Ziyah Gafić: Everyday objects, tragic histories

Vertaald door: Valentina Buda Nagekeken door: Els De Keyser

These are simple objects:

Dit zijn gewone voorwerpen:

clocks, keys, combs, glasses.

horloges, sleutels, kammen, brillen.

They are the things the victims of genocide in Bosnia

Het zijn de dingen die de slachtoffers van de genocide in Bosnië

carried with them on their final journey.

bij zich hadden op hun laatste reis.

We are all familiar with these mundane,

We zijn bekend met deze normale,

everyday objects.

dagelijkse voorwerpen.

The fact that some of the victims carried

Het feit dat een aantal van de slachtoffers

personal items such as toothpaste and a toothbrush

persoonlijke dingen als tandpasta en tandenborstel meebrachten,

is a clear sign they had no idea

is een duidelijk teken dat zij geen idee hadden

what was about to happen to them.

van wat er hen te wachten stond.

Usually, they were told that they were going to be

Meestal werd er hen verteld dat ze

exchanged for prisoners of war.

met krijgsgevangenen geruild zouden worden.

These items have been recovered

Deze dingen werden

in talrijke massagraven in mijn thuisland teruggevonden.

from numerous mass graves across my homeland,

and as we speak, forensics are exhuming bodies

Op dit ogenblik zijn specialisten lichamen aan het opgraven

from newly discovered mass graves,

uit pas ontdekte massagraven,

20 years after the war.

twintig jaar na de oorlog.

And it is quite possibly the largest ever discovered.

Het is waarschijnlijk het grootste ooit ontdekt.

During the four years of conflict

Tijdens het vier jaar durende conflict

that devastated the Bosnian nation in the early '90s,

dat in het begin van de jaren 90 de Bosnische natie verwoestte,

approximately 30,000 citizens, mainly civilians,

werden ongeveer 30.000 burgers, voornamelijk niet-militairen, vermist,

went missing, presumed killed,

vermoedelijk gedood,

and another 100,000 were killed

en werden nog eens 100.000 mensen gedood in de strijd.

during combat operations.

Most of them were killed

De meesten van hen werden gedood

either in the early days of the war

of in de eerste dagen van de oorlog

or towards the end of the hostilities,

of tegen het einde van het conflict,

when U.N. safe zones like Srebrenica

toen de veilige zones van de VN, zoals Srebenica

fell into the hands of the Serb army.

in handen van het Servische leger vielen.

The international criminal tribunal

Het Internationaal Strafhof

delivered a number of sentences

heeft een aantal veroordelingen uitgesproken

for crimes against humanity and genocide.

wegens misdaden tegen de menselijkheid en genocide.

Genocide is a systematic and deliberate

Genocide is systematische en weloverwogen uitroeiing

destruction of a racial, political, religious

van een raciale, politieke, religieuze of ethnische groep.

or ethnic group.

As much as genocide is about killing.

Genocide draait om doden,

It is also about destroying their property,

maar ook om verwoesting van hun eigendom,

their cultural heritage,

van hun culturele erfgoed,

and ultimately the very notion that they ever existed.

en, uiteindelijk, van het hele idee dat zij ooit bestaan hebben.

Genocide is not only about the killing;

Genocide gaat niet alleen over doden,

it is about the denied identity.

het gaat om het miskennen van identiteit.

There are always traces —

Er zijn altijd sporen,

no such thing as a perfect crime.

er bestaat geen perfecte misdaad.

There are always remnants of the perished ones

Er zijn altijd overblijfsels van diegenen die omkwamen

that are more durable than their fragile bodies

die duurzamer zijn dan hun kwetsbare lichamen

and our selective and fading memory of them.

en dan onze selectieve en vervagende herinnering aan hen.

These items are recovered

Deze voorwerpen zijn teruggevonden in talloze massagraven.

from numerous mass graves,

and the main goal of this collection of the items

Het belangrijkste doel van deze collectie van objecten

is a unique process

is een uniek proces

of identifying those who disappeared in the killings,

van het identificeren van degenen die bij de moorden verdwenen.

the first act of genocide on European soil

Het was de eerste daad van genocide op Europese bodem

since the Holocaust.

sinds de Holocaust.

Not a single body should remain undiscovered

Geen lichaam moet onontdekt of ongeïdentificeerd blijven.

or unidentified.

Once recovered,

Zodra ze teruggevonden zijn,

these items that the victims carried with them

worden deze objecten die de slachtoffers bij zich hadden

on their way to execution

op weg naar hun executie,

are carefully cleaned, analyzed,

zorgvuldig gereinigd, geanalyseerd,

catalogued and stored.

gecatalogiseerd en opgeslagen.

Thousands of artifacts are packed in white plastic bags

Duizenden artefacten zijn in witte plastic zakken verpakt,

just like the ones you see on CSI.

net zoals je dat bij CSI ziet.

These objects are used as a forensic tool

Deze objecten worden als forensisch instrument gebruikt

in visual identification of the victims,

bij de visuele identificatie van de slachtoffers,

but they are also used as very valuable forensic evidence

maar zij vormen ook als erg waardevol forensisch bewijs

in the ongoing war crimes trials.

bij de nog lopende processen wegens oorlogmisdaden.

Survivors are occasionally called

Overlevenden worden soms opgeroepen

to try to identify these items physically,

om deze voorwerpen fysiek te proberen te identificeren,

but physical browsing is extremely difficult,

maar fysiek door de spullen gaan, is erg moeilijk.

an ineffective and painful process.

Het is een inefficiënt en pijnlijk proces.

Once the forensics and doctors and lawyers

Zodra de forensische onderzoekers, de dokters en de advocaten

are done with these objects,

klaar zijn met deze objecten,

they become orphans of the narrative.

worden deze voorwerpen weeskinderen in het verhaal.

Many of them get destroyed, believe it or not,

Vele worden vernietigd, geloof het of niet,

or they get simply shelved,

of ze worden gewoonweg opgeborgen,

out of sight and out of mind.

uit het oog en uit het hart.

I decided a few years ago

Ik heb een paar jaar geleden besloten

to photograph every single exhumed item

om elk opgegraven voorwerp te fotograferen,

in order to create a visual archive

om een visueel archief te creëren

that survivors could easily browse.

dat de overlevenden gemakkelijk kunnen doorbladeren.

As a storyteller, I like to give back to the community.

Als verteller wil ik graag aan de maatschappij teruggeven.

I like to move beyond raising awareness.

Ik zou graag verder gaan dan bewustwording.

And in this case, someone may

In dit geval zal iemand misschien

recognize these items

deze objecten herkennen.

or at least their photographs will remain

De foto's zullen minstens blijven bestaan

as a permanent, unbiased and accurate reminder

als een duurzame, onpartijdige en accurate herinnering

of what happened.

aan wat er is gebeurd.

Photography is about empathy,

Fotografie gaat over empathie.

and the familiarity of these items guarantee empathy.

De vertrouwdheid van deze objecten staat borg voor empathie.

In this case, I am merely a tool,

In dit geval ben ik maar een instrument,

a forensic, if you like,

forensisch, als je wil.

and the result is a photography that is as close

Het resultaat is fotografie die 'document zijn' zo dicht mogelijke benadert

as possible of being a document.

Once all the missing persons are identified,

Zodra alle vermiste personen geïdentificeerd zijn,

only decaying bodies in their graves

zullen alleen de rottende lichamen in hun graven

and these everyday items will remain.

en deze dagelijkse voorwerpen overblijven.

In all their simplicity,

In al hun eenvoud,

these items are the last testament

zijn deze objecten het laatste testament

to the identity of the victims,

van de identiteit van de slachtoffers,

the last permanent reminder

de laatste blijvende herinnering

that these people ever existed.

dat deze personen ooit hebben bestaan.

Thank you very much.

Dankuwel.

(Applaus)

(Applause)