How autism freed me to be myself | Rosie King

Rosie King: Otizm nasıl kendim olmamı sağladı?

814,514 views ・ 2014-11-21

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ahmet Mesut ATEŞ Gözden geçirme: Ramazan Şen
00:12
I haven't told many people this,
0
12738
1698
Çoğu insana söylemedim
00:14
but in my head, I've got
1
14436
2396
ama kafamın içinde
00:16
thousands of secret worlds all going on
2
16832
2137
aynı anda devam eden binlerce
00:18
all at the same time.
3
18969
2301
gizli dünyalar var.
00:21
I am also autistic.
4
21270
2333
Ayrıca otistiğim.
00:23
People tend to diagnose autism
5
23603
1946
İnsanlar otizmi çok kesin
00:25
with really specific check-box descriptions,
6
25549
3319
ve kısıtlı tariflerle tanımlama eğilimindeler
00:28
but in reality, it's a whole variation as to what we're like.
7
28868
3048
ancak gerçek hayatta, bizle ilgili bir çok farklılık mevcut.
00:31
For instance, my little brother,
8
31916
1733
Örneğin, küçük kardeşim
00:33
he's very severely autistic.
9
33649
1777
şiddetli otizm hastası.
00:35
He's nonverbal. He can't talk at all.
10
35426
2262
Sössüz iletişim kuruyor. Hiç konuşamıyor.
00:37
But I love to talk.
11
37688
2492
Ancak ben konuşmayı seviyorum.
00:40
People often associate autism
12
40180
3303
İnsanlar otizmi sıklıkla
00:43
with liking maths and science and nothing else,
13
43483
2673
sadece matematik ve bilimi sevmekle ilişkilendiriyor
00:46
but I know so many autistic people
14
46156
1799
halbuki ben yaratıcı olmayı
00:47
who love being creative.
15
47955
2373
seven bir çok otistik insan tanıyorum.
00:50
But that is a stereotype,
16
50328
2442
Ancak bu bir basmakalıp
00:52
and the stereotypes of things
17
52770
1856
ve basmakalıp tanımlar
00:54
are often, if not always, wrong.
18
54626
3262
her zaman olmasa da çoğu zaman yanlıştır.
00:57
For instance, a lot of people
19
57888
2418
Örnek olarak, bir çok insan
01:00
think autism and think "Rain Man" immediately.
20
60306
4253
otizm dendiğinde hemen "Yağmur Adam" filmini düşünüyor.
01:04
That's the common belief,
21
64559
1492
Genel kanı bu, yani
01:06
that every single autistic person is Dustin Hoffman,
22
66051
3295
her otistik insan Dustin Hoffman
01:09
and that's not true.
23
69346
3003
ve bu doğru değil. (Gülüşmeler)
01:12
But that's not just with autistic people, either.
24
72349
2801
Bu durum sadece otistik insanlara özgü de değil.
01:15
I've seen it with LGBTQ people,
25
75150
2340
Bunu LGBT konusunda,
01:17
with women, with POC people.
26
77490
2420
kadınlarda ve beyaz olmayanlarda da gördüm.
01:19
People are so afraid of variety
27
79910
2518
İnsanlar çeşitlilikten o kadar korkuyorlar ki
01:22
that they try to fit everything into a tiny little box
28
82428
2801
her şeyi belirli etiketleri olan
01:25
with really specific labels.
29
85229
2295
küçük kutucuklara sığdırmaya çalışıyorlar.
01:27
This is something that actually
30
87524
1631
Bu gerçek hayatta
01:29
happened to me in real life:
31
89155
2678
başımdan geçen bir şey aslında:
01:31
I googled "autistic people are ..."
32
91833
2688
Google'da "otistik insanlar" diye aradım
01:34
and it comes up with suggestions
33
94521
2103
ve yazacaklarımla ilgili
01:36
as to what you're going to type.
34
96624
2025
önerilerde bulundu bana.
01:38
I googled "autistic people are ..."
35
98649
1755
"Otistik insanlar" yazdım
01:40
and the top result was "demons."
36
100404
3213
ve en üst sonuç "şeytandır" oldu.
01:43
That is the first thing that people think
37
103617
2258
Otizmi düşündüklerinde insanların
01:45
when they think autism.
38
105875
2004
aklına gelen ilk şey bu.
01:47
They know.
39
107879
1906
Gerçeği biliyorlar.
01:49
(Laughter)
40
109785
3209
(Kahkahalar)
01:56
One of the things I can do because I'm autistic —
41
116604
2597
Otistik olduğum için yapabildiğim şeylerden birisi
01:59
it's an ability rather than a disability —
42
119201
2441
- engelden çok bir kabiliyet aslında -
02:01
is I've got a very, very vivid imagination.
43
121642
3535
çok, çok canlı bir hayal gücüne sahip olmam.
02:05
Let me explain it to you a bit.
44
125177
1673
Bunu biraz açıklayayım size.
02:06
It's like I'm walking in two worlds most of the time.
45
126850
2250
Çoğu zaman iki dünyada birden yürüyormuşum gibi.
02:09
There's the real world, the world that we all share,
46
129100
2534
Bir tarafta gerçek dünya var, hepimizin paylaştığı dünya
02:11
and there's the world in my mind,
47
131634
1980
ve bir de kafamdaki dünya var
02:13
and the world in my mind is often so much more real
48
133614
3037
ve kafamdaki dünya çoğunlukla
02:16
than the real world.
49
136651
2487
gerçek dünyadan çok daha gerçek.
02:19
Like, it's very easy for me to let my mind loose
50
139138
3371
Aklımı serbest bırakmam çok kolay
02:22
because I don't try and fit myself into a tiny little box.
51
142509
2871
çünkü kendimi küçük bir kalıba sığdırmaya çalışmıyorum.
02:25
That's one of the best things about being autistic.
52
145380
2239
Otistik olmanın en iyi yanlarından birisi bu.
02:27
You don't have the urge to do that.
53
147619
1969
Bunun için dürtüye sahip değilsiniz.
02:29
You find what you want to do,
54
149588
2768
Ne yapmak istediğinizi buluyorsunuz
02:32
you find a way to do it, and you get on with it.
55
152356
2784
onu yapmak için bir yol bulup sonra da yapıyorsunuz.
02:35
If I was trying to fit myself into a box,
56
155140
2153
Kendimi bir kalıba sokmaya çalışsaydım
02:37
I wouldn't be here, I wouldn't have achieved
57
157293
2152
burada olmazdım, şimdi yaptıklarımın
02:39
half the things that I have now.
58
159445
2150
yarısını bile yapamazdım.
02:41
There are problems, though.
59
161595
1776
Tabii sorunlar da var.
02:43
There are problems with being autistic,
60
163371
2165
Otistik olmakla ilgili ve
02:45
and there are problems with having too much imagination.
61
165536
2720
çok fazla hayal gücüne sahip olmakla ilgili sorunlar var.
02:48
School can be a problem in general,
62
168256
2203
Okul genel olarak bir sorun olabiliyor
02:50
but having also to explain to a teacher
63
170459
4031
ancak bir öğretmene
02:54
on a daily basis
64
174490
2182
günlük olarak
02:56
that their lesson is inexplicably dull
65
176672
3645
derslerinin açıklanamayacak kadar sıkıcı olduğunu
03:00
and you are secretly taking refuge
66
180317
2621
ve gizlice kafanızda derste
03:02
in a world inside your head in which you are not in that lesson,
67
182938
3962
olmadığınız bir dünyaya sığındığınızı anlatmak zorunda olmak,
03:06
that adds to your list of problems.
68
186900
3496
bu sorunları daha da arttırıyor.
03:10
(Laughter)
69
190396
1868
(Gülüşmeler)
03:12
Also, when my imagination takes hold,
70
192264
4420
Üstelik, hayal gücüm kontrole geçtiğinde
03:16
my body takes on a life of its own.
71
196684
1834
vücudum da kendi başına hareket ediyor.
03:18
When something very exciting happens in my inner world,
72
198518
2958
İç dünyamda çok heyecanlı bir şey olduğu zaman
03:21
I've just got to run.
73
201476
1504
koşmam gerekiyor.
03:22
I've got to rock backwards and forwards,
74
202980
1916
İleri geri sallanmam ya da
03:24
or sometimes scream.
75
204896
1788
bazen bağırmam gerekiyor.
03:26
This gives me so much energy,
76
206684
2250
Bu bana çok fazla enerji veriyor
03:28
and I've got to have an outlet for all that energy.
77
208934
2621
ve bütün bu enerjiyi dışarı vurmam gerekiyor.
03:31
But I've done that ever since I was a child,
78
211555
2104
Ancak bunu çocukluğumdan beri yapıyorum,
03:33
ever since I was a tiny little girl.
79
213659
1718
küçücük bir kız olduğumdan beri.
03:35
And my parents thought it was cute, so they didn't bring it up,
80
215377
2869
Ebeveynlerim bunun şirin olduğunu düşünüp sözünü etmediler
03:38
but when I got into school,
81
218246
1618
ancak okula başladığım zaman
03:39
they didn't really agree that it was cute.
82
219864
2301
oradakiler şirin olduğuna katılmadılar.
03:42
It can be that people don't want to be friends
83
222165
2665
Bunun sebebi insanların matematik dersinin ortasında
03:44
with the girl that starts screaming in an algebra lesson.
84
224830
2977
bağırmaya başlayan kızla arkadaşlık etmek istememesi olabilir.
03:47
And this doesn't normally happen in this day and age,
85
227807
3906
Bu bugün bu zamanda normalde olan bir şey değil
03:51
but it can be that people don't want to be friends with the autistic girl.
86
231713
3577
ama insanlar otistik bir kızla arkadaş olmak istemiyor olabilir.
03:55
It can be that people don't want to associate
87
235290
3282
İnsanlar kendini normal olarak etiketlenmiş bir kalıba
03:58
with anyone who won't or can't fit themselves
88
238572
2764
sokamayan ya da sokmayacak birisiyle
04:01
into a box that's labeled normal.
89
241336
2970
ilişkilendirilmek istemiyor da olabilirler.
04:04
But that's fine with me,
90
244306
2166
Ben buna aldırmıyorum
04:06
because it sorts the wheat from the chaff,
91
246472
2134
çünkü bu sapı samandan ayırıyor
04:08
and I can find which people are genuine and true
92
248606
2767
ve hangi insanın özgün ve gerçek olduğunu anlayabiliyorum
04:11
and I can pick these people as my friends.
93
251373
2556
böylece arkadaş olarak bu insanları seçebiliyorum.
04:13
But if you think about it, what is normal?
94
253929
3420
Düşünecek olursak, normal nedir ki?
04:17
What does it mean?
95
257349
1811
Ne ifade ediyor?
04:19
Imagine if that was the best compliment you ever received.
96
259160
2780
Aldığınız en iyi iltifatın bu olduğunu düşünün bir.
04:21
"Wow, you are really normal."
97
261940
2281
"Vay, sen çok normalsin."
04:24
(Laughter)
98
264221
1385
(Kahkahalar)
04:25
But compliments are,
99
265606
3404
Ancak iltifatlar
04:29
"you are extraordinary"
100
269010
1408
"olağanüstüsün" ya da
04:30
or "you step outside the box."
101
270418
1834
"alışılmışın ötesindesin" şeklindedir.
04:32
It's "you're amazing."
102
272252
1721
"Mükemmelsin" şeklindedir.
04:33
So if people want to be these things,
103
273973
1890
İnsanlar bu şeyleri olmak istiyorsa
04:35
why are so many people striving to be normal?
104
275863
2508
neden o kadar insan normal olmaya çabalıyor?
04:38
Why are people pouring their brilliant individual light into a mold?
105
278371
5014
İnsanlar neden kendi parlak ışıklarını bir kalıba sıkıştırıyor?
04:43
People are so afraid of variety that they try and force everyone,
106
283385
4755
İnsanlar çeşitlilikten öylesine korkuyorlar ki, herkesi,
04:48
even people who don't want to or can't, to become normal.
107
288140
3718
normal olmak istemeyen ya da olamayanları bile normal olmaya zorluyorlar.
04:51
There are camps for LGBTQ people
108
291858
2839
İnsanları bu "normal"e dönüştürmek için
04:54
or autistic people to try and make them this "normal,"
109
294697
3476
LGBT ya da otistik insanlara özel kamplar var,
04:58
and that's terrifying that people would do that in this day and age.
110
298173
4525
ve bugün ve zamanda insanların bunu yapıyor olması ürkütücü.
05:02
All in all, I wouldn't trade my autism and my imagination for the world.
111
302698
4607
Sonuç olarak, otizmi ve hayal gücümü dünyalara değişmem.
05:07
Because I am autistic,
112
307305
1990
Otistik olduğumdan dolayı
05:09
I've presented documentaries to the BBC,
113
309295
2992
BBC'de belgeseller sundum,
05:12
I'm in the midst of writing a book,
114
312287
2239
bir kitap yazmanın ortasındayım,
05:14
I'm doing this — this is fantastic —
115
314526
2148
bunu gerçekleştiriyorum - bu mükemmel -
05:16
and one of the best things that I've achieved,
116
316674
3251
ve başardığım şeylerden, başardığımı
05:19
that I consider to have achieved,
117
319925
2585
düşündüğüm şeylerden en iyisi
05:22
is I've found ways of communicating
118
322510
1982
küçük erkek ve kız kardeşimle
05:24
with my little brother and sister,
119
324492
1845
iletişim kurmanın yollunu bulmuş olmam,
05:26
who as I've said are nonverbal. They can't speak.
120
326337
3363
dediğim gibi sözsüz iletişim kuruyorlar, konuşamıyorlar.
05:29
And people would often write off someone who's nonverbal,
121
329700
2860
İnsanlar sözsüz iletişim kuran birini sıklıkla hayatlarından çıkarırlar
05:32
but that's silly, because my little brother and sister
122
332560
2734
ancak bu aptalca çünkü küçük kardeşlerim
05:35
are the best siblings that you could ever hope for.
123
335294
2693
sahip olmayı dileyebileceğiniz en iyi kardeşler.
05:37
They're just the best, and I love them so much
124
337987
2287
Onlar en iyisi ve onları çok seviyorum
05:40
and I care about them more than anything else.
125
340274
3555
onları her şeyden çok önemsiyorum.
05:43
I'm going to leave you with one question:
126
343829
2678
Sizi bir soruyla bırakacağım:
05:46
If we can't get inside the person's minds,
127
346507
3137
Eğer bir insanın aklını göremiyorsak,
05:49
no matter if they're autistic or not,
128
349644
2093
otistik olsun ya da olmasın fark etmez,
05:51
instead of punishing anything that strays from normal,
129
351737
3037
normalin dışına çıkan her şeyi cezalandırmaktansa
05:54
why not celebrate uniqueness
130
354774
1755
neden özgünlüğü kutlamayalım
05:56
and cheer every time someone unleashes their imagination?
131
356529
4061
ve birisi hayal gücünü özgür bıraktığı zaman sevinmeyelim?
06:00
Thank you.
132
360590
1576
Teşekkürler.
06:02
(Applause)
133
362166
5180
(Alkışlar)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7