The secrets of learning a new language | Lýdia Machová | TED

Translator: Dung Nguyen Reviewer: Tri Nguyen

I love learning foreign languages.

Tôi thích học ngoại ngữ.

In fact, I love it so much that I like to learn a new language every two years,

Thật sự, tôi thích nó đến nỗi cứ mỗi hai năm là tôi học thêm một ngôn ngữ mới.

currently working on my eighth one.

Hiện tại tôi đang học ngôn ngữ thứ tám.

When people find that out about me, they always ask me,

Khi người ta khám phá ra điều đó, Họ luôn hỏi tôi,

"How do you do that? What's your secret?"

Bạn làm điều đó thế nào? Đâu là bí quyết?

And to be honest, for many years, my answer would be,

Và thực ra, trong nhiều năm, câu trả lời của tôi là,

"I don't know. I simply love learning languages."

Tôi không biết. Đơn giản tôi thích học ngôn ngữ

But people were never happy with that answer.

Nhưng người ta không thoả mãn với câu trả lời.

They wanted to know why they are spending years trying to learn even one language,

Họ muốn biết tại sao họ mất nhiều năm chỉ học một ngôn ngữ

never achieving fluency,

mà chẳng bao giờ thành thạo

and here I come, learning one language after another.

Và bạn hết ngôn ngữ này đến ngôn ngữ khác,

They wanted to know the secret of polyglots,

Họ muốn biết bí quyết của người đa ngôn ngữ,

people who speak a lot of languages.

những người nói nhiều thứ tiếng.

And that made me wonder, too,

Và tôi cũng tự hỏi

how do actually other polyglots do it?

Những người đa ngôn ngữ khác thực sự làm thế nào?

What do we have in common?

Điểm chung của chúng tôi là gì?

And what is it that enables us

Và điều gì làm chúng tôi có thể

to learn languages so much faster than other people?

học các ngôn ngữ Nhanh hơn nhiều người khác?

I decided to meet other people like me and find that out.

Tôi quyết định gặp những người giống tôi để tìm ra đáp án.

The best place to meet a lot of polyglots

Nơi tốt nhất để gặp nhiều người đa ngôn ngữ

is an event where hundreds of language lovers

Là ở sự kiện có hàng trăm người yêu ngôn ngữ

meet in one place to practice their languages.

gặp gỡ nhau để luyện tập ngôn ngữ

There are several such polyglot events organized all around the world,

Có một vài sự kiện đa ngôn ngữ như thế được tổ chức trên toàn thế giới

and so I decided to go there

và tôi quyết định đến đó

and ask polyglots about the methods that they use.

và hỏi người đa ngôn ngữ các phương pháp họ dùng

And so I met Benny from Ireland,

và vì thế tôi gặp Benny đến từ Ireland,

who told me that his method is to start speaking from day one.

anh đã nói với tôi phương pháp của anh ta là bắt đầu nói từ ngày thứ nhất

He learns a few phrases from a travel phrasebook

Anh ta học một số cụm từ từ một cuốn sách từ ngữ du lịch

and goes to meet native speakers

và đi gặp những người bản xứ

and starts having conversations with them right away.

và lập tức bắt đầu những cuộc đối thoại

He doesn't mind making even 200 mistakes a day,

Anh ta không ngại sai 200 lỗi một ngày,

because that's how he learns, based on the feedback.

vì đó là cách anh ta học, dựa trên sự phản hồi.

And the best thing is, he doesn't even need to travel a lot today,

Và quan trọng là, anh ta không cần đi du lịch nhiều hôm nay,

because you can easily have conversations with native speakers

vì bạn dễ dàng có những cuộc đối thoại với người bản xứ

from the comfort of your living room, using websites.

từ sự thoải mái của căn phòng bạn, dùng các trang mạng.

I also met Lucas from Brazil

Tôi cũng đã gặp Lucas đến từ Ba Tây

who had a really interesting method to learn Russian.

anh ta có 1 phương pháp khá thú vị để học tiếng Nga.

He simply added a hundred random Russian speakers on Skype as friends,

anh ta chỉ đơn giản kết bạn với 100 người Nga ngẫu nhiên trên Skype

and then he opened a chat window with one of them

và sau đó, anh ta mở một cửa sổ trò chuyện với một trong số họ

and wrote "Hi" in Russian.

và viết "xin chào" tiếng Nga.

And the person replied, "Hi, how are you?"

và người đó phản hồi, "xin chào, bạn khoẻ không?"

Lucas copied this and put it into a text window with another person,

Lucas sao chép nó và dán nó vào một cửa sổ trò chuyện với người khác,

and the person replied, "I'm fine, thank you, and how are you?"

và người đó trả lời, "tôi khoẻ, cám ơn, còn bạn thì sao?"

Lucas copied this back to the first person,

Lucas sao chép nó ngược trở lại cho người đầu tiên

and in this way, he had two strangers have a conversation with each other

và với cách này, anh ta đã có một bài đối thoại với 2 người lạ.

without knowing about it.

mà không biết gì về nó

(Laughter)

(cười)

And soon he would start typing himself,

và anh ta sớm bắt đầu tự mình gõ

because he had so many of these conversations

vì anh ta có quá nhiều bài đối thoại thế này

that he figured out how the Russian conversation usually starts.

đến nỗi anh ta biết cuộc đối thoại tiếng Nga thường mở đầu ra sao

What an ingenious method, right?

Thật là một phương pháp khôn ngoan phải không ?

And then I met polyglots who always start by imitating sounds of the language,

Và sau đó tôi gặp những người đa ngôn ngữ luôn bắt chước âm thanh ngôn ngữ

and others who always learn the 500 most frequent words of the language,

và những người khác thì luôn học 500 từ quen thuộc nhất của ngôn ngữ đó

and yet others who always start by reading about the grammar.

và những người khác luôn bắt đầu bằng cách đọc ngữ pháp

If I asked a hundred different polyglots,

Nếu tôi hỏi 100 người đa ngôn ngữ khác nhau

I heard a hundred different approaches to learning languages.

Tôi nghe 100 lối tiếp cận để học các ngôn ngữ

Everybody seems to have a unique way they learn a language,

Mỗi người dường như có một cách thức đặc biệt để học một ngôn ngữ

and yet we all come to the same result of speaking several languages fluently.

và chúng ta có kết luận chung về những người nói thành thạo vài ngôn ngữ

And as I was listening to these polyglots telling me about their methods,

và khi tôi nghe người đa ngôn ngữ nói về phương pháp của họ

it suddenly dawned on me:

tôi chợt nhận ra:

the one thing we all have in common

chúng tôi luôn có một điểm chung

is that we simply found ways to enjoy the language-learning process.

là chúng tôi chỉ đơn giản tìm cách tận hưởng quá trình học ngôn ngữ

All of these polyglots were talking about language learning

Tất cả những người đa ngôn ngữ này nói về việc học ngôn ngữ

as if it was great fun.

Như thể nó là niềm vui lớn

You should have seen their faces

Bạn đáng lẽ nên thấy mặt họ

when they were showing me their colorful grammar charts

khi họ cho tôi xem biểu đồ ngữ pháp đầy màu sắc của họ

and their carefully handmade flash cards,

và các tấm thẻ họ làm cách cẩn thận

and their statistics about learning vocabulary using apps,

và thống kê về học từ vựng của họ qua việc dùng các ứng dụng

or even how they love to cook based on recipes in a foreign language.

hay thậm chí họ thích nấu ăn theo công thức nấu ăn bằng tiếng nước ngoài

All of them use different methods,

Họ dùng các phương pháp khác nhau,

but they always make sure it's something that they personally enjoy.

Nhưng họ luôn đảm bảo đó là thứ mà cá nhân họ thích.

I realized that this is actually how I learn languages myself.

Tôi nhận ra đây thực sự là cách tôi học các ngôn ngữ

When I was learning Spanish, I was bored with the text in the textbook.

Khi tôi học tiếng Tây Ban Nha, Tôi chán các văn bản trong sách giáo khoa.

I mean, who wants to read about Jose

Ý tôi là, người muốn đọc về Jose

asking about the directions to the train station. Right?

hỏi đường đến trạm xe lửa, phải vậy không?

I wanted to read "Harry Potter" instead,

thay vào đó, tôi muốn đọc "Harry Potter",

because that was my favorite book as a child,

vì đó là sách tôi yêu thích từ nhỏ

and I have read it many times.

Và tôi đã đọc nó nhiều lần

So I got the Spanish translation of "Harry Potter" and started reading,

Vì thế tôi lấy bản dịch "Harry Potter" tiếng Tây Ban Nha và bắt đầu đọc,

and sure enough, I didn't understand almost anything at the beginning,

Và chắc chắn rằng tôi đã không hiểu mọi thứ từ lúc đầu

but I kept on reading because I loved the book,

Nhưng tôi tiếp tục đọc Vì tôi thích sách đó,

and by the end of the book, I was able to follow it almost without any problems.

Và đến cuối cuốn sách, tôi có thể theo dõi nó hầu như không có vấn đề gì.

And the same thing happened when I was learning German.

Và điều tương tự xảy ra khi tôi học tiếng Đức

I decided to watch "Friends," my favorite sitcom, in German,

Tôi quyết định xem "những người bạn", phim hài tôi thích bằng tiếng Đức

and again, at the beginning it was all just gibberish.

Và một lần nữa, lúc đầu tất cả chỉ là vô nghĩa

I didn't know where one word finished and another one started,

Tôi không biết khi nào một từ kết thúc và khi nào một từ bắt đầu

but I kept on watching every day because it's "Friends."

nhưng tôi cứ xem mỗi ngày vì nó là "những người bạn"

I can watch it in any language. I love it so much.

Tôi có thể xem nó bất cứ ngôn ngữ nào vì tôi rất thích nó.

And after the second or third season,

Và sau mùa thứ hai và thứ ba

seriously, the dialogue started to make sense.

Nói nghiêm túc, cuộc đối thoại bắt đầu có ý nghĩa.

I only realized this after meeting other polyglots.

Tôi chỉ nhận ra nó sau khi gặp gỡ những người đa ngôn ngữ khác.

We are no geniuses

Chúng tôi không phải thiên tài

and we have no shortcut to learning languages.

và chúng tôi không có lối tắt để học ngôn ngữ.

We simply found ways how to enjoy the process,

chúng tôi chỉ đơn giản tìm cách để yêu thích việc học,

how to turn language learning from a boring school subject

Cách để biến việc học ngôn ngữ từ một môn học nhàm chán

into a pleasant activity which you don't mind doing every day.

thành một hoạt động thú vị mà bạn không ngại làm hằng ngày.

If you don't like writing words down on paper,

Nếu bạn không thích viết từ vựng lên giấy

you can always type them in an app.

bạn có thể gõ chúng vào một ứng dụng

If you don't like listening to boring textbook material,

Nếu bạn không thích nghe tài liệu giáo khoa nhàm chán

find interesting content on YouTube or in podcasts for any language.

thì tìm nội dung thú vị trên YouTube hay chương trình phát thanh cho ngôn ngữ đó

If you're a more introverted person

Nếu bạn là người sống nội tâm hơn

and you can't imagine speaking to native speakers right away,

và bạn không thể hình dung việc nói chuyện với người bản xứ ngay

you can apply the method of self-talk.

bạn có thể áp dụng phương pháp tự nói

You can talk to yourself in the comfort of your room,

bạn có thê nói với chính bạn thoải mái trong phòng

describing your plans for the weekend, how your day has been,

mô tả kế hoạch cho cuối tuần, ngày hôm nay bạn thế nào

or even take a random picture from your phone

Hay lấy ngẫu nhiên một tấm hình từ điện thoại

and describe the picture to your imaginary friend.

và mô tả bức tranh ấy cho người bạn tưởng tượng

This is how polyglots learn languages,

Đây là cách người đa ngôn ngữ học ngôn ngữ

and the best news is, it's available to anyone

và tin tốt nhất là, Nó có sẵn cho bẩ cứ ai

who is willing to take the learning into their own hands.

sẵn sàng nắm lấy cơ hội học hành

So meeting other polyglots helped me realize

Vì thế gặp các người đa ngôn ngữ khác giúp tôi nhận ra

that it is really crucial to find enjoyment

rằng thật sự cận thiết để tìm thấy niềm vui

in the process of learning languages,

trong quá trình học ngôn ngữ

but also that joy in itself is not enough.

nhưng niềm vui đó cũng không đủ

If you want to achieve fluency in a foreign language,

Nếu bạn muốn thành thạo một ngoại ngữ,

you'll also need to apply three more principles.

bạn cũng sẽ cần áp dụng thêm ba nguyên tắc

First of all, you'll need effective methods.

Trước hết, bạn cần nhưng phương pháp hữu hiệu

If you try to memorize a list of words for a test tomorrow,

Nếu bạn cố gắng ghi nhớ một dãy từ vựng cho kỳ kiểm tra ngày mai,

the words will be stored in your short-term memory

những từ đó sẽ được lưu trữ trong trí nhớ ngắn hạn

and you'll forget them after a few days.

và bạn sẽ quên chúng sau vài ngày

If you, however, want to keep words long term,

tuy nhiên, nếu bạn ghi nhớ chúng lâu dài,

you need to revise them in the course of a few days repeatedly

bạn cần ôn lại chúng vài ngày liên tục

using the so-called space repetition.

sử dụng cái gọi là sự lặp lại không gian

You can use apps which are based on this system such as Anki or Memrise,

bạn có thể dùng các ứng dụng hệ thống này như Anki hay Memrise,

or you can write lists of word in a notebook using the Goldlist method,

hay bạn có thể viết từ vào cuốn vở dùng phương pháp danh sách vàng.

which is also very popular with many polyglots.

mà rất phổ biến với nhiều người đa ngôn ngữ

If you're not sure which methods are effective and what is available out there,

Nếu bạn không chắc phương pháp nào hiệu quả và cái nào có sẵn

just check out polyglots' YouTube channels and websites

chỉ cần kiểm tra các kênh Youtube và trang mạng của người đa ngôn ngữ

and get inspiration from them.

và lấy cảm hứng từ họ

If it works for them, it will most probably work for you too.

Nếu nó hiệu quả với họ Nó cũng sẽ hiệu quả với bạn

The third principle to follow

Nguyên tắc thứ ba cần tuân thủ

is to create a system in your learning.

là tạo ra một hệ thống trong việc học

We're all very busy and no one really has time to learn a language today.

Chúng ta đều bận rộn và không ai thực sự có thời gian để học ngôn ngữ

But we can create that time if we just plan a bit ahead.

Nhưng chúng ta có thể tạo thời gian nếu chúng ta có kế hoạch trước.

Can you wake up 15 minutes earlier than you normally do?

Bạn có thể dậy sớm hơn bình thường 15 phút mỗi ngày không?

That would be the perfect time to revise some vocabulary.

Đó là thời gian hoàn hảo để ôn từ vựng.

Can you listen to a podcast on your way to work while driving?

Bạn có thể nghe chương trình phát thanh trên đường đi làm khi lái xe không?

Well, that would be great to get some listening experience.

Vâng, đó sẽ là tuyệt vời để có kinh nghiệm nghe

There are so many things we can do without even planning that extra time,

Có quá nhiều thứ bạn có thể làm mà không cần có thêm thời gian,

such as listening to podcasts on our way to work

như việc nghe chương trình phát thanh trên đường đi làm

or doing our household chores.

hay đang làm công việc nhà

The important thing is to create a plan in the learning.

Điều quan trọng là tạo ra kế hoạch trong việc học

"I will practice speaking every Tuesday and Thursday

"Tôi sẽ luyện nói thứ ba và thứ năm

with a friend for 20 minutes.

với một người bạn khoảng 20 phút.

I will listen to a YouTube video while having breakfast."

tôi sẽ lắng nghe một phim trên Youtube khi đang ăn sáng."

If you create a system in your learning,

Nếu bạn lập một hệ thống trong việc học,

you don't need to find that extra time,

bạn không cần phải tìm thêm thời gian

because it will become a part of your everyday life.

vì nó sẽ nên một phần trong cuộc sống bạn.

And finally, if you want to learn a language fluently,

Và cuối cùng, nếu bạn muốn học thành thạo một ngôn ngữ,

you need also a bit of patience.

bạn cũng cần một ít kiên nhẫn

It's not possible to learn a language within two months,

không thể học một ngôn ngữ trong 2 tháng

but it's definitely possible to make a visible improvement in two months,

nhưng chắc chắn có thể cải thiện rõ rệt trong vòng 2 tháng,

if you learn in small chunks every day in a way that you enjoy.

nếu bạn học mỗi ngày một ít theo cách bạn thích

And there is nothing that motivates us more

và không có gì thúc đẩy chúng ta hơn

than our own success.

là thành công của mình.

I vividly remember the moment

Tôi nhớ rất rõ khoảnh khắc

when I understood the first joke in German when watching "Friends."

tôi hiểu câu nói đùa tiếng Đức khi tôi xem "những người bạn."

I was so happy and motivated

Tôi hạnh phúc và có động lực

that I just kept on watching that day two more episodes,

đến nỗi tôi xem tiếp hai tập phim

and as I kept watching,

và khi tôi tiếp tục xem

I had more and more of those moments of understanding, these little victories,

tôi càng lúc càng hiểu thêm, những thăng hoa nhỏ này

and step by step, I got to a level where I could use the language

và dần dẫn, tôi đạt đến cấp độ mà tôi có thể sử dụng ngôn ngữ

freely and fluently to express anything.

để diễn đạt bất cứ điều gì một cách tự do và trôi chảy.

This is a wonderful feeling.

Đây là một cảm giác tuyệt vời.

I can't get enough of that feeling,

Tôi không thể có đủ cảm giác đó

and that's why I learn a language every two years.

và đó là lý do tôi học hai năm một ngôn ngữ

So this is the whole polyglot secret.

Vì thế đây là toàn bộ bí mật đa ngôn ngữ.

Find effective methods which you can use systematically

Hãy tìm phương pháp bạn có thể sử dụng một cách hệ thống

over the period of some time in a way which you enjoy,

Trong khoảng thời gian nào đó, theo cách bạn thích

and this is how polyglots learn languages within months, not years.

và đây là cách người đa ngôn ngữ học trong nhiều tháng, không phải nhiều năm.

Now, some of you may be thinking,

Bây giờ một số bạn có thể đang nghĩ

"That's all very nice to enjoy language learning,

"Thật tuyệt khi thích học ngôn ngữ

but isn't the real secret that you polyglots

nhưng không là bí mật thật sự rằng người đa ngôn ngữ

are just super talented and most of us aren't?"

là siêu tài năng và hầu hết chúng ta thì không?"

Well, there's one thing I haven't told you about Benny and Lucas.

Vâng, một điều tôi chưa nói với bạn về Benny và Lucas

Benny had 11 years of Irish Gaelic and five years of German at school.

Benny học 11 năm tiếng Ái Nhĩ Lan và 5 năm tiếng Đức ở trường.

He couldn't speak them at all when graduating.

Anh ta không thể nói chúng khi tốt nghiệp

Up to the age of 21, he thought he didn't have the language gene

cho tới 21 tuổi, anh ta nghĩ mình không có gien ngôn ngữ

and he could not speak another language.

anh ấy không thể nói một ngôn ngữ khác.

Then he started to look for his way of learning languages,

Sau đó anh ta tìm cách học nhiều ngôn ngữ

which was speaking to native speakers and getting feedback from them,

đó là nói chuyện với người bản xứ và nhận phản hồi từ họ,

and today Benny can easily have a conversation in 10 languages.

và hôm nay Benny dễ dàng có cuộc trò chuyện bằng 10 ngôn ngữ.

Lucas tried to learn English at school for 10 years.

Lucas nỗ lực học tiếng anh 10 năm ở trường

He was one of the worst students in class.

Anh ta là một trong số học sinh yếu nhất trong lớp

His friends even made fun of him

Ban bè cười nhạo anh ta

and gave him a Russian textbook as a joke

và đưa cho anh cuốn sách tiếng Nga như một trò đùa

because they thought he would never learn that language, or any language.

Vì họ nghĩ anh ta chẳng bao giờ học được ngôn ngữ đó hay bất cứ ngôn ngữ nào.

And then Lucas started to experiment with methods,

Và Lucas bắt đầu thử nghiệm với nhiều phương pháp,

looking for his own way to learn,

tìm ra cách riêng để học

for example, by having Skype chat conversations with strangers.

như nói chuyện với người lạ qua Skype

And after just 10 years,

và chỉ 10 năm sau,

Lucas is able to speak 11 languages fluently.

Lucas có thể nói trôi chảy 11 ngôn ngữ.

Does that sound like a miracle?

Nghe có vẻ là một phép lạ không?

Well, I see such miracles every single day.

Vâng, tôi thấy những phép lạ như thế mỗi ngày

As a language mentor,

Như một cố vấn ngôn ngữ,

I help people learn languages by themselves,

tôi giúp mọi người tự học ngôn ngữ,

and I see this every day.

và tôi thấy điều này mỗi ngày

People struggle with language learning for five, 10, even 20 years,

Người ta chiến đấu học ngôn ngữ trong 5, 10 và 20 năm,

and then they suddenly take their learning into their own hands,

và sau đó đột nhiên họ điều khiển được việc học của mình

start using materials which they enjoy, more effective methods,

và bắt đầu dùng tại liệu họ thích, những phương pháp hiệu quả hơn,

or they start tracking their learning

hay họ bắt đầu theo dõi việc học

so that they can appreciate their own progress,

để có thể đánh giá cao sự tiến bộ của mình,

and that's when suddenly

và đó là khi họ đột nhiên

they magically find the language talent that they were missing all their lives.

tìm thấy một cách kỳ diệu tài năng ngôn ngữ họ đã bỏ lỡ.

So if you've also tried to learn a language

Vì thế, nếu bạn cố gắng để học ngôn ngữ

and you gave up, thinking it's too difficult

và bạn đã bỏ cuộc, nghĩ rằng nó quá khó

or you don't have the language talent,

hay bạn không có tài năng học ngôn ngữ,

give it another try.

Hãy thử một lần nữa.

Maybe you're also just one enjoyable method away

Có thể bạn chỉ thiếu một phương pháp thú vị

from learning that language fluently.

để học thành thạo ngôn ngữ đó

Maybe you're just one method away from becoming a polyglot.

Có lẽ bạn chỉ thiếu một phương pháp để trở thành một nhà đa ngôn ngữ.

Thank you.

Xin cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)