How autism freed me to be myself | Rosie King

Rosie King: Otizm nasıl kendim olmamı sağladı?

Çeviri: Ahmet Mesut ATEŞ Gözden geçirme: Ramazan Şen

I haven't told many people this,

Çoğu insana söylemedim

but in my head, I've got

ama kafamın içinde

thousands of secret worlds all going on

aynı anda devam eden binlerce

all at the same time.

gizli dünyalar var.

I am also autistic.

Ayrıca otistiğim.

People tend to diagnose autism

İnsanlar otizmi çok kesin

with really specific check-box descriptions,

ve kısıtlı tariflerle tanımlama eğilimindeler

but in reality, it's a whole variation as to what we're like.

ancak gerçek hayatta, bizle ilgili bir çok farklılık mevcut.

For instance, my little brother,

Örneğin, küçük kardeşim

he's very severely autistic.

şiddetli otizm hastası.

He's nonverbal. He can't talk at all.

Sössüz iletişim kuruyor. Hiç konuşamıyor.

But I love to talk.

Ancak ben konuşmayı seviyorum.

People often associate autism

İnsanlar otizmi sıklıkla

with liking maths and science and nothing else,

sadece matematik ve bilimi sevmekle ilişkilendiriyor

but I know so many autistic people

halbuki ben yaratıcı olmayı

who love being creative.

seven bir çok otistik insan tanıyorum.

But that is a stereotype,

Ancak bu bir basmakalıp

and the stereotypes of things

ve basmakalıp tanımlar

are often, if not always, wrong.

her zaman olmasa da çoğu zaman yanlıştır.

For instance, a lot of people

Örnek olarak, bir çok insan

think autism and think "Rain Man" immediately.

otizm dendiğinde hemen "Yağmur Adam" filmini düşünüyor.

That's the common belief,

Genel kanı bu, yani

that every single autistic person is Dustin Hoffman,

her otistik insan Dustin Hoffman

and that's not true.

ve bu doğru değil. (Gülüşmeler)

But that's not just with autistic people, either.

Bu durum sadece otistik insanlara özgü de değil.

I've seen it with LGBTQ people,

Bunu LGBT konusunda,

with women, with POC people.

kadınlarda ve beyaz olmayanlarda da gördüm.

People are so afraid of variety

İnsanlar çeşitlilikten o kadar korkuyorlar ki

that they try to fit everything into a tiny little box

her şeyi belirli etiketleri olan

with really specific labels.

küçük kutucuklara sığdırmaya çalışıyorlar.

This is something that actually

Bu gerçek hayatta

happened to me in real life:

başımdan geçen bir şey aslında:

I googled "autistic people are ..."

Google'da "otistik insanlar" diye aradım

and it comes up with suggestions

ve yazacaklarımla ilgili

as to what you're going to type.

önerilerde bulundu bana.

I googled "autistic people are ..."

"Otistik insanlar" yazdım

and the top result was "demons."

ve en üst sonuç "şeytandır" oldu.

That is the first thing that people think

Otizmi düşündüklerinde insanların

when they think autism.

aklına gelen ilk şey bu.

They know.

Gerçeği biliyorlar.

(Laughter)

(Kahkahalar)

One of the things I can do because I'm autistic —

Otistik olduğum için yapabildiğim şeylerden birisi

it's an ability rather than a disability —

- engelden çok bir kabiliyet aslında -

is I've got a very, very vivid imagination.

çok, çok canlı bir hayal gücüne sahip olmam.

Let me explain it to you a bit.

Bunu biraz açıklayayım size.

It's like I'm walking in two worlds most of the time.

Çoğu zaman iki dünyada birden yürüyormuşum gibi.

There's the real world, the world that we all share,

Bir tarafta gerçek dünya var, hepimizin paylaştığı dünya

and there's the world in my mind,

ve bir de kafamdaki dünya var

and the world in my mind is often so much more real

ve kafamdaki dünya çoğunlukla

than the real world.

gerçek dünyadan çok daha gerçek.

Like, it's very easy for me to let my mind loose

Aklımı serbest bırakmam çok kolay

because I don't try and fit myself into a tiny little box.

çünkü kendimi küçük bir kalıba sığdırmaya çalışmıyorum.

That's one of the best things about being autistic.

Otistik olmanın en iyi yanlarından birisi bu.

You don't have the urge to do that.

Bunun için dürtüye sahip değilsiniz.

You find what you want to do,

Ne yapmak istediğinizi buluyorsunuz

you find a way to do it, and you get on with it.

onu yapmak için bir yol bulup sonra da yapıyorsunuz.

If I was trying to fit myself into a box,

Kendimi bir kalıba sokmaya çalışsaydım

I wouldn't be here, I wouldn't have achieved

burada olmazdım, şimdi yaptıklarımın

half the things that I have now.

yarısını bile yapamazdım.

There are problems, though.

Tabii sorunlar da var.

There are problems with being autistic,

Otistik olmakla ilgili ve

and there are problems with having too much imagination.

çok fazla hayal gücüne sahip olmakla ilgili sorunlar var.

School can be a problem in general,

Okul genel olarak bir sorun olabiliyor

but having also to explain to a teacher

ancak bir öğretmene

on a daily basis

günlük olarak

that their lesson is inexplicably dull

derslerinin açıklanamayacak kadar sıkıcı olduğunu

and you are secretly taking refuge

ve gizlice kafanızda derste

in a world inside your head in which you are not in that lesson,

olmadığınız bir dünyaya sığındığınızı anlatmak zorunda olmak,

that adds to your list of problems.

bu sorunları daha da arttırıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Also, when my imagination takes hold,

Üstelik, hayal gücüm kontrole geçtiğinde

my body takes on a life of its own.

vücudum da kendi başına hareket ediyor.

When something very exciting happens in my inner world,

İç dünyamda çok heyecanlı bir şey olduğu zaman

I've just got to run.

koşmam gerekiyor.

I've got to rock backwards and forwards,

İleri geri sallanmam ya da

or sometimes scream.

bazen bağırmam gerekiyor.

This gives me so much energy,

Bu bana çok fazla enerji veriyor

and I've got to have an outlet for all that energy.

ve bütün bu enerjiyi dışarı vurmam gerekiyor.

But I've done that ever since I was a child,

Ancak bunu çocukluğumdan beri yapıyorum,

ever since I was a tiny little girl.

küçücük bir kız olduğumdan beri.

And my parents thought it was cute, so they didn't bring it up,

Ebeveynlerim bunun şirin olduğunu düşünüp sözünü etmediler

but when I got into school,

ancak okula başladığım zaman

they didn't really agree that it was cute.

oradakiler şirin olduğuna katılmadılar.

It can be that people don't want to be friends

Bunun sebebi insanların matematik dersinin ortasında

with the girl that starts screaming in an algebra lesson.

bağırmaya başlayan kızla arkadaşlık etmek istememesi olabilir.

And this doesn't normally happen in this day and age,

Bu bugün bu zamanda normalde olan bir şey değil

but it can be that people don't want to be friends with the autistic girl.

ama insanlar otistik bir kızla arkadaş olmak istemiyor olabilir.

It can be that people don't want to associate

İnsanlar kendini normal olarak etiketlenmiş bir kalıba

with anyone who won't or can't fit themselves

sokamayan ya da sokmayacak birisiyle

into a box that's labeled normal.

ilişkilendirilmek istemiyor da olabilirler.

But that's fine with me,

Ben buna aldırmıyorum

because it sorts the wheat from the chaff,

çünkü bu sapı samandan ayırıyor

and I can find which people are genuine and true

ve hangi insanın özgün ve gerçek olduğunu anlayabiliyorum

and I can pick these people as my friends.

böylece arkadaş olarak bu insanları seçebiliyorum.

But if you think about it, what is normal?

Düşünecek olursak, normal nedir ki?

What does it mean?

Ne ifade ediyor?

Imagine if that was the best compliment you ever received.

Aldığınız en iyi iltifatın bu olduğunu düşünün bir.

"Wow, you are really normal."

"Vay, sen çok normalsin."

(Laughter)

(Kahkahalar)

But compliments are,

Ancak iltifatlar

"you are extraordinary"

"olağanüstüsün" ya da

or "you step outside the box."

"alışılmışın ötesindesin" şeklindedir.

It's "you're amazing."

"Mükemmelsin" şeklindedir.

So if people want to be these things,

İnsanlar bu şeyleri olmak istiyorsa

why are so many people striving to be normal?

neden o kadar insan normal olmaya çabalıyor?

Why are people pouring their brilliant individual light into a mold?

İnsanlar neden kendi parlak ışıklarını bir kalıba sıkıştırıyor?

People are so afraid of variety that they try and force everyone,

İnsanlar çeşitlilikten öylesine korkuyorlar ki, herkesi,

even people who don't want to or can't, to become normal.

normal olmak istemeyen ya da olamayanları bile normal olmaya zorluyorlar.

There are camps for LGBTQ people

İnsanları bu "normal"e dönüştürmek için

or autistic people to try and make them this "normal,"

LGBT ya da otistik insanlara özel kamplar var,

and that's terrifying that people would do that in this day and age.

ve bugün ve zamanda insanların bunu yapıyor olması ürkütücü.

All in all, I wouldn't trade my autism and my imagination for the world.

Sonuç olarak, otizmi ve hayal gücümü dünyalara değişmem.

Because I am autistic,

Otistik olduğumdan dolayı

I've presented documentaries to the BBC,

BBC'de belgeseller sundum,

I'm in the midst of writing a book,

bir kitap yazmanın ortasındayım,

I'm doing this — this is fantastic —

bunu gerçekleştiriyorum - bu mükemmel -

and one of the best things that I've achieved,

ve başardığım şeylerden, başardığımı

that I consider to have achieved,

düşündüğüm şeylerden en iyisi

is I've found ways of communicating

küçük erkek ve kız kardeşimle

with my little brother and sister,

iletişim kurmanın yollunu bulmuş olmam,

who as I've said are nonverbal. They can't speak.

dediğim gibi sözsüz iletişim kuruyorlar, konuşamıyorlar.

And people would often write off someone who's nonverbal,

İnsanlar sözsüz iletişim kuran birini sıklıkla hayatlarından çıkarırlar

but that's silly, because my little brother and sister

ancak bu aptalca çünkü küçük kardeşlerim

are the best siblings that you could ever hope for.

sahip olmayı dileyebileceğiniz en iyi kardeşler.

They're just the best, and I love them so much

Onlar en iyisi ve onları çok seviyorum

and I care about them more than anything else.

onları her şeyden çok önemsiyorum.

I'm going to leave you with one question:

Sizi bir soruyla bırakacağım:

If we can't get inside the person's minds,

Eğer bir insanın aklını göremiyorsak,

no matter if they're autistic or not,

otistik olsun ya da olmasın fark etmez,

instead of punishing anything that strays from normal,

normalin dışına çıkan her şeyi cezalandırmaktansa

why not celebrate uniqueness

neden özgünlüğü kutlamayalım

and cheer every time someone unleashes their imagination?

ve birisi hayal gücünü özgür bıraktığı zaman sevinmeyelim?

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)