Richard Turere: My invention that made peace with lions

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Μετάφραση: Vassiliki Kassi Επιμέλεια: Christina Tsara

This is where I live. I live in Kenya,

Αυτός είναι ο τόπος διαμονής μου. Μένω στην Κένυα,

at the south parts of the Nairobi National Park.

στα νότια τμήματα του Εθνικού Πάρκου του Ναϊρόμπι.

Those are my dad's cows at the back,

Εκείνες στο βάθος είναι οι αγελάδες του πατέρα μου,

and behind the cows,

και πίσω απ' τις αγελάδες,

that's the Nairobi National Park.

βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο του Ναϊρόμπι.

Nairobi National Park is not fenced in the south widely,

Το Εθνικό Πάρκο του Ναϊρόμπι δεν είναι πλήρως περιφραγμένο νότια,

which means wild animals like zebras

που σημαίνει ότι άγρια ζώα όπως ζέβρες

migrate out of the park freely.

μετακινούνται εκτός του πάρκου ελεύθερα.

So predators like lions follow them,

Συνεπώς αρπακτικά όπως τα λιοντάρια, τα ακολουθούν,

and this is what they do.

κι αυτό εδώ είναι το αποτέλεσμα.

They kill our livestock.

Σκοτώνουν τα ζώα μας.

This is one of the cows which was killed at night,

Αυτή είναι μια απ' τις αγελάδες που σκοτώθηκε τη νύχτα,

and I just woke up in the morning and I found it dead,

και με το που σηκώθηκα το πρωί την βρήκα νεκρή,

and I felt so bad,

κι ένιωσα τόσο άσχημα,

because it was the only bull we had.

επειδή ήταν ο μοναδικός μας ταύρος.

My community, the Maasai, we believe that

Η κοινότητά μου, οι Μασσάι, πιστεύουμε ότι

we came from heaven with all our animals and all the land

προήλθαμε απ' τον ουρανό με όλα μας τα ζώα και τη γη

for herding them, and that's why we value them so much.

με σκοπό να τα βοσκάμε, και γι' αυτό είναι τόσο πολύτιμα για μας.

So I grew up hating lions so much.

Μεγάλωσα λοιπόν μισώντας τα λιοντάρια πάρα πολύ.

The morans are the warriors

Οι Μοράν είναι οι πολεμιστές

who protect our community and the livestock,

που προστατεύουν την κοινότητά μας και τα ζώα

and they're also upset about this problem.

κι είναι εξίσου αναστατωμένοι εξαιτίας αυτού του προβλήματος.

So they kill the lions.

Επομένως σκοτώνουν τα λιοντάρια.

It's one of the six lions which were killed in Nairobi.

Αυτό είναι ένα απο τα έξι λιοντάρια που σκοτώθηκαν στο Ναϊρόμπι.

And I think this is why the Nairobi National Park lions are few.

Κι αυτός, πιστεύω, είναι ο λόγος που τα λιοντάρια στο Εθνικό Πάρκο του Ναϊρόμπι είναι λίγα.

So a boy, from six to nine years old, in my community

Οπότε ένα αγόρι, μεταξύ έξι κι εννέα ετών, στην κοινότητά μου

is responsible for his dad's cows,

είναι υπεύθυνο για τις αγελάδες του πατέρα του,

and that's the same thing which happened to me.

και το ίδιο συνέβη και στην περίπτωσή μου.

So I had to find a way of solving this problem.

Έπρεπε λοιπόν να βρω έναν τρόπο να λύσω αυτό το πρόβλημα.

And the first idea I got was to use fire,

Κι η πρώτη ιδέα που είχα ήταν να χρησιμοποιήσω φωτιά,

because I thought lions were scared of fire.

επειδή νόμιζα ότι τα λιοντάρια φοβόντουσαν τη φωτιά.

But I came to realize that that didn't really help,

Αλλά γρήγορα κατάλαβα ότι η φωτιά δε βοηθούσε ιδιαίτερα,

because it was even helping the lions

απ' τη στιγμή που βοηθούσε τα λιοντάρια

to see through the cowshed.

να βλέπουν μέσα στη στάνη των αγελάδων.

So I didn't give up. I continued.

Γι' αυτό και δεν τα παράτησα. Συνέχισα.

And a second idea I got was

Και η δεύτερη ιδέα που είχα ήταν

to use a scarecrow.

να χρησιμοποιήσω ένα σκιάχτρο.

I was trying to trick the lions

Προσπαθούσα να ξεγελάσω τα λιοντάρια

[into thinking] that I was standing near the cowshed.

[ώστε να νομίζουν] ότι στεκόμουν κοντά στη στάνη των αγελάδων.

But lions are very clever. (Laughter)

Αλλά τα λιοντάρια είναι πολύ έξυπνα. (Γέλια)

They will come the first day and they see the scarecrow, and they go back,

Την πρώτη μέρα θα 'ρθουν, θα δουν το σκιάχτο και θα φύγουν,

but the second day, they'll come and they say,

αλλά τη δεύτερη μέρα, θα 'ρθουν και θα πουν,

this thing is not moving here, it's always here. (Laughter)

αυτό το πράγμα εδώ δεν μετακινείται, είναι συνέχεια εδώ. (Γέλια)

So he jumps in and kills the animals.

Οπότε ορμάνε μέσα και τρώνε τα ζώα.

So one night, I was walking around the cowshed with a torch,

Κάποια νύχτα λοιπόν, περπατούσα γύρω από τη στάνη των αγελάδων με έναν φακό,

and that day, the lions didn't come.

κι εκείνη τη μέρα, τα λιοντάρια δεν ήρθαν.

And I discovered that lions are afraid of a moving light.

Κι ανακάλυψα ότι τα λιοντάρια φοβούνται το κινούμενο φως.

So I had an idea.

Οπότε μου ήρθε μια ιδέα.

Since I was a small boy,

Από τότε που ήμουν μικρός,

I used to work in my room for the whole day,

συνήθιζα να δουλέυω στο δωματιό μου όλη μέρα,

and I even took apart my mom's new radio,

μέχρι και το νέο ράδιο της μητέρας μου είχα αποσυναρμολογήσει,

and that day she almost killed me,

κι εκείνη τη μέρα παραλίγο να με σκοτώσει,

but I learned a lot about electronics. (Laughter)

αλλά έμαθα πολλά σχετικά με την ηλεκτρονική. (Γέλια)

So I got an old car battery,

Πήρα λοιπόν μια παλιά μπαταρία αυτοκινήτου,

an indicator box. It's a small device found in a motorcycle,

ένα φλας. Είναι μια μικρή συσκευή στα μοτοποδήλατα

and it helps motorists when they want to turn right or left. It blinks.

και βοηθάει τους οδηγούς όταν θέλουν να στρίψουν δεξιά ή αριστερά. Αναβοσβήνει.

And I got a switch where I can switch on the lights, on and off.

Και πήρα κι έναν διακόπτη με τον οποίο μπορώ να ανάβω τα φώτα, να τα αναβοσβήνω.

And that's a small torch from a broken flashlight.

Κι αυτός είναι ένας μικρός φακός απο ένα σπασμένο φανάρι.

So I set up everything.

Οπότε τα συναρμολόγησα όλα.

As you can see, the solar panel charges the battery,

Όπως μπορείτε να δείτε, o ηλιακός συλλέκτης φορτίζει την μπαταρία,

and the battery supplies the power

κι η μπαταρία τροφοδοτεί με ρεύμα

to the small indicator box. I call it a transformer.

το μικρό φλας. Το αποκαλώ μετασχηματιστή.

And the indicator box makes the lights flash.

Και ο μετασχηματιστής κάνει τα φώτα ν' αναβοσβήνουν.

As you can see, the bulbs face outside,

Όπως μπορείτε να δείτε, οι λάμπες είναι στραμμένες προς τα έξω,

because that's where the lions come from.

επειδή από εκεί έρχονται τα λιοντάρια.

And that's how it looks to lions when they come at night.

Κι έτσι τις βλέπουν τα λιοντάρια όταν έρχονται τη νύχτα.

The lights flash and trick

Τα φώτα αναβοσβήνουν και ξεγελούν

the lions into thinking I was walking around the cowshed,

τα λιοντάρια κάνοντάς τα να νομίζουν ότι περπατούσα προς τη στάνη των αγελάδων,

but I was sleeping in my bed.

ενώ εγώ κοιμόμουν στο κρεβάτι μου.

(Laughter)

(Γέλια)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Thanks.

Ευχαριστώ.

So I set it up in my home two years ago,

Το συναρμολόγησα λοιπόν στο σπίτι μου πριν δύο χρόνια,

and since then, we have never experienced any problem with lions.

κι έκτοτε, δεν έχουμε αντιμετωπίσει ξανά κάποιο πρόβλημα με τα λιοντάρια.

And my neighboring homes heard about this idea.

Και τα γειτονικά σπίτια άκουσαν γι' αυτήν την ιδέα.

One of them was this grandmother.

Για παράδειγμα αυτή η γιαγιά.

She had a lot of her animals being killed by lions,

Πολλά από τα ζώα της τα είχαν σκοτώσει λιοντάρια,

and she asked me if I could put the lights for her.

και με ρώτησε αν θα μπορούσα να της εγκαταστήσω τα φώτα.

And I said, "Yes."

Κι είπα, "Ναι."

So I put the lights. You can see at the back, those are the lion lights.

Οπότε εγκατέστησα τα φώτα. Μπορείτε να δείτε στο βάθος, αυτά είναι τα φώτα για τα λιοντάρια.

Since now, I've set up seven homes around my community,

Μέχρι τώρα, έχω κάνει τοποθετήσεις σε επτά σπίτια στην κοινότητά μου,

and they're really working.

και δουλεύουν μια χαρά.

And my idea is also being used now all over Kenya

Και τώρα η ιδέα μου χρησιμοποιείται επίσης σε όλη την Κένυα

for scaring other predators like hyenas, leopards,

για να τρομάζουν και άλλα αρπακτικά ζώα όπως ύαινες, λεοπαρδάλεις,

and it's also being used

κι επιπλέον χρησιμοποιείται

to scare elephants away from people's farms.

για να τρομάζουν τους ελέφαντες ώστε να μην πλησιάζουν τις φάρμες.

Because of this invention, I was lucky to get a scholarship

Λόγω αυτής της εφεύρεσης, είχα την τύχη να πάρω μια υποτροφία

in one of the best schools in Kenya,

σ' ένα από τα καλύτερα σχολεία στην Κένυα.

Brookhouse International School,

Στο Διεθνές Σχολείο Μπρούκχαους,

and I'm really excited about this.

κι είμαι πολύ ενθουσιασμένος γι' αυτό.

My new school now is coming in and helping

Το νέο μου σχολείο έρχεται και βοηθάει

by fundraising and creating an awareness.

συγκεντρώνοντας χρήματα κι ενημερώνοντας τον κόσμο.

I even took my friends back to my community,

Ακόμα και τους φίλους μου πήρα μαζί στην κοινότητά μου,

and we're installing the lights to the homes

κι εγκαθιστούμε τα φώτα στα σπίτια

which don't have [any], and I'm teaching them how to put them.

που δεν έχουν [καθόλου], και τους μαθαίνω πώς να τα τοποθετούν.

So one year ago, I was just a boy in the savanna grassland

Πριν έναν χρόνο λοιπόν, ήμουν απλώς ένα αγόρι στη Σαβάνα

herding my father's cows,

που έβοσκα τις αγελάδες του πατέρα μου,

and I used to see planes flying over,

και συνήθιζα να κοιτάω τα αεροπλάνα που πετούσαν ψηλά,

and I told myself that one day, I'll be there inside.

κι έλεγα στον εαυτό μου ότι μια μέρα, θα βρεθώ μέσα σε ένα.

And here I am today.

Και να 'μαι εδώ σήμερα.

I got a chance to come by plane for my first time for TED.

Είχα την ευκαιρία να 'ρθω πρώτη φορά με αεροπλάνο για το TED.

So my big dream is to become an aircraft engineer and pilot when I grow up.

Οπότε το μεγάλο μου όνειρο είναι να γίνω μηχανικός αεροσκαφών και πιλότος όταν μεγαλώσω.

I used to hate lions, but now because my invention

Συνήθιζα να μισώ τα λιοντάρια, αλλά τώρα καθώς η εφεύρεσή μου

is saving my father's cows and the lions,

σώζει τις αγελάδες του πατέρα μου και τα λιοντάρια,

we are able to stay with the lions without any conflict.

μπορούμε να ζούμε με αυτά δίχως συγκρούσεις.

Ashê olên. It means in my language, thank you very much.

Ashê olên. Στη γλώσσα μου σημαίνει, σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Chris Anderson: You have no idea how exciting it is

Κρις Άντερσον: Δε φαντάζεσαι πόσο συναρπαστικό είναι

to hear a story like yours.

να ακούμε μια ιστορία σαν τη δική σου.

So you got this scholarship.Richard Turere: Yep.

Έχεις λοιπόν αυτήν την υποτροφία. Ρίτσαρντ Τουρέρ: Ναι.

CA: You're working on other electrical inventions.

ΚΑ: Δουλεύεις πάνω σε άλλες ηλεκτρικές εφευρέσεις.

What's the next one on your list?

Ποια είναι η επόμενη στη λίστα σου;

RT: My next invention is,

ΡΤ: Η επόμενη εφεύρεσή μου είναι,

I want to make an electric fence.CA: Electric fence?

θέλω να φτιάξω έναν ηλεκτρικό φράχτη. ΚΑ: Ηλεκτρικό φράχτη;

RT: But I know electric fences are already invented,

ΡΤ: Ξέρω ότι οι ηλεκτρικοί φράχτες έχουν ήδη εφευρεθεί,

but I want to make mine.

αλλά θέλω να φτιάξω τον δικό μου.

(Laughter)

(Γέλια)

CA: You already tried it once, right, and you --RT: I tried it before,

ΚΑ: Το έχεις ήδη προσπαθήσει μια φορά, σωστά, και -- ΡΤ: Το έχω δοκιμάσει στο παρελθόν,

but I stopped because it gave me a shock. (Laughter)

αλλά σταμάτησα επειδή με χτύπησε το ρεύμα. (Γέλια)

CA: In the trenches. Richard Turere, you are something else.

ΚΑ: Στα χαρακώματα. Ρίτσαρντ Τουρέρ, είσαι το κάτι άλλο.

We're going to cheer you on every step of the way, my friend.

Θα σε εμψυχώνουμε σε κάθε σου βήμα, φίλε μου.

Thank you so much.RT: Thank you. (Applause)

Σ' ευχαριστούμε πάρα πολύ. ΡΤ: Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)