How to spot a liar | Pamela Meyer | TED

Pamela Meyer: Làm thế nào để phát hiện ra kẻ nói dối

Translator: Thao Pham Thi Phuong Reviewer: Duc Nguyen

Okay, now I don't want to alarm anybody in this room,

Được rồi, không phải tôi muốn cảnh báo những người ngồi đây,

but it's just come to my attention that the person to your right is a liar.

nhưng cần lưu ý rằng

người ngồi bên phải bạn là kẻ nói dối.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Also, the person to your left is a liar.

Người ngồi bên trái bạn cũng là kẻ nói dối.

Also the person sitting in your very seats is a liar.

Và cả người ngồi sát cạnh bạn cũng là kẻ nối dối.

We're all liars.

Tất cả chúng ta đều nói dối.

What I'm going to do today

Những gì tôi làm hôm nay

is I'm going to show you what the research says about why we're all liars,

là cho các bạn thấy những nghiên cứu giải thích tại sao tất cả chúng ta đều là kẻ nói dối,

how you can become a liespotter

và làm thế nào để trở thành người phát hiện nói dối

and why you might want to go the extra mile

và tại sao bạn lại muốn đi cả một chặng đường dài

and go from liespotting to truth seeking,

từ phát hiện nói dối tới tìm ra sự thật,

and ultimately to trust building.

và cuối cùng là xây dựng niềm tin.

Now, speaking of trust,

Nói về sự tin tưởng,

ever since I wrote this book, "Liespotting,"

kể từ khi tôi viết cuốn "Phát hiện nói dối,"

no one wants to meet me in person anymore, no, no, no, no, no.

không ai muốn gặp tôi trực diện nữa, không, không, không, không, không.

They say, "It's okay, we'll email you."

Họ nói, "Được rồi mà, chúng tôi sẽ email cho cô."

(Laughter)

(Tiếng cười)

I can't even get a coffee date at Starbucks.

Tôi thậm chí còn không uống được cà phê tại Starbucks.

My husband's like, "Honey, deception?

Chồng tôi thì nói, "Em yêu, sự lừa dối ư?

Maybe you could have focused on cooking. How about French cooking?"

Có lẽ em nên chuyên tâm vào việc nấu nướng đi thì hơn. Món Pháp chẳng hạn?"

So before I get started, what I'm going to do

Vì vậy, trước khi bắt đầu, tôi sẽ

is I'm going to clarify my goal for you,

làm rõ mục đích của mình,

which is not to teach a game of Gotcha.

không phải là để dạy các bạn một trò chơi kiểu “Trúng rồi”.

Liespotters aren't those nitpicky kids,

Người phát hiện nói dối không phải là những đứa trẻ thích soi mói,

those kids in the back of the room that are shouting, "Gotcha! Gotcha!

những đứa trẻ núp sau căn phòng la hét, "Trúng rồi! Trúng rồi!

Your eyebrow twitched. You flared your nostril.

Lông mày của cậu co giật. Lỗ mũi của cậu phập phồng.

I watch that TV show 'Lie To Me.' I know you're lying."

Tôi đã xem chương trình “Thử nói dối đi. Tôi biết bạn đang nói dối."

No, liespotters are armed

Không, người phát hiện nói dối được trang bị

with scientific knowledge of how to spot deception.

những kiến thức khoa học để phát hiện những lời nói dối.

They use it to get to the truth,

Họ dùng nó để đến được với sự thật,

and they do what mature leaders do everyday;

và họ làm điều mà những nhà lãnh đạo kì cựu làm mỗi ngày;

they have difficult conversations with difficult people,

có những cuộc đối thoại khó nhằn với những người khó đoán,

sometimes during very difficult times.

đôi khi còn trong những thời điểm cũng rất khó khăn.

And they start up that path by accepting a core proposition,

Và họ bắt đầu hành trình đó

bằng cách chấp nhận một nhận định cốt lõi,

and that proposition is the following:

đó là:

Lying is a cooperative act.

Nói dối là một hành động tương hỗ.

Thử nghĩ xem, lời nói dối tự thân nó chỉ là một lời thốt ra từ miệng.

Think about it, a lie has no power whatsoever by its mere utterance.

Its power emerges

Nó chỉ có sức nặng

when someone else agrees to believe the lie.

khi có người tin vào nó.

So I know it may sound like tough love,

Vì vậy, dù nghe giống kiểu tình yêu trái ngang,

but look, if at some point you got lied to,

nhưng nghĩ xem, nếu có lúc bạn bị lừa dối,

it's because you agreed to get lied to.

là do bạn đã đồng ý để bị gạt.

Truth number one about lying: Lying's a cooperative act.

Sự thật số một về nói dối: Nói dối là một hành động tương hỗ.

Now not all lies are harmful.

Không phải mọi lời nói dối đều gây hại.

Sometimes we're willing participants in deception

Đôi khi ta sẵn sàng nói dối,

for the sake of social dignity,

vì các giá trị xã hội,

maybe to keep a secret that should be kept secret, secret.

vì phải giữ kín một bí mật cần được giữ kín thật kín.

We say, "Nice song."

Ta nói, "Bài hát hay."

"Honey, you don't look fat in that, no."

"Em yêu, trông em không hề béo trong bộ cánh đó."

Or we say, favorite of the digiratti,

Hay câu nói yêu thích của dân mạng,

"You know, I just fished that email out of my Spam folder.

"Bạn xem, tôi mới lục thấy nó trong đống thư rác của mình.

So sorry."

Thành thật xin lỗi."

But there are times when we are unwilling participants in deception.

Tuy nhiên, cũng có lúc chúng ta không sẵn sàng nói dối.

And that can have dramatic costs for us.

Và nó có thể khiến chúng ta phải trả giá đắt.

Last year saw 997 billion dollars

Năm ngoái 997 tỷ USD

in corporate fraud alone in the United States.

tổn thất do các vụ lừa đảo công ty tại Hoa Kỳ.

That's an eyelash under a trillion dollars.

Đó chỉ là giọt nước so với con số hàng nghìn tỷ đô la.

That's seven percent of revenues.

Đó là bảy phần trăm doanh thu.

Deception can cost billions.

Nói dối có thể có giá tới hàng tỷ đô.

Think Enron, Madoff, the mortgage crisis.

Hãy nhớ lại vụ Enron, Madoff, cuộc khủng hoảng cho vay thế chấp.

Or in the case of double agents and traitors,

Hoặc vụ việc về các gián điệp hai mang và những kẻ phản bội,

like Robert Hanssen or Aldrich Ames,

như Robert Hanssen hoặc Aldrich Ames,

lies can betray our country,

nói dối có thể đẩy đất nước vào vực thẳm,

they can compromise our security, they can undermine democracy,

làm hại đến an ninh, gây suy yếu nền dân chủ,

they can cause the deaths of those that defend us.

giết chết những người bảo vệ chúng ta.

Deception is actually serious business.

Lừa dối là một công việc hẳn hoi.

This con man, Henry Oberlander, he was such an effective con man,

Tên lừa đảo Henry Oberlander,

quả là một tay lừa có hạng.

British authorities say

Chính quyền Anh từng nói

he could have undermined the entire banking system of the Western world.

ông ta gần như đã làm suy yếu toàn bộ hệ thống ngân hàng phương Tây.

And you can't find this guy on Google; you can't find him anywhere.

Và bạn không thể tìm ra ông ta trên Google, hay bất cứ đâu.

Ông ta từng được phỏng vấn một lần, và đã nói.

He was interviewed once, and he said the following.

"Nhìn này, tôi có một quy tắc."

He said, "Look, I've got one rule."

Và đây là quy tắc của Henry, ông ta nói,

And this was Henry's rule, he said,

"Look, everyone is willing to give you something.

"Nhìn xem, mọi người luôn sẵn sàng cho bạn cái gì đó.

They're ready to give you something for whatever it is they're hungry for."

Họ sẵn sàng cho bạn cái gì đó để có được thứ họ đang khao khát."

Và đó là mấu chốt của vấn đề.

And that's the crux of it.

If you don't want to be deceived, you have to know,

Nếu bạn không muốn bị lừa gạt, bạn phải biết,

bạn đang khao khát điều gì?

what is it that you're hungry for?

And we all kind of hate to admit it.

Tất cả chúng ta đều ghét phải thừa nhận điều đó.

We wish we were better husbands, better wives,

Chúng ta luôn ước rằng phải chi mình là người chồng, người vợ tốt hơn,

smarter, more powerful, taller, richer --

thông minh hơn, mạnh mẽ hơn,

cao to hơn, giàu có hơn –

the list goes on.

và vân vân.

Lying is an attempt to bridge that gap,

Nói dối là một nỗ lực để thu hẹp khoảng cách,

to connect our wishes and our fantasies

kết nối mong muốn và lý tưởng của chúng ta

about who we wish we were, how we wish we could be,

về những người, những gì chúng ta muốn trở thành,

with what we're really like.

với bản thân mình thực tại.

And boy are we willing to fill in those gaps in our lives with lies.

Và chúng ta sẵn sàng khỏa lấp những khoảng trống cuộc đời đó bằng sự dối trá.

On a given day, studies show that you may be lied to

Vào một ngày nhất định, nghiên cứu cho thấy rằng bạn có thể nói dối

anywhere from 10 to 200 times.

ở bất cứ đâu, từ 10 đến 200 lần.

Now granted, many of those are white lies.

Tạm cho rằng hầu hết trong số đó là những lời nói dối vô hại.

But in another study,

Nhưng một nghiên cứu khác

it showed that strangers lied three times

cho thấy rằng một người lạ sẽ nói dối ba lần

within the first 10 minutes of meeting each other.

trong 10 phút đầu tiên gặp gỡ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now when we first hear this data, we recoil.

Khi nghe thấy điều này lần đầu, chúng ta tất thảy đều giật mình.

We can't believe how prevalent lying is.

Chúng ta không thể tin rằng nói dối thịnh hành đến vậy.

We're essentially against lying.

Bản chất ta chống lại sự dối trá.

But if you look more closely, the plot actually thickens.

Nhưng nếu xem xét kĩ,

sự thật đang ẩn sâu bên trong.

We lie more to strangers than we lie to coworkers.

Ta nói dối với người lạ nhiều hơn là với đồng nghiệp.

Extroverts lie more than introverts.

Người hướng ngoại nói dối nhiều hơn người hướng nội.

Men lie eight times more about themselves than they do other people.

Đàn ông nói dối về mình tám lần

hơn là về người khác.

Women lie more to protect other people.

Phụ nữ nói dối phần nhiều là để bảo vệ người khác.

If you're an average married couple,

Nếu bạn là một đôi vợ chồng bình thường,

you're going to lie to your spouse in one out of every 10 interactions.

bạn sẽ nói dối với bạn đời của mình

một trong 10 lần trò chuyện.

Now, you may think that's bad.

Bạn có thể nghĩ đó là điều xấu xa.

If you're unmarried, that number drops to three.

Nếu bạn chưa lập gia đình, con số đó giảm xuống còn ba.

Lying's complex.

Nói dối rất phức tạp.

It's woven into the fabric of our daily and our business lives.

Nó đã đan xen thành một phần cuộc sống và công việc của ta .

We're deeply ambivalent about the truth.

Chúng ta mâu thuẫn sâu sắc về sự thật.

We parse it out on an as-needed basis,

Chúng ta xem đó như một căn bản tất yếu,

sometimes for very good reasons,

đôi khi vì những lý do rất tốt,

other times just because we don't understand the gaps in our lives.

khi khác chỉ vì chúng ta không thể hiểu được những khoảng trống trong cuộc đời mình.

That's truth number two about lying.

Đó là sự thật số hai về nói dối.

We're against lying,

Chúng ta chống lại sự dối trá,

but we're covertly for it

nhưng lại ngầm cho nó tự tác

in ways that our society has sanctioned for centuries and centuries and centuries.

như cách mà xã hội đã từng chấp nhận

trong nhiều nhiều thế kỷ qua.

It's as old as breathing.

Nó tồn tại cũng lâu như hơi thở vậy.

It's part of our culture, it's part of our history.

Nó là một phần của văn hóa, của lịch sử của chúng ta.

Think Dante, Shakespeare, the Bible, News of the World.

Hãy nhớ đến Dante, Shakespeare,

Kinh Thánh, Tin tức thế giới.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Lying has evolutionary value to us as a species.

Dối trá có ý nghĩa tiến hóa tương đương một loài.

Researchers have long known that the more intelligent the species,

Các nhà nghiên cứu từ lâu đã biết rằng

các loài thông minh hơn,

the larger the neocortex,

thì tân vỏ não sẽ lớn hơn,

the more likely it is to be deceptive.

và nhiều khả năng nó được sử dụng để đánh lừa.

Now you might remember Koko.

Hãy nhớ đến Koko.

Does anybody remember Koko the gorilla who was taught sign language?

Còn ai nhớ Koko, cô nàng gorilla từng được dạy ngôn ngữ ký hiệu?

Koko was taught to communicate via sign language.

Koko được dạy để giao tiếp thông qua ngôn ngữ ký hiệu.

Here's Koko with her kitten.

Đây là Koko với con mèo của cô nàng.

It's her cute little, fluffy pet kitten.

Chú mèo cưng lông lá nhỏ bé dễ thương của cô nàng.

Koko once blamed her pet kitten for ripping a sink out of the wall.

Koko từng đổ lỗi cho thú cưng

làm tràn nước bể chứa.

(Laughter)

(Tiếng cười)

We're hardwired to become leaders of the pack.

Chúng ta được cài đặt để trở thành những nhà lãnh đạo hoàn hảo.

It's starts really, really early.

Việc đó bắt đầu từ rất, rất sớm.

How early?

Như thế nào?

Well babies will fake a cry,

Trẻ sơ sinh thì giả khóc,

pause, wait to see who's coming

dừng và chờ đợi xem có ai đang đến không,

and then go right back to crying.

rồi lại khóc tiếp.

One-year-olds learn concealment.

Một tuổi ta học giấu diếm.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Two-year-olds bluff.

Hai tuổi ta lừa gạt.

Five-year-olds lie outright.

Năm tuổi ta nói dối rành rành.

They manipulate via flattery.

Phỉnh nịnh là cách giúp ta thực tập nó.

Nine-year-olds, masters of the cover-up.

Chín tuổi, ta là chuyên gia bao biện.

By the time you enter college,

Lúc vào đại học,

you're going to lie to your mom in one out of every five interactions.

ta nói dối mẹ mình một trong năm lần trò chuyện.

By the time we enter this work world and we're breadwinners,

Lúc đi làm và trở thành người lao động chính,

we enter a world that is just cluttered with Spam, fake digital friends,

ta bước vào một thế giới chồng chất

những thư rác, những người bạn ảo,

partisan media,

phương tiện truyền thông đảng phái,

ingenious identity thieves,

những tên trộm ẩn danh tài tình,

world-class Ponzi schemers,

những vụ đầu tư lừa đảo đẳng cấp thế giới,

a deception epidemic --

một đại dịch của sự dối trá --

in short, what one author calls a post-truth society.

nói ngắn gọn, như một tác giả từng gọi --

một xã hội sau sự thật.

It's been very confusing for a long time now.

Nó khiến chúng ta bối rối

suốt một thời gian dài.

What do you do?

Bạn sẽ làm gì?

Well, there are steps we can take to navigate our way through the morass.

Chúng ta cần thực hiện vài bước

để kéo mình ra khỏi mớ hỗn độn này.

Trained liespotters get to the truth 90 percent of the time.

Người phát hiện nói dối chuyên nghiệp sẽ biết được sự thật 90% thời gian.

The rest of us, we're only 54 percent accurate.

Còn chúng ta chỉ có được 54% sự thật

Why is it so easy to learn?

Sao chuyện đó lại dễ dàng học được?

There are good liars and bad liars.

Có người nói dối giỏi thì cũng có người nói dối kém. Không ai bẩm sinh đã nói dối .

There are no real original liars.

Tất cả chúng ta đều mắc những sai lầm tương tự. Tất cả chúng ta đều sử dụng những kỹ xảo tương tự.

We all make the same mistakes. We all use the same techniques.

Vì vậy, tôi sẽ

So what I'm going to do is I'm going to show you two patterns of deception.

cho các bạn xem hai mẫu của việc nói dối.

And then we're going to look at the hot spots

Và sau đó chúng ta sẽ cùng nhìn vào các điểm nổi và xem liệu có thể tự tìm ra chúng hay không.

and see if we can find them ourselves.

Đầu tiên là lời nói.

We're going to start with speech.

(Video) Bill Clinton: I want you to listen to me.

(Video) Bill Clinton: Tôi muốn bạn lắng nghe tôi.

I'm going to say this again.

Tôi sẽ lặp lại điều này một lần nữa.

I did not have sexual relations with that woman, Miss Lewinsky.

Tôi không có quan hệ tình dục

với người phụ nữ đó, cô Lewinsky.

I never told anybody to lie, not a single time, never.

Tôi chưa bao giờ bảo người khác nói dối,

không lúc nào, không bao giờ.

And these allegations are false.

Những cáo buộc này là sai.

And I need to go back to work for the American people.

Và tôi cần quay trở lại làm việc vì lợi ích của người dân Mỹ.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

Pamela Meyer: Okay, what were the telltale signs?

Pamela Meyer: Được rồi, những biểu hiện lộ liễu này là gì đây?

Well first we heard what's known as a non-contracted denial.

Đầu tiên, những gì chúng ta nghe thấy có vẻ như một sự chối tội.

Studies show that people who are overdetermined in their denial

Nghiên cứu cho thấy rằng những người quá tập trung trong việc phủ nhận

will resort to formal rather than informal language.

sẽ sử dụng lối nói trịnh trọng thay vì lối nói thông thường.

We also heard distancing language: "that woman."

Chúng ta đã nghe những từ ngữ ám chỉ xa xôi như: "người phụ nữ đó."

We know that liars will unconsciously distance themselves

Chúng ta biết rằng người nói dối sẽ vô thức tách mình

from their subject,

ra khỏi chủ đề

using language as their tool.

sử dụng ngôn ngữ như một công cụ.

Now if Bill Clinton had said, "Well, to tell you the truth ..."

Bây giờ nếu Bill Clinton nói, "Vâng, nói thật là..."

or Richard Nixon's favorite, "In all candor ..."

hoặc câu nói yêu thích của Richard Nixon, "Bằng sự ngay thẳng..."

he would have been a dead giveaway

ông ta sẽ ngay lập tức bị lật tẩy

for any liespotter that knows

với bất kỳ người phát hiện nói dối nào khi biết rằng

that qualifying language, as it's called, qualifying language like that,

cái gọi là ngôn ngữ chuẩn,

further discredits the subject.

sẽ càng phủ nhận chính người sử dụng.

Now if he had repeated the question in its entirety,

Giờ đây nếu ông ta lặp lại toàn bộ câu hỏi,

or if he had peppered his account with a little too much detail --

hoặc thêm mắm muối vào lời khai của mình nhiều chi tiết thừa hơn --

and we're all really glad he didn't do that --

mừng là ông đã không làm điều đó --

he would have further discredited himself.

ông ta sẽ tiếp tục đánh mất uy tín của mình.

Freud had it right.

Freud đã đúng.

Freud said, look, there's much more to it than speech:

Freud nói, nhìn đi, có nhiều thứ trong đó hơn là chỉ một bài diễn văn:

"No mortal can keep a secret.

"Không một người nào có thể giữ được bí mật.

If his lips are silent, he chatters with his fingertips."

Nếu miệng của anh ta đóng, anh ta đang trò chuyện bằng các ngón tay."

And we all do it no matter how powerful you are.

Và tất cả chúng ta đều vậy, dù bạn có là người quyền lực đi chăng nữa.

We all chatter with our fingertips.

Tất cả chúng ta đều trò chuyện bằng các ngón tay của mình.

I'm going to show you Dominique Strauss-Kahn with Obama

Và hãy xem Dominique Strauss-Kahn, cùng với Obama,

who's chattering with his fingertips.

những người đang trò chuyện bằng các ngón tay.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now this brings us to our next pattern, which is body language.

Điều đó đưa chúng ta đến với mẫu kế tiếp,

ngôn ngữ cơ thể.

With body language, here's what you've got to do.

Với ngôn ngữ cơ thể, đây là những gì bạn cần làm.

You've really got to just throw your assumptions out the door.

Chỉ cần đưa ra những giả định.

Let the science temper your knowledge a little bit.

Hãy để khoa học kiểm chứng lại kiến thức của bạn một chút.

Because we think liars fidget all the time.

Chúng ta nghĩ rằng người nói dối lúc nào cũng đứng ngồi không yên.

Well guess what, they're known to freeze their upper bodies when they're lying.

Và đoán xem, nửa trên cơ thể của họ lạnh đi khi nói dối.

Chúng ta nghĩ rằng người nói dối sẽ không dám nhìn thẳng vào mắt ta.

We think liars won't look you in the eyes.

Well guess what, they look you in the eyes a little too much

Và đoán xem, họ nhìn thật sâu vào mắt ta

để bù lại cái lời đồn đó.

just to compensate for that myth.

We think warmth and smiles convey honesty, sincerity.

Chúng ta nghĩ rằng sự ấm áp và nụ cười

truyền tải sự trung thực và chân thành.

But a trained liespotter can spot a fake smile a mile away.

Nhưng một người phát hiện nói dối chuyên nghiệp

có thể phát hiện ra nụ cười giả tạo cách đó chục mét.

Can you all spot the fake smile here?

Tất cả mọi người đều có thể phát hiện ra những nụ cười giả tạo ở đây chứ?

You can consciously contract the muscles in your cheeks.

Cơ má của bạn co lại

một cách chủ ý.

But the real smile's in the eyes, the crow's feet of the eyes.

Nhưng nụ cười thực sự trong mắt, những nếp nhăn quanh khóe mắt.

They cannot be consciously contracted,

Chúng không thể tự ý nheo lại,

especially if you overdid the Botox.

đặc biệt là nếu bạn lạm dụng Botox (1 loại thuốc chống nếp nhăn).

Don't overdo the Botox; nobody will think you're honest.

Đừng lạm dụng Botox, sẽ không một ai nghĩ rằng bạn đang thật lòng.

Now we're going to look at the hot spots.

Bây giờ hãy nhìn vào các điểm nổi.

Can you tell what's happening in a conversation?

Bạn có thể biết chuyện gì đang diễn ra trong cuộc đối thoại không?

Can you start to find the hot spots

Các bạn có thể tìm giúp tôi các điểm nổi

to see the discrepancies

để thấy sự khác biệt

between someone's words and someone's actions?

giữa lời nói và hành động của một ai đó không?

Now, I know it seems really obvious,

Tôi biết điều này nghe có vẻ hiển nhiên,

but when you're having a conversation with someone you suspect of deception,

nhưng khi bạn trò chuyện

với một người mà bạn nghi ngờ là đang nói dối,

attitude is by far the most overlooked but telling of indicators.

thái độ là thứ dễ nhận ra nhưng lại hay bị bỏ qua nhất.

An honest person is going to be cooperative.

Một người trung thực sẽ rất hợp tác.

They're going to show they're on your side.

Họ cho ta thấy họ đứng về phía ta.

They're going to be enthusiastic.

Họ rất nhiệt tình.

They're going to be willing and helpful to getting you to the truth.

Họ có thiện chí và tỏ ra hữu ích trong việc tìm kiếm sự thật.

Họ sẵn sàng động não, nêu lên nghi ngờ,

They're going to be willing to brainstorm, name suspects,

cung cấp thông tin.

provide details.

They're going to say,

Họ sẽ nói, "Này,

"Hey, maybe it was those guys in payroll that forged those checks."

có thể những kẻ trong biên chế đã làm giả những hóa đơn đó."

They're going to be infuriated if they sense they're wrongly accused

Họ sẽ tức điên lên nếu có cảm giác bị buộc buộc tội sai lầm

throughout the entire course of the interview, not just in flashes;

trong suốt quá trình điều tra, không chỉ trong nháy mắt;

họ sẽ tức điên lên trong suốt quá trình thẩm vấn.

they'll be infuriated throughout the entire course of the interview.

Và nếu bạn hỏi một người trung thực

And if you ask someone honest

phải xử lý thế nào với những kẻ làm giả hóa đơn,

what should happen to whomever did forge those checks,

họ có khuynh hướng

an honest person is much more likely

đề nghị một biện pháp nghiêm khắc thay vì một hình phạt khoan dung.

to recommend strict rather than lenient punishment.

Now let's say you're having that exact same conversation

Bây giờ hãy nghĩ rằng bạn có một cuộc đối thoại y hệt

with someone deceptive.

với một người dối trá.

That person may be withdrawn,

Người đó lúc thì lùi,

look down, lower their voice,

thi thoảng lại nhìn xuống, hạ giọng.

pause, be kind of herky-jerky.

có khi bất chợt tạm dừng.

Ask a deceptive person to tell their story,

Hãy yêu cầu người dối trá nói về mình,

they're going to pepper it with way too much detail

họ sẽ thêm mắm dặm muối vô vàn chi tiết

in all kinds of irrelevant places.

đôi chỗ còn không phù hợp.

And then they're going to tell their story in strict chronological order.

Và sau đó sẽ kể lại câu chuyện đó theo thứ tự thời gian nghiêm ngặt.

And what a trained interrogator does

Và những gì một người thẩm vấn chuyên nghiệp làm

is they come in and in very subtle ways over the course of several hours,

là vào đề một cách tự nhiên

diễn tiến quá trình kéo dài hàng giờ,

they will ask that person to tell that story backwards,

họ sẽ yêu cầu người đó kể chuyện theo trình tự ngược lại,

and then they'll watch them squirm,

và xem họ xoay sở,

and track which questions produce the highest volume of deceptive tells.

và ghi nhận các câu hỏi chứa nhiều sự dối trá nhất.

Why do they do that? Well, we all do the same thing.

Tại sao lại phải làm vậy? Thực ra chúng ta cũng đã làm những việc tương tự.

We rehearse our words,

Chúng ta trau chuốt cho lời nói,

but we rarely rehearse our gestures.

nhưng hiếm khi luyện tập những cử chỉ của mình.

We say "yes," we shake our heads "no."

Chúng ta nói "có", chúng ta lắc đầu khi nói "không."

We tell very convincing stories, we slightly shrug our shoulders.

Chúng ta vừa kể những câu chuyện rất thuyết phục vừa hơi nhún vai.

We commit terrible crimes,

Chúng ta phạm những tội ác khủng khiếp,

and we smile at the delight in getting away with it.

và cười thỏa mãn vì đã thoát tội.

Now, that smile is known in the trade as "duping delight."

Bây giờ trong kinh doanh nụ cười đó được gọi là "thú vui lừa đảo."

And we're going to see that in several videos moving forward,

Và chúng ta sẽ nhìn thấy điều đó trong những video tiếp theo đây,

but we're going to start -- for those of you who don't know him,

và để bắt đầu - với những ai chưa biết về người đàn ông này,

ông là ứng cử viên tổng thống John Edwards,

this is presidential candidate John Edwards

who shocked America by fathering a child out of wedlock.

người từng gây kinh ngạc toàn nước Mỹ khi có con riêng.

We're going to see him talk about getting a paternity test.

Chúng ta hãy xem ông ta nói về việc làm xét nghiệm quan hệ huyết thống.

See now if you can spot him saying, "yes" while shaking his head "no,"

Hãy xem liệu bạn có thể nhận ra ông ta

nói "có" trong khi lắc đầu nói "không,"

slightly shrugging his shoulders.

và hơi nhún vai hay không.

(Video) John Edwards: I'd be happy to participate in one.

(Video) John Edwards: Tôi rất vui khi thực hiện nó.

I know that it's not possible that this child could be mine,

Tôi biết đứa trẻ này không thể là con của mình,

because of the timing of events.

bởi mốc thời gian của các sự kiện.

So I know it's not possible.

Vậy nên tôi biết đó là điều không thể.

Happy to take a paternity test, and would love to see it happen.

Tôi rất vui khi làm xét nghiệm quan hệ huyết thống,

và sẽ tiến hành nó.

Interviewer: Are you going to do that soon? Is there somebody --

Phóng viên: Ngài sẽ sớm thực hiện nó chứ? Có ai -

JE: Well, I'm only one side. I'm only one side of the test.

JE: À, tôi chỉ là một bên. Tôi chỉ là một bên trong xét nghiệm.

But I'm happy to participate in one.

Nhưng tôi rất vui khi tham gia.

PM: Được rồi, những cái lắc đầu đó sẽ dễ phát hiện hơn

PM: Okay, those head shakes are much easier to spot

một khi bạn đã chú ý.

once you know to look for them.

Đôi lúc

There are going to be times when someone makes one expression

một người biểu đạt một kiểu

trong khi khoác lên mình một nét mặt khác và chỉ bị lộ ra trong nháy mắt.

while masking another that just kind of leaks through in a flash.

Murderers are known to leak sadness.

Kẻ giết người được xem là lộ ra nỗi buồn.

Your new joint venture partner might shake your hand,

Đối tác liên doanh mới của bạn có thể bắt tay,

celebrate, go out to dinner with you and then leak an expression of anger.

ăn mừng, ra ngoài ăn tối với bạn

và sau đó lộ ra sự giận dữ.

And we're not all going to become facial expression experts overnight here,

Và không phải tất cả chúng ta đều trở thành chuyên gia nhận diện nét mặt ở đây,

but there's one I can teach you that's very dangerous

nhưng có một điều tôi có thể dạy các bạn, một điều rất nguy hiểm và dễ nắm bắt,

and it's easy to learn,

và đó là biểu hiện khinh thường.

and that's the expression of contempt.

Now with anger, you've got two people on an even playing field.

Với sự tức giận, ta có hai đối thủ ngang sức trên sàn đấu.

It's still somewhat of a healthy relationship.

Đó vẫn còn là mối quan hệ lành mạnh.

But when anger turns to contempt, you've been dismissed.

Nhưng khi cơn giận chuyển thành sự khinh thường,

bạn đã bị loại.

It's associated with moral superiority.

Nó gắn liền với sự vượt trội đạo đức.

And for that reason, it's very, very hard to recover from.

Với lý do đó, rất, rất khó khôi phục lại như cũ.

Here's what it looks like.

Thế này đây.

It's marked by one lip corner pulled up and in.

Nó đánh dấu bằng việc môi

cong vểnh lên trên.

It's the only asymmetrical expression.

Đó là biểu hiện bất đối xứng duy nhất.

And in the presence of contempt, whether or not deception follows --

Và khi tồn tại sự khinh thường,

dù có đi kèm theo với sự lừa dối hay không --

and it doesn't always follow --

và không phải lúc nào cũng kèm theo --

look the other way, go the other direction,

nghĩ một cách khác, đi một hướng khác,

reconsider the deal,

xem xét lại vấn đề,

say, "No thank you. I'm not coming up for just one more nightcap. Thank you."

và nói, "Không, cảm ơn. Tôi không tìm ra điều này chỉ để ngủ ngon hơn vào ban đêm. Cám ơn."

Science has surfaced many, many more indicators.

Khoa học đã tìm ra

nhiều nhiều hơn nữa những dấu hiệu.

We know, for example,

Chúng ta biết, ví dụ,

we know liars will shift their blink rate,

người nói dối sẽ có tỷ lệ chớp mắt thay đổi,

point their feet towards an exit.

hướng đôi chân của mình về phía lối ra.

They will take barrier objects

Họ sẽ đặt rào chắn

and put them between themselves and the person that is interviewing them.

giữa bản thân mình với người phỏng vấn họ.

They'll alter their vocal tone,

Họ thay đổi âm vực,

often making their vocal tone much lower.

thường làm cho nó thấp đi nhiều.

Now here's the deal.

Đây chính là điểm cần bàn.

These behaviors are just behaviors.

Hành vi chỉ đơn thuần là hành vi.

They're not proof of deception.

Không thể là bằng chứng cho sự dối trá.

They're red flags.

Đó là những cảnh báo nguy hiểm.

We're human beings.

Chúng ta là con người.

We make deceptive flailing gestures all over the place all day long.

Chúng ta hành xử dối trá khắp nơi trong cả ngày .

They don't mean anything in and of themselves.

Những hành vi đó tự thân chúng vô nghĩa khi đứng đơn lẻ.

But when you see clusters of them, that's your signal.

Nhưng khi bạn nhìn thấy hàng tá trong số chúng, đó là tín hiệu cảnh báo.

Look, listen, probe, ask some hard questions,

Nhìn, nghe, thăm dò, hỏi một số câu khó,

get out of that very comfortable mode of knowing,

vứt bỏ cái vẻ biết tuốt thong thả đó,

walk into curiosity mode, ask more questions,

nhập cuộc trong tư thế tò mò, đặt nhiều câu hỏi hơn,

have a little dignity, treat the person you're talking to with rapport.

giữ lại chút tự trọng, hòa nhã với người mình đang nói chuyện.

Don't try to be like those folks on "Law & Order" and those other TV shows

Đừng cố bắt chước những người trong chương trình "An ninh & Trật tự" và những chương trình khác,

dùng vũ lực khiến đối phương phải phục tùng.

that pummel their subjects into submission.

Đừng quá hung hãn, không hiệu quả đâu.

Don't be too aggressive, it doesn't work.

Bây giờ chúng ta sẽ nói rõ hơn

Now, we've talked a little bit about how to talk to someone who's lying

về việc làm thế nào để nói chuyện với một người đang nói dối

and how to spot a lie.

và làm thế nào để phát hiện ra một lời nói dối.

And as I promised, we're now going to look at what the truth looks like.

Và như đã hứa, chúng ta sẽ cùng xem xét xem sự thật trông như thế nào.

But I'm going to show you two videos,

Tôi sẽ cho các bạn xem hai video

two mothers -- one is lying, one is telling the truth.

về hai bà mẹ - một nói dối ,một nói thật.

And these were surfaced by researcher David Matsumoto in California.

Đây là những phương diện được thực hiện

bởi nhà nghiên cứu David Matsumoto ở California.

And I think they're an excellent example of what the truth looks like.

Và tôi thấy rằng chúng là những ví dụ tuyệt vời

minh họa cho việc sự thật trông như thế nào.

This mother, Diane Downs,

Người mẹ này, Diane Downs,

shot her kids at close range,

bắn những đứa con của mình ở cự ly gần,

drove them to the hospital while they bled all over the car,

lái xe đến bệnh viện

trong khi máu lũ trẻ chảy vương khắp xe,

claimed a scraggy-haired stranger did it.

khẳng định rằng một người lạ râu tóc bờm xờm đã làm chuyện đó.

And you'll see when you see the video,

Và bạn sẽ thấy khi xem video,

she can't even pretend to be an agonizing mother.

cô ta thậm chí không thể giả vờ là một người mẹ đang đau đớn.

What you want to look for here is an incredible discrepancy

Những gì mà bạn sẽ thấy

là một sự khác biệt đáng kinh ngạc

between horrific events that she describes and her very, very cool demeanor.

giữa các sự kiện khủng khiếp mà cô ta mô tả

với thái độ rất, rất bình thản của cô ta.

And if you look closely, you'll see duping delight throughout this video.

Và nếu nhìn kỹ, bạn sẽ phát hiện thấy thú vui lừa đảo trong suốt video này.

(Video) Diane Downs: At night when I close my eyes,

(Video) Diane Downs: Ban đêm khi nhắm mắt lại,

tôi có thể nhìn thấy Christie đang với tay về phía mình khi tôi đang lái xe,

I can see Christie reaching her hand out to me while I'm driving,

và máu cứ chảy ra liên tục từ miệng nó.

and the blood just kept coming out of her mouth.

And that -- maybe it'll fade too with time --

Và điều đó -- có thể nó sẽ phai mờ theo thời gian --

but I don't think so.

nhưng tôi không nghĩ vậy.

That bothers me the most.

Đó là điều khiến tôi phiền muộn nhất.

PM: Now I'm going to show you a video

PM: Bây giờ tôi sẽ cho các bạn xem video

of an actual grieving mother, Erin Runnion,

của Erin Runnion -- một người mẹ đau khổ thực sự,

confronting her daughter's murderer and torturer in court.

khi đối mặt với kẻ đã tra tấn và giết chết con gái mình tại tòa án.

Here you're going to see no false emotion,

Ở đây không hề thấy chút cảm xúc giả tạo nào,

just the authentic expression of a mother's agony.

chỉ đơn thuần là biểu hiện sự đau đớn tột cùng của một người mẹ.

(Video) Erin Runnion: I wrote this statement

(Video) Erin Runnion: Tôi viết những lời này vào kỷ niệm lần thứ ba

on the third anniversary of the night you took my baby,

cái đêm mà ông đã mang con bé đi,

và ông làm tổn thương con bé,

and you hurt her,

and you crushed her,

và ông đã nghiền nát nó,

you terrified her until her heart stopped.

ông đã làm nó sợ hãi đến khi tim ngừng đập.

And she fought, and I know she fought you.

Và con bé đã chống trả, tôi biết con bé đã chống trả lại ông.

But I know she looked at you with those amazing brown eyes,

Nhưng tôi biết con bé đã nhìn ông

với đôi mắt nâu xinh đẹp đó,

and you still wanted to kill her.

vậy mà ông vẫn muốn giết nó.

And I don't understand it,

Tôi không thể hiểu được,

and I never will.

và sẽ không bao giờ hiểu.

PM: Okay, there's no doubting the veracity of those emotions.

PM: Được rồi, không còn gì phải bàn cãi về tính chân thực của những cảm xúc đó.

Now the technology around what the truth looks like

Bây giờ công nghệ xoay quanh việc xem xét sự thật

is progressing on, the science of it.

đang trên đà phát triển, cả một ngành khoa học về nó.

We know, for example,

Chúng ta biết, ví dụ như

that we now have specialized eye trackers and infrared brain scans,

hiện đã có các thiết bị chuyên ngành theo dõi chuyển động mắt, chụp quét não hồng ngoại,

MRI's that can decode the signals that our bodies send out

MRI giải mã các tín hiệu cơ thể truyền đi

when we're trying to be deceptive.

khi chúng ta đang cố nói dối.

And these technologies are going to be marketed to all of us

Và các công nghệ này sẽ được bày bán trên thị trường cho tất cả mọi người

as panaceas for deceit,

như một liều thuốc chữa căn bệnh dối trá,

and they will prove incredibly useful some day.

chúng sẽ vô cùng hữu ích sau này.

But you've got to ask yourself in the meantime:

Nhưng trong lúc đó bạn hãy tự hỏi bản thân:

Who do you want on your side of the meeting,

Bạn muốn ai đứng về phía mình trong cuộc họp,

someone who's trained in getting to the truth

những người được đào tạo tìm ra sự thật

or some guy who's going to drag a 400-pound electroencephalogram

hay những người sẽ kéo theo một cái máy điện não đồ nặng 400 pound

bước vào phòng?

through the door?

Liespotters rely on human tools.

Người phát hiện nói dối sử dụng các công cụ của con người.

They know, as someone once said,

Như một câu nói, họ biết rằng

"Character's who you are in the dark."

"Tính cách thực sự của bạn đang lẩn khuất trong bóng tối."

And what's kind of interesting is that today, we have so little darkness.

Và điều thú vị

là ngày nay chúng ta có quá ít góc tối.

Our world is lit up 24 hours a day.

Thế giới của chúng ta được thắp sáng 24 giờ một ngày.

It's transparent with blogs and social networks

Nó sáng rành rành

với blog và các mạng xã hội

broadcasting the buzz of a whole new generation of people

đưa tin về sự trỗi dậy của một lớp thế hệ hoàn toàn mới với những người

that have made a choice to live their lives in public.

lựa chọn cách sống công khai.

It's a much more noisy world.

Nó trở thành một thế giới khá ồn ào.

So one challenge we have is to remember,

Thế nên có một thách thức

mà ta cần nhớ, đó là

oversharing, that's not honesty.

chia sẻ quá mức không phải là chân thành.

Our manic tweeting and texting can blind us

Những lời tweet và tin nhắn vô độ

có thể khiến chúng ta mù quáng đến mức tin rằng

to the fact that the subtleties of human decency -- character integrity --

sự khéo léo trong ứng xử -- tính cách toàn diện --

that's still what matters, that's always what's going to matter.

là những gì quan trọng, và luôn luôn quan trọng.

So in this much noisier world,

Vì vậy, trong cái thế giới ồn ào này,

it might make sense for us

chúng ta nên hiểu

to be just a little bit more explicit about our moral code.

và rõ ràng hơn

trong tiêu chuẩn đạo đức của chính mình.

When you combine the science of recognizing deception

Khi bạn kết hợp khoa học phát diện nói dối

with the art of looking, listening,

với nghệ thuật tìm kiếm và lắng nghe,

you exempt yourself from collaborating in a lie.

bạn sẽ tránh được việc phải hợp tác nói dối.

You start up that path of being just a little bit more explicit,

Bạn chỉ việc bắt đầu hành trình của mình

bằng cách dứt khoát hơn một chút,

because you signal to everyone around you,

bởi bạn đang ra tín hiệu cho những người xung quanh,

you say, "Hey, my world, our world, it's going to be an honest one.

bạn nói, "Này, thế giới của tôi, thế giới của chúng ta,

sẽ là một thế giới trung thực.

My world is going to be one where truth is strengthened

Thế giới mà tôi hướng tới là một nơi sự thật được coi trọng

and falsehood is recognized and marginalized."

và dối trá bị nhận diện và loại thải."

And when you do that,

Và khi làm điều đó,

the ground around you starts to shift just a little bit.

mặt đất nơi bạn đang đứng đã bắt đầu chuyển động một chút.

And that's the truth. Thank you.

Và đó là sự thật. Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)