The neurons that shaped civilization | VS Ramachandran

Tłumaczenie: Karina Wieczorek Korekta: Michal Lasota

I'd like to talk to you today about the human brain,

Chciałbym opowiedzieć o ludzkim mózgu,

which is what we do research on at the University of California.

który to badamy na Uniwersytecie Kalifornijskim.

Just think about this problem for a second.

Pomyślcie o tym przez chwilę.

Here is a lump of flesh, about three pounds,

To około 1,5 kilogramowy kawałek ciała,

which you can hold in the palm of your hand.

który da się utrzymać w dłoni,

But it can contemplate the vastness of interstellar space.

a potrafi on rozmyślać nad ogromem wszechświata,

It can contemplate the meaning of infinity,

nad znaczeniem nieskończoności,

ask questions about the meaning of its own existence,

zapytać o sens własnego istnienia

about the nature of God.

i o naturę Boga.

And this is truly the most amazing thing in the world.

I to naprawdę najbardziej zadziwiająca rzecz na świecie

It's the greatest mystery confronting human beings:

i największa zagadka stojąca przed ludźmi:

How does this all come about?

Jak to wszystko działa?

Well, the brain, as you know, is made up of neurons.

Tak więc mózg składa się z neuronów.

We're looking at neurons here.

To są neurony.

There are 100 billion neurons in the adult human brain.

W mózgu dorosłego człowieka jest 100 miliardów neuronów

And each neuron makes something like 1,000 to 10,000 contacts

i każdy z nich tworzy 1-10 tysięcy połączeń

with other neurons in the brain.

z innymi neuronami.

And based on this, people have calculated

Z powyższego obliczono, że liczba permutacji

that the number of permutations and combinations of brain activity

i kombinacji powstających podczas działania mózgu

exceeds the number of elementary particles in the universe.

przewyższa liczbę cząstek elementarnych znajdujących się we wszechświecie.

So, how do you go about studying the brain?

Jak więc badać mózg?

One approach is to look at patients who had lesions

Można badać jak zmienia się zachowanie pacjentów

in different part of the brain, and study changes in their behavior.

z uszkodzeniami różnych częsci mózgu.

This is what I spoke about in the last TED.

O tym opowiadałem na ostatnim TED.

Today I'll talk about a different approach,

Dziś opowiem o innym podejściu,

which is to put electrodes in different parts of the brain,

gdy umieszczamy elektrody w różnych częściach mózgu

and actually record the activity of individual nerve cells in the brain.

i zapisujemy aktywność poszczególnych komórek nerwowych.

Sort of eavesdrop on the activity of nerve cells in the brain.

Jakby podsłuchując aktywność neuronów w mózgu.

Now, one recent discovery that has been made

Niedawno badacze z Parmy we Włoszech

by researchers in Italy, in Parma,

dokonali odkrycia,

by Giacomo Rizzolatti and his colleagues,

chodzi o Giacomo Rizzolattiego i jego współpracowników,

is a group of neurons called mirror neurons,

odkryli grupę neuronów nazwanych neuronami lustrzanymi,

which are on the front of the brain in the frontal lobes.

które znajdują się z przodu mózgu, w płatach czołowych.

Now, it turns out there are neurons

I okazuje się, że istnieją neurony, na przodzie mózgu,

which are called ordinary motor command neurons in the front of the brain,

nazywane motorycznymi neuronami pobudzającymi,

which have been known for over 50 years.

znane od 50 lat.

These neurons will fire when a person performs a specific action.

Aktywują się one gdy ktoś wykonuje określone działanie.

For example, if I do that, and reach and grab an apple,

Na przykład, jeśli zrobię tak i sięgnę po jabłko

a motor command neuron in the front of my brain will fire.

neuron motoryczny z przodu mojego mózgu wypali.

If I reach out and pull an object, another neuron will fire,

Gdy zaś zechcę sięgnąć po jakiś przedmiot, inny neuron zareaguje

commanding me to pull that object.

każąc mi to zrobić.

These are called motor command neurons that have been known for a long time.

To są neurony motoryczne, znane od wielu lat.

But what Rizzolatti found was

Ale Rizzolatti odkrył,

a subset of these neurons,

że istnieje podgrupa tych neuronów,

maybe about 20 percent of them, will also fire

może 20%, które aktywują się również wtedy,

when I'm looking at somebody else performing the same action.

gdy patrzę na kogoś, kto wykonuje tę czynność.

So, here is a neuron that fires when I reach and grab something,

Więc są neurony, które działają gdy sięgam po coś,

but it also fires when I watch Joe reaching and grabbing something.

ale też kiedy widzę jak Joe po coś sięga.

And this is truly astonishing.

I to jest zadziwiające.

Because it's as though this neuron is adopting

Tak jakby ten neuron przyjmował

the other person's point of view.

perspektywę drugiej osoby.

It's almost as though it's performing a virtual reality simulation

To prawie jak symulacja wirtualna

of the other person's action.

działań drugiej osoby.

Now, what is the significance of these mirror neurons?

Na czym polega znaczenie neuronów lustrzanych?

For one thing they must be involved in things like imitation and emulation.

Po pierwsze, zapewne biorą udział w imitowaniu i uczeniu obserwacyjnym.

Because to imitate a complex act

Gdyż, aby naśladować złożone działanie

requires my brain to adopt the other person's point of view.

mózg musi przyjąć cudzą perspektywę.

So, this is important for imitation and emulation.

Więc jest to ważne w imitacji i uczeniu obserwacyjnym.

Well, why is that important?

A czemu to jest ważne?

Well, let's take a look at the next slide.

Popatrzmy na następny slajd.

So, how do you do imitation? Why is imitation important?

Jak więc imitujemy? I czemu jest to ważne?

Mirror neurons and imitation, emulation.

Neurony lustrzane a imitacja i uczenie obserwacyjne.

Now, let's look at culture, the phenomenon of human culture.

Popatrzmy na zjawisko kultury ludzkiej.

If you go back in time about [75,000] to 100,000 years ago,

Jeśli cofniemy się 75-100 tysięcy lat

let's look at human evolution, it turns out

i przyjrzymy ewolucji, okazuje się,

that something very important happened around 75,000 years ago.

że 75 tysięcy lat temu zdarzyło się coś ważnego,

And that is, there is a sudden emergence and rapid spread

czyli nagłe powstanie i rozprzestrzenienie się

of a number of skills that are unique to human beings

wielu umiejętności charakterystycznych dla ludzi

like tool use,

jak stosowanie narzędzi,

the use of fire, the use of shelters, and, of course, language,

ognia, schronienia i oczywiście języka,

and the ability to read somebody else's mind

zrozumienie co myśli drugi człowiek

and interpret that person's behavior.

i interpretowanie jego zachowań.

All of that happened relatively quickly.

To wszystko stało się relatywnie szybko.

Even though the human brain had achieved its present size

Mimo, iż nasz mózg osiągnął dzisiejszy rozmiar

almost three or four hundred thousand years ago,

300-400 tysięcy lat temu,

100,000 years ago all of this happened very, very quickly.

to wszystko stało się nagle, 100 tysięcy lat temu.

And I claim that what happened was

I twierdzę, że stało się to dzięki

the sudden emergence of a sophisticated mirror neuron system,

nagłemu powstaniu wyrafinowanego systemu neuronów lustrzanych,

which allowed you to emulate and imitate other people's actions.

które pozwoliły na imitowanie i obserwacyjne uczenie cudzych zachowań.

So that when there was a sudden accidental discovery

Więc gdy nagle ktoś dokonał przypadkowego odkrycia

by one member of the group, say the use of fire,

na przykład ognia czy jakiegoś narzędzia,

or a particular type of tool, instead of dying out,

odkrycie to nie umierało razem z nim

this spread rapidly, horizontally across the population,

lecz rozprzestrzeniało się horyzontalnie w populacji

or was transmitted vertically, down the generations.

lub wertykalnie, przekazywane następnym pokoleniom.

So, this made evolution suddenly Lamarckian,

Więc nagle ewolucja okazała się być Lamarkowska,

instead of Darwinian.

a nie Darwińska.

Darwinian evolution is slow; it takes hundreds of thousands of years.

Ewolucja wg Darwina jest powolna, trwa setki tysięcy lat.

A polar bear, to evolve a coat,

Niedźwiedź polarny otrzymał swoje futro

will take thousands of generations, maybe 100,000 years.

po upływie tysięcy pokoleń, może 100 tysięcy lat.

A human being, a child, can just watch its parent

Człowiek, dziecko, po prostu obserwuje rodziców

kill another polar bear,

jak zabijają niedźwiedzia

and skin it and put the skin on its body, fur on the body,

i zabierają jego futro - zakładają na siebie.

and learn it in one step. What the polar bear

Dziecko uczy się za jednym razem tego,

took 100,000 years to learn,

co niedźwiedziowi zajęło 100 000 lat.

it can learn in five minutes, maybe 10 minutes.

Dziecko uczy się tego w 5, może 10 minut.

And then once it's learned this it spreads

Następnie ta wiedza rozprzestrzenia się

in geometric proportion across a population.

geometrycznie wśród populacji.

This is the basis. The imitation of complex skills

Naśladowanie złożonych umiejętności

is what we call culture and is the basis of civilization.

to kultura będąca podstawą cywilizacji.

Now there is another kind of mirror neuron,

Jest też inny rodzaj neuronów lustrzanych

which is involved in something quite different.

związanych z zupełnie inną kwestią.

And that is, there are mirror neurons,

Podobnie jak neurony lustrzane związane z działaniem

just as there are mirror neurons for action, there are mirror neurons for touch.

są też neurony lustrzane związane z dotykiem.

In other words, if somebody touches me,

Innymi słowy, gdy ktoś dotyka moją rękę

my hand, neuron in the somatosensory cortex

to pobudza neuron w korze somatosensorycznej,

in the sensory region of the brain fires.

w czuciowej części mózgu.

But the same neuron, in some cases, will fire

Ale ten sam neuron czasami pobudza się

when I simply watch another person being touched.

gdy tylko patrzymy na osobę dotykaną.

So, it's empathizing the other person being touched.

Jest to więc współodczuwanie z dotykaną osobą.

So, most of them will fire when I'm touched

Większość z nich działa gdy jestem dotykany

in different locations. Different neurons for different locations.

w różnych miejscach. Różne neurony dla różnych lokalizacji.

But a subset of them will fire even when I watch somebody else

Ale niektóre działają wtedy, gdy patrzymy na kogoś

being touched in the same location.

kto jest dotykany w danym miejscu.

So, here again you have neurons

Więc są to neurony

which are enrolled in empathy.

odpowiedzialne za empatię.

Now, the question then arises: If I simply watch another person being touched,

Pojawia się pytanie: dlaczego gdy patrzę

why do I not get confused and literally feel that touch sensation

na kogoś dotykanego, wiem,

merely by watching somebody being touched?

że to jednak nie ja jestem dotykany?

I mean, I empathize with that person but I don't literally feel the touch.

Wczuwam się w tę osobę, ale nie czuję się dotykany.

Well, that's because you've got receptors in your skin,

Jest tak dlatego, że receptory w skórze,

touch and pain receptors, going back into your brain

receptory dotyku i bólu, wysyłają do mózgu komunikat:

and saying "Don't worry, you're not being touched.

bez obaw - to nie ja jestem dotykany.

So, empathize, by all means, with the other person,

Więc mogę wczuwać się w drugą osobę

but do not actually experience the touch,

nie doświadczając faktycznego dotyku.

otherwise you'll get confused and muddled."

Inaczej zupełnie byśmy się pogubili.

Okay, so there is a feedback signal

Mózg dostaje więc sygnał

that vetoes the signal of the mirror neuron

stopujący działanie neuronu lustrzanego,

preventing you from consciously experiencing that touch.

uniemożliwiający świadome doświadczenie tego dotyku.

But if you remove the arm, you simply anesthetize my arm,

Ale jeśli usuniemy rękę - znieczulimy ją.

so you put an injection into my arm,

Wystarczy zastrzyk

anesthetize the brachial plexus, so the arm is numb,

aby znieczulić splot ramienny

and there is no sensations coming in,

tak, że żadne odczucia nie trafiają do mózgu,

if I now watch you being touched,

i gdy wtedy popatrzymy na kogoś dotykanego --

I literally feel it in my hand.

dosłownie czujemy ten dotyk.

In other words, you have dissolved the barrier

Innymi słowy, zostaje rozmyta granica

between you and other human beings.

pomiędzy mną a innymi ludźmi.

So, I call them Gandhi neurons, or empathy neurons.

Nazywam je neuronami Gandhiego lub empatii.

(Laughter)

(Śmiech)

And this is not in some abstract metaphorical sense.

I to nie abstrakcyjnie czy metaforycznie.

All that's separating you from him,

Jedynym co oddziela nas od siebie

from the other person, is your skin.

jest skóra.

Remove the skin, you experience that person's touch in your mind.

Gdy ją pominiemy, doświadczamy cudzego dotyku.

You've dissolved the barrier between you and other human beings.

Rozbijamy barierę pomiędzy nami i innymi ludźmi.

And this, of course, is the basis of much of Eastern philosophy,

A to jest podstawą większości filozofii Wschodu --

and that is there is no real independent self,

niezależne "ja" nie istnieje.

aloof from other human beings, inspecting the world,

"ja" zdystansowane od innych, badające świat

inspecting other people.

i innych ludzi.

You are, in fact, connected not just via Facebook and Internet,

Jesteśmy połączeni nie tylko Facebookiem czy internetem,

you're actually quite literally connected by your neurons.

lecz całkiem dosłownie naszymi neuronami

And there is whole chains of neurons around this room, talking to each other.

i na tej sali są całe łańcuchy neuronów komunikujących się ze sobą.

And there is no real distinctiveness

Nie ma prawdziwego rozdziału

of your consciousness from somebody else's consciousness.

mojej świadomości od świadomości kogoś innego.

And this is not mumbo-jumbo philosophy.

To nie jest żaden filozoficzny bełkot.

It emerges from our understanding of basic neuroscience.

To wynika z podstaw neurobiologii.

So, you have a patient with a phantom limb. If the arm has been removed

Gdy komuś amputowano kończynę, a on wciąż ją czuję

and you have a phantom, and you watch somebody else

to gdy patrzy na osobę dotykaną

being touched, you feel it in your phantom.

czuje ten dotyk w swoim fantomie.

Now the astonishing thing is,

A co jest najbardziej zadziwiające,

if you have pain in your phantom limb, you squeeze the other person's hand,

gdy czujesz ból fantomowy w ręce

massage the other person's hand,

i masujesz rękę innej osoby,

that relieves the pain in your phantom hand,

to uśmierza ból w fantomie

almost as though the neuron

prawie jak gdyby neuron

were obtaining relief from merely

doznawał ulgi, patrząc

watching somebody else being massaged.

na to, że ktoś jest masowany.

So, here you have my last slide.

Oto mój ostatni slajd.

For the longest time people have regarded science

Od niepamiętnych czasów ludzie

and humanities as being distinct.

rozdzielali nauki ścisłe i humanistyczne.

C.P. Snow spoke of the two cultures:

C.P. Snow stwierdził, że to są dwie kultury:

science on the one hand, humanities on the other;

ścisła na jednym biegunie i humanistyczna na drugim

never the twain shall meet.

i nigdy się nie spotkają.

So, I'm saying the mirror neuron system underlies the interface

Więc uważam, że neurony lustrzane stanowią pole

allowing you to rethink about issues like consciousness,

do przeanalizowania takich kwestii jak świadomość,

representation of self,

reprezentacja własnego "ja",

what separates you from other human beings,

tego, co oddziela nas od innych ludzi,

what allows you to empathize with other human beings,

co pozwala nam współodczuwać z innymi ludźmi,

and also even things like the emergence of culture and civilization,

a nawet takie kwestie jak powstanie kultury i cywilizacji

which is unique to human beings. Thank you.

unikalnych dla istot ludzkich. Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)