How to spot a liar | Pamela Meyer | TED

Pamela Meyer: Bir yalanı nasıl fark ederiz

Çeviri: Zeynep Duygu Tamer Gözden geçirme: Yasemin Bayraktar

Okay, now I don't want to alarm anybody in this room,

Bu odadaki kimseyi telaşlandırmak istemiyorum,

but it's just come to my attention that the person to your right is a liar.

ama dikkati çeken birşey var ki

sağınızdaki kişi bir yalancı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Also, the person to your left is a liar.

Solunuzdaki kişi de bir yalancı.

Also the person sitting in your very seats is a liar.

Şu an oturduğunuz koltuktaki kişi de bir yalancı.

We're all liars.

Hepimiz yalancıyız.

What I'm going to do today

Bugün yapacağım şey

is I'm going to show you what the research says about why we're all liars,

hepimizin neden yalancı olduğu konusunda araştırmaların ne dediğini,

how you can become a liespotter

nasıl bir yalan gözcüsü olabileceğinizi

and why you might want to go the extra mile

ve neden bir adım daha atıp, yalan yakalamaktan

and go from liespotting to truth seeking,

gerçeği aramaya ve nihayetinde güven kurmaya

and ultimately to trust building.

geçmek isteyebileceğinizi göstereceğim.

Now, speaking of trust,

Güvenden bahsetmişken,

ever since I wrote this book, "Liespotting,"

"Yalan Gözcülüğü" adlı kitabı yazdığımdan beri

no one wants to meet me in person anymore, no, no, no, no, no.

kimse benimle yüz yüze görüşmek istemiyor, hayır.

They say, "It's okay, we'll email you."

"Önemli değil, sana e-posta atarız." diyorlar.

(Laughter)

(Kahkalalar)

I can't even get a coffee date at Starbucks.

Starbucks'ta bir kahve görüşmesi bile yapamıyorum.

My husband's like, "Honey, deception?

Kocam da, "Canım, yalancılık mı?

Maybe you could have focused on cooking. How about French cooking?"

Belki de yemek yapmaya odaklanabilirdin. Fransız mutfağına ne dersin?" diyor.

So before I get started, what I'm going to do

Başlamadan önce, yapacağım şey

is I'm going to clarify my goal for you,

size amacımı açıklamak olacak,

which is not to teach a game of Gotcha.

amacım "Yakaladım Seni" oyununu öğretmek değil.

Liespotters aren't those nitpicky kids,

Yalan gözcüleri herşeye kusur bulan,

those kids in the back of the room that are shouting, "Gotcha! Gotcha!

odanın arkasından "Yakaladım seni! Kaşın seğirdi. Burun deliklerin genişledi.

Your eyebrow twitched. You flared your nostril.

"Lie To Me" dizisini izliyorum. Yalan söylediğini biliyorum."

I watch that TV show 'Lie To Me.' I know you're lying."

diye bağıran o çocuklar gibi değiller.

No, liespotters are armed

Hayır, yalan gözcüleri

with scientific knowledge of how to spot deception.

yalancılığı nasıl yakalayabileceklerine dair bilimsel bilgiye sahiptirler.

They use it to get to the truth,

Bunu doğruya ulaşmak için kullanıyorlar,

and they do what mature leaders do everyday;

ve deneyimli politikacıların hergün yaptığı şeyleri yapıyorlar;

they have difficult conversations with difficult people,

zor insanlarla zor görüşmeler yapıyorlar,

sometimes during very difficult times.

bazen çok zor zamanlarda.

And they start up that path by accepting a core proposition,

Ve bu yola temel bir önermeyi

kabul ederek başlıyorlar,

and that proposition is the following:

ve bu önerme de şu:

Lying is a cooperative act.

Yalan söylemek işbirlikçi bir eylemdir.

Bir düşünün, bir yalanın yalnızca dile getirme ile herhangi bir gücü yoktur.

Think about it, a lie has no power whatsoever by its mere utterance.

Its power emerges

Gücü, bir başkasının

when someone else agrees to believe the lie.

yalana inanmaya razı olması ile ortaya çıkar.

So I know it may sound like tough love,

Biliyorum, bu kulağa sert gibi gelebilir,

but look, if at some point you got lied to,

ama bakın, eğer herhangi bir zamanda size yalan söylendiyse,

it's because you agreed to get lied to.

bu yalan söylenmeye razı olduğunuz için olmuştur.

Truth number one about lying: Lying's a cooperative act.

Yalan söylemek hakkındaki birinci gerçek: Yalan söylemek işbirlikçi bir eylemdir.

Now not all lies are harmful.

Her yalan zarar vermez.

Sometimes we're willing participants in deception

Bazen sosyal itibar adına yalancılığa isteyerek

for the sake of social dignity,

katılabiliriz, belki sır olarak

maybe to keep a secret that should be kept secret, secret.

saklanması gereken bir sırrı saklamak için.

We say, "Nice song."

"Güzel şarkı," deriz.

"Honey, you don't look fat in that, no."

"Tatlım, o elbise içinde hiç şişman görünmüyorsun."

Or we say, favorite of the digiratti,

Ya da favorilerden birisi olan şunu söyleriz,

"You know, I just fished that email out of my Spam folder.

"O e-postayı az önce spam dosyasında buldum.

So sorry."

Çok özür dilerim."

But there are times when we are unwilling participants in deception.

Ama bazen yalancılığa istemeyerek katılıyoruz.

And that can have dramatic costs for us.

Ve bunun da bizim için dramatik bedelleri var.

Last year saw 997 billion dollars

Geçen yıl A.B.D.'de sadece kurumsal

in corporate fraud alone in the United States.

dolandırıcılıkta 997 milyar dolar gördük.

That's an eyelash under a trillion dollars.

Bu neredeyse bir trilyon dolar.

That's seven percent of revenues.

Bu gelirlerin yüzde yedisi.

Deception can cost billions.

Yalancılık milyarlara mal olabilir.

Think Enron, Madoff, the mortgage crisis.

Enron'u, Madoff'u, ipotek krizini düşünün.

Or in the case of double agents and traitors,

Ya da çift taraflı ajanlar ve hainlerin durumunda,

like Robert Hanssen or Aldrich Ames,

Robert Hanssen ya da Aldrich Ames gibi,

lies can betray our country,

yalanlar ülkemize ihanet edebilir,

they can compromise our security, they can undermine democracy,

güvenliğimizi riske atabilir, demokrasiyi zayıflatabilir,

they can cause the deaths of those that defend us.

bizi savunanların ölümlerine sebep olabilir.

Deception is actually serious business.

Yalancılık aslında çok ciddi bir iştir.

This con man, Henry Oberlander, he was such an effective con man,

Bu dolandırıcı, Henry Oberlander,

o kadar etkili bir dolandırıcıydı ki

British authorities say

İngiliz yetkililer

he could have undermined the entire banking system of the Western world.

Batı dünyasının tüm banka sistemini yerle bir edebileceğini söylüyor.

And you can't find this guy on Google; you can't find him anywhere.

Ve bu adamı Google dahil hiçbir yerde bulamazsınız.

Bir kez röportaj verdi, ve şunları söyledi:

He was interviewed once, and he said the following.

"Bakın, tek bir kuralım var."

He said, "Look, I've got one rule."

Ve bunun Henry'nin kuralı olduğunu söyledi,

And this was Henry's rule, he said,

"Look, everyone is willing to give you something.

"Bakın, herkes size birşey vermeye gönüllü.

They're ready to give you something for whatever it is they're hungry for."

Aç oldukları her ne ise onun için size birşey vermeye hazırlar."

Ve bu da düğüm noktası.

And that's the crux of it.

If you don't want to be deceived, you have to know,

Eğer kandırılmak istemiyorsanız, bilmeniz gereken şey,

neye aç olduğunuz.

what is it that you're hungry for?

And we all kind of hate to admit it.

Hepimiz itiraf etmekten nefret ediyoruz.

We wish we were better husbands, better wives,

Herbirimiz daha iyi bir eş, daha akıllı, daha güçlü,

smarter, more powerful, taller, richer --

daha uzun, daha zengin

olmayı diliyoruz --

the list goes on.

liste devam ediyor.

Lying is an attempt to bridge that gap,

Yalan söylemek bu boşluğu doldurmak,

to connect our wishes and our fantasies

kim ya da nasıl olmak istediğimiz hakkındaki

about who we wish we were, how we wish we could be,

dileklerimizi ve fantazilerimiz ile gerçek halimizi bağlamak için

with what we're really like.

bir teşebbüstür.

And boy are we willing to fill in those gaps in our lives with lies.

Ve bu boşlukları doldurmak için hemen yalanlara başvuruyoruz.

On a given day, studies show that you may be lied to

Herhangi bir günde, araştırmalar gösteriyor ki 10 ila 200 sefer

anywhere from 10 to 200 times.

arasında yalana maruz kalıyoruz.

Now granted, many of those are white lies.

Varsayalım ki onların birçoğu beyaz yalan.

But in another study,

Ama başka bir araştırma

it showed that strangers lied three times

yabancıların birbirleriyle tanışmalarının

within the first 10 minutes of meeting each other.

ilk 10 dakikasında üç kez yalan söylediğini gösterdi.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Now when we first hear this data, we recoil.

Bu veriyi ilk duyduğumuzda, irkiliyoruz.

We can't believe how prevalent lying is.

Yalan söylemenin ne kadar yaygın olduğuna inanamıyoruz.

We're essentially against lying.

Temelde hepimiz yalana karşıyız.

But if you look more closely, the plot actually thickens.

Ama eğer daha yakından bakarsanız,

olaylar dizisi aslında yoğunlaşıyor.

We lie more to strangers than we lie to coworkers.

Yabancılara, iş arkadaşlarımıza söylediğimizden daha çok yalan söylüyoruz.

Extroverts lie more than introverts.

Dışa dönükler, içe dönüklerden daha çok yalan söylüyor.

Men lie eight times more about themselves than they do other people.

Erkekler kendileri hakkında, başkaları hakkında

söylediklerinden daha çok yalan söylüyorlar.

Women lie more to protect other people.

Kadınlar başka insanları korumak için daha fazla yalan söylüyor.

If you're an average married couple,

Eğer ortalama bir evli çiftseniz,

you're going to lie to your spouse in one out of every 10 interactions.

eşinize her 10 konuşmanızın birinde

yalan söyleyeceksiniz.

Now, you may think that's bad.

Şimdi bunun kötü olduğunu düşünebilirsiniz.

If you're unmarried, that number drops to three.

Eğer evli değilseniz, bu sayı üçe düşüyor.

Lying's complex.

Yalan söylemek karmaşık bir eylem.

It's woven into the fabric of our daily and our business lives.

Günlük ve iş hayatımızın dokusuna işlemiştir.

We're deeply ambivalent about the truth.

Doğru hakkında derinden karışık duygulara sahibiz.

We parse it out on an as-needed basis,

Doğruyu gerekli olduğu zaman kullanıyoruz,

sometimes for very good reasons,

bazen çok iyi nedenler için, bazen de

other times just because we don't understand the gaps in our lives.

yalnızca hayatımızdaki boşlukları anlamadığımız için.

That's truth number two about lying.

Yalan söylemeye dair ikinci gerçek bu.

We're against lying,

Yalan söylemeye karşıyız,

but we're covertly for it

ama gizliden gizliye, toplumumuzun

in ways that our society has sanctioned for centuries and centuries and centuries.

asırlardır onayladığı şekillerde

yalan söylemenin lehindeyiz.

It's as old as breathing.

Yalan söylemek nefes almak kadar eski bir eylem.

It's part of our culture, it's part of our history.

Kültürümüzün bir parçası, tarihimizin bir parçası.

Think Dante, Shakespeare, the Bible, News of the World.

Dante'yi, Shakespeare'i,

İncil'i, Dünya Haberleri'ni düşünün.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Lying has evolutionary value to us as a species.

Yalan söylemek bizim için bir tür olarak evrimsel değere sahip.

Researchers have long known that the more intelligent the species,

Araştırmacılar uzun zamandır

türler ne kadar akıllı olursa,

the larger the neocortex,

neocorteks ne kadar büyük olursa,

the more likely it is to be deceptive.

yalancı olmanın o kadar daha olası olduğunu bilmekteler.

Now you might remember Koko.

Koko'yu hatırlıyor olabilirsiniz.

Does anybody remember Koko the gorilla who was taught sign language?

İşaret dili öğretilen gorilla Koko hatırlayan kimse var mı?

Koko was taught to communicate via sign language.

Koko'ya işaret dili ile iletişim kurması öğretilmişti.

Here's Koko with her kitten.

Burada Koko kedisiyle beraber.

It's her cute little, fluffy pet kitten.

Onun küçük, sevimli, tüylü evcil kediciği.

Koko once blamed her pet kitten for ripping a sink out of the wall.

Koko bir defasında evcil kedi yavrusunu

bir lavabo'yu duvardan sökmekle suçlamıştı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

We're hardwired to become leaders of the pack.

Sürünün lideri olmak doğamızda var.

It's starts really, really early.

Bu çok ama çok erken başlıyor.

How early?

Ne kadar mı erken?

Well babies will fake a cry,

Bebekler ağlama numarası yaparlar,

pause, wait to see who's coming

kimin geldiğini görmek için susar ve beklerler

and then go right back to crying.

ve sonra tekrar ağlamaya başlarlar.

One-year-olds learn concealment.

Bir yaşındakiler saklanmayı öğrenirler.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Two-year-olds bluff.

İki yaşındakiler blöf yaparlar.

Five-year-olds lie outright.

Beş yaşındakiler düpedüz yalan söylerler.

They manipulate via flattery.

Övme yoluyla oyuna getirirler.

Nine-year-olds, masters of the cover-up.

Örtbasın efendileri dokuz yaşındakiler.

By the time you enter college,

Üniversiteye girdiğinizde,

you're going to lie to your mom in one out of every five interactions.

her beş etkileşimin birinde annenize yalan söylüyorsunuz.

By the time we enter this work world and we're breadwinners,

İş dünyasına girdiğimizde ve bir aile sahibi olduğumuzda,

we enter a world that is just cluttered with Spam, fake digital friends,

spam, sahte sanal arkadaşlar, taraflı medya

usta kimlik hırsızları, birinci sınıf

partisan media,

Saadet zincircileri,

ingenious identity thieves,

bir yalancılık salgını ile

world-class Ponzi schemers,

darmadağın olmuş bir dünyaya,

a deception epidemic --

kısaca, bir yazarın sözleriyle,

in short, what one author calls a post-truth society.

doğru sonrası topluma

giriyoruz.

It's been very confusing for a long time now.

Uzun bir zamandır

herşey çok karışık.

What do you do?

Ne yaparsınız?

Well, there are steps we can take to navigate our way through the morass.

Bataklıkta yolumuzu bulmak için

atabileceğimiz adımlar var.

Trained liespotters get to the truth 90 percent of the time.

Eğitimli yalan gözcüleri doğruya yüzde 90 ulaşıyorlar.

The rest of us, we're only 54 percent accurate.

Geri kalanımızsa, sadece yüzde 54'üne.

Why is it so easy to learn?

Öğrenmesi neden bu kadar kolay?

There are good liars and bad liars.

İyi yalancılar var, bir de kötü yalancılar. Gerçek esas yalancılar yoktur.

There are no real original liars.

Hepimiz aynı hataları yaparız. Hepimiz aynı teknikleri kullanırız.

We all make the same mistakes. We all use the same techniques.

Bu nedenle yapacağım şey

So what I'm going to do is I'm going to show you two patterns of deception.

size kandırmanın iki örneğini göstermek olacak.

And then we're going to look at the hot spots

Ve sonra sıcak noktalara bakacağız ve onları kendimiz bulabilir miyiz diye bakacağız.

and see if we can find them ourselves.

Konuşma ile başlayacağız.

We're going to start with speech.

(Video) Bill Clinton: I want you to listen to me.

(Video) Bill Clintion: Beni dinlemenizi istiyorum.

I'm going to say this again.

Bunu bir daha söyleyeceğim.

I did not have sexual relations with that woman, Miss Lewinsky.

O kadın, Bayan Lewinsky ile

cinsel ilişki yaşamadım.

I never told anybody to lie, not a single time, never.

Kimseden yalan söylemesini istemedim,

bir kere bile, hiçbir zaman.

And these allegations are false.

Ve bu iddialar yanlış.

And I need to go back to work for the American people.

Ve Amerikan halkı için çalışmaya dönmem gerekiyor.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

Pamela Meyer: Okay, what were the telltale signs?

Pamela Meyer: Peki, yalan belirtileri nelerdi?

Well first we heard what's known as a non-contracted denial.

İlk olarak anlaşmasız inkar olarak bilinen şeyi duyduk.

Studies show that people who are overdetermined in their denial

Araştırmalar gösteriyor ki inkarlarında aşırı kararlı olan insanlar

will resort to formal rather than informal language.

konuşma dili yerine resmi dile başvururlar.

We also heard distancing language: "that woman."

Ayrıca mesafeli dili de duyduk: "o kadın."

We know that liars will unconsciously distance themselves

Biliyoruz ki yalancılar dili araçları olarak kullanarak

from their subject,

bilinçsiz bir şekilde

using language as their tool.

kendilerini özneden uzaklaştırırlar.

Now if Bill Clinton had said, "Well, to tell you the truth ..."

Şimdi eğer Bill Clinton şöyle deseydi: "gerçeği söylemek gerekirse..."

or Richard Nixon's favorite, "In all candor ..."

ya da Richard Nixon'ın favorisi: "Tüm samimiyetimle..."

he would have been a dead giveaway

sıfatlandırıcı dilin, adlandırıldığı şekliyle

for any liespotter that knows

bunun gibi sıfatlandırıcı dilin

that qualifying language, as it's called, qualifying language like that,

öznenin itibarını daha da sarstığını bilen her yalan gözcüsü için

further discredits the subject.

kendini açığa vururdu.

Now if he had repeated the question in its entirety,

Eğer soruyu tümüyle tekrarlasaydı,

or if he had peppered his account with a little too much detail --

ya da olayı, gereğinden fazla detayla açıklasaydı --

and we're all really glad he didn't do that --

ve hepimiz bunu yapmadığı için memnunuz --

he would have further discredited himself.

kendisini daha da sarsardı.

Freud had it right.

Freud haklıydı.

Freud said, look, there's much more to it than speech:

Freud dedi ki, bakın, ortada konuşmadan çok daha fazlası var:

"No mortal can keep a secret.

"Hiçbir ölümlü sır saklayamaz.

If his lips are silent, he chatters with his fingertips."

Dudakları sessizse, parmak uçlarıyla gevezelik eder."

And we all do it no matter how powerful you are.

Hepimiz ne kadar güçlü olursak olalım bunu yapıyoruz.

We all chatter with our fingertips.

Hepimiz parmak uçlarımızla gevezelik ederiz.

I'm going to show you Dominique Strauss-Kahn with Obama

Size parmak uçlarıyla gevezelik eden Dominique Strauss-Kahn ile

who's chattering with his fingertips.

Obama'yı göstereceğim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Now this brings us to our next pattern, which is body language.

Bu bizi sonraki örneğimize getiriyor,

vücut dili.

With body language, here's what you've got to do.

Vücut dili ile, yapmanız gereken şey şu.

You've really got to just throw your assumptions out the door.

Varsayımlarınızı gerçekten sadece kapıdan dışarı atmanız gerekiyor.

Let the science temper your knowledge a little bit.

Bilimin bilginizi biraz kıvama getirmesine izin verin.

Because we think liars fidget all the time.

Çünkü yalancıların her zaman kıpır kıpır hareket ettiğini düşünürüz.

Well guess what, they're known to freeze their upper bodies when they're lying.

Doğrusu, yalan söylerken üst bedenlerini dondurmaları ile bilinirler.

Yalancıların gözünüze bakmayacağını düşünürüz.

We think liars won't look you in the eyes.

Well guess what, they look you in the eyes a little too much

Doğrusu, gözünüze biraz fazla bakarlar, yalnızca o söylentiyi

dengelemek için.

just to compensate for that myth.

We think warmth and smiles convey honesty, sincerity.

Samimiyet ve gülümsemelerin

dürüstlük ve içtenlik içerdiğini düşünürüz.

But a trained liespotter can spot a fake smile a mile away.

Ama eğitimli bir yalan gözcüsü

bir kilometre uzaktan sahte bir tebessümü farkedebilir.

Can you all spot the fake smile here?

Buradaki sahte tebessümleri ayırt edebiliyor musunuz?

You can consciously contract the muscles in your cheeks.

Yanaklarınızdaki kasları

bilinçli olarak kasabilirsiniz.

But the real smile's in the eyes, the crow's feet of the eyes.

Ama gerçek gülümseme gözlerdedir, göz kenarındaki kırışıklıktadır.

They cannot be consciously contracted,

Bilinçli olarak kasılamazlar,

especially if you overdid the Botox.

özellikle Botox'u fazla kaçırdıysanız.

Don't overdo the Botox; nobody will think you're honest.

Botox'u abartmayın; kimse dürüst olduğunuzu düşünmez.

Now we're going to look at the hot spots.

Şimdi sıcak noktalara bakacağız.

Can you tell what's happening in a conversation?

Bir sohbette ne olduğunu anlayabiliyor musunuz?

Can you start to find the hot spots

Birisinin sözleri ile hareketleri

to see the discrepancies

arasındaki tutarsızlıkları

between someone's words and someone's actions?

görmek için sıcak noktaları bulmaya başlayabildiniz mi?

Now, I know it seems really obvious,

Şimdi çok bariz olduğunu biliyorum,

but when you're having a conversation with someone you suspect of deception,

ama yalan söylediğinden şüphelendiğiniz

biri ile bir konuşma yaparken, tavır en çok

attitude is by far the most overlooked but telling of indicators.

gözden kaçırılan ama yalan işaretlerini veren şeydir.

An honest person is going to be cooperative.

Dürüst bir insan işbirliği yapacaktır.

They're going to show they're on your side.

Sizin tarafınızda olduklarını gösteceklerdir.

They're going to be enthusiastic.

Coşkulu olacaklardır.

They're going to be willing and helpful to getting you to the truth.

Sizin doğruya ulaşmanız için istekli ve yardımcı olacaklardır.

Beyin fırtınası yapmaya, şüphelileri adlandırmaya, detaylar

They're going to be willing to brainstorm, name suspects,

sunmaya hazır olacaklardır.

provide details.

They're going to say,

Şöyle diyecekler: "Hey,

"Hey, maybe it was those guys in payroll that forged those checks."

o sahte çekleri yapanlar belki de kadrodaki insanlardır."

They're going to be infuriated if they sense they're wrongly accused

Eğer yanlış yere suçlandıklarını sezerlerse, çileden çıkacaklardır,

throughout the entire course of the interview, not just in flashes;

sadece zaman zaman değil, ama tüm görüşme süresince;

tüm görüşme boyunca çileden çıkacaklardır.

they'll be infuriated throughout the entire course of the interview.

Ve eğer dürüst birisine, sahte çekleri

And if you ask someone honest

yapanlara ne olmalı diye sorarsanız,

what should happen to whomever did forge those checks,

dürüst bir insan çok daha büyük olasılıkla

an honest person is much more likely

hafif cezalandırma yerine katı cezalandırmayı önerecektir.

to recommend strict rather than lenient punishment.

Now let's say you're having that exact same conversation

Şimdi o aynı konuşmayı yalancı biri ile yaptığınızı

with someone deceptive.

söyleyelim.

That person may be withdrawn,

O insan içe dönük olabilir,

look down, lower their voice,

aşağı bakabilir, sesini kısabilir,

pause, be kind of herky-jerky.

duraksayabilir, yerinde duramayabilir.

Ask a deceptive person to tell their story,

Yalancı bir insandan hikayesini anlatmasını isteyin,

they're going to pepper it with way too much detail

hikayeyi her türlü saçma yerde gereğinden fazla detayla

in all kinds of irrelevant places.

anlatacaktır.

And then they're going to tell their story in strict chronological order.

Ve sonra hikayelerini kronolojik dizide anlatacaklardır.

And what a trained interrogator does

Ve eğitimli bir sorgu yargıcı içeri girip şunu yapar,

is they come in and in very subtle ways over the course of several hours,

çok ince yollarla, birkaç saat boyunca

o insana hikayelerini tersten

they will ask that person to tell that story backwards,

hikayesini tersten anlatmasını isteyeceklerdir ve sonra

and then they'll watch them squirm,

kıvranmasını izleyecek ve hangi soruların

and track which questions produce the highest volume of deceptive tells.

yalancılık belirtilerinin en yüksek sesini ortaya çıkardığını tespit edeceklerdir.

Why do they do that? Well, we all do the same thing.

Bunu neden yapıyorlar? Hepimiz aynı şeyi yapıyoruz.

We rehearse our words,

Kelimelerimizi prova ediyoruz,

but we rarely rehearse our gestures.

ama hareketlerimizi nadiran prova ediyoruz.

We say "yes," we shake our heads "no."

"Evet" diyoruz, kafamızı "hayır" der gibi sallıyoruz.

We tell very convincing stories, we slightly shrug our shoulders.

Çok inandırıcı hikayeler anlatıyoruz, hafifçe omuzlarımızı silkiyoruz.

We commit terrible crimes,

Korkunç suçlar işliyoruz,

and we smile at the delight in getting away with it.

ve paçayı kurtarmanın sevinci ile tebessüm ediyoruz.

Now, that smile is known in the trade as "duping delight."

Şimdi o tebessüm, mesleki çevrede, "aldatıcı sevinç" olarak biliniyor.

And we're going to see that in several videos moving forward,

İleriki dakikalarda birkaç videoda bunu göreceğiz,

but we're going to start -- for those of you who don't know him,

ama önce şu video ile başlayacağız -- tanımayanlar için söyleyeyim,

evlilik dışı bir çocuk sahibi olması haberi ile

this is presidential candidate John Edwards

who shocked America by fathering a child out of wedlock.

Amerika'yı şok eden başkan adayı John Edwards.

We're going to see him talk about getting a paternity test.

Babalık testi almak hakkında konuşmasını izleyeceğiz.

See now if you can spot him saying, "yes" while shaking his head "no,"

"Evet" derken, başını "hayır"

der gibi salladığını, hafifçe omuzlarını silktiğini

slightly shrugging his shoulders.

görebilecek misiniz bir bakın.

(Video) John Edwards: I'd be happy to participate in one.

(Video) John Edwards: Babalık testi yaptırmaktan memnuniyet duyarım.

I know that it's not possible that this child could be mine,

Olayların zamanlaması nedeniyle bu çocuğun benden olması

because of the timing of events.

imkansız biliyorum.

So I know it's not possible.

Yani imkansız olduğunu biliyorum.

Happy to take a paternity test, and would love to see it happen.

Test yaptırmaktan mutluluk duyarım,

ve gerçekleşmesini isterim.

Interviewer: Are you going to do that soon? Is there somebody --

Sunucu: Bunu yakın zamanda yapacak mısınız? Biri var mı --

JE: Well, I'm only one side. I'm only one side of the test.

JE: Ben sadece bir tarafım. Testin sadece bir tarafıyım.

But I'm happy to participate in one.

Ama testi yaptırmaktan memnuniyet duyarım.

PM: Peki, bu baş sallamaları, dikkat etmeniz gerektiğini bildiğiniz zaman,

PM: Okay, those head shakes are much easier to spot

farketmesi çok daha kolay.

once you know to look for them.

Bazı zamanlar biri bir yüz

There are going to be times when someone makes one expression

ifadesi yaparken, bir diğerini saklar,

ve bu ifade bir an için açığa çıkar.

while masking another that just kind of leaks through in a flash.

Murderers are known to leak sadness.

Katillerin hüzün sergiledikleri bilinir.

Your new joint venture partner might shake your hand,

Yeni iş ortağınız elinizi sıkabilir, sizinle kutlama yapabilir,

celebrate, go out to dinner with you and then leak an expression of anger.

yemeğe çıkabilir ve sonra

bir kızgınlık ifadesi sergileyebilir.

And we're not all going to become facial expression experts overnight here,

Burada bir gecede yüz ifadesi uzmanı olmayacağız,

but there's one I can teach you that's very dangerous

ama size öğretebileceğim çok tehlikeli bir tane var, ve öğrenmesi kolay,

and it's easy to learn,

ve bu da aşağılama ifadesidir.

and that's the expression of contempt.

Now with anger, you've got two people on an even playing field.

Şimdi kızgınlık ile, eşit bir oyun alanında iki insan vardır.

It's still somewhat of a healthy relationship.

Bu yine de oldukça sağlıklı bir ilişkidir.

But when anger turns to contempt, you've been dismissed.

Ama kızgınlık aşağılamaya döndüğünde,

reddedilmişsinizdir.

It's associated with moral superiority.

Bu ahlaki üstünlükle ilişkilidir.

And for that reason, it's very, very hard to recover from.

Ve bu nedenden dolayı, toparlanması çok ama çok zordur.

Here's what it looks like.

İşte buna benziyor.

It's marked by one lip corner pulled up and in.

Bir dudak köşesinin yukarı ve

içeri çekilmesi ile belirtilir.

It's the only asymmetrical expression.

Varolan tek asimetrik ifadedir.

And in the presence of contempt, whether or not deception follows --

Ve aşağılama huzurunda,

yalancılık takip ediyor olsun ya da olmasın --

and it doesn't always follow --

ve her zaman takip etmez --

look the other way, go the other direction,

diğer tarafa bakın, diğer yöne gidin,

reconsider the deal,

anlaşmayı tekrar gözden geçirin,

say, "No thank you. I'm not coming up for just one more nightcap. Thank you."

ve "Hayır teşekkürler. Sadece bir içki için daha gelmeyeceğim. Teşekkürler," deyin.

Science has surfaced many, many more indicators.

Bilim çok ama çok daha

fazla göstergeyi su yüzüne çıkardı.

We know, for example,

Mesela, yalancıların

we know liars will shift their blink rate,

göz kırpma oranlarını değiştireceklerini,

point their feet towards an exit.

ayaklarını bir çıkışa doğru çevireceklerini biliyoruz.

They will take barrier objects

Engelleyici nesneler alacaklar

and put them between themselves and the person that is interviewing them.

ve onları, kendileri ile onları sorgulayan insan arasına koyacaklardır.

They'll alter their vocal tone,

Ses tonlarını değiştirecekler,

often making their vocal tone much lower.

sıkça daha kısık sesle konuşacaklardır.

Now here's the deal.

Şimdi konu şu.

These behaviors are just behaviors.

Bu davranışlar sadece birer davranış.

They're not proof of deception.

Yalancılığın ispatı değiller.

They're red flags.

Onlar kırmızı bayraklar.

We're human beings.

Biz insanız.

We make deceptive flailing gestures all over the place all day long.

Gün boyunca her yerde aldatıcı tavırlarda bulunuyoruz.

They don't mean anything in and of themselves.

Kendi başlarına bir anlam ifade etmiyorlar.

But when you see clusters of them, that's your signal.

Ama bir dizisini gördüğünüzde, sinyaliniz bu olur.

Look, listen, probe, ask some hard questions,

Bakın, dinleyin, araştırın, zor sorular sorun,

get out of that very comfortable mode of knowing,

bilmenin o rahat modundan çıkın, merak moduna

walk into curiosity mode, ask more questions,

girin, daha fazla soru sorun, biraz saygın olun,

have a little dignity, treat the person you're talking to with rapport.

konuştuğunuz kişi ile dostça bir ilişki kurun.

Don't try to be like those folks on "Law & Order" and those other TV shows

"Law & Order" ve o diğer TV dizilerdeki insanlar gibi olmaya çalışmayın,

hani faillerini teslim olana kadar vuranlar gibi.

that pummel their subjects into submission.

Aşırı agresif olmayın, işe yaramıyor.

Don't be too aggressive, it doesn't work.

Şimdi yalan söyleyen biri ile

Now, we've talked a little bit about how to talk to someone who's lying

nasıl konuşmak ve bir yalanı nasıl gözlemlemek

and how to spot a lie.

hakkında biraz konuştuk.

And as I promised, we're now going to look at what the truth looks like.

Ve söz verdiğim gibi, şimdi doğrunun neye benzediğine bakacağız.

But I'm going to show you two videos,

Ama size iki video göstereceğim,

two mothers -- one is lying, one is telling the truth.

iki anne -- biri yalan, diğeri doğruyu söylüyor.

And these were surfaced by researcher David Matsumoto in California.

Bunlar Kaliforniya'da

araştırmacı David Matsumoto tarafından ortaya çıkartıldı.

And I think they're an excellent example of what the truth looks like.

Ve bence bunlar doğrunun neye benzediğine

dair mükemmel birer örnek.

This mother, Diane Downs,

Bu anne, Diane Downs,

shot her kids at close range,

çocuklarını yakın mesafeden vurdu,

drove them to the hospital while they bled all over the car,

onları kanlar içinde

arabayla hastaneye götürdü,

claimed a scraggy-haired stranger did it.

ince saçlı bir yabancının yaptığını iddia etti.

And you'll see when you see the video,

Ve bu videoyu izlediğinizde göreceksiniz ki,

she can't even pretend to be an agonizing mother.

acı çeken bir anne gibi bile davranamıyor.

What you want to look for here is an incredible discrepancy

Burada görmek istediğiniz şey

anlattığı korkunç olaylar ve

between horrific events that she describes and her very, very cool demeanor.

onun çok ama çok soğukkanlı tavrı arasındaki

inanılmaz bir tutarsızlık.

And if you look closely, you'll see duping delight throughout this video.

Ve eğer yakından bakarsanız, video boyunca aldatıcı tebessümü göreceksiniz.

(Video) Diane Downs: At night when I close my eyes,

(Video) Diane Downs: Akşam gözlerimi kapattığımda,

ben arabayı sürerken, Christie'nin bana elini uzattığını ve

I can see Christie reaching her hand out to me while I'm driving,

ağzından durmadan kan aktığını görebiliyorum.

and the blood just kept coming out of her mouth.

And that -- maybe it'll fade too with time --

Ve belki bu zamanla kaybolacak --

but I don't think so.

ama ben öyle düşünmüyorum.

That bothers me the most.

Beni en çok üzen bu.

PM: Now I'm going to show you a video

PM: Şimdi size hakikaten acı çeken bir

of an actual grieving mother, Erin Runnion,

anne olan Erin Runnion'un kızına işkence eden ve

confronting her daughter's murderer and torturer in court.

öldüren kişi ile mahkemede yüz yüze geldiği videoyu göstereceğim.

Here you're going to see no false emotion,

Burada hiç sahte duygu görmeyeceksiniz,

just the authentic expression of a mother's agony.

sadece ızdırap içinde bir annenin gerçek ifadesi.

(Video) Erin Runnion: I wrote this statement

(Video) Erin Runnion: Bu sözleri bebeği aldığın gecenin

on the third anniversary of the night you took my baby,

üçüncü yıldönümünde yazdım,

ve ona zarar verdin,

and you hurt her,

and you crushed her,

ve onu yıktın,

you terrified her until her heart stopped.

kalbi durana kadar onu korkuttun.

And she fought, and I know she fought you.

Sana karşı mücadele etti, biliyorum.

But I know she looked at you with those amazing brown eyes,

Ama o şahane kahverengi gözleri ile

sana baktığını biliyorum,

and you still wanted to kill her.

ve sen yine de onu öldürmek istedin.

And I don't understand it,

Ve ben bunu anlamıyorum.

and I never will.

ve asla anlamayacağım.

PM: Okay, there's no doubting the veracity of those emotions.

PM: Tamam, bu duyguların doğrulundan şüphe duyamayız.

Now the technology around what the truth looks like

Şimdi doğrunun neye benzediği çerçevesindeki teknoloji,

is progressing on, the science of it.

bilim gelişmeye devam ediyor.

We know, for example,

Mesela artık özel amaçlı

that we now have specialized eye trackers and infrared brain scans,

göz takipçiler ve kızıl ötesi beyin taramaları, kandırmaya çalıştığımızda

MRI's that can decode the signals that our bodies send out

bedenlerimizin yolladığı sinyalleri deşifre edebilen MRI'ların

when we're trying to be deceptive.

var olduğunu biliyoruz.

And these technologies are going to be marketed to all of us

Ve bu teknolojiler hepimize yalan için birer ilaç olarak

as panaceas for deceit,

pazarlanacaklar,

and they will prove incredibly useful some day.

ve birgün inanılmaz derecede faydalı olacaklar.

But you've got to ask yourself in the meantime:

Ama aynı zamanda kendinize şunu sormalısınız:

Who do you want on your side of the meeting,

Bir görüşmede sizin tarafınızda kimin olmasını istersiniz,

someone who's trained in getting to the truth

doğruya ulaşmak için eğitilmiş biri mi yoksa

or some guy who's going to drag a 400-pound electroencephalogram

kapıdan 400 pound değerinde bir elektroansefalo itecek

biri mi?

through the door?

Liespotters rely on human tools.

Yalan gözcüleri insan araçlarına güvenirler.

They know, as someone once said,

Biliyorlar ki, eskilerin dediği gibi,

"Character's who you are in the dark."

"Karakter karanlıkta ortaya çıkar."

And what's kind of interesting is that today, we have so little darkness.

Ve ilginç olan şey ise

günümüzde çok az karanlık var.

Our world is lit up 24 hours a day.

Dünyamız günün her saatinde aydınlık.

It's transparent with blogs and social networks

Yaşamlarını

halka açık yaşama seçimi yapmış

broadcasting the buzz of a whole new generation of people

yepyeni bir nesil insanların seslerini yayınlayan

that have made a choice to live their lives in public.

bloglar ve sosyal ağlarla apaçık ortada.

It's a much more noisy world.

Çok daha gürültülü bir dünya.

So one challenge we have is to remember,

Bu nedenle sahip olduğumuz

bir zorluk, aşırı paylaşımın

oversharing, that's not honesty.

dürüstlük olmadığını hatırlamak.

Our manic tweeting and texting can blind us

Delice tweetlemek ve mesajlaşmak

insan terbiyesinin --

to the fact that the subtleties of human decency -- character integrity --

karakter bütünlüğünün -- inceliklerinin hala önemli olduğu

that's still what matters, that's always what's going to matter.

her zaman önemli olacağı gerçeğinden uzaklaştırabilir.

So in this much noisier world,

Yani bu daha da gürültülü dünyada,

it might make sense for us

ahlak kodumuz hakkında

to be just a little bit more explicit about our moral code.

biraz daha açık olmamız, bizim

için mantıklı gelebilir.

When you combine the science of recognizing deception

Yalancılığı farketmenin bilimi ile görme, dinleme sanatını

with the art of looking, listening,

birleştirdiğinizde, bir yalana

you exempt yourself from collaborating in a lie.

işbrliği yapmaktan kendinizi kurtarırsınız.

You start up that path of being just a little bit more explicit,

Biraz daha açık olma

yolunda adım adım ilerlersiniz,

because you signal to everyone around you,

çünkü çevrenizdeki herkese şunu işaret edersiniz:

you say, "Hey, my world, our world, it's going to be an honest one.

"Hey, benim dünyam, bizim dünyamız,

dürüst bir dünya olacak.

My world is going to be one where truth is strengthened

Benim dünyam, doğrunun güç kazandığı ve sahteliğin

and falsehood is recognized and marginalized."

farkedildiği ve dışlandığı bir dünya olacak."

And when you do that,

Ve bunu yaptığınızda,

the ground around you starts to shift just a little bit.

bastığınız zemin biraz da olsa hareket etmeye başlayacak.

And that's the truth. Thank you.

Ve doğrusu da bu. Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)