Al Gore: Alarming new slides of the worsening climate crisis

Translator: YSLU MA translators 2010-2012 Reviewer: Lily Tsarukyan

Last year I showed these two slides so that

Անցյալ տարի ես ներկայացրեցի այս երկու սլայդերը, որպեսզի

demonstrate that the arctic ice cap,

ցույց տայի, որ արկտիկական սառցե ծածկույթը,

which for most of the last three million years

որը վերջին երեք միլիոն տարիների ընթացքում

has been the size of the lower 48 states,

մոտավորապես եղել է ներքևի 48 նահանգների չափ,

has shrunk by 40 percent.

կրճատվել է 40%-ով:

But this understates the seriousness of this particular problem

Բայց սա կարծես մեղմացնում է այս խնդրի լրջությունը,

because it doesn't show the thickness of the ice.

որովհետև դա ցույց չի տալիս սառույցի հաստությունը:

The arctic ice cap is, in a sense,

Արկտիկական սառցե ծածկույթը ինչ-որ առումով

the beating heart of the global climate system.

համընդհանուր կլիմայական համակարգի սիրտն է:

It expands in winter and contracts in summer.

Այն ձմռանն ընդարձակվում է, ամռանը՝ կրճատվում:

The next slide I show you will be

Հաջորդ սլայդը, որը ցույց եմ տալու ձեզ,

a rapid fast-forward of what's happened over the last 25 years.

անցյալ 25 տարիների ընթացքում կատարվածն է:

The permanent ice is marked in red.

Մշտական սառցե ծածկույթը նշված է կարմիրով:

As you see, it expands to the dark blue --

Ինչպես կարող եք տեսնել, այն ընդարձակվում է մինչև մուգ կապույտ,

that's the annual ice in winter,

ամեն ձմեռ դա այդ տեսքն ունի,

and it contracts in summer.

իսկ ամռանը կրճատվում է:

The so-called permanent ice, five years old or older,

Ինչպես կարող եք տեսնել, այսպես կոչված մշտական սառույցը՝

you can see is almost like blood,

հինգ տարեկան, կամ էլ ավելի մեծ,արյան նման է՝

spilling out of the body here.

այստեղ մարմնից դուրս է ցայտում:

In 25 years it's gone from this, to this.

25 տարվա մեջ այն սրանից դառնում է սա:

This is a problem because the warming

Սա խնդիր է, որովհետև գլոբալ տաքացման արդյունքում

heats up the frozen ground around the Arctic Ocean,

տաքանում է նաև Ատլանտյան Օվկիանոսի շուրջ սառած գետինը,

where there is a massive amount of frozen carbon

որտեղ կա հսկայական քանակությամբ սառած ածխաթթու գազ,

which, when it thaws, is turned into methane by microbes.

և, երբ վերջինս հալվում է, վերածվում է միկրոբներով մեթանի:

Compared to the total amount of global warming pollution in the atmosphere,

Եթե համեմատենք գլոբալ տաքացման արդյունքում մթնոլորտի աղտոտման հետ,

that amount could double if we cross this tipping point.

ապա կտեսնենք, որ այդ աղտոտվածությունը կարող է կրկնապատկվել, եթե սահմանն անցնենք:

Already in some shallow lakes in Alaska,

Արդեն իսկ Ալյասկայի որոշ ծանծաղ լճերում

methane is actively bubbling up out of the water.

մեթանն ակտիվորեն պղպջակների տեսքով դուրս է գալիս ջրից:

Professor Katey Walter from the University of Alaska

Ալյասկայի համալսարանի պրոֆեսոր Քեթի Ոլտերը

went out with another team to another shallow lake last winter.

անցած ձմեռ մեկ այլ թիմի հետ գնաց մեկ ուրիշ ծանծաղուտային լիճ:

Video: Whoa! (Laughter)

Տեսագրություն: ՕՕՕՕհ: (Ծիծաղ)

Al Gore: She's okay. The question is whether we will be.

Ալ Գոր, նրա հետ ամեն ինչ կարգին է: Հարցն այն է, թե արդյո՞ք մեզ հետ ամեն ինչ լավ կլինի:

And one reason is, this enormous heat sink

Պատճառներից մեկն այն է, որ այս վիթխարի ռադիատորը

heats up Greenland from the north.

հյուսիսից տաքացնում է Գրելանդիան:

This is an annual melting river.

Սա ամեն տարի հալչող գետն է:

But the volumes are much larger than ever.

Բայց հիմա ծավալները շատ ավելի մեծ են, քան երբևէ:

This is the Kangerlussuaq River in southwest Greenland.

Դա Հարավարևմտյան Գրենլանդիայում գտնվող Կանգերլասվաք գետն է:

If you want to know how sea level rises

Եթե ցանկանում եք իմանալ, թե ինչպես է

from land-base ice melting

հողային հիմքի սառույցի հալվելուց ծովի մակարդակը բարձրանում,

this is where it reaches the sea.

դա այստեղ է, որտեղ սառույցը մոտենում է ծովին:

These flows are increasing very rapidly.

Այդ հոսանքները շատ արագ են աճում:

At the other end of the planet, Antarctica

Մոլորակի մյուս ծայրում` Անտարկտիդայում,

the largest mass of ice on the planet.

գտնվում է մոլորակի ծավալով ամենամեծ սառցաբեկորը:

Last month scientists reported the entire continent

Ըստ գիտնականների անցյալ տարվա զեկույցի՝

is now in negative ice balance.

ամբողջ մայցամաքն այժմ սառույցի բացասական կշիռի մեջ է:

And west Antarctica cropped up on top some under-sea islands,

Իսկ Արևմտյան Անտարկտիդան, որը հայտնվել է որոշ անդրծովյան կղզիների վրա,

is particularly rapid in its melting.

հալվում է հատկապես մեծ արագությամբ:

That's equal to 20 feet of sea level, as is Greenland.

Դա հավասար է ծովի մակարդակից քսան ոտնաչափ բարձրությանը, ինչպես Գրիլանդիան:

In the Himalayas, the third largest mass of ice:

Հիմալայան լեռներում. երրորդ ամենամեծ սառցաբեկորը:

at the top you see new lakes, which a few years ago were glaciers.

Դուք վերևում տեսնում եք նոր լճեր, որոնք մի քանի տարի առաջ սառցադաշտեր են եղել:

40 percent of all the people in the world

Աշխարհում ողջ մարդկության 40%-ը

get half of their drinking water from that melting flow.

իրենց խմելու ջրի կեսը ստանում է այդ հալչող հոսանքից:

In the Andes, this glacier is the

Անդյան լեռներում այս սառցադաշտը

source of drinking water for this city.

քաղաքի համար խմելու ջրի միակ աղբյուրն է:

The flows have increased.

Հոսանքներն ավելացել են:

But when they go away, so does much of the drinking water.

Բայց երբ այդ հոսանքները հեռանում են, հեռանում է նաև խմելու ջրի մեծ մասը:

In California there has been a 40 percent

Կալիֆորնիայում Սիերայի ձնածածկույթը

decline in the Sierra snowpack.

40%-ով նվազել է:

This is hitting the reservoirs.

Սա հարված է հասցնում ամբարներին:

And the predictions, as you've read, are serious.

Իսկ կանխատեսումները, ինչպես արդեն կարդացիք, լուրջ են:

This drying around the world has lead to

Այս համատարած չորացումը հանգեցրել է

a dramatic increase in fires.

հրդեհների քանակի կտրուկ աճի:

And the disasters around the world

Ամբողջ աշխարհում աղետների քանակը

have been increasing at an absolutely extraordinary

աճել է բացարձակ արտասովոր

and unprecedented rate.

և աննախադեպ արագությամբ:

Four times as many in the last 30 years

Միայն վերջին 30 տարիների ընթացքում դրանք 4 անգամ ավելի շատ են եղել,

as in the previous 75.

քան վերջին 75 տարիների ընթացքում:

This is a completely unsustainable pattern.

Սա բացարձակ աննախադեպ օրինակ է:

If you look at in the context of history

Եթե նայեք պատմության համատեքստին,

you can see what this is doing.

ապա կտեսնեք, թե այս ամենը մեզ ուր է տանում:

In the last five years

Վերջին 5 տարիների ընթացքում,

we've added 70 million tons of CO2

ավելացրել ենք 70 միլիոն տոննա CO2`

every 24 hours --

ամեն 24 ժամը մեկ-

25 million tons every day to the oceans.

25 միլիոն տոննա ամեն օր` օվկիանոսներին:

Look carefully at the area of the eastern Pacific,

ՈՒշադիր նայեք Արևելյան Խաղաղ օվկիանոսի տարածքին`

from the Americas, extending westward,

Ամերիկաներից դեպի Արևմուտք

and on either side of the Indian subcontinent,

և Հնդկական ենթամայրցամաքի երկու կողմերում,

where there is a radical depletion of oxygen in the oceans.

որտեղ օվկիանոսներում դիտվում է թթվածնի արմատական սպառում:

The biggest single cause of global warming,

Գլոբալ տաքացման ամենամեծ պատճառը,

along with deforestation, which is 20 percent of it, is the burning of fossil fuels.

բացի անտառահատումից, որը կազմում է համընդանուր տաքացման 20%ը, հանածո վառելանյութերի այրումն է:

Oil is a problem, and coal is the most serious problem.

Նավթը խնդիր է, ավելի մեծ խնդիր է ածուխը:

The United States is one of the two

ԱՄՆ-ն երկու ամենամեծ ռադիատորներից մեկն է,

largest emitters, along with China.

Չինաստանի հետ միասին:

And the proposal has been to build a lot more coal plants.

Առաջարկվել է կառուցել ավելի շատ քանակությամբ ածուխի գործարաններ:

But we're beginning to see a sea change.

Բայց մենք սկսում ենք տեսնել ծովերի հետ կապված փոփոխությունը:

Here are the ones that have been cancelled in the last few years

Ահա նրանք, որոնք չեղյալ են հայտարարվել անցած մի քանի տարիների ընթացքում

with some green alternatives proposed.

և փոխարինվել են կանաչ այլընտրանքով:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

However there is a political battle

Մեր երկրում, այնուամենայնիվ,

in our country.

կա քաղաքական պատերազմ:

And the coal industries and the oil industries

Անցած օրացույցային տարվա ընթացքում նավթի արդյունաբերության

spent a quarter of a billion dollars in the last calendar year

և ածուխի արդունաբերության մեջ ծախսվել է քառորդ միլիարդ դոլար`

promoting clean coal,

խթանելու մաքուր ածուխի արտադրությունը:

which is an oxymoron.

Սա իհարկե օքսիմորոն է:

That image reminded me of something.

Այդ պատկերն ինձ ասես, ինչ-որ բան է հիշեցնում:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Around Christmas, in my home in Tennessee,

Սուրբ ծննդյան տոներին մոտ, մեզ մոտ` Թենեսիում,

a billion gallons of coal sludge was spilled.

ածուխի թանձր տիղմի միլիոնավոր գալոններ թափվեցին:

You probably saw it on the news.

Հավանաբար, դուք դա լուրերով տեսել եք:

This, all over the country, is the second largest waste stream in America.

Սա Ամերիկայում թափոնների երկրորդ ամենամեծ հոսքն էր:

This happened around Christmas.

Դա տեղի ունեցավ սուրբ ծննդյան տոների ընթացքում:

One of the coal industry's ads around Christmas was this one.

Ածուխի արդյունաբերության գովազդներից մեկն էլ սա էր:

Video: ♪♫ Frosty the coal man is a jolly, happy soul.

Տեսագրություն: ♪♫ Ֆրոսթի ածխահանը ուրախ-զվարթ մարդ է:

He's abundant here in America,

Նա հարուստ է այստեղ՝ Ամերիկայում,

and he helps our economy grow.

և օգնում է մեր տնտեսությանն աճել:

Frosty the coal man is getting cleaner everyday.

Ֆրոսթի ածխահանն օր օրի ավելի մաքուր է դառնում:

He's affordable and adorable, and workers keep their pay.

Նա մատչելի է ու պաշտելի, և աշխատողներն էլ ստանում են իրենց վճարները:

Al Gore: This is the source of much of the coal in West Virginia.

Ալ Գոր: Սա Արևմտյան Վերջինիայի ածուխի մեծ մասի աղբյուրն է:

The largest mountaintop miner is the head of Massey Coal.

Լեռնագագաթի ամենամեծ հանքափորը <<Massey caol>>-ի գլուխն է:

Video: Don Blankenship: Let me be clear about it. Al Gore,

Տեսագրություն: Դոն Բլանկենշիփ: Թույլ տվեք ավելի պարզ ասել. Ալ Գորը,

Nancy Pelosi, Harry Reid, they don't know what they're talking about.

Նենսի Պելոսինը, Հերի Րիդը չգիտեն, թե ինչի մասին են խոսում:

Al Gore: So the Alliance for Climate Protection

Ալ Գոր: Այսպիսով, կլիմայական պաշտպանության ալիանսը

has launched two campaigns.

երկու քարոզարշավ է սկսել:

This is one of them, part of one of them.

Սա դրանցից մեկն է, դրանց մի մասը.

Video: Actor: At COALergy we view climate change as a very serious

Տեսագրություն: Դերասան: COALergy –ում մենք կլիմայական փոփոխություններին

threat to our business.

նայում ենք որպես շատ լուրջ վտանգ մեր բիզնեսի համար:

That's why we've made it our primary goal

Ահա, թե ինչու, մենք մեր առաջնային նպատակն ենք դարձրել՝

to spend a large sum of money

ծախսել մեծ գումար գովազդի վրա`

on an advertising effort to help bring out and complicate

օգնելու բացահայտել ածուխի մասին

the truth about coal.

ճշմարտությունը բոլորի համար:

The fact is, coal isn't dirty.

Փաստն այն է, որ ածուխը կեղտոտ չէ:

We think it's clean --

Մենք կարծում ենք` այն մաքուր է,

smells good, too.

հոտն էլ լավն է:

So don't worry about climate change.

Այնպես որ մի անհանգստացեք կլիմայական փոփոխության համար:

Leave that up to us.

Դա թողեք մեզ վրա:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Video: Actor: Clean coal -- you've heard a lot about it.

Տեսագրություն: Դերասան: Մաքուր ածուխ: Դուք շատ եք լսել սրա մասին:

So let's take a tour of this state-of-the-art clean coal facility.

Այնպես որ, եկեք ճամփորդենք դեպի այս տեսակ մաքուր ածուխի աշխարհը:

Amazing! The machinery is kind of loud.

Հիանալի է: Մեքենան մի տեսակ աղմկոտ է:

But that's the sound of clean coal technology.

Բայց սա մաքուր ածուխի տեխնոլոգիայի ձայնն է:

And while burning coal is one of the leading causes of global warming,

Եվ մինչ ածուխ այրելը գլոբալ տաքացման պատճառներից մեկն է,

the remarkable clean coal technology you see here

այդ մաքուր ածուխի նշանավոր տեխնոլոգիան, որ այստեղ տեսնում եք,

changes everything.

փոխում է ամեն ինչ:

Take a good long look: this is today's clean coal technology.

Երկար, ուշադիր նայեք: Սա այսօրվա մաքուր ածուխի տեխնոլոգիան է:

Al Gore: Finally, the positive alternative

Ալ Գոր: վերջապես, դրական այլընտրանքը

meshes with our economic challenge

միահյուսվում է մեր տնտեսական մարտահրավերի

and our national security challenge.

և ազգային անվտանգության մարտահրավերի հետ:

Video: Narrator: America is in crisis -- the economy,

Տեսագրություն: Պատմող: Ամերիկան ճգնաժամի մեջ է.

national security, the climate crisis.

տնտեսությունը, ազգային անվտանգությունը և կլիմայական ճգնաժամը:

The thread that links them all:

Այն գիծը, որը միացնում է այս ամենն իրար,

our addiction to carbon based fuels,

մեր կախվածությունն է ածխային հիմքով վառելանյութերից,

like dirty coal and foreign oil.

ինչպիսիք են աղտոտված ածուխը և նավթը:

But now there is a bold new solution to get us out of this mess.

Բայց այժմ կա նոր համարձակ լուծում` մեզ այս խառնաշփոթից դուրս հանելու համար:

Repower America with 100 percent clean electricity

Ամերիկան վերազինել 100% մաքուր էլեկտրականությամբ

within 10 years.

տասը տարվա ընթացքում:

A plan to put America back to work,

Ամերիկային դեպի աշխատանք վերադարձնելու ծրագիր,

make us more secure, and help stop global warming.

որը մեզ կդարձնի ավելի պաշտպանված և կօգնի դադարեցնել գլոբալ տաքացումը:

Finally, a solution that's big enough to solve our problems.

Վերջապես, Մի որոշում, որը բավարար մեծ է մեր խնդիրները լուծելու համար:

Repower America. Find out more.

Վերազինել Ամերիկան: Գտնել ավելին:

Al Gore: This is the last one.

Ալ Գոր: Սա վերջինն է:

Video: Narrator: It's about repowering America.

Տեսագրություն: Պատմող: Սա Ամերիկան հզորացնելու մասին է:

One of the fastest ways to cut our dependence

Ամենաարագ ուղիներից մեկը, որ կրճատում է մեր կախվածությունը

on old dirty fuels that are killing our planet.

հին և աղտոտված վառելանյութերից, որոնք սպանում են մեր մոլորակը:

Man: Future's over here. Wind, sun, a new energy grid.

Մարդ: Ապագան արդեն այստեղ է: Քամի, արև, նոր էլեկտրացանց:

Man #2: New investments to create high-paying jobs.

Երկրորդ մարդ: Նոր ներդրումներ` բարձր աշխատավարձով աշխատատեղեր ստեղծելու համար:

Narrator: Repower America. It's time to get real.

Պատմող: Հզորացնել Ամերիկան: Ժամանակն է իրական աչքերով ամեն ինչին նայել:

Al Gore: There is an old African proverb that says,

Ալ Գոր: Կա մի հին Աֆրիկական ասույթ, որն ասում է.

"If you want to go quickly, go alone.

<<Եթե ուզում եք գնալ արագ, գնացեք մենակ:

If you want to go far, go together."

Եթե ուզում եք գնալ հեռուն, գնացեք միասին>>:

We need to go far, quickly.

Մենք պետք է գնանք հեռու և արագ:

Thank you very much.

Շատ շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)