Ziyah Gafić: Everyday objects, tragic histories

Ziyah Gafic: Vật dụng hàng ngày, lịch sử bi thảm

Translator: Link Le Reviewer: Nhu PHAM

These are simple objects:

Đây là những vật dụng đơn giản:

clocks, keys, combs, glasses.

đồng hồ, chìa khóa, lược, mắt kính.

They are the things the victims of genocide in Bosnia

Chúng là thứ mà nạn nhân diệt chủng ở Bosnia

carried with them on their final journey.

mang theo bên mình trong chuyến đi cuối cùng của họ.

We are all familiar with these mundane,

Chúng ta đều quen thuộc với những vật dụng trần tục, tầm thường này.

everyday objects.

The fact that some of the victims carried

Việc một số nạn nhân mang theo

personal items such as toothpaste and a toothbrush

vật dụng cá nhân như bàn chải và kem đánh răng

is a clear sign they had no idea

là dấu hiệu cho thấy họ không biết điều sẽ xảy đến với mình.

what was about to happen to them.

Usually, they were told that they were going to be

Thường thì, họ được bảo rằng họ sẽ được trao đổi

exchanged for prisoners of war.

với tù nhân chiến tranh.

These items have been recovered

Những vật dụng này được phục hồi

from numerous mass graves across my homeland,

từ vô số các ngôi mộ dọc đất nước tôi

ngay trong lúc này,

and as we speak, forensics are exhuming bodies

pháp chứng đang khai quật thi thể từ những khu mộ mới,

from newly discovered mass graves,

20 years after the war.

20 năm sau chiến tranh.

And it is quite possibly the largest ever discovered.

Nó có thể là ngôi mộ lớn nhất từng được khám phá.

During the four years of conflict

Trong 4 năm xung đột

that devastated the Bosnian nation in the early '90s,

đã phá hủy đất nước Bosnia trong những năm đầu 90,

approximately 30,000 citizens, mainly civilians,

xấp xỉ 30,000 người, phần lớn là thường dân,

went missing, presumed killed,

mất tích, hoặc được cho là đã chết,

and another 100,000 were killed

và 100,000 người khác bị giết

during combat operations.

trong suốt những cuộc hành quân.

Most of them were killed

Hầu hết bọn họ bị giết

either in the early days of the war

trong những ngày đầu chiến tranh

or towards the end of the hostilities,

hoặc kéo dài cho đến khi thù hằn kết thúc

when U.N. safe zones like Srebrenica

khi khu vực an toàn của Liên Hiệp Quốc

như Srebrenica bị quân đội Serb chiếm đóng.

fell into the hands of the Serb army.

The international criminal tribunal

Tòa án tội phạm quốc tế

delivered a number of sentences

đã đưa ra một số lời kết án

for crimes against humanity and genocide.

về tội ác chống nhân quyền và diệt chủng

Genocide is a systematic and deliberate

Nạn diệt chủng là sự hủy diệt cố ý và có hệ thống

destruction of a racial, political, religious

của một nhóm sắc tộc, chính trị, tôn giáo hoặc dân tộc.

or ethnic group.

As much as genocide is about killing.

Nạn diệt chủng nhìn chung là về giết chóc.

It is also about destroying their property,

Nó cũng là sự phá hủy tài sản,

their cultural heritage,

di sản văn hóa,

and ultimately the very notion that they ever existed.

cuối cùng là xoá sổ sự tồn tại của các nạn nhân trên cõi đời.

Genocide is not only about the killing;

Thực tế, nạn diệt chủng không chỉ là về giết chóc;

it is about the denied identity.

mà còn là sự từ chối danh tính con người.

There are always traces —

Sẽ luôn luôn có những dấu vết,

no such thing as a perfect crime.

không có tội ác nào là hoàn hảo.

There are always remnants of the perished ones

Sẽ luôn còn lại những phần mà người ra đi để lại,

that are more durable than their fragile bodies

bền chặt hơn cả thi thể mỏng manh của họ

and our selective and fading memory of them.

và kí ức đẹp nhất về họ, đang mờ dần.

These items are recovered

Những thứ này được phục hồi

from numerous mass graves,

từ vô số các ngôi mộ,

and the main goal of this collection of the items

và mục đích đặc biệt của nó

is a unique process

of identifying those who disappeared in the killings,

là để nhận dạng những người mất tích trong cuộc thảm sát,

the first act of genocide on European soil

vụ diệt chủng đầu tiên trên vùng đất châu Âu

since the Holocaust.

kể từ vụ Holocaust.

Not a single body should remain undiscovered

Không một thi thể nào đáng bị chôn vùi

or unidentified.

hoặc vô danh mãi mãi.

Once recovered,

Một khi được phục hồi,

these items that the victims carried with them

những vật dụng mà các nạn nhân mang theo

on their way to execution

trên đường hành quyết

are carefully cleaned, analyzed,

được rửa sạch, phân tích cẩn thận,

catalogued and stored.

phân loại và cất giữ.

Thousands of artifacts are packed in white plastic bags

Hàng ngàn hiện vật được để trong những túi nhựa trắng

just like the ones you see on CSI.

như bạn nhìn thấy trong phim CSI.

These objects are used as a forensic tool

Những vật dụng này được sử dụng như công cụ pháp chứng

in visual identification of the victims,

trong việc nhận dạng vẻ ngoài của nạn nhân,

but they are also used as very valuable forensic evidence

và cũng là những chứng tích pháp y rất đáng giá

in the ongoing war crimes trials.

trong các phiên tòa xử tội ác chiến tranh đang còn dang dở.

Survivors are occasionally called

Những người sống sót đôi khi được kêu gọi

to try to identify these items physically,

thử nhận dạng những vật này qua bề ngoài

but physical browsing is extremely difficult,

nhưng kiểm tra bên ngoài là một quá trình rất khó khăn,

an ineffective and painful process.

không hiệu quả và đau đớn.

Once the forensics and doctors and lawyers

Một khi bộ phận pháp y, bác sĩ và các luật sư

are done with these objects,

hoàn tất công việc,

they become orphans of the narrative.

câu chuyện của chúng sẽ bị lãng quên.

Many of them get destroyed, believe it or not,

Tin hay không thì, sẽ có nhiều thứ bị phá hủy,

or they get simply shelved,

hay chỉ đơn giản là được bày lên kệ và chìm vào lãng quên.

out of sight and out of mind.

I decided a few years ago

Vài năm trước, tôi quyết định chụp lại mỗi một vật thể được khai quật

to photograph every single exhumed item

in order to create a visual archive

để lưu trữ chúng một cách trực quan

that survivors could easily browse.

để những người sống sót có thể xem qua dễ dàng.

As a storyteller, I like to give back to the community.

Là một người kể chuyện, tôi muốn đưa chúng trở lại với cộng đồng.

I like to move beyond raising awareness.

thay vì dừng lại ở việc nâng cao nhận thức.

And in this case, someone may

Và trong trường hợp này,

một người nào đó có thể nhận ra những thứ này

recognize these items

or at least their photographs will remain

hoặc ít nhất, những tấm hình này

as a permanent, unbiased and accurate reminder

trở thành một lời nhắc nhở, công bằng và vĩnh viễn

of what happened.

về những gì đã xảy ra.

Photography is about empathy,

Nhiếp ảnh là sự đồng cảm,

and the familiarity of these items guarantee empathy.

và sự quen thuộc của những vật này đem đến sự đồng cảm.

In this case, I am merely a tool,

Trong trường hợp này, tôi chỉ là một công cụ

a forensic, if you like,

một cơ sở pháp chứng

and the result is a photography that is as close

kết quả là, đem nghệ thuật nhiếp ảnh gần hơn với việc thu thập tư liệu

as possible of being a document.

Once all the missing persons are identified,

Một khi tất cả những người mất tích được nhận dạng,

only decaying bodies in their graves

thì chỉ còn sót lại thi thể mục rữa

and these everyday items will remain.

cùng với đồ dùng hàng ngày trong nấm mồ.

In all their simplicity,

Nói một cách đơn giản,

these items are the last testament

những thứ này là vật chứng cuối cùng

to the identity of the victims,

để xác định nạn nhân,

the last permanent reminder

là điều nhắc nhở cuối cùng rằng

that these people ever existed.

những người này đã từng tồn tại.

Thank you very much.

XIn cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)