I got 99 problems... palsy is just one | Maysoon Zayid

Translator: Alena Zhaliazniak Reviewer: Hanna Baradzina

Прывітанне, ТЭДаўкі, як маецца?

Hello, TEDWomen, what's up.

(Cheering)

(Воплескі ўхвалення)

Not good enough.

Недастаткова.

Hello, TEDWomen, what is up?

Прывітанне, ТЭДаўкі, як маецца?

(Loud cheering)

(Моцныя воплескі ўхвалення)

My name is Maysoon Zayid,

Мае імя - Майсун Заід,

і я не п'яная,

and I am not drunk,

but the doctor who delivered me was.

але доктар, які прымаў роды ў маёй маці, быў.

He cut my mom six different times

Ён парэзаў маю маму шэсць разоў

in six different directions,

у шэсць бакоў,

suffocating poor little me in the process.

амаль душачы маленькую мяне ў працэсе.

As a result, I have cerebral palsy,

З-за гэтага ў мяне цэрэбральны паралюш,

which means I shake all the time.

гэта значыць, што я ўвесь час трасуся.

Look.

Гляньце.

It's exhausting.

Гэта стомна. Я быццам адразу ж спявачка Шакіра

I'm like Shakira, Shakira meets Muhammad Ali.

і баксёр Мухамед Алі.

(Laughter)

(Смех)

CP is not genetic.

Паралюш - не генэтычная хвароба.

It's not a birth defect. You can't catch it.

Гэта - прыроджаная загана. Не вірус, які можна падхапіць.

No one put a curse on my mother's uterus,

На маціцы мае мамы не было нагавору,

and I didn't get it because my parents are first cousins,

паралюш мой не з-за таго, што мае бацькі - стрыечныя брат і сястра,

which they are.

хаця гэтак і ёсць.

(Laughter)

(Смех)

It only happens from accidents,

Цэрэбральны паралюш здараецца з-за выпадкаў,

like what happened to me on my birth day.

накшталт таго, што здарылася са мной у дзень народзінаў.

Now, I must warn you,

Мне трэба вас папярэдзіць, што я не натхняю,

I'm not inspirational.

(Laughter)

And I don't want anyone in this room to feel bad for me,

і што я не хачу, каб хто-кольвек у аўдыторыі

мяне шкадаваў.

because at some point in your life,

Бо я ўпэўнена, што калісь у жыцці

you have dreamt of being disabled.

вы таксама марылі пра тое, каб быць з фізічным недахопам.

Come on a journey with me.

Далучайцеся да экскурсу.

It's Christmas Eve, you're at the mall,

На двары - куцця, вы каля гіпермаркета,

вы ездзіце наўкол і наўкол, шукаючы паркоўку,

you're driving around in circles looking for parking,

and what do you see?

і што вы бачыце?

Sixteen empty handicapped spaces.

Проста перад уваходам пустыя паркоўкі для інвалідаў.

(Laughter)

Тут вы сабе і думаеце: "От было б добра

And you're like, "God, can't I just be a little disabled?"

хоць трохі быць непаўнавартым!"

(Laughter)

(Смех)

Also, I've got to tell you,

Я павінна прызнацца,

што ў мяне 99 праблем, і паралюш - толькі адна з іх.

I've got 99 problems, and palsy is just one.

(Laughter)

If there was an Oppression Olympics,

Каб існавала алімпіяда па прыгнёце,

I would win the gold medal.

я б атрымала залаты медаль.

I'm Palestinian, Muslim,

Я - палестынка, мусульманка, жанчына, інвалід,

I'm female, I'm disabled,

and I live in New Jersey.

і я жыву ў кансерватыўным штаце Нью Джэрсі.

(Laughter)

(Смех) (Воплескі)

(Applause)

If you don't feel better about yourself, maybe you should.

Калі вам пасля гэтай інфармацыі ваша асабістае жыццё не падалося райскім, дарэмна.

(Laughter)

Cliffside Park, New Jersey is my hometown.

Я з Кліфсайд Парку што ў Нью Джэрсі.

I have always loved the fact

Мне заўсёды было даспадобы,

that my hood and my affliction share the same initials.

што ініцыялы і майго гораду [анг. C.P.],

і маёй хваробы [анг. C.P.] супадаюць.

I also love the fact

Мне таксама вельмі падабаецца, што калі б я захацела

that if I wanted to walk from my house to New York City, I could.

прашпацыраваць ад нашае хаты да горада Нью Ёрка, я б магла.

A lot of people with CP don't walk,

Шмат з тых, у каго паралюш, не ходзяць,

but my parents didn't believe in "can't."

але мае бацькі не верылі ў "немагчыма".

My father's mantra was,

Мой бацька заўсёды паўтараў:

"You can do it, yes you can can."

"Ты ўсё можаш, м-м-можаш!"

(Laughter)

(Смех)

Таму, калі мае тры старэйшыя сястры мылі падлогу,

So, if my three older sisters were mopping,

I was mopping.

я мыла падлогу.

If my three older sisters went to public school,

Калі мае тры старэйшыя сястры пайшлі ў дзяржаўную школу,

мае бацькі падалі ў суд, каб школа

my parents would sue the school system

and guarantee that I went too,

прыняла і мяне,

and if we didn't all get A's,

і калі мы нешта рабілі не на "выдатна",

we all got my mother's slipper.

маміным тапкам трапляла ўсім.

(Laughter)

(Смех)

Мой бацька навучыў мяне хадзіць ва ўзросце 5-ці год,

My father taught me how to walk when I was five years old

ён ставіў мае пяткі на свае ногі

by placing my heels on his feet

and just walking.

і йшоў.

Another tactic that he used

Другой тактыкай была матлянне

is he would dangle a dollar bill in front of me

доларавай купюрай перада мной, каб я за ёй цягнулася.

and have me chase it.

(Laughter)

(Смех)

У мяне моцны дух стрыптызёршы, як выявілася.

My inner stripper was very strong.

(Laughter)

(Смех)

Yeah.

Так яно. У першы дзень пачатковай школы,

No, by the first day of kindergarten,

I was walking like a champ

я ішла па-чэпіёнску.

Чэмпіёнам, якога даўбанулі зашмат разоў.

who had been punched one too many times.

(Laughter)

Growing up, there were only six Arabs in my town,

У працэсе майго сталення ў горадзе было толькі 6 арабаў,

and they were all my family.

усе з маёй сям'і.

(Laughter)

Now there are 20 Arabs in town,

Зараз там жыве 20 арабаў,

and they are still all my family.

яны як і раней усе з маёй сям'і. (Смех)

(Laughter)

I don't think anyone even noticed we weren't Italian.

Я думаю, ніхто так і не заўважыў, што мы не італьянцы.

(Laughter)

(Смех) (Воплескі)

(Applause)

This was before 9/11

Гэта было да 11 верасня 2001, значыцца да таго,

and before politicians thought it was appropriate

як палітыкі дазволілі сабе карыстацца лозунгам

to use "I hate Muslims" as a campaign slogan.

"ненавіжу мусульман" у палітычных мэтах.

Людзям, што былі вакол мяне ў дзяцінстве, не пярэчыла мая вера.

The people that I grew up with had no problem with my faith.

They did, however, seem very concerned

Але яны хваляваліся за мяне,

that I would starve to death during Ramadan.

што я струпянею ад голаду падчас Рамадану.

I would explain to them that I have enough fat

Я ім тлумачыла, што на мне дастаткова тлушчу,

to live off of for three whole months,

каб з яго жыць тры поўныя месяцы,

so fasting from sunrise to sunset is a piece of cake.

таму пасціцца ад золку ранічнага да вячэрняга для мяне бы з'есці які слодыч.

(Laughter)

I have tap-danced on Broadway.

Калісь я танчыла чачотку на Брадвеі.

Yeah, on Broadway. It's crazy.

Менавіта так, на Брадвеі. Дзікунства! (Воплескі)

(Applause)

My parents couldn't afford physical therapy,

У маіх бацькоў не хапала грошай на фізіятэрапію,

so they sent me to dancing school.

замест гэтага я хадзіла ў школу танцаў.

I learned how to dance in heels,

Я навучылася танчыць на абцасах,

which means I can walk in heels.

дый хадзіць таксама.

Я са штату Нью Джэрсі,

And I'm from Jersey,

and we are really concerned with being chic,

мы любім шыкоўна выглядаць,

таму калі мае сяброўкі апраналі абцасы, я рабіла тое ж самае.

so if my friends wore heels, so did I.

And when my friends went and spent their summer vacations

А калі мае сяброўкі езділі ўлетку на ўзбярэжжа Джэрсі,

on the Jersey Shore, I did not.

я туды не трапляла.

I spent my summers in a war zone,

Улетку я была на вайне,

because my parents were afraid

бо мае бацькі хваляваліся,

that if we didn't go back to Palestine every single summer,

што калі мы не будзем вяртацца ў Палестыну

кожнае лета,

we'd grow up to be Madonna.

з нас вырасце якая-небудзь Мадонна.

(Laughter)

(Смех)

Summer vacations often consisted of my father trying to heal me,

На летніх канікулах часта мой бацька

спрабаваў мяне лячыць.

Гэтак я піла малако аленя,

so I drank deer's milk,

I had hot cups on my back,

ляжала з гарачымі чаропкамі на спіне,

I was dunked in the Dead Sea,

мяне макалі ў ваду Мёртвага Мора,

and I remember the water burning my eyes

я памятаю, як вада пякла мне вочы,

and thinking, "It's working! It's working!"

а я сабе думала: "Атрымалася! Атрымалася!"

(Laughter)

(Смех)

But one miracle cure we did find was yoga.

Нам удалося знайсці лячэнне-цуд − ёга!

I have to tell you, it's very boring,

Павінна сказаць, што гэты цуд вельмі нудны,

but before I did yoga,

але да ёгі

I was a stand-up comedian who can't stand up.

я была гумарысткай, якая не магла нават стаяць на сцэне.

And now I can stand on my head.

А зараз я магу стаяць на галаве.

My parents reinforced this notion

Мае бацькі замацавалі ўва мне веру,

that I could do anything,

што я ўсяго магу дасягнуць,

that no dream was impossible,

таму пра ўсё магу марыць,

and my dream was to be

і я пачала марыць

on the daytime soap opera "General Hospital."

здымацца ў мыльнай оперы "Галоўны шпіталь".

(Laughter)

Я трапіла ва ўніверсітэт з добрай стыпендыяй

I went to college during affirmative action

and got a sweet scholarship to ASU,

з-за працэсу пазітыўнай дыскрымінацыі,

Arizona State University,

а я падыходзіла да слупкоў усіх абавязковых лічбаў;

because I fit every single quota.

і я адвучылася ў дзяржуніверсітэце Арызоны.

(Laughter)

Я была бы ўлюбёная котка для ўсяго тэатральнага факультэту.

I was like the pet lemur of the theater department.

Everybody loved me.

Усім я была даспадобы.

I did all the less-than-intelligent kids' homework,

За студэнтаў, якім далёка да інтэлігенцыі, я рабіла хатнія заданні,

I got A's in all of my classes,

я атрымоўвала "выдатна" на маіх прадметах,

A's in all of their classes.

я атрымоўвала "выдатна" на іхніх прадметах.

(Laughter)

Кожны раз калі я выконвала сцэну

Every time I did a scene from "The Glass Menagerie,"

з "Шклянога звярынцу" Тэнесі Уільямса,

my professors would weep.

мае выкладчыкі румзалі.

But I never got cast.

Але на галоўныя ролі мяне не бралі.

Finally, my senior year,

Нарэшце, падчас майго апошняга году,

ASU decided to do a show called "They Dance Real Slow in Jackson."

факультэт вырашыў паставіць спектакль

"У Джэксане танчыцца сапраўды паволі".

It's a play about a girl with CP.

Гэта - п'еса пра дзяўчыну, у якой цэрэбральны паралюш.

I was a girl with CP.

У мяне цэрэбральны паралюш.

So I start shouting from the rooftops,

Я пачала ўсім распавядаць,

"I'm finally going to get a part!

што ў мяне будзе галоўная роля.

I have cerebral palsy!

У мяне ж цэрэбральны паралюш!

Free at last! Free at last!

Свабода! Свабода!

Thank God almighty, I'm free at last!"

Дзякуй Богу за свабоду!

I didn't get the part.

Мне не далі ролю. (Смех)

(Laughter)

Sherry Brown got the part.

Яе далі Шэры Браун.

Я пабегла да дэкана факультэта

I went racing to the head of the theater department

crying hysterically, like someone shot my cat,

істэрычна плачучы, быццам забілі майго ката,

каб запытацца чаму не мне,

to ask her why,

and she said it was because they didn't think I could do the stunts.

а яна мне ў адказ -

яны падумалі, што я б не змагла зыграць трукі.

I said, "Excuse me, if I can't do the stunts,

А я ёй: "Выбачаюся, але калі я не магу зрабіць тыя трукі,

neither can the character."

дык галоўная гераіня і пагатоў!"

(Laughter)

(Смех) (Воплескі)

(Applause)

This was a part that I was literally born to play

Гэта - роля, якую я, можна казаць, нарадзілася іграць,

they gave it to a non-palsy actress.

а яны далі яе камусь без паралюшу.

Рэальнасць не адрознівалася ад універсітэту.

College was imitating life.

Hollywood has a sordid history

У Галівудзе агідная звычка

of casting able-bodied actors to play disabled onscreen.

даваць ролі калек

акторам са здаровым целам.

Upon graduating, I moved back home,

Атрымаўшы дыплом я звярнулася дадому,

and my first acting gig was as an extra on a daytime soap opera.

і маёй першай акторскай працай

была роля статысткі ў мыльнай оперы для хатніх гаспадынь.

My dream was coming true.

Мая мара рабілася яўю.

And I knew that I would be promoted

Я ведала, што хутка мае ролі зменяцца

from "Diner Diner" to "Wacky Best Friend" in no time.

з нейкага за суседнім столікам да нязвыклай лепшай сяброўкі.

(Laughter)

But instead, I remained a glorified piece of furniture

Замест гэтага я працягвала заставацца трошкі больш чым мэбляй на экране,

that you could only recognize from the back of my head,

якую і распазнаць можна толькі з патыліцы;

and it became clear to me

тады я зразумела,

that casting directors

што тыя, хто размяркоўвае ролі,

didn't hire fluffy, ethnic, disabled actors.

не бяруць здымацца тоўсценькіх немясцовых актораў-інвалідаў.

They only hired perfect people.

Яны бяруць толькі беззаганных людзей.

But there were exceptions to the rule.

Ёсць з гэтага правіла выключэнні.

I grew up watching Whoopi Goldberg,

Я сталела, гледзячы фільмы з Вупі Голдберг,

Roseanne Barr, Ellen,

Разанай Бар, Эллен,

and all of these women had one thing in common:

і аднолькавае паміж гэтымі жанчынамі было толькі адно:

they were comedians.

яны былі комікамі.

So I became a comic.

Таму я і стала акторкай размоўнага жанру.

(Laughter)

(Смех) (Воплескі)

(Applause)

My first gig was driving famous comics

Маёй першай працай на гэтай ніве

from New York City to shows in New Jersey,

была перавозка знакамітых комікаў з Нью Ёрку да Нью Джэрсі.

and I'll never forget the face of the first comic I ever drove

Мне ніколі не запамятаваць твар першага пасажыра,

якога я колісь вязла,

when he realized that he was speeding down the New Jersey Turnpike

калі ён зразумеў, што перавышае хуткасць на адной з галоўных дарог,

with a chick with CP driving him.

а машынай кіруе жанчына з паралюшам.

(Laughter)

I've performed in clubs all over America,

Я выступала на сцэнах па ўсёй Амерыцы,

and I've also performed in Arabic in the Middle East,

таксама і па-арабску на Сярэднім Усходзе,

uncensored and uncovered.

і я была без хусткі на галаве і без ціску цэнзуры.

(Laughter)

Some people say I'm the first stand-up comic in the Arab world.

Некаторыя кажуць,

што я першы арабскі комік.

I never like to claim first,

Не па мне дэкляраваць першаснасць,

but I do know that they never heard

але я ведаю напэўна, што арабы ніколі не чулі

that nasty little rumor that women aren't funny,

дурное плёткі, што жанчыны нясмешныя,

and they find us hysterical.

яны на нашыя жарты голасна рагочуць.

(Laughter)

In 2003, my brother from another mother and father

У 2003-ім, мой брат ад другіх маці і бацькі,

Dean Obeidallah and I started

Дзін Абейдала, і я разам распачалі

the New York Arab-American Comedy Festival,

нью-ёркскі фестываль арабска-амерыкаснкага гумару,

now in its 10th year.

якому ўжо 10 год.

Нашай мэтай была перамена негатыўнага паказу

Our goal was to change the negative image of Arab-Americans in media,

амеры-арабаў у СМІ,

while also reminding casting directors

а таксама прыпомніць спадарам з касцінгу,

that South Asian and Arab are not synonymous.

што афганцы і арабы не аднае крыві.

(Laughter)

(Смех)

Mainstreaming Arabs was much, much easier

Рэклавамаць арабаў было нашмат лягчэй,

чым змагацца

than conquering the challenge against the stigma against disability.

з таўраваннем фізічнай непаўназдольнасці.

My big break came in 2010.

Мой вялікі шанец знайшоў мяне ў 2010-м.

I was invited to be a guest on the cable news show

Мяне запрасілі ў якасці госця

у праграму навінаў на кабельным тэлебачанні

"Countdown with Keith Olbermann."

"Адваротны адлік з Кітам Олберманам".

I walked in looking like I was going to the prom,

Я заходжу ў студыю выглядаючы, бы я трапіла на балю,

and they shuffle me into a studio

яны прыспешваюць мяне заходзіць

and seat me on a spinning, rolling chair.

і садзяць мяне на круцёлкае крэсла на колах.

(Laughter)

Я пазірнула на дырэктара выпуску са словамі:

So I looked at the stage manager

and I'm like, "Excuse me, can I have another chair?"

"А другога крэсла нельга было б знайсці, калі ласка?"

And she looked at me and she went,

Яна паглядзела на мяне і пачала:

"Пяць, чатыры, тры, два..."

"Five, four, three, two ..."

And we were live, right?

І пайшлі у прамы эфір.

So I had to grip onto the anchor's desk

Мне патрэбна было з усяе моцы трымацца за стол дыктара,

so that I wouldn't roll off the screen during the segment,

каб не ад'ехаць далёка ад камеры падчас эпізода,

and when the interview was over, I was livid.

але калі ён скончыўся, я дала ім прыкурыць.

I had finally gotten my chance and I blew it,

У мяне ўрэшце з'явіўся шанец на вядомасць, а я яго пракаціла,

and I knew I would never get invited back.

і мяне ніколі не запросяць ізноў.

But not only did Mr. Olbermann invite me back,

Але спадар Олберман не толькі запрасіў мяне ізноў,

he made me a full-time contributor,

ён зрабіў мяне паўнацэнным аўтарам,

and he taped down my chair.

і прыляпіў маё крэсла ліпкай лентай да падлогі.

(Laughter)

(Смех) (Воплескі)

(Applause)

One fun fact I learned while on the air with Keith Olbermann

Новым разуменнем падчас мае працы

з Кітам Олберманам

was that humans on the Internet are scumbags.

стала тое, што людцы ў інтэрнеце − сапраўдная буза.

(Laughter)

Кажуць, што дзеці бязлітасныя,

People say children are cruel,

але з мяне ніколі не здзекваліся ні калі я была маленькай, ні дарослай.

but I was never made fun of as a child or an adult.

Suddenly, my disability on the world wide web is fair game.

Раптам здзека з маёй непаўнавартасці праз інтэрнэт дазволена.

I would look at clips online and see comments like,

Гледзячы на ролікі ў інтэрнэце,

у каментарыях я магу ўбачыць

"Yo, why's she tweakin'?"

"чаму яна так трасецца?"

"Yo, is she retarded?"

"у яе што, у галаве няпоўна?"

And my favorite, "Poor Gumby-mouth terrorist.

І мае ўлюбёнае "небарака-тэрарыстка са скручаным ротам.

What does she suffer from?

Што з ёй?

We should really pray for her."

Нам трэба за яе маліцца."

One commenter even suggested that I add my disability to my credits:

Адзін такі каментатар прапанаваў,

каб я дадала інваліднасць да маіх дасягненняў:

screenwriter, comedian, palsy.

сцэнарыстка, комік, паралюшніца.

Фізічная непаўнавартасць настолькі відавочная, як і чалавечая раса.

Disability is as visual as race.

Калі для чалавека у інвалідным вазку недатыкальнае жыццё спявачкі Беонсэ,

If a wheelchair user can't play Beyoncé,

then Beyoncé can't play a wheelchair user.

няхай і для Беонсэ ягонае жыццё будзе недатыкальным.

The disabled are the largest —

Інваліды - найбольшыя

Yeah, clap for that, man. Come on.

Так, пляскайце за гэтую праўду.

(Applause)

(Воплескі)

People with disabilities are the largest minority in the world,

Людзі з непаўнавартасцямі складаюць

найбольшую меншасць у свеце, але іх колькасць -

and we are the most underrepresented in entertainment.

найменьшая ў размоўным жанры.

Дактары мне сказалі, што я ніколі не буду хадзіць,

The doctors said that I wouldn't walk,

but I am here in front of you.

а я тут перад вамі.

Але каб я сталела ў час сацыяльных сетак,

However, if I grew up with social media,

I don't think I would be.

я не думаю, што я б тут была.

I hope that together,

Я спадзяюся, што разам

we can create more positive images

мы зможам намаляваць пазітыўны вобраз непаўнавартасці

of disability in the media and in everyday life.

як у СМІ, так і ў кожнадзённым жыцці.

Perhaps if there were more positive images,

Можа, калі б вобраз быў больш пазітыўны,

it would foster less hate on the Internet.

было б менш падставаў для нянавісці праз інтэрнэт.

А можа б і не.

Or maybe not.

Maybe it still takes a village to teach our children well.

Можа, усё яшчэ патрэбна ўся вёска,

каб добра наставіць нашых дзетак.

My crooked journey has taken me to some very spectacular places.

Мой трасучыся жыццёвы шлях

завёў мяне ў неверагодныя месцы.

I got to walk the red carpet

Я ішла па чырвоным дыване

flanked by soap diva Susan Lucci

пораз з мега-зоркамі мыльных операў Сюзэн Лючы

and the iconic Loreen Arbus.

і незабыўнай Лорэйн Эрбас.

I got to act in a movie with Adam Sandler

Я здымалася ў фільме з Эдамам Сандлерам,

and work with my idol, the amazing Dave Matthews.

і нават папрацавала з маім кумірам,

цудоўным Дэйвам Мэццюзам.

I toured the world as a headliner on Arabs Gone Wild.

Я была адной з галоўных выканаўцаў

на турнэ "Здзічэлыя арабы".

I was a delegate representing the great state of New Jersey

Я была дэлегатам вялікага штату Нью Джэрсі

на канферэнцыі партыі дэмакратаў

at the 2008 DNC.

у 2008-ым.

And I founded Maysoon's Kids,

Я заснавала дабрачынную арганізацыю

a charity that hopes to give Palestinian refugee children

"Дзеці Майсун",

якая спрабуе падараваць дзецям уцекачоў з Палесціны

хоць крыху тых мажлівасцяў, што падаравалі мне мае бацькі.

a sliver of the chance my parents gave me.

But the one moment that stands out the most

Але момант, які больш за ўсё памятаю,

was when I got -- before this moment --

калі мне давялося - да гэтага моманту

(Laughter)

(Смех) (Воплескі)

(Applause)

But the one moment that stands out the most

Момант, які я найбольш памятаю,

was when I got to perform

гэта калі я выступала перад чалавекам, што

бы матылёк ён пырхае,

for the man who floats like a butterfly

and stings like a bee,

бы пчолка ён пячэ,

has Parkinson's and shakes just like me,

Алі, Мохамед, клічыцца,

Muhammad Ali.

але ж і яго трасе (ад хваробы Паркінсона).

(Applause)

(Воплескі)

(Applause ends)

It was the only time that my father ever saw me perform live,

Тады быў адзіны раз,

калі мой тата бачыў мяне на сцэне,

і гэтая мая прамова для яго.

and I dedicate this talk to his memory.

(Arabic) Allah yerhamak yaba.

(Па-арабску)

(English) My name is Maysoon Zayid,

Мяне зваць Майсун Заід,

and if I can can, you can can.

і калі я м-м-магу, вы таксама м-м-можаце!

(Cheering)

(Воплескі)

(Applause)