How the COVID-19 vaccines were created so quickly - Kaitlyn Sadtler and Elizabeth Wayne

Translator: Han Mon Myo Hein Reviewer: Myo Aung

In the 20th century, most vaccines took well over a decade

၂၀ ရာစုတုံးအတွင်း ကာကွယ်ဆေးအများစုကို သုသေတနလုပ် စမ်းသပ်စစ်ဆေး

to research, test, and produce.

ထုတ်လုပ်ဖို့ ဆယ်စုနှစ်ကျော် ကြာခဲ့ပါတယ်။

But the vaccines for COVID-19 cleared the threshold for emergency use

ဒါပေမဲ့ ကိုဗစ်19 ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ အရေးပေါ်သုံး သတ်မှတ်ချက်တွေကို

in less than 11 months.

ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့တာ ၁၁ လထက် နည်းခဲ့တယ်။

The secret behind this speed is a medical technology

ဒီလိုမြန်ဆန်ခဲ့မှုရဲ့ နောက်ကွယ်က လျှို့ဝှက်ချက်က

that’s been developing for decades:

ဆယ်စုနှစ်တွင်း ပြုစုတိုးတက်လာခဲ့တဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ နည်းပညာ-

the mRNA vaccine.

mRNA ကာကွယ်ဆေးပါပဲ။

This new treatment uses our body’s existing cellular machinery

ဒီကုသမှုအသစ်က ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ရှိရင်းစွဲ ဆဲလ်ယန္တရားကို သုံးပြီး

to trigger an immune response,

ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး

protecting us from viruses without ever experiencing an infection.

ကျုပ်တို့ကို ကူးစက်ရောဂါ မခံစားရအောင် ဗိုင်းရပ်တွေရန်ကနေကာကွယ်ပေးပါတယ်။

And in the future, this approach might be able to treat new diseases

နောင်အနာဂတ်မှာ ဒီချဉ်းကပ်မှုဟာ ရောဂါအသစ်တွေ မြန်ဆန်စွာ

almost as quickly as they emerge.

ပေါ်လာသလိုပဲ အလျင်အမြန် ကုသပေးနိုင်မှာပါ။

So how do these revolutionary vaccines work?

ဒါဆို အဲဒီဆန်းသစ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေက ဘယ်လိုလုပ်ကိုင်ကြလဲ?

The key ingredient is in the name.

အဓိက ပါဝင်ပစ္စည်းက နာမည်ထဲတွင်ပါတဲ့

mRNA, or messenger ribonucleic acid, is a naturally occurring molecule

mRNA သို့မဟုတ် အချက်အလက်သယ် ribonucleic အက်ဆစ်ဟာ

သဘာဝ မော်လီကျူးဖြစ်ပြီး

that encodes the instructions for producing proteins.

အသားဓာတ်များထုတ်ဖို့ ညွှန်ကြားချက်ကုဒ်တွေပါ။

When our cells process mRNA, a part of the cell called the ribosome

ဆဲလ်တွေက mRNAကို စီမံဆောင်ရွက်တဲ့အခါ

ဆဲလ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ribosome ကနေ

translates and follows these instructions to build the encoded protein.

အဲ့ညွှန်ကြားချက်တွေကို ဘာသာပြန်ပေးပြီး

ကုဒ်ပါတဲ့ အသားဓာတ်တွေကို တည်ဆောက်ပေးပါတယ်။

The mRNA in these vaccines works in exactly the same way,

ဒီကာကွယ်ဆေးတွေထဲက mRNAဟာ အဲဒီအတိုင်းပဲ အလုပ်လုပ်ပေမဲ့၊

but scientists use the molecule to safely introduce our body to a virus.

သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ခန္ဓာကိုယ်ကို ဗိုင်းရပ်နဲ့လုံခြုံစွာမိတ်ဆက်ပေးဖို့

အဲဒီမော်လီကျူးကို အသုံးပြုကြတယ်။

First, researchers encode trillions of mRNA molecules with the instructions

ပထမဦးဆုံးအနေနဲ့ သုတေသီတွေက mRNA မော်လီကျူး ထရီလီယံချီကိုကို

ဗိုင်းရပ် အသားဓာတ်တစ်ခုခုအတွက် ညွှန်ကြားချက် ကုဒ်ကို ထည့်ပေးကြတယ်။

for a specific viral protein.

This part of the virus is harmless by itself,

ဗိုင်းရပ်ရဲ့ အဲဒီအစိတ်ပိုင်းဟာ အန္တရာယ်ကင်းပေမဲ့၊

but helpful for training our body’s immune response.

ကျုပ်တို့ ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုကို လေ့ကျင့်ဖို့ ထောက်ကူပေးတယ်။

Then, they inject those molecules into a nanoparticle

အဲဒီနောက်မှာ သူတို့ဟာ အဲ့ဒီ့ မော်လီကျူးတွေကိုပုံမှန်ဆဲလ်ထက် အဆ၁၀၀၀

roughly 1,000 times smaller than the average cell.

ပိုသေးတဲ့ နာနိုအမှုန်ထဲ ထည့်ပေးကြတယ်။

This nanoparticle is made of lipids,

အဲ့ဒီ့ နာနိုအမှုန်က အဆီနဲ့ပြုလုပ်ထားပြီး

the same type of fatty material that forms the membrane around our cells.

ကျွန်မတို့ ဆဲလ်ပတ်လည် အမြှေးပါးလိုပဲ အဆီတစ်မျိုးပါ။

But these lipids have been specially engineered

ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒီ့အဆီတွေကို mRNA အား

to protect the mRNA on its journey through the body

ခန္ဓာကိုယ်ထဲ သွားရာလမ်းကြောင်း တလျှောက် ကာကွယ်ပေးဖို့နဲ့

and assist its entry into the cell.

ဆဲလ်ထဲ ဝင်ရာတွင် ကူညီဖို့ အထူး စီမံပေးထားပါတယ်။

Lastly, the final ingredients are added: sugars and salt

အဆုံးပိုင်းတွင် နောက်ဆုံး ပါဝင်ပစ္စည်းတွေ ထည့်ပေးရာ၊ နာနိုအမှန်တွေကို

သူတို့ပန်းတိုင်ဆီရောက်အောင်ပို့ပေးဖို့ ကူညီပေးကြမယ့်သကြားတွေနဲ့ဆားပါ။

to help keep the nanoparticles intact until they reach their destination.

Before use, the vaccine is kept at a temperature of -20 to -80 degrees Celsius

အသုံးမပြုမီ ကာကွယ်ဆေးကို အပူချိန်-၂၀ နဲ့ - ၈၀ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်ကြား သိမ်းထားလျက်

to ensure none of the components break down.

နာနိုအမှုန်ရဲ့အစိတ်အပိုင်းတွေ ပြိုကွဲမသွားအောင်ထိန်းပေးပါတယ်။

Once injected, the nanoparticles disperse and encounter cells.

ဆေးထိုးလိုက်တာနဲ့ နာနိုအမှုန်တွေဟာ ပြန့်နှံ့သွားပြီး ဆဲလ်တွေနဲ့တွေ့ပါတယ်။

The lipid coating on each nanoparticle fuses with the lipid membrane of a cell

အဆီနဲ့ဖုံးထားတဲ့ နာနိုအမှုန်လေးတွေက ဆဲလ်အမြှေးရဲ့ အဆီနဲ့ပေါင်းလိုက်ပြီး

and releases the mRNA to do its work.

mRNAကို လွှတ်ပေးခြင်းဖြင့် အလုပ်ကို စလုပ်ကိုင်စေပါတယ်။

At this point, we should note that while the vaccine is delivering

ဒီနေရာမှာ ကျွန်မတို့ မှတ်သားရမှာက ကာကွယ်ဆေးဟာ ဗိုင်းရပ်မျိုးရိုးဗီဇကို

viral genetic material into our cells,

ကျွန်မတို့ ဆဲလ်တွေထဲ ပို့ဆောင်နေစဉ်မှာ

it’s impossible for this material to alter our DNA.

ကျွန်မတို့ DNA ကို ဒီပစ္စည်းက ပြောင်းလဲပေးနိုင်စွမ်း မရှိတာကိုပါ။

mRNA is a short-lived molecule

mRNA ဟာ ခဏကြာနေတဲ့ မော်လီကျူးဖြစ်လို့

that would need additional enzymes and chemical signals to even access our DNA,

ကျွန်မတို့ DNA ကို ပြောင်းဖို့ မပြောနဲ့၊ ချဉ်းကပ်ဖို့အတွက်တောင် အင်ဇိုင်းတွေ

let alone change it.

ဓာတုပစ္စည်းတွေရဲ့ အကူအညီကို လိုအပ်ပါတယ်။

And none of these DNA altering components are present in mRNA vaccines.

ဒါကြောင့် mRNA ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ DNAကို ပြောင်းလဲနိုင်တဲ့ ပါဝင်ပစ္စည်းတွေ မပါပါဘူး

Once inside the cell, the ribosome translates the mRNA’s instructions

ဆဲလ်ထဲ ရောက်တာနဲ့ ရိုribosome က mRNAရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို ဘာသာပြန်ပေးရင်း

and begins assembling the viral protein.

ဗိုင်းရပ်ရဲ့အသားဓာတ်ကိုစပြီးစုစည်းပါတယ်။

In COVID-19 vaccines, that protein is one of the spikes typically found

ကိုဗစ် 19 ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ ဒီအသားဓာတ်က ဗိုင်းရပ် မျက်နှာပြင်မှာ တွေ့ရတတ်တဲ့

on the virus’s surface.

အချွန်လေးတွေထဲက တစ်ခုပါ။

Without the rest of the virus this lone spike is not infectious,

ဗိုင်းရပ်ရဲ့ ကျန်တဲ့အစိတ်အပိုင်း မပါဘဲ ဒီအချွန်လေး တစ်ခုတည်းက မကူးစက်နိုင်ပေမဲ့၊

but it does trigger our immune response.

ကိုယ်ခံအားရဲ့ တုံ့ပြန်မှုကိုတော့ လှုံ့ဆော်ပေးပါတယ်။

Activating the immune system can be taxing on the body,

ကိုယ်ခံအားစနစ်ထိုးဆွပေးခြင်းဟာ ခန္ဓာကိုယ်ပေါ် ဝန်ပိစေနိုင်ကာ၊

resulting in brief fatigue, fever, and muscle soreness in some people.

တချို့သူတွေဆီမှာ ခဏကြာ ပင်ပန်းမှု၊ ဖျားနာမှု၊ ကြွက်သားနားမှု ဖြစ်စေနိုင်တယ်။

But this doesn’t mean the recipient is sick—

ဒါပေမဲ့ အဲဒါက ဆေးထိုးခံရသူက မကျန်းမာမှုကို မဆိုလိုပါဘူး-

it means the vaccine is working.

ကာကွယ်ဆေး အလုပ်လုပ်နေတာကို ပြနေတာပါ

အဲ့ကူးစက်နိုင်တဲ့ အသားဓာတ်ကိုတိုက်ဖို့ ခန္ဓာကိုယ်မှ ပဋိပစ္စည်းတွေကို ထုတ်ပေးရာ

The body is producing antibodies to fight that viral protein,

that will then stick around to defend against future COVID-19 infections.

အနာဂတ်တွင် ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုမှ ကာကွယ်ဖို့ တာဝန်ကို ယူသွားမှာပါ။

And since this particular protein is likely to be found in most COVID variants,

ဒီအသားဓာတ်ကို ကိုဗစ်မျိုးကွဲ အများစုမှာ တွေ့ရဖို့များတာမို့လို့၊

these antibodies should reduce the threat of catching new strains.

ဒီပဋိပစ္စည်းတွေဟာ မျိုးကွဲသစ်တွေဖြင့် ကူးစက်မှုအန္တရာယ်ကို လျှော့ချပေးမှာပါ။

This approach offers significant advantages over previous vaccines.

ဒီချဉ်းကပ်မှုဟာ အရင်ကာကွယ်ဆေးတွေထက် သိသာတဲ့ သာလွန်ချက်တွေကို ပေးပါတယ်။

Traditional vaccines contain weakened versions of live viruses

အစဉ်အလာ ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ အားနည်းအောင် လုပ်ထားတဲ့ ဗိုင်းရပ်အရှင်

or amputated sections of a virus,

ဒါမှမဟုတ် ဖြတ်တောက်ထားတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေပါခဲ့လို့

both of which required time intensive research to prepare

နှစ်ခုစလုံးကို ပြင်ဆင်ဖို့ အချိန်ကြာ သုတေသန ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ခဲ့ပြီး

and unique chemical treatments to safely inject.

လုံခြုံစွာ ထိုးနှံပေးဖို့ အထူး ဓာတုဗေဒ ကုသနည်းတွေလိုအပ်ခဲ့တယ်။

But mRNA vaccines don’t actually contain any viral particles,

ဒါပေမဲ့ mRNA ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ ဗိုင်းရပ်ရဲ့ ဘယ်အစိတ်အပိုင်းမှ မပါဝင်တဲ့အတွက်၊

so they don’t have to be built from scratch to safely adjust each virus.

ဗိုင်းရပ် တစ်ခုစီအတွက် လုံခြုံမှုရှိစေရန် တည်ဆောက်ဖို့ မလိုအပ်တော့ပါဘူး။

In fact, every mRNA vaccine could have roughly the same list of ingredients.

တကယ်တမ်းတွင်၊ mRNA ကာကွယ်ဆေးတိုင်းထဲက ပါဝင်ပစ္စည်းတွေ အကြမ်းဖျင်း တူရပါမယ်။

Imagine a reliable, robustly tested vaccine that can treat any disease

စိတ်ချရပြီး အသေအချာစစ် စမ်းသပ်ထားကာ အစိတ်အပိုင်းတခုတည်းကို

ပြောင်းလဲပစ်ရုံနဲ့ ဘယ်ရောဂါကိုမဆိုကုသ ပေးနိုင်မယ့် ကာကွယ်ဆေးကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

by swapping out a single component.

To treat a new illness, researchers would identify the right viral protein,

ရောဂါအသစ်ကို ကုသနိုင်ဖို့ သုတေသီတို့ဟာ မှန်ကန်တဲ့ ဗိုင်းရပ်အသားဓာတ်ကို

encode it into mRNA,

ဖေါ်ထုတ်ပြီး mRNA ထဲကို ကုဒ်ထည့်ပေးလိုက်ကာ

and then swap that mRNA into the existing vaccine platform.

ရှိရင်းစွဲ ကာကွယ်ဆေး ပလက်ဖောင်းထဲက mRNA ကို ပြောင်းပေးလိုက်ရုံပါ။

This could make it possible to develop new vaccines in weeks,

ဒီတော့ ကာကွယ်ဆေးသစ်တွေကိုရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်နဲ့ ထုတ်လုပ်နိုင်လို့လူသားတို့ရဲ့

giving humanity a flexible new tool in the never-ending fight against disease.

ဘယ်တော့မှ ပြီးဆုံးဖွယ်မရှိတဲ့ ရောဂါ တိုက်ပွဲအတွက်လက်နက်သစ်ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။