The neurons that shaped civilization | VS Ramachandran

VS Ramachandran: Medeniyetlere şekil veren nöronlar

Çeviri: Ayşe Demirel Gözden geçirme: Serap Çakıl

I'd like to talk to you today about the human brain,

Bugün sizlere insan beyninden bahsetmek istiyorum,

which is what we do research on at the University of California.

California Üniversitesi'nde bu konuda araştırma yapıyoruz.

Just think about this problem for a second.

Bir saniye şu problemi düşünün.

Here is a lump of flesh, about three pounds,

Burada 1.5 kg'lık bir et yığını var,

which you can hold in the palm of your hand.

onu avuçlarınızın içinde tutabilirsiniz.

But it can contemplate the vastness of interstellar space.

Ama o uzayın genişliğine kafa yorabilir.

It can contemplate the meaning of infinity,

O sonsuzluğun anlamını düşünebilir,

ask questions about the meaning of its own existence,

kendi varoluşunun anlamını,

about the nature of God.

Tanrı'nın doğasını sorgulayabilir.

And this is truly the most amazing thing in the world.

Ve bu gerçekten dünyadaki en hayret verici şey.

It's the greatest mystery confronting human beings:

İnsanların yüzleştikleri en büyük gizem:

How does this all come about?

Bütün bunlar nasıl oluyor?

Well, the brain, as you know, is made up of neurons.

Şimdi, beyin, bildiğiniz gibi, nöronlardan oluşuyor.

We're looking at neurons here.

Burada nöronlara bakıyoruz.

There are 100 billion neurons in the adult human brain.

Erişkin insan beyninde 100 milyar nöron var.

And each neuron makes something like 1,000 to 10,000 contacts

Ve her bir nöron, beyindeki diğer nöronlarla

with other neurons in the brain.

1000-10.000 civarında bağlantı kuruyor.

And based on this, people have calculated

Bu temel alınarak, hesaplanmış olan

that the number of permutations and combinations of brain activity

beyin aktivitesindeki permütasyon ve kombinasyonların sayısı

exceeds the number of elementary particles in the universe.

evrende mevcut olan bütün temel partiküllerin sayısını geçiyor.

So, how do you go about studying the brain?

O zaman, hangi yöntemle beyin üzerinde çalışacaksınız?

One approach is to look at patients who had lesions

Bir yaklaşım, beyninde farklı yerlerde lezyonu olan

in different part of the brain, and study changes in their behavior.

hastalara bakarak davranışlarındaki değişiklikleri incelemek.

This is what I spoke about in the last TED.

En son TED'de bu konuda konuşmuştum.

Today I'll talk about a different approach,

Bugün daha farklı bir yaklaşımdan bahsedeceğim,

which is to put electrodes in different parts of the brain,

beynin değişik yerlerine elektrod koyarak

and actually record the activity of individual nerve cells in the brain.

bireysel beyin hücrelerinin gerçek aktivite kayıtlarını almaktan...

Sort of eavesdrop on the activity of nerve cells in the brain.

Bu beyindeki sinir hücre aktivitesine kulak misafiri olmak gibi birşey.

Now, one recent discovery that has been made

Şimdi, yakın zamanda İtalya-Parma'daki

by researchers in Italy, in Parma,

araştırmacılar, Giacomo Rizzolatti ve arkadaşları

by Giacomo Rizzolatti and his colleagues,

tarafından yapılan bir keşif bu;

is a group of neurons called mirror neurons,

ayna nöronlar adı verilen bir grup nöron,

which are on the front of the brain in the frontal lobes.

bunlar beynin frontal (ön) lobundalar.

Now, it turns out there are neurons

Şimdi, anlaşılıyor ki bu nöronlar,

which are called ordinary motor command neurons in the front of the brain,

ki beynin ön tarafındaki basit motor komuta nöronları olarak

which have been known for over 50 years.

50 yıldan fazla bir zamandır biliniyorlar.

These neurons will fire when a person performs a specific action.

Bir insan spesifik bir hareket yaptığında bu nöronlar uyarılır.

For example, if I do that, and reach and grab an apple,

Örneğin, ben bunu yaparsam ve uzanıp bir elmayı avucuma alırsam,

a motor command neuron in the front of my brain will fire.

ön lobumda bir motor komuta nöronu uyarılır.

If I reach out and pull an object, another neuron will fire,

Eğer uzanır ve bir cismi kendime çekersem de başka bir nöron uyarılıp

commanding me to pull that object.

o objeyi çekmem için bana emir verir.

These are called motor command neurons that have been known for a long time.

Bunlar uzun zamandır bilinen motor komuta nöronları.

But what Rizzolatti found was

Ama Rizzolatti şunu bulmuş;

a subset of these neurons,

bu nöronların bir alt kümesi

maybe about 20 percent of them, will also fire

belki yaklaşık %20 kadarı da

when I'm looking at somebody else performing the same action.

ben başkasının aynı hareketi yapmasını seyrederken uyarılıyor.

So, here is a neuron that fires when I reach and grab something,

Yani, ben uzanıp bir şeyi kavradığımda burada bir nöron uyarılıyor,

but it also fires when I watch Joe reaching and grabbing something.

ama ben Joe'nun uzanıp bir şeyi kavramasını seyrettiğimde de uyarılıyor.

And this is truly astonishing.

Ve bu gerçekten şaşkınlık verici!

Because it's as though this neuron is adopting

Çünkü bana ait bu nöron başka birinin

the other person's point of view.

bakış açısını benimsiyor.

It's almost as though it's performing a virtual reality simulation

Bu diğer kişinin hareketinin bir çeşit sanal gerçeklik

of the other person's action.

simülasyonunu yaratmak gibi.

Now, what is the significance of these mirror neurons?

Şimdi, bu ayna nöronların asıl belirgin özelliği nedir?

For one thing they must be involved in things like imitation and emulation.

Birincil olarak taklit (imitasyon) ve öykünme (emülasyon) gibi konularla bağlantılı olmalılar.

Because to imitate a complex act

Çünkü kompleks bir hareketi taklit etmek

requires my brain to adopt the other person's point of view.

karşımdakinin bakış açısına adapte olmamı gerektirir.

So, this is important for imitation and emulation.

Yani, taklit veya öykünmede bu çok önemli...

Well, why is that important?

Peki, neden bu kadar önemli?

Well, let's take a look at the next slide.

Peki, bir sonraki slayta bakalım.

So, how do you do imitation? Why is imitation important?

Nasıl taklit edersiniz? Taklit etmek neden önemlidir?

Mirror neurons and imitation, emulation.

Ayna nöronlar ve taklit, öykünme.

Now, let's look at culture, the phenomenon of human culture.

Şimdi, kültüre, insan kültürü fenomenine göz atalım.

If you go back in time about [75,000] to 100,000 years ago,

Zamanda 75-100 bin yıl geri giderseniz

let's look at human evolution, it turns out

ve insan evrimine bakarsanız,

that something very important happened around 75,000 years ago.

75 bin yıl önce çok önemli bir şey olduğu görülür.

And that is, there is a sudden emergence and rapid spread

Ve bu, insana özgü bir takım becerilerin çok ani bir şekilde

of a number of skills that are unique to human beings

ortaya çıkması ve çok büyük hızla yayılması,

like tool use,

örneğin alet kullanımı,

the use of fire, the use of shelters, and, of course, language,

ateşin kullanımı, barınakların kullanımı ve elbette dil,

and the ability to read somebody else's mind

ve başka birinin aklını okuyabilme

and interpret that person's behavior.

ve davranışını yorumlayabilme becerisi.

All of that happened relatively quickly.

Bütün bunlar göreceli hızlı bir şekilde olmuş.

Even though the human brain had achieved its present size

İnsan beyni şu andaki büyüklüğüne

almost three or four hundred thousand years ago,

neredeyse 300-400 bin yıl önce ulaştığı halde,

100,000 years ago all of this happened very, very quickly.

100 bin yıl önce tüm bunlar çok çabuk bir şekilde meydana gelmiş.

And I claim that what happened was

Ve ben olanın şu olduğunda iddialıyım;

the sudden emergence of a sophisticated mirror neuron system,

sofistike ayna nöron sisteminin aniden ortaya çıkarak

which allowed you to emulate and imitate other people's actions.

başkalarının hareketlerine öykünmemize ve onları taklit etmemize izin verdiğine...

So that when there was a sudden accidental discovery

Böylece grubun bir üyesi tarafından ani rastlantısal

by one member of the group, say the use of fire,

bir keşif olduğunda, bu ateşin kullanımı da olabilir,

or a particular type of tool, instead of dying out,

özel bir çeşit aletin kullanımı da olabilir,

this spread rapidly, horizontally across the population,

yok olacağına hızla yatay olarak bütün nüfusa yayılarak,

or was transmitted vertically, down the generations.

nesiller boyunca dikey olarak iletilmiş.

So, this made evolution suddenly Lamarckian,

Yani, bu evrimi aniden Darwinci tanımından çıkarıp

instead of Darwinian.

Lamarckiancı yapar.

Darwinian evolution is slow; it takes hundreds of thousands of years.

Darwin'in evrim teorisi yavaştır, yüzlerce binlerce yıllık bir sürece yayılır.

A polar bear, to evolve a coat,

Bir kutup ayısının kürk sahibi olması

will take thousands of generations, maybe 100,000 years.

binlerce nesil, hatta 100 bin yıllık bir zamanda meydana gelir.

A human being, a child, can just watch its parent

Bir insan, bir çocuk, ebeveyninin

kill another polar bear,

başka bir kutup ayısını öldürüşünü seyreder,

and skin it and put the skin on its body, fur on the body,

derisini yüzüp, derisini, kürkünü vücuduna giydiğini görür

and learn it in one step. What the polar bear

ve bunları tek bir basamakta öğrenir.

took 100,000 years to learn,

Kutup ayısının 100 bin yılda öğrendiğini

it can learn in five minutes, maybe 10 minutes.

en çok 5 belki 10 dakikada öğrenebilir.

And then once it's learned this it spreads

Ve bir kere öğrendiğinde de bu beceri

in geometric proportion across a population.

nüfusta geometriksel oranda yayılır.

This is the basis. The imitation of complex skills

Bu temeldir. Kompleks becerilerin taklit edilmesi

is what we call culture and is the basis of civilization.

kültür dediğimiz şeyin ve medeniyetin temelini oluşturur.

Now there is another kind of mirror neuron,

Şimdi başka bir çeşit ayna nöron daha var,

which is involved in something quite different.

biraz daha farklı birşeyle bağlantılı.

And that is, there are mirror neurons,

O da şu; nasıl hareketler için ayna nöronlar varsa

just as there are mirror neurons for action, there are mirror neurons for touch.

dokunma için de ayna nöronlar vardır.

In other words, if somebody touches me,

Başka bir deyişle, biri bana dokunursa

my hand, neuron in the somatosensory cortex

örneğin elime, beynimin duyusal bölgesinde

in the sensory region of the brain fires.

somatosensor korteksteki nöron uyarılır.

But the same neuron, in some cases, will fire

Ama bu aynı nöron bazen ben basitçe başka birine

when I simply watch another person being touched.

dokunulduğunu seyrettiğimde de uyarılır.

So, it's empathizing the other person being touched.

Yani bu başka birine dokunulmasını empatize etmektir.

So, most of them will fire when I'm touched

Yani, benim farklı bölgelerime dokunulduğunda

in different locations. Different neurons for different locations.

çoğu uyarılıyor. Değişik bölgelerim için farklı nöronlar.

But a subset of them will fire even when I watch somebody else

Ama bunların bir alt kümesi, karşımdaki insanın aynı yerine

being touched in the same location.

dokunulduğunu gördüğümde bende de uyarılır.

So, here again you have neurons

Yani, burada yine empati ile ilgili

which are enrolled in empathy.

bağlantılı nöronlar var.

Now, the question then arises: If I simply watch another person being touched,

Şimdi soru şu; basitçe karşımdakine dokunulduğunu seyrediyorsam

why do I not get confused and literally feel that touch sensation

neden kafam karışmıyor ve sadece dokunulan kişiyi seyrederek

merely by watching somebody being touched?

bana da gerçekten dokunulduğu hissini yaşamıyorum?

I mean, I empathize with that person but I don't literally feel the touch.

Demek istediğim, o kişiyle empati kuruyorum ama bana dokunulduğunu hissetmiyorum.

Well, that's because you've got receptors in your skin,

Evet, bu derinizdeki reseptörler yüzündendir,

touch and pain receptors, going back into your brain

beyninize geri giden dokunma ve ağrı reseptörleri

and saying "Don't worry, you're not being touched.

"endişe etme, sana dokunulmuyor" mesajını iletir.

So, empathize, by all means, with the other person,

Yani, her şekilde karşınızdakine empati hissediyorsunuz

but do not actually experience the touch,

ama dokunma hissini gerçekte deneyimlemiyorsunuz,

otherwise you'll get confused and muddled."

böyle olmasaydı kafanız çok karışır, sersemlerdiniz.

Okay, so there is a feedback signal

Tamam, bir geribildirim sinyali var,

that vetoes the signal of the mirror neuron

bu da ayna nöronların sinyalini veto ediyor,

preventing you from consciously experiencing that touch.

bu şekilde bilinçli bir dokunma hissi yaşamıyorsunuz.

But if you remove the arm, you simply anesthetize my arm,

Ama ya kolunuzu kessem, ya da koluma sadece anestezi verseniz,

so you put an injection into my arm,

koluma bir iğne yaptınız,

anesthetize the brachial plexus, so the arm is numb,

brakiyal sinir ağına anestezi verdiniz, kolum hissiz

and there is no sensations coming in,

ve herhangi bir şey hissetmiyorum,

if I now watch you being touched,

şimdi size dokunulmasını izlersem,

I literally feel it in my hand.

gerçekten de kendi kolumda bunu hissederim.

In other words, you have dissolved the barrier

Başka bir deyişle, siz ve diğer insanlar arasındaki

between you and other human beings.

bariyeri yok ettiniz.

So, I call them Gandhi neurons, or empathy neurons.

Bu yüzden onlara Gandhi nöronları veya empati nöronları diyorum.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And this is not in some abstract metaphorical sense.

Ve bu soyut metaforik anlamda değil,

All that's separating you from him,

sizi o kişiden ayıran tek şey,

from the other person, is your skin.

diğer kişi ile aranıza giren şey, derinizdir.

Remove the skin, you experience that person's touch in your mind.

Deriyi kaldırın, o kişiye dokunulduğunu aklınızda deneyimlersiniz..

You've dissolved the barrier between you and other human beings.

Siz ve diğer insanlar arasındaki bariyeri yok ettiniz.

And this, of course, is the basis of much of Eastern philosophy,

Ve bu, pek çok Doğu felsefesinin de temelidir.

and that is there is no real independent self,

Ve aslında, diğer insanlardan ayrı,

aloof from other human beings, inspecting the world,

tek başına dünyayı gözlemleyen, insanları gözlemleyen

inspecting other people.

gerçek bağımsız bir benlik yoktur.

You are, in fact, connected not just via Facebook and Internet,

Gerçekte siz, sadece Facebook veya internet ile değil, aslında

you're actually quite literally connected by your neurons.

kelime anlamıyla nöronlarınızla birbirinize bağlısınız.

And there is whole chains of neurons around this room, talking to each other.

Şu anda bu odada birbiriyle konuşan bütün bir nöron ağı zinciri var.

And there is no real distinctiveness

Ve sizin bilincinizle bir başkasının

of your consciousness from somebody else's consciousness.

bilinci arasında gerçek bir ayrılık yoktur.

And this is not mumbo-jumbo philosophy.

Ve bu felsefi bir zırvalık değildir.

It emerges from our understanding of basic neuroscience.

Bunlar bizim temel sinirbilim anlayışımızdan ortaya çıkar.

So, you have a patient with a phantom limb. If the arm has been removed

Yani, hayalet kolu olan bir hastanız var. Kol kesilmişse

and you have a phantom, and you watch somebody else

ve hayaleti varsa, ve siz başka birine dokunulduğunu

being touched, you feel it in your phantom.

seyrederseniz, bu teması hayalet kolunuzda hissedersiniz.

Now the astonishing thing is,

Şaşırtıcı olan şu;

if you have pain in your phantom limb, you squeeze the other person's hand,

hayalet elinizde ağrı varsa, karşınızdakinin elini sıkarsanız,

massage the other person's hand,

karşınızdakinin eline masaj yaparsanız,

that relieves the pain in your phantom hand,

hayalet elinizdeki ağrı da giderilecektir,

almost as though the neuron

neredeyse başka birine

were obtaining relief from merely

masaj yapıldığını seyrettiğimizde

watching somebody else being massaged.

bizi rahatlatan nöron gibi.

So, here you have my last slide.

Ve işte son slaytımı görüyorsunuz.

For the longest time people have regarded science

Çok uzun zaman insanlar fen bilimini ve beşeri bilimleri

and humanities as being distinct.

birbirinden ayrı gördüler.

C.P. Snow spoke of the two cultures:

C.P. Snow iki kültürden bahsetmiş;

science on the one hand, humanities on the other;

bir yanda fen bilimi, diğer yanda beşeri bilimler;

never the twain shall meet.

bu iki parça asla birleşemez.

So, I'm saying the mirror neuron system underlies the interface

Ve ben diyorum ki, ayna nöron sistemi bilinç gibi, benliğin temsili

allowing you to rethink about issues like consciousness,

gibi konuları tekrar düşünebilmemizin yolunu açan

representation of self,

ara yüzeyi oluşturur,

what separates you from other human beings,

sizi diğer insanlardan ayıran şey nedir?

what allows you to empathize with other human beings,

başka insanlarla empati kurmanızı sağlayan nedir,

and also even things like the emergence of culture and civilization,

ve hatta sadece insanlara özgü olan kültür ve medeniyetin doğması gibi

which is unique to human beings. Thank you.

konuları yeniden düşündüren nedir? Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)