotionally --

Якія ўзнікаюць эмоцыі,

how does it feel to be wrong?

калі вы не правыя?

Dreadful. Thumbs down.

Агіднасць. Непрынятасць.

Embarrassing. Okay, wonderful, great.

Збянтэжаннасць. Добра, файна, супер.

Dreadful, thumbs down, embarrassing --

Збянтэжанны, з непрыемным адчуваннем, з пачуццём агіднасці -

thank you, these are great answers,

дзякую, усе яны – файныя адказы,

but they're answers to a different question.

але яны адказваюць на другое пытанне.

You guys are answering the question:

Вы адказваеце на пытанне:

How does it feel to realize you're wrong?

“Якое адчуванне вызывае паразуменне, што вы не правыя,”

(Laughter)

(Смех)

Realizing you're wrong can feel like all of that and a lot of other things, right?

Паразуменне сваей памылковасці прымушае сабе адчуваць, як было сказана, і яшчэ цэлы спектрум, не?

I mean it can be devastating, it can be revelatory,

Напрыклад, можа быць страшэннае адчуванне, ці то адчуванне паглыблення паразумення,

it can actually be quite funny,

ці нават вясёлае адчуванне,

like my stupid Chinese character mistake.

як з маім дурным кітайскім іерогліфам.

But just being wrong

Але сам стан няслушнасці

doesn't feel like anything.

не выклікае аніякіх эмоцыяў.

I'll give you an analogy.

Дзеля прыкладу вось аналогія.

Do you remember that Loony Tunes cartoon

Памятаеце мульцік кампаніі Луні Цюнс,

where there's this pathetic coyote

дзе такі мізэрны каёт

who's always chasing and never catching a roadrunner?

увес час гоніцца, але ніяк не даганяе бягучую зязюлю?

In pretty much every episode of this cartoon,

Амаль што ў кожным эпізодзе з гэтай серыі

there's a moment where the coyote is chasing the roadrunner

здараецца, што каёт гоніцца за зязюляй

and the roadrunner runs off a cliff,

і тая збягае з адвеснай скалы,

which is fine -- he's a bird, he can fly.

што непраблемна, таму што зязюля – птушка, і ўмее лятаць.

But the thing is, the coyote runs off the cliff right after him.

Але кожны раз каёт збягае са скалы зараз жа за зязюляй.

And what's funny --

Што смешна, асабліва

at least if you're six years old --

калі вам толькі 6 год,

is that the coyote's totally fine too.

дык тое, што для каёта гэта беспраблемна таксама.

He just keeps running --

Ён папросту працягвае бегчы,

right up until the moment that he looks down

пакуль не пагледзіць на дол

and realizes that he's in mid-air.

і не зразумее, што вісіць у паветры.

That's when he falls.

Вось тады ён пачынае падаць.

When we're wrong about something --

Калі мы ў чымсьці памыляемся,

not when we realize it, but before that --

не калі разумеем, што памыляемся, а да гэтага,

we're like that coyote

мы падобныя да гэткага каёта,

after he's gone off the cliff and before he looks down.

пасля скалы але да позірку долу.

You know, we're already wrong,

Разумееце, мы ўжо памыліліся,

we're already in trouble,

нам ужо давядзецца з гэтым разбірацца,

but we feel like we're on solid ground.

але мы ўсё яшчэ адчуваем сябе ўпэўнена на зямлі.

So I should actually correct something I said a moment ago.

Мне трэба трошкі пераправіць тое, што я кагадзе сказала.

It does feel like something to be wrong;

Ёсць адчуванне ў сваей няслушнасці –

it feels like being right.

гэта адчуванне свае праваты.

(Laughter)

(Смех)

So this is one reason, a structural reason,

З-за гэтай структурнай высновы

why we get stuck inside this feeling of rightness.

мы калі-нікалі ўвязаем у пачуцці нашае праваты.

I call this error blindness.

Я заву такую памылку слепатой.

Most of the time,

З большага,

we don't have any kind of internal cue

у нас няма ўсярэдзіне механізму,

to let us know that we're wrong about something,

які б падказваў, калі мы няправыя,

until it's too late.

пакуль не запозна.

But there's a second reason that we get stuck inside this feeling as well --

Ёсць яшчэ другая прычына, чаму мы чапляемся да гэтага пачуцця,

and this one is cultural.

яна больш адносіцца да культуры.

Think back for a moment to elementary school.

Уявіце сабе хуценька пачатковую школу.

You're sitting there in class,

Вы сабе сядзіцё,

and your teacher is handing back quiz papers,

а настаўніца вяртае кантрольныя.

and one of them looks like this.

Адна з іх выглядае так.

This is not mine, by the way.

Дарэчы, гэта не мая.

(Laughter)

(Смех)

So there you are in grade school,

Вось вы ў вашай школе

and you know exactly what to think

і вы дакладна ведаеце, што думаць

about the kid who got this paper.

пра аднаклассніка, што атрымаў такую адзнаку.

It's the dumb kid, the troublemaker,

Ён дурны і шалёны,

the one who never does his homework.

ён ніколі не робіць хатнія заданні.

So by the time you are nine years old,

Такім чынам, яшчэ да 9-гадовага ўзросту

you've already learned, first of all,

вы даведаліся, што, па-першае,

that people who get stuff wrong

тыя, хто памыляюцца –

are lazy, irresponsible dimwits --

лянівыя, безадказныя тупіцы,

and second of all,

а па-другое –

that the way to succeed in life

каб дасягнуць поспеху ў жыцці,

is to never make any mistakes.

нельга ніколі памыляцца.

We learn these really bad lessons really well.

Мы вывучваем гэтыя нядобрыя ўрокі вельмі хораша.

And a lot of us --

Большасць з нас,

and I suspect, especially a lot of us in this room --

і як я лічу, асабліва ў гэтай залі,

deal with them by just becoming

ставяцца да такога вучэння

perfect little A students,

робячыся беззаганнымі выдатнікамі,

perfectionists, over-achievers.

перфекцыяністамі, стаханаўцамі.

Right,

Ці не,

Mr. CFO, astrophysicist, ultra-marathoner?

спадар выканаўчы дырэктар па фінансах,ён жа ж астрафізік, ён жа ж супер марафонец?

(Laughter)

(Смех)

You're all CFO, astrophysicists, ultra-marathoners, it turns out.

Як атрымоўваецца, дык вы ўсе такія дырэктары, астрафізікі і марафонцы.

Okay, so fine.

Хай будзе.

Except that then we freak out

Сітуацыя горшае толькі калі мы заводзімся,

at the possibility that we've gotten something wrong.

што мы, мажліва, ў нечым памыліліся.

Because according to this,

Таму што думаючы ў гэтым напрамку,

getting something wrong

калі мы робім памылку мы вырашаем,

means there's something wrong with us.

што нешта не гэтак з намі.

So we just insist that we're right,

Таму мы настойваем на сваім,

because it makes us feel smart and responsible

бо так мы адчуваем сабе разумнымі, адказнымі,

and virtuous and safe.

дабрачыннымі і абароненымі.

So let me tell you a story.

Дазвольце расказаць вам пра выпадак.

A couple of years ago,

Некалькі год таму

a woman comes into Beth Israel Deaconess Medical Center for a surgery.

у шпіталь імя Бэт Ізраель Дзіконэс прынялі жанчыну для аперацыі.

Beth Israel's in Boston.

Гэты шпіталь знаходзіцца ў Бостане.

It's the teaching hospital for Harvard --

У гэтым шпіталі праходзяць практыку студэнты з Гарварду,

one of the best hospitals in the country.

ён – адзін з найлепшых у краіне.

So this woman comes in and she's taken into the operating room.

Гэтую жанчыну прынялі і завязлі ў аперацыйную залу.

She's anesthetized, the surgeon does his thing --

Яе паклалі пад наркоз, хірург над ёй маніпулюе,

stitches her back up, sends her out to the recovery room.

пасля ён яе зашывае і яе адвозяць у пасляаперацыйную палату.

Everything seems to have gone fine.

Здэцца, аперацыя прайшла нармальна.

And she wakes up, and she looks down at herself,

Жанчына прачынаецца, аглядвае сябе і кажа:

and she says, "Why is the wrong side of my body in bandages?"

“Чаму я перавязаная не на тым баку?”

Well the wrong side of her body is in bandages

А перавязана яна на тым баку,

because the surgeon has performed a major operation

таму што хірург зрабіў сур'ёзную аперацыю

on her left leg instead of her right one.

на яе левай назе, а не на правай.

When the vice president for health care quality at Beth Israel

Калі пра гэтае здарэнне казаў

spoke about this incident,

намеснік шпіталя па якасці працэдур,

he said something very interesting.

ён сказаў нешта вельмі цікавае.

He said, "For whatever reason,

“Па невядомай прычыне

the surgeon simply felt

хірург папросту адчуваў,

that he was on the correct side of the patient."

што ён працаваў на правільным баку.”

(Laughter)

(Смех)

The point of this story

Чаму я пра гэта расказваю,

is that trusting too much in the feeling

дык таму, што верыць свайму пачуццю таго,

of being on the correct side of anything

што вы знаходзіцеся на правільным баку чагосьці,

can be very dangerous.

можа быць вельмі небяспечным.

This internal sense of rightness

Гэтаму ўнутранаму пачуццю сваей слушнасці,

that we all experience so often

якое мы ўсе часам адчуваем,

is not a reliable guide

нельга давяраць, як адзінаму павадыру таго,

to what is actually going on in the external world.

што насамрэч здараецца ў звонкавым свеце.

And when we act like it is,

І калі мы ў сваіх паводзінах

and we stop entertaining the possibility that we could be wrong,

накіроўваемся толькі на такога павадыра і нават не думаем пра мажлівасць свае памылковасці,

well that's when we end up doing things

мы робім глупствы накшталт

like dumping 200 million gallons of oil into the Gulf of Mexico,

вылівання 760 мільёнаў літраў нафты ў заліў Мексіка,

or torpedoing the global economy.

ці нейтралізацыі глабальнай эканомікі.

So this is a huge practical problem.

Гэта гіганцкая праблема для практыкі.

But it's also a huge social problem.

Але гэта яшчэ і гіганцкая праблема для грамадства.

Think for a moment about what it means to feel right.

Задумайцеся на хвілінку, што значыць пачуццё свае праваты.

It means that you think that your beliefs

Гэта значыць, што вашыя вераванні

just perfectly reflect reality.

слушна адлюстроўваюць рэальнасць.

And when you feel that way,

З такім пачуццём

you've got a problem to solve,

узнікае праблема –

which is, how are you going to explain

якое тлумачэнне ўсім тым людзям,

all of those people who disagree with you?

што з вамі нязгодныя.

It turns out, most of us explain those people the same way,

Выявілася, што большасць з нас тлумачыць для сябе людзей з іншымі поглядамі

by resorting to a series of unfortunate assumptions.

карыстаючыся шэрагам няўдалых меркаванняў.

The first thing we usually do when someone disagrees with us

Першае, што мы звычайна думаем, калі нехта з намі нязгодны,-

is we just assume they're ignorant.

гэта дапускаем, што яны не дасведчаныя ў дадзеным пытанні.

They don't have access to the same information that we do,

У іх папросту няма доступу да той інфармацыі, што ёсць у вас,

and when we generously share that information with them,

і калі вы шчодра гэтай інфармацыяй з імі падзеліцеся,

they're going to see the light and come on over to our team.

да іх дойдзе, і яны пяройдуць у ваш лагер.

When that doesn't work,

Калі гэта не здараецца,

when it turns out those people have all the same facts that we do

калі мы даведваемся, што яны валодаюць аднолькавымі з намі фактамі,

and they still disagree with us,

але працягваюць з намі не згаджацца,

then we move on to a second assumption,

мы рухаемся ў бок другога меркавання -

which is that they're idiots.

менавіта, што яны – ідыёты.

(Laughter)

(Смех)

They have all the right pieces of the puzzle,

Перад імі ўсе патрэбныя кавалкі складанкі,

and they are too moronic to put them together correctly.

а яны, ёлупы, не могуць яе хораша сабраць.

And when that doesn't work,

А калі і гэта не працуе,

when it turns out that people who disagree with us

калі мы разумеем, што людзі, што з намі не згаджаюцца,

have all the same facts we do

валодаюць тымі ж самымі фактамі

and are actually pretty smart,

і да таго ж яны даволі разумныя,

then we move on to a third assumption:

мы пераходзім да трэцяга меркавання –

they know the truth,

яны ведаюць праўду,

and they are deliberately distorting it

але для сваіх зласлівых мэтаў

for their own malevolent purposes.

знарок гэтую праўду перайначваюць.

So this is a catastrophe.

Гэта – катастрофа.

This attachment to our own rightness

Гэткая нашая перавага да адчування свае правільнасці

keeps us from preventing mistakes

не дае нам прадухіляць памылкі,

when we absolutely need to

асабліва, калі гэта абавязкова,

and causes us to treat each other terribly.

і вымушае нас дрэнна адно да аднога ставіцца.

But to me, what's most baffling

Што мяне больш за ўсё ставіць станьгом,

and most tragic about this

я лічу гэта трагічным,

is that it misses the whole point of being human.

што такое становішча абсалютна разыходзіцца з нашай чалавечай сутнасцю.

It's like we want to imagine

Быццам, мы хочам верыць,

that our minds are just these perfectly translucent windows

што нашыя розумы – гэткія беззаганныя празрыстыя вокны,

and we just gaze out of them

што мы цераз іх можам назіраць

and describe the world as it unfolds.

і дакладна апісваць навакольны свет.

And we want everybody else to gaze out of the same window

І мы хочам, каб усе назіралі за светам праз тое самае шкло,

and see the exact same thing.

і бачылі дакладна тое самае.

That is not true,

Гэта ж няпраўда,

and if it were, life would be incredibly boring.

а калі б і была, то свет быў бы неверагодна нудным.

The miracle of your mind

Цуд нашага розуму не ў тым,

isn't that you can see the world as it is.

што мы можам бачыць свет якім ён ёсць.

It's that you can see the world as it isn't.

Ён у тым, што мы можам бачыць свет не такім, як ёсць.

We can remember the past,

Мы можам мець успаміны пра былое,

and we can think about the future,

разважанні пра будучыню,

and we can imagine what it's like

і мы можам сабе ўявіць,

to be some other person in some other place.

быццам мы – іншыя людзі ў іншых месцах.

And we all do this a little differently,

Менавіта таму, што кожны бачыць трошкі інакш,

which is why we can all look up at the same night sky

мы можам назіраць за тым самым кавалкам начнога неба

and see this

і бачыць гэта,

and also this

і гэта,

and also this.

і гэта.

And yeah, it is also why we get things wrong.

Менавіта таму ж мы і памыляемся.

1,200 years before Descartes said his famous thing

За 1200 год да таго, як Дэкарт вымавіў свае славутыя словы

about "I think therefore I am,"

“я думаю і значыцца існую”,

this guy, St. Augustine, sat down

спадар з іммм Святы Аўгусцін напісаў

and wrote "Fallor ergo sum" --

“fallor ergo sum”–

"I err therefore I am."

“я памыляюся і значыцца існую”.

Augustine understood

Аўгусцін зразумеў,

that our capacity to screw up,

што факт нашае мажлівасці памыляцца --

it's not some kind of embarrassing defect

гэта не нязручны дэфект

in the human system,

чалавечае сістэмы,

something we can eradicate or overcome.

не штосьці для перакрочання ці знішчэння.

It's totally fundamental to who we are.

Гэта – аснова нашае чалавечасці.

Because, unlike God,

Таму што мы не бог,

we don't really know what's going on out there.

мы не вельмі ведаем, што ў гэтым свеце робіцца.

And unlike all of the other animals,

У адрозненніе ад іншых жывёлаў,

we are obsessed with trying to figure it out.

мы бясконца стараемся гэты свет ўцяміць.

To me, this obsession

Я лічу, што гэта бясконцая адданасць –

is the source and root

гэта корань і выток

of all of our productivity and creativity.

усяе нашае прадуктыўнасці і творчае фантазіі.

Last year, for various reasons,

Летась, па розных прычынах,

I found myself listening to a lot of episodes

я пачала слухаць шмат выпускаў

of the Public Radio show This American Life.

праграмы “Гэтае амерыканскае жыццё” на грамадскім радыё.

And so I'm listening and I'm listening,

Слухала я, слухала,

and at some point, I start feeling

і паціху пачала адчуваць,

like all the stories are about being wrong.

што ўсе расповеды – пра нечыю няслушнасць.

And my first thought was,

Спачатку я падумала:

"I've lost it.

“Дакацілася.

I've become the crazy wrongness lady.

Зараз я заўсёды, як вар’ятка, бачу няслушнасць.

I just imagined it everywhere,"

Яна мне здаецца паўсюль.”

which has happened.

Гэткія здарэнні былі.

But a couple of months later,

Але праз колькі месяцаў

I actually had a chance to interview Ira Glass, who's the host of the show.

у мяне з’явілася мажлівасць узяць інтэрв’ю ў карэспандэнта праграмы Айра Глас.

And I mentioned this to him,

Я падзялілася гэтым меркаваннем з ім,

and he was like, "No actually, that's true.

а ён мне: ”Гэта насамрэч гэтак.”

In fact," he says,

Ён дадаў, што стваральнікі праграмы

"as a staff, we joke

нават жартуюць,

that every single episode of our show

што ў кожным выпуску –

has the same crypto-theme.

тая самая тэма-шыфр.

And the crypto-theme is:

Яна вядзецца недзе так:

'I thought this one thing was going to happen

“Я думаў гэтае нешта атрымаецца гэтак,

and something else happened instead.'

а насамрэч здарылася інакш.”

And the thing is," says Ira Glass, "we need this.

“Што цікава,” – дадаў Айра Глас, -- “дык тое, што нам такая інфармацыя патрэбна.

We need these moments

Нам патрэбны такія моманты неспадзёўкі

of surprise and reversal and wrongness

і перамены няслушнасці,

to make these stories work."

каб ажывіць гэтыя расказы.”

And for the rest of us, audience members,

Што тычыцца нас усіх, аўдыторыі,

as listeners, as readers,

у якасці слухачоў ці чытальнікаў

we eat this stuff up.

нам такія расказы даспадобы.

We love things like plot twists

Нам падабаюцца перамены сюжэту,

and red herrings and surprise endings.

прытворныя крокі і неспадзяваныя канцоўкі.

When it comes to our stories,

Што тычыцца нашых расказаў,

we love being wrong.

то нам да спадобы памыляцца.

But, you know, our stories are like this

Але ж вы ведаеце, што нашыя расказы такія,

because our lives are like this.

бо нашае жыццё такое.

We think this one thing is going to happen

Мы думаем, што будзе так,

and something else happens instead.

а насамрэч здараецца інакш.

George Bush thought he was going to invade Iraq,

Джордж Буш думаў, што атакуе Ірак,

find a bunch of weapons of mass destruction,

знойдзе там зброю масавага знішчэння,

liberate the people and bring democracy to the Middle East.

вызваліць людзей і падорыць дэмакратыю Бліжняму Усходу.

And something else happened instead.

А насамрэч здарылася інакш.

And Hosni Mubarak

Таксама ж і Хосні Мубарак

thought he was going to be the dictator of Egypt for the rest of his life,

думаў, што будзе дыктатарам Егіпту да канца свайго жыцця,

until he got too old or too sick

пакуль не састарыцца і расхварэецца,

and could pass the reigns of power onto his son.

і тады зможа перадаць уладу свайму сыну.

And something else happened instead.

А насамрэч здарылася інакш.

And maybe you thought

Мажліва і вы калісьці думалі,

you were going to grow up and marry your high school sweetheart

што пасталееце і ажэніцеся з каханым са школы,

and move back to your hometown and raise a bunch of kids together.

вернецеся ў родны горад і выгадуеце колькі дзетак разам.

And something else happened instead.

А насамрэч здарылася інакш.

And I have to tell you

Я павінна прызнацца,

that I thought I was writing an incredibly nerdy book

што я лічыла, што пішу найнуднейшую кнігу

about a subject everybody hates

пра нешта, да чаго нікому няма справы,

for an audience that would never materialize.

для чытачоў, якіх ніколі не будзе.

And something else happened instead.

А насамрэч здарылася інакш.

(Laughter)

(Смех)

I mean, this is life.

Такое ж жыццё.

For good and for ill,

Мы выпрацоўваем неверагодныя ідэі

we generate these incredible stories

пра навакольны свет,

about the world around us,

калісьці гэта –- да лепшага вядзе, калісьці –- не.

and then the world turns around and astonishes us.

А свет пераварочваецца і ўражвае нас.

No offense, but this entire conference

Не крыўдуйце, але ўся гэтая канферэнцыя

is an unbelievable monument

існуе як помнік

to our capacity to get stuff wrong.

нашай мажлівасці памыляцца.

We just spent an entire week

Мы кагадзе прысвяцілі цэлы тыдзень

talking about innovations and advancements

размовам пра інавацыі, паляпшэнні

and improvements,

і перапрацоўкі.

but you know why we need all of those innovations

Але вы ведаеце чаму нам патрэбныя гэтыя інавацыі,

and advancements and improvements?

паляпшэнні і перапрацоўкі?

Because half the stuff

Таму што палова ідэй,

that's the most mind-boggling and world-altering --

што былі вар’яцкі цікавымі і мелі магчымасць змяніць свет --

TED 1998 --

гляньце на TED у 1998-м,

eh.

чаго ж там –

(Laughter)

(Смех)

Didn't really work out that way, did it?

не спрацавалі, ці не гэтак?

(Laughter)

(Смех)

Where's my jet pack, Chris?

Дзе мой паскаральны касцюм, Крыс?

(Laughter)

(Смех)

(Applause)

(Воплескі)

So here we are again.

А мы ізноў тут.

And that's how it goes.

І так будзе працягвацца.

We come up with another idea.

Мы вынаходзім яшчэ адну ідэю.

We tell another story.

Мы распавядаем яшчэ адну гісторыю.

We hold another conference.

Мы ўдзельнічаем у яшчэ адной канферэнцыі.

The theme of this one,

Тэма сённяшняй,

as you guys have now heard seven million times,

як вы ўжо чулі 7 мільёнаў разоў,--

is the rediscovery of wonder.

як вынайсці цудоўнасць наноў.

And to me,

Па мне,

if you really want to rediscover wonder,

дык калі вы насамрэч хочаце наноў вынайсці цудоўнасць,

you need to step outside

то выйдзіце па-за межы

of that tiny, terrified space of rightness

гэтай маленечкай і баязлівай прасторы сваёй праваты

and look around at each other

і гляньце адно на аднаго.

and look out at the vastness

Таксама гляньце на непамернасць,

and complexity and mystery

комплеснасць і загадку

of the universe

сусвету

and be able to say,

і дазвольце сабе сказаць:

"Wow, I don't know.

“А я ж і не ведаю.

Maybe I'm wrong."

Можа я памыляюся.”

Thank you.

Дзякую.

(Applause)

(Воплескі)

Thank you guys.

Усім падзяка.

(Applause)

(Воплескі)