Why domestic violence victims don't leave | Leslie Morgan Steiner | TED

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Charlie Psy

I'm here today to talk about a disturbing question,

Овде сум да зборувам за едно вознемирувачко прашање,

which has an equally disturbing answer.

кое има исто толку вознемирувачки одговор.

My topic is the secrets of domestic violence,

Ќе зборувам за тајните на домашното насилство,

and the question I'm going to tackle

и ќе се осврнам на прашањето

is the one question everyone always asks:

кое сите постојано го поставуваат:

Why does she stay?

Зошто го трпи?

Why would anyone stay with a man who beats her?

Зошто е сè уште со мажот кој ја тепа?

I'm not a psychiatrist, a social worker

Јас не сум психијатар, социјален работник

or an expert in domestic violence.

или експерт за домашно насилство.

I'm just one woman with a story to tell.

Јас сум само една жена со приказна.

I was 22. I had just graduated from Harvard College.

Имав 22. Само што дипломирав на Харвард.

I had moved to New York City for my first job

Се доселив во Њујорк за мојата прва работа

as a writer and editor at Seventeen magazine.

како текстописец и уредник во магазинот Севентин.

I had my first apartment,

За првпат имав сопствен стан,

my first little green American Express card,

ја добив мојата прва мала зелена Американ Експрес картичка,

and I had a very big secret.

и си имав една многу голема тајна.

My secret was that I had this gun

Мојата тајна се состоеше во тоа

loaded with hollow-point bullets pointed at my head

што, мажот за кој мислев дека ми е сродна душа

by the man who I thought was my soulmate,

многу, многу пати ми ставаше пиштол

many, many times.

на глава.

The man who I loved more than anybody on Earth

Човекот кој го сакав повеќе од сè

held a gun to my head and threatened to kill me

безброј пати ми ставаше пиштол на глава, и ми

more times than I can even remember.

се закануваше деќа ќе ме убие.

I'm here to tell you the story of crazy love,

Овде сум за да ви ја раскажам приказната за лудата љубов,

a psychological trap disguised as love,

психолошка стапица маскирана како љубов,

one that millions of women and even a few men

замка во која, секоја година, паѓаат милиони

fall into every year.

жени, а дури и неколку мажи.

It may even be your story.

Ова можеби е, и ваша приказна.

I don't look like a typical domestic violence survivor.

Јас не изгледам како некој кој преживеал домашно насилство.

I have a B.A. in English from Harvard College,

Имам диплома по aнглиски од Харвард,

an MBA in marketing from Wharton Business School.

магистратура по маркетинг од Вортон факултетот за бизнис.

I've spent most of my career working for Fortune 500 companies

Најголемиот дел од кариерата го поминав работејќи за компании од Форчн 500,

including Johnson & Johnson, Leo Burnett and The Washington Post.

тука вклучувајќи ги Џонсон и Џонсон, Лио Барнет и Вашингтон Пост.

I've been married for almost 20 years to my second husband

Со мојот втор сопруг во брак сум веќе 20 години,

and we have three kids together.

и имаме три деца.

My dog is a black lab, and I drive a Honda Odyssey minivan.

Имам куче од расата црн лабрадор и возам Хонда Одисеј мини-комбе.

(Laughter)

(Смеа)

So my first message for you is that domestic violence

Оттука, мојата прва порака до вас е дека домашното насилство

happens to everyone --

може да му се случи на секого --

all races, all religions, all income and education levels.

на сите раси, сите религии, на секое економско и образовно ниво.

It's everywhere.

Тоа е насекаде.

And my second message is that everyone thinks

Мојата втора порака е дека секој мисли оти

domestic violence happens to women,

домашното насилство е проблем

that it's a women's issue.

само на жените.

Not exactly.

Не е баш така.

Over 85 percent of abusers are men, and domestic abuse

Над 85 проценти од злоставувачите се мажи, и домашното насилство

happens only in intimate, interdependent, long-term relationships,

се јавува само во интимните, меѓузависни и долготрајни врски,

in other words, in families,

со други зборови, во семејствата,

the last place we would want or expect to find violence,

последното место каде би сакале или би очекувале да го најдеме насилството,

which is one reason domestic abuse is so confusing.

една од причините поради која домашното насилство е ептен збунувачко.

I would have told you myself that I was the last person on Earth

Порано да сте ме прашале, веројатно ќе сум ви кажела

who would stay with a man who beats me,

дека нема шанси да останам со маж кој ме тепа,

but in fact I was a very typical victim because of my age.

но всушност, поради моите години, јас бев одличен пример за тоа како изгледа една жртва.

I was 22, and in the United States,

Имав 22, а во Соединетите Држави,

women ages 16 to 24 are three times as likely

жените помеѓу 16 и 24 години се трипати поподложни

to be domestic violence victims

на домашно насилство

as women of other ages,

во споредба со другите жени,

and over 500 women and girls this age

и преку 500 жени и девојчиња кои се на оваа возраст,

are killed every year by abusive partners,

секоја година, се убивани од нивните насилни партнери,

boyfriends, and husbands in the United States.

момчиња и сопрузи, само во Соединетите Држави.

I was also a very typical victim because I knew nothing

Бев многу типична жртва и поради тоа што не знаев ништо

about domestic violence, its warning signs or its patterns.

за домашното насилство, неговите почетни знаци или обрасци.

I met Conor on a cold, rainy January night.

Конор го сретнав во една ладна, и дождлива јануарска ноќ.

He sat next to me on the New York City subway,

Седна до мене во њујоршкото градско метро,

and he started chatting me up.

и почна да ми муабети.

He told me two things.

Ми кажа две работи.

One was that he, too, had just graduated from an Ivy League school,

Една беше дека, и тој, само што дипломирал на Ајви Лиг факултетот,

and that he worked at a very impressive Wall Street bank.

и дека работи во една неверојатна банка која се наоѓа на Вол Стрит.

But what made the biggest impression on me that first meeting

Но најголем впечаток ми остави тоа што

was that he was smart and funny

беше паметен, забавен

and he looked like a farm boy.

и изгледаше како фармерско момче.

He had these big cheeks, these big apple cheeks

Имаше големи образи, големи јаболкови образи

and this wheat-blond hair,

и имаше руса коса,

and he seemed so sweet.

и беше многу сладок.

One of the smartest things Conor did, from the very beginning,

Уште на самиот почеток, Конор одигра многу паметно,

was to create the illusion that I was the dominant partner in the relationship.

односно, создаде илузија дека всушност јас сум доминантниот партнер во врската.

He did this especially at the beginning

Ова го правеше особено на почетокот, на

by idolizing me.

тој начин што ме идолизираше.

We started dating, and he loved everything about me,

Почнавме да се забавуваме, а на него му се допаѓаше сè во врска со мене,

that I was smart, that I'd gone to Harvard,

дека сум паметна, дека сум била на Харвард,

that I was passionate about helping teenage girls, and my job.

дека многу сакам да им помагам на девојчињата, ја сакаше и мојата работа.

He wanted to know everything about my family

Сакаше да знае сè за моето семејство, за моето

and my childhood and my hopes and dreams.

детство, и за моите надежи и соништа.

Conor believed in me, as a writer and a woman,

Конор веруваше во мене, како писател и како жена,

in a way that no one else ever had.

на начин како никој друг порано.

And he also created a magical atmosphere of trust between us

Исто така, на еден магичен начин, создаде огромна доверба помеѓу нас,

by confessing his secret,

кажувајќи ми ги неговите тајни,

which was that, as a very young boy starting at age four,

дека кога бил многу мал, уште на четири годишна возраст,

he had been savagely and repeatedly physically abused

бил постојано ѕверски тепан од страна на неговиот

by his stepfather,

очув, и дека злоставувањето

and the abuse had gotten so bad that he had had to drop out of school in eighth grade,

било толку сериозно, што морал уште во осмо одделение да го напушти училиштето,

even though he was very smart,

и покрај тоа што бил многу паметен,

and he'd spent almost 20 years rebuilding his life.

и дека 20 години потрошил обидувајќи се да си го обнови животот.

Which is why that Ivy League degree

И дека токму поради ова, дипломата од Ајви Лиг,

and the Wall Street job and his bright shiny future

работата на Вол Стрит и неговата светла иднина

meant so much to him.

му значат премногу.

If you had told me

Ако тогаш ми кажевте

that this smart, funny, sensitive man who adored me

дека овој паметен, забавен, чувствителен маж кој ме обожаваше,

would one day dictate whether or not I wore makeup,

еден ден ќе ми наредува дали да носам шминка,

how short my skirts were,

колку да ми биде куса сукњата,

where I lived, what jobs I took,

каде да живеам, што да работам,

who my friends were and where I spent Christmas,

ќе ми кажува со кого да се дружам и каде да го поминам Божиќ,

I would have laughed at you,

веројатно ќе ви се изнасмеев,

because there was not a hint of violence or control

бидејќи кај Конор на почетокот, воопшто немаше знаци

or anger in Conor at the beginning.

на гнев и желба за контрола.

I didn't know that the first stage

Не знаев дека првата фаза

in any domestic violence relationship

во секоја насилна врска е

is to seduce and charm the victim.

заведување и шармирање на жртвата.

I also didn't know that the second step is to isolate the victim.

Исто така не знаев дека вториот чекор е изолирање на жртвата.

Now, Conor did not come home one day and announce,

Е сега, Конор не ми го кажа тоа на директен начин,

"You know, hey, all this Romeo and Juliet stuff has been great,

"Еј, знаеш, целата оваа Ромео и Јулија приказна беше супер,

but I need to move into the next phase

ама сега морам да преминам во следната фаза

where I isolate you and I abuse you" — (Laughter) —

кога ќе те изолирам и ќе те злоставувам" - (Смеа) -

"so I need to get you out of this apartment

''морам да те оттргнам од овој стан

where the neighbors can hear you scream

за да не слушнат соседите како врескаш,

and out of this city where you have friends and family

и да те оттргнам од градот во кој имаш пријатели, семејство

and coworkers who can see the bruises."

и соработници кои би ги виделе лузните."

Instead, Conor came home one Friday evening

Наместо тоа, една петочна вечер Конор си дојде дома,

and he told me that he had quit his job that day,

и ми кажа дека морал да ја напушти работата,

his dream job,

неговата сакана работа,

and he said that he had quit his job because of me,

и рече дека ја напуштил работата поради мене,

because I had made him feel so safe and loved

дека покрај мене се чувствувал толку сигурен и сакан

that he didn't need to prove himself on Wall Street anymore,

што веќе немал потреба да се докажува на Вол Стрит,

and he just wanted to get out of the city

и само сакаше да се отселиме од градот

and away from his abusive, dysfunctional family,

подалеку од неговото злоставувачко и дисфункционално семејство,

and move to a tiny town in New England

и да отидеме во едно мало градче во Њу Ингланд

where he could start his life over with me by his side.

каде што одново ќе си го започне животот со мене.

Now, the last thing I wanted to do was leave New York,

Е сега, воопшто не сакав да го напуштам Њујорк и

and my dream job,

мојата прекрасна работа,

but I thought you made sacrifices for your soulmate,

но од друга страна си мислев дека треба да се жртвуваме за нашите сакани,

so I agreed, and I quit my job,

па така се согласив, ја напуштив работата,

and Conor and I left Manhattan together.

и заедно со Конор се отселивме од Менхетн.

I had no idea I was falling into crazy love,

Немав поим дека ова е луда љубов,

that I was walking headfirst into a carefully laid

дека ќе паднам директно во една внимателно поставена

physical, financial and psychological trap.

физичка, финансиска и психолошка стапица.

The next step in the domestic violence pattern

Следната фаза од домашното насилство

is to introduce the threat of violence

е започнување со заканите за да

and see how she reacts.

видите како ќе реагира жртвата.

And here's where those guns come in.

И тому овде пиштолите влегуваат во игра.

As soon as we moved to New England -- you know,

Веднаш штом се доселивме во Њу Ингланд -- знаете,

that place where Connor was supposed to feel so safe --

местото во кое Конор требаше да се чувствува безбедно --

he bought three guns.

тој си купи три пиштоли.

He kept one in the glove compartment of our car.

Еден од пиштолите го чуваше во колата.

He kept one under the pillows on our bed,

Другиот го чуваше под перниците во нашиот кревет,

and the third one he kept in his pocket at all times.

а третиот постојано го носеше со себе во џеб.

And he said that he needed those guns

И рече дека овие пиштоли му требале

because of the trauma he'd experienced as a young boy.

поради траумата што ја доживеал уште како мал.

He needed them to feel protected.

Му требале за да се чувствува безбедно.

But those guns were really a message for me,

Но овие пиштоли, всушност, беа порака упатена кон мене,

and even though he hadn't raised a hand to me,

и покрај тоа што немаше кренато рака врз мене,

my life was already in grave danger every minute of every day.

сепак животот веќе ми беше во огромна опасност.

Conor first physically attacked me

Конор за првпат физички ме нападна

five days before our wedding.

на пет дена пред нашата свадба.

It was 7 a.m. I still had on my nightgown.

Беше 7 наутро. Сè уште бев во ноќница.

I was working on my computer trying to finish a freelance writing assignment,

Работев на мојот компјутер, обидувајќи се да го завршам хонорарниот текст,

and I got frustrated,

и тогаш се изнервирав,

and Conor used my anger as an excuse

а Конор го искористи мојот гнев како изговор

to put both of his hands around my neck

за да ги стави рацете околу мојот врат

and to squeeze so tightly that I could not breathe or scream,

и потоа да притисне толку силно што не можев ниту да дишам, ниту да викам.

and he used the chokehold

Држејќи ме така

to hit my head repeatedly against the wall.

тој ми ја удри главата во ѕидот неколку пати.

Five days later, the ten bruises on my neck had just faded,

Пет дена подоцна, десетте лузни на мојот врат избледеа,

and I put on my mother's wedding dress,

а јас го облеков невестинскиот фустан од мајка ми,

and I married him.

и се омажив за него.

Despite what had happened,

И покрај тоа што се случи,

I was sure we were going to live happily ever after,

јас бев сигурна дека понатаму ќе живееме среќно,

because I loved him, and he loved me so much.

бидејќи го сакав, а и тој ме сакаше премногу.

And he was very, very sorry.

На него му беше ептен жал.

He had just been really stressed out by the wedding

Бил под многу голем стрес поради венчавката, и поради

and by becoming a family with me.

тоа што ќе станел семејство со мене.

It was an isolated incident,

Тоа беше изолиран инцидент,

and he was never going to hurt me again.

и рече дека никогаш повеќе нема да ме повреди.

It happened twice more on the honeymoon.

Ме нападна уште двапати за време на медениот месец.

The first time, I was driving to find a secret beach

Првиот пат, возев барајќи некоја затскриена плажа,

and I got lost,

и се изгубив,

and he punched me in the side of my head so hard

а тој толку силно ме удри по глава, што со другата

that the other side of my head repeatedly hit

страна неколку пати удрив во

the driver's side window.

возачкиот прозорец.

And then a few days later, driving home from our honeymoon,

Неколку дена подоцна, враќајќи се од медениот месец,

he got frustrated by traffic,

тој се изнервира од сообраќајот,

and he threw a cold Big Mac in my face.

и ме мавна во лице со еден ладен Биг Мак хамбургер.

Conor proceeded to beat me once or twice a week

Конор продолжи да ме тепа еднаш или два пати неделно

for the next two and a half years of our marriage.

во текот на следните две и пол години од нашиот брак.

I was mistaken in thinking that I was unique

Си мислев дека ова само мене

and alone in this situation.

ми се случува, но не бев во право.

One in three American women

Една на секоја три жени во Америка

experiences domestic violence or stalking at some point in her life,

е жртва на домашно насилство или демнење во одреден период од животот,

and the CDC reports that 15 million children

а извештајот на СиДиСи вели дека 15 милиони деца

are abused every year, 15 million.

се злоставувани секоја година, 15 милиони.

So actually, I was in very good company.

Што значи дека сум била во многу добро друштво.

Back to my question:

Да се навратам на прашањето:

Why did I stay?

Зошто останав со него?

The answer is easy.

Одговорот е лесен.

I didn't know he was abusing me.

Не знаев дека ме злоставува.

Even though he held those loaded guns to my head,

Иако ми ставаше пиштоли на глава, иако ме

pushed me down stairs,

туркаше надолу по скалите,

threatened to kill our dog,

се закануваше дека ќе го убие кучето,

pulled the key out of the car ignition as I drove down the highway,

ги вадеше клучевите од колата додека возев по автопатот,

poured coffee grinds on my head

ми истураше мелено кафе врз глава

as I dressed for a job interview,

додека се облекував за работно интервју,

I never once thought of myself as a battered wife.

јас ниту еднаш за себе не помислив дека сум жртва.

Instead, I was a very strong woman

Наместо тоа, јас бев многу силна жена

in love with a deeply troubled man,

која е заљубена во човек со многу проблеми,

and I was the only person on Earth

и си мислев дека само јас можам

who could help Conor face his demons.

да му помогнам на Конор да се соочи со неговите демони.

The other question everybody asks is,

Другото прашање што сите го поставуваат е,

why doesn't she just leave?

зошто едноставно не си замине?

Why didn't I walk out? I could have left any time.

Зошто не избега? Можев да си заминам во секое време.

To me, this is the saddest and most painful question that people ask,

За мене, ова е најтажното и најболното прашање што ми го поставиле,

because we victims know something you usually don't:

бидејќи ние жртвите знаеме нешто што вие вообичаено не го знаете:

It's incredibly dangerous to leave an abuser.

Ептен е опасно да го напуштите злоставувачот.

Because the final step in the domestic violence pattern

Бидејќи последната фаза од домашното насилство е

is kill her.

убиство на жртвата.

Over 70 percent of domestic violence murders

Преку 70 проценти од убиствата во рамки на домашното насилство

happen after the victim has ended the relationship,

се случуваат откако жртвата ќе ја прекине врската,

after she's gotten out,

откако ќе избега,

because then the abuser has nothing left to lose.

бидејќи тогаш злоставувачот веќе нема што да изгуби.

Other outcomes include long-term stalking,

Другите исходи може да бидат долготрајно демнење,

even after the abuser remarries;

дури и кога злоставувачот ќе се прежени;

denial of financial resources;

кратење на финансиските средства;

and manipulation of the family court system

и манипулирање на семејниот судски систем

to terrify the victim and her children,

за да ја преплаши жртвата и нејзините деца,

who are regularly forced by family court judges

кои постојано се приморувани од страна на судиите

to spend unsupervised time

да поминуваат, без надзор, одредено време

with the man who beat their mother.

со мажот кој ја тепал нивната мајка.

And still we ask, why doesn't she just leave?

И пак прашуваме, зошто едноставно не си замине?

I was able to leave,

Јас успеав да си заминам,

because of one final, sadistic beating

заради последното садистичко тепање

that broke through my denial.

кое конечно ме освести.

I realized that the man who I loved so much

Сфатив дека мажот кој го сакам, на крај

was going to kill me if I let him.

веројатно ќе ме убие ако му дозволам.

So I broke the silence.

Па така му ставив крај на молкот.

I told everyone:

Им кажав на сите:

the police, my neighbors,

на полицијата, на соседите,

my friends and family, total strangers,

пријателите и семејството, на луѓе што не ги знаев,

and I'm here today because you all helped me.

и денес сум овде бидејќи сите вие ми помогнавте.

We tend to stereotype victims

Честопати ги стереотипизираме жртвите,

as grisly headlines,

им лепиме негативни етикети,

self-destructive women, damaged goods.

мазохистичка жена, потрошна роба.

The question, "Why does she stay?"

Прашањето, "Зошто е сè уште со него?"

is code for some people for, "It's her fault for staying,"

за некои луѓе значи, "Нејзина вина е што сè уште е со него,"

as if victims intentionally choose to fall in love with men

божем ние, жртвите, намерно се вљубуваме во мажи кои

intent upon destroying us.

сакаат да нè уништат.

But since publishing "Crazy Love,"

Но откако ја објавив "Луда Љубов,"

I have heard hundreds of stories from men and women

слушнав стотици приказни од мажи и жени

who also got out,

кои успешно се справиле,

who learned an invaluable life lesson from what happened,

кои научиле една бесценета животна лекција од она што им се случило,

and who rebuilt lives -- joyous, happy lives --

и кои си ги обновиле животите -- радосни, среќни животи --

as employees, wives and mothers,

како вработени, жени и мајки,

lives completely free of violence, like me.

животи без насилство, токму како мене.

Because it turns out that I'm actually a very typical domestic violence victim

Бидејќи се испостави дека јас сум, всушност, еден многу типичен пример на жртва,

and a typical domestic violence survivor.

на некој кој преживеал домашно насилство.

I remarried a kind and gentle man,

Се премажив за еден пријатен и нежен маж,

and we have those three kids.

и со него имаме три деца.

I have that black lab, and I have that minivan.

Како што реков, си имам црн лабрадор и мини-комбе.

What I will never have again,

Но повеќе нема да имам,

ever,

никогаш,

is a loaded gun held to my head

пиштол на мојата глава, пиштол

by someone who says that he loves me.

кој го држи некој кој ми вели дека ме сака.

Right now, maybe you're thinking,

Во моментов, можеби си мислите,

"Wow, this is fascinating,"

"Леле, ова е неверојатно,"

or, "Wow, how stupid was she,"

или, "Леле, колку била глупава,"

but this whole time, I've actually been talking about you.

но цело време, јас всушност зборував за вас.

I promise you there are several people

Ви гарантирам дека во моментов ме

listening to me right now

слушаат неколку луѓе кои

who are currently being abused

и самите се жртви на насилство,

or who were abused as children

биле злоставувани како деца,

or who are abusers themselves.

или и самите се злоставувачи.

Abuse could be affecting your daughter,

Насилство, токму сега, можеби ја засега вашата ќерка,

your sister, your best friend right now.

вашата сестра или вашиот најдобар пријател.

I was able to end my own crazy love story

Јас и ставив крај на мојата луда љубов, на

by breaking the silence.

тој начин што го прекинав молкот.

I'm still breaking the silence today.

И денес го правам истото.

It's my way of helping other victims,

На овој начин им помагам на другите жртви,

and it's my final request of you.

и за крај имам едно барање до вас.

Talk about what you heard here.

Зборувајте за она што го слушнавте овде.

Abuse thrives only in silence.

Злоставувањето вирее само во тишина.

You have the power to end domestic violence

Вие имате моќ да му ставите крај на домашното насилство

simply by shining a spotlight on it.

едноставно ако фрлите светлина врз истото.

We victims need everyone.

Нам жртвите ни требаат сите.

We need every one of you to understand

Потребно ни е секој од вас да ги разбере

the secrets of domestic violence.

тајните на домашното насилство.

Show abuse the light of day by talking about it

Разобличете го насилството зборувајќи за истото

with your children, your coworkers,

со вашите деца, вашите соработници,

your friends and family.

вашите пријатели и семејство.

Recast survivors as wonderful, lovable people

Претставете ги жртвите како прекрасни, сакани луѓе

with full futures.

кои имаат иднина пред себе.

Recognize the early signs of violence

Препознајте ги раните знаци на насилство,

and conscientiously intervene,

и интервенирајте совесно,

deescalate it, show victims a safe way out.

спречето го, покажете им на жртвите безбеден излез.

Together we can make our beds,

Заедно можеме да ги направиме нашите кревети,

our dinner tables and our families

нашите трепезарии и нашите семејства,

the safe and peaceful oases they should be.

безбедни и мирни оази, баш како што и треба да бидат.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)