The secrets of learning a new language | Lýdia Machová | TED

Tłumaczenie: Agnieszka Dłuska-Paczek Korekta: Dagmara Platuska

I love learning foreign languages.

Uwielbiam uczyć się języków obcych.

In fact, I love it so much that I like to learn a new language every two years,

Do tego stopnia, że co dwa lata uczę się nowego,

currently working on my eighth one.

obecnie - ósmego.

When people find that out about me, they always ask me,

Gdy ludzie się o tym dowiadują, pytają:

"How do you do that? What's your secret?"

"Jak ty to robisz? Zdradź sekret!"

And to be honest, for many years, my answer would be,

Szczerze mówiąc, przez wiele lat moja odpowiedź brzmiała:

"I don't know. I simply love learning languages."

"Po prostu uwielbiam uczyć się języków".

But people were never happy with that answer.

Taka odpowiedź ich nie zadowalała.

They wanted to know why they are spending years trying to learn even one language,

Chcieli wiedzieć, dlaczego, mimo lat nauki zaledwie jednego języka,

never achieving fluency,

nie potrafią mówić nim płynnie.

and here I come, learning one language after another.

A ja uczę się jednego za drugim.

They wanted to know the secret of polyglots,

Chcieli poznać sekret poliglotów,

people who speak a lot of languages.

ludzi mówiących wielu językami.

And that made me wonder, too,

Też zaczęłam się zastanawiać,

how do actually other polyglots do it?

jak to właściwie robią poligloci?

What do we have in common?

Co mamy wspólnego?

And what is it that enables us

Co umożliwia nam naukę

to learn languages so much faster than other people?

szybszą niż u reszty ludzi?

I decided to meet other people like me and find that out.

Postanowiłam poznać poliglotów, żeby się tego dowiedzieć.

The best place to meet a lot of polyglots

Najłatwiej jest spotkać ich tam,

is an event where hundreds of language lovers

gdzie spotykają się setki wielbicieli języków,

meet in one place to practice their languages.

żeby je poćwiczyć.

Na całym świecie organizuje się kilka takich wydarzeń.

There are several such polyglot events organized all around the world,

and so I decided to go there

Postanowiłam tam pojechać

and ask polyglots about the methods that they use.

i zapytać poliglotów o metody, których używają.

And so I met Benny from Ireland,

Tak spotkałam Benny'ego z Irlandii.

who told me that his method is to start speaking from day one.

Powiedział, że jego metodą jest mówienie

od pierwszego dnia.

He learns a few phrases from a travel phrasebook

Uczy się kilku wyrażeń z rozmówek

i rusza ku rodzimym użytkownikom,

and goes to meet native speakers

and starts having conversations with them right away.

od razu zaczyna z nimi rozmawiać.

He doesn't mind making even 200 mistakes a day,

Nie martwi się, że robi 200 błędów dziennie,

because that's how he learns, based on the feedback.

bo uczy się z informacji zwrotnych.

And the best thing is, he doesn't even need to travel a lot today,

Najlepsze, że obecnie nie trzeba nawet za wiele podróżować,

because you can easily have conversations with native speakers

można bez problemu porozmawiać z rodzimym użytkownikiem

from the comfort of your living room, using websites.

z zacisza własnego salonu, dzięki Internetowi.

I also met Lucas from Brazil

Poznałam też Lucasa z Brazylii.

who had a really interesting method to learn Russian.

Miał ciekawy sposób na naukę rosyjskiego.

He simply added a hundred random Russian speakers on Skype as friends,

Dodał na Skypie jako znajomych stu przypadkowych Rosjan.

and then he opened a chat window with one of them

Otworzył okienko chatu do jednego z nich

and wrote "Hi" in Russian.

i napisał po rosyjsku: "Cześć".

And the person replied, "Hi, how are you?"

Rosjanin odpowiedział: "Cześć! Jak się masz?".

Lucas copied this and put it into a text window with another person,

Lucas skopiował odpowiedź i wkleił do okienka chatu z inną osobą.

and the person replied, "I'm fine, thank you, and how are you?"

Ta osoba odpowiedziała: "W porządku, dziękuję. A Ty?".

Lucas copied this back to the first person,

Lucas skopiował to z powrotem do pierwszego rozmówcy.

and in this way, he had two strangers have a conversation with each other

W ten sposób dwoje nieznajomych prowadziło ze sobą rozmowę,

without knowing about it.

nawet o tym nie wiedząc.

(Laughter)

(Śmiech)

And soon he would start typing himself,

Wkrótce sam zaczął tworzyć odpowiedzi.

because he had so many of these conversations

Po przeprowadzeniu wielu rozmów zrozumiał,

that he figured out how the Russian conversation usually starts.

jak zaczyna się rozmowę po rosyjsku.

Genialna metoda, prawda?

What an ingenious method, right?

And then I met polyglots who always start by imitating sounds of the language,

Spotkałam też poliglotów, którzy zaczynają od naśladowania dźwięków,

and others who always learn the 500 most frequent words of the language,

i takich, którzy uczą się 500 najczęstszych słów,

and yet others who always start by reading about the grammar.

i innych, zawsze zaczynających od czytania o gramatyce.

If I asked a hundred different polyglots,

Jeśli zapytać stu różnych poliglotów,

I heard a hundred different approaches to learning languages.

usłyszy się o stu różnych metodach uczenia się języków.

Everybody seems to have a unique way they learn a language,

Każdy zdaje się mieć unikalny sposób nauki,

and yet we all come to the same result of speaking several languages fluently.

a jednak każdy z nas opanowuje płynnie kilka języków.

And as I was listening to these polyglots telling me about their methods,

Gdy poligloci opowiadali o swoich metodach,

it suddenly dawned on me:

nagle mnie oświeciło:

the one thing we all have in common

jedna rzecz, wspólna nam wszystkim, to fakt,

is that we simply found ways to enjoy the language-learning process.

że znajdujemy sposoby, żeby cieszyć się nauką języka.

All of these polyglots were talking about language learning

Wszyscy poligloci mówili o nauce języków

jak o świetnej zabawie.

as if it was great fun.

You should have seen their faces

Trzeba było widzieć ich twarze,

when they were showing me their colorful grammar charts

gdy pokazywali mi pokolorowane tabele z gramatyką,

and their carefully handmade flash cards,

własnoręcznie, starannie zrobione fiszki,

and their statistics about learning vocabulary using apps,

statystyki nauki słownictwa w aplikacji,

or even how they love to cook based on recipes in a foreign language.

a nawet, jak uwielbiają gotować z obcojęzycznych przepisów.

All of them use different methods,

Używają różnych metod,

but they always make sure it's something that they personally enjoy.

ale muszą one im osobiście odpowiadać.

I realized that this is actually how I learn languages myself.

Uświadomiłam sobie, że sama tak się uczę.

When I was learning Spanish, I was bored with the text in the textbook.

Gdy uczyłam się hiszpańskiego, nudziły mnie teksty z podręcznika.

I mean, who wants to read about Jose

Kto chce czytać o José

asking about the directions to the train station. Right?

pytającym jak dojść na dworzec?

I wanted to read "Harry Potter" instead,

Wolałam poczytać Harry'ego Pottera,

bo to była moja ulubiona książka w dzieciństwie

because that was my favorite book as a child,

and I have read it many times.

i przeczytałam ją wielokrotnie.

So I got the Spanish translation of "Harry Potter" and started reading,

Więc dorwałam tłumaczenie i zaczęłam czytać po hiszpańsku.

and sure enough, I didn't understand almost anything at the beginning,

Jasne, na początku prawie nic nie rozumiałam,

but I kept on reading because I loved the book,

ale czytałam dalej, bo uwielbiam tę książkę.

and by the end of the book, I was able to follow it almost without any problems.

Pod koniec byłam w stanie czytać niemalże bez problemów.

And the same thing happened when I was learning German.

To samo miało miejsce, kiedy uczyłam się niemieckiego.

I decided to watch "Friends," my favorite sitcom, in German,

Postanowiłam oglądać po niemiecku mój ulubiony serial "Przyjaciele".

and again, at the beginning it was all just gibberish.

Na początku wszystko wydawało mi się bełkotem.

I didn't know where one word finished and another one started,

Nie wiedziałam, gdzie kończy się jedno, a zaczyna drugie słowo.

but I kept on watching every day because it's "Friends."

Ale oglądałam codziennie, bo to przecież "Przyjaciele",

I can watch it in any language. I love it so much.

mogłabym to oglądać w dowolnym języku.

And after the second or third season,

Po drugim lub trzecim sezonie

seriously, the dialogue started to make sense.

dialogi zaczęły nabierać sensu.

I only realized this after meeting other polyglots.

To właśnie zauważyłam po spotkaniu z poliglotami.

We are no geniuses

Nie jesteśmy geniuszami,

and we have no shortcut to learning languages.

nie uczymy się języków na skróty.

We simply found ways how to enjoy the process,

Po prostu znajdujemy sposób, żeby cieszyć się z nauki,

how to turn language learning from a boring school subject

żeby zamienić ją z nudnego przedmiotu

into a pleasant activity which you don't mind doing every day.

na przyjemną czynność, którą chętnie wykonuje się codziennie.

If you don't like writing words down on paper,

Jeśli nie lubisz spisywać słów na kartce,

you can always type them in an app.

zrób to w aplikacji.

If you don't like listening to boring textbook material,

Jeśli nie odpowiadają ci nudne audio z podręcznika,

find interesting content on YouTube or in podcasts for any language.

znajdź coś interesującego na YouTubie, albo obcojęzyczny podcast.

If you're a more introverted person

Jeśli jesteś introwertykiem

and you can't imagine speaking to native speakers right away,

i nie wyobrażasz sobie bezpośredniej rozmowy z obcokrajowcem,

you can apply the method of self-talk.

zawsze możesz mówić do siebie.

You can talk to yourself in the comfort of your room,

Możesz to robić w zaciszu własnego pokoju,

describing your plans for the weekend, how your day has been,

opisując plany na weekend albo jak ci minął dzień,

or even take a random picture from your phone

a nawet wziąć dowolne zdjęcie z komórki

and describe the picture to your imaginary friend.

i opisać je niewidzialnemu przyjacielowi.

This is how polyglots learn languages,

W ten sposób poligloci uczą się języków.

and the best news is, it's available to anyone

Najlepsze jest to, że może to robić każdy,

who is willing to take the learning into their own hands.

kto chce wziąć naukę we własne ręce.

So meeting other polyglots helped me realize

Poznanie poliglotów pozwoliło mi zauważyć,

that it is really crucial to find enjoyment

że najistotniejsza jest przyjemność

in the process of learning languages,

podczas procesu nauki.

but also that joy in itself is not enough.

Jednak sama radość nie wystarcza.

If you want to achieve fluency in a foreign language,

Jeśli chcecie płynnie mówić w języku obcym,

you'll also need to apply three more principles.

potrzeba jeszcze trzech zasad.

First of all, you'll need effective methods.

Po pierwsze, potrzebujecie skutecznych metod.

If you try to memorize a list of words for a test tomorrow,

Jeśli spróbujecie zapamiętać listę słów na jutrzejszy test,

the words will be stored in your short-term memory

słowa zostaną w pamięci krótkotrwałej

and you'll forget them after a few days.

i zapomnicie je za kilka dni.

If you, however, want to keep words long term,

Jeśli jednak chcecie zatrzymać je w pamięci,

you need to revise them in the course of a few days repeatedly

należy powtarzać je co kilka dni

using the so-called space repetition.

metodą tak zwaną "powtórki w interwałach".

You can use apps which are based on this system such as Anki or Memrise,

Takie aplikacje jak Anki lub Memrise bazują na tej metodzie.

or you can write lists of word in a notebook using the Goldlist method,

Można także tworzyć listy słów w zeszycie, używając metody Goldlist,

which is also very popular with many polyglots.

która również jest wśród poliglotów bardzo popularna.

If you're not sure which methods are effective and what is available out there,

Jeśli nie wiecie, jakie metody są dostępne i efektywne,

just check out polyglots' YouTube channels and websites

zajrzyjcie na kanały na YouTubie oraz strony poliglotów

and get inspiration from them.

aby się zainspirować.

If it works for them, it will most probably work for you too.

Jeśli coś działa u nich, najprawdopodobniej zadziała i u was.

The third principle to follow

Trzecią zasadą jest

is to create a system in your learning.

stworzenie planu nauki.

We're all very busy and no one really has time to learn a language today.

Wszyscy jesteśmy bardzo zajęci i nikt nie ma czasu na naukę języków,

But we can create that time if we just plan a bit ahead.

ale możemy wygospodarować czas, jeśli będziemy planować z wyprzedzeniem.

Can you wake up 15 minutes earlier than you normally do?

Czy możecie wstać o 15 minut wcześniej?

That would be the perfect time to revise some vocabulary.

To byłby idealny czas na powtórkę słownictwa.

Can you listen to a podcast on your way to work while driving?

A może w drodze do pracy uda się wam posłuchać podcastu?

Well, that would be great to get some listening experience.

Byłoby to świetnie ćwiczenie na słuchanie.

There are so many things we can do without even planning that extra time,

Wiele rzeczy można robić nawet bez wygospodarowania dodatkowego czasu.

such as listening to podcasts on our way to work

Jak słuchanie podcastów w drodze do pracy,

or doing our household chores.

albo podczas sprzątania.

The important thing is to create a plan in the learning.

Najważniejsze to stworzyć plan nauki.

"I will practice speaking every Tuesday and Thursday

"Będę ćwiczyć mówienie we wtorki i czwartki

with a friend for 20 minutes.

z przyjacielem przez 20 minut.

I will listen to a YouTube video while having breakfast."

Będę słuchać filmu z YouTube'a w czasie śniadania".

If you create a system in your learning,

Jeśli stworzy się plan działania,

you don't need to find that extra time,

nie trzeba szukać dodatkowego czasu,

bo nauka stanie się częścią życia codziennego.

because it will become a part of your everyday life.

And finally, if you want to learn a language fluently,

Poza tym, żeby nauczyć się płynnie języka,

you need also a bit of patience.

będzie potrzebne nieco cierpliwości.

It's not possible to learn a language within two months,

Nie da się nauczyć go w dwa miesiące,

but it's definitely possible to make a visible improvement in two months,

ale w takim czasie można poczynić widoczne postępy.

if you learn in small chunks every day in a way that you enjoy.

jeśli chętnie uczysz się po trochu każdego dnia.

And there is nothing that motivates us more

Nic nie motywuje bardziej

than our own success.

niż własny sukces.

I vividly remember the moment

Dobrze pamiętam chwilę,

when I understood the first joke in German when watching "Friends."

kiedy po raz pierwszy zrozumiałam kawał z "Przyjaciół" po niemiecku.

I was so happy and motivated

Czułam się tak szczęśliwa i zmotywowana,

that I just kept on watching that day two more episodes,

że tego dnia obejrzałam kolejne dwa odcinki.

and as I kept watching,

Gdy je oglądałam,

I had more and more of those moments of understanding, these little victories,

tych małych zwycięstw, chwil zrozumienia, było coraz więcej.

and step by step, I got to a level where I could use the language

Krok po kroku doszłam do poziomu, z którego mogę używać języka,

freely and fluently to express anything.

by wyrażać się płynnie i swobodnie.

This is a wonderful feeling.

To cudowne uczucie.

I can't get enough of that feeling,

Nigdy nie mam go dość,

and that's why I learn a language every two years.

dlatego co dwa lata uczę się nowego języka.

So this is the whole polyglot secret.

Na tym polega ten cały sekret poliglotów.

Find effective methods which you can use systematically

Znajdźcie efektywne metody i używajcie ich regularnie

over the period of some time in a way which you enjoy,

oraz z radością przez pewien okres czasu.

and this is how polyglots learn languages within months, not years.

W ten sposób poligloci uczą się języków w ciągu miesięcy, a nie lat.

Now, some of you may be thinking,

Pewnie niektórzy z was myślą:

"That's all very nice to enjoy language learning,

"Fajnie jest cieszyć się z nauki,

but isn't the real secret that you polyglots

ale czy prawdziwym sekretem nie jest fakt,

are just super talented and most of us aren't?"

że poligloci mają talent, a większość z nas nie?".

Well, there's one thing I haven't told you about Benny and Lucas.

Jest coś czego wam nie powiedziałam o Bennym i Lucasie.

Benny had 11 years of Irish Gaelic and five years of German at school.

Benny miał w szkole przez 11 lat irlandzki, a niemiecki przez pięć.

He couldn't speak them at all when graduating.

Nawet po skończeniu szkoły, nie był w stanie się nimi posługiwać.

Up to the age of 21, he thought he didn't have the language gene

Do 21 roku życia myślał, że brakuje mu genu językowego,

and he could not speak another language.

dlatego nie potrafi nauczyć się języka obcego.

Then he started to look for his way of learning languages,

Jednak zaczął szukać własnej drogi w uczeniu się.

which was speaking to native speakers and getting feedback from them,

Zaczął mówić i używać informacji zwrotnych od rodzimych użytkowników.

and today Benny can easily have a conversation in 10 languages.

Dziś Benny bez problemu rozmawia w 10 językach.

Lucas tried to learn English at school for 10 years.

Lucas starał się nauczyć angielskiego w szkole przez 10 lat.

He was one of the worst students in class.

Był jednym z najgorszych w klasie.

His friends even made fun of him

Znajomi wyśmiewali się z niego,

and gave him a Russian textbook as a joke

jako żart dając mu podręcznik do rosyjskiego.

because they thought he would never learn that language, or any language.

Sądzili, że nigdy nie nauczy się ani tego, ani żadnego innego języka.

And then Lucas started to experiment with methods,

Wtedy Lucas zaczął eksperymentować z metodami,

looking for his own way to learn,

szukając własnej drogi w nauce.

for example, by having Skype chat conversations with strangers.

Na przykład poprzez rozmowy z nieznajomymi na Skypie.

And after just 10 years,

Po 10 latach

Lucas is able to speak 11 languages fluently.

Lucas mówi płynnie w 11 językach.

Does that sound like a miracle?

Brzmi jak cud?

Well, I see such miracles every single day.

Ja takie cuda widzę na co dzień.

As a language mentor,

Jako mentorka językowa

I help people learn languages by themselves,

pomagam ludziom w samodzielnej nauce języków.

and I see this every day.

I widzę to codziennie.

People struggle with language learning for five, 10, even 20 years,

Ludzie męczą się z nauką przez pięć, 10, 20 lat

and then they suddenly take their learning into their own hands,

i nagle biorą naukę w swoje ręce,

start using materials which they enjoy, more effective methods,

zaczynają używać materiałów, które lubią, oraz efektywnych metod.

or they start tracking their learning

Zaczynają śledzić swoją naukę,

so that they can appreciate their own progress,

żeby móc ocenić własne postępy.

and that's when suddenly

Nagle w cudowny sposób

they magically find the language talent that they were missing all their lives.

odkrywają w sobie talent do języków, o którym przez całe życie nie wiedzieli.

So if you've also tried to learn a language

Jeśli także staraliście się nauczyć języka

and you gave up, thinking it's too difficult

i poddaliście się, myśląc, że to za trudne,

or you don't have the language talent,

albo że nie macie talentu do języków,

give it another try.

spróbujcie jeszcze raz.

Maybe you're also just one enjoyable method away

Może jesteście tylko o jedną, przyjemną metodę od celu,

from learning that language fluently.

do płynnej znajomości języka.

Maybe you're just one method away from becoming a polyglot.

Może jesteście tylko o jedną metodę od stania się poliglotą.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)