It's not fair having 12 pairs of legs | Aimee Mullins

Aimee Mullins ve 12 çift bacağı

Çeviri: Ates Goral Gözden geçirme: Ümitcan Altuğ

I was speaking to a group of about 300 kids,

Bir çocuk müzesinde, altı ila sekiz yaşlarında

ages six to eight, at a children's museum,

300 kadar çocuğa bir konuşma yapıyordum

and I brought with me a bag full of legs,

ve beraberimde buradakilere benzer

similar to the kinds of things you see up here,

bir torba dolusu bacak getirmiş,

and had them laid out on a table for the kids.

çocuklar için hepsini bir masanın üzerine yaymıştım.

And, from my experience, you know, kids are naturally curious

Ve, kendi deneyimimce, çocuklar bilmedikleri,

about what they don't know, or don't understand,

anlamadıkları veya onlara yabancı olan şeylere

or is foreign to them.

doğal bir merak duyarlar.

They only learn to be frightened of those differences

Çocuklar bu türlü farklılıklardan ürkmeyi,

when an adult influences them to behave that way,

ancak bir yetişkin onlara kibarlık aşılama

and maybe censors that natural curiosity,

amacıyla onların davranışlarını etkiler

or you know, reins in the question-asking

ya da onların doğal meraklarını

in the hopes of them being polite little kids.

sansürlerse öğrenirler.

So I just pictured a first grade teacher out in the lobby

Lobide bu afacan çocukların

with these unruly kids, saying, "Now, whatever you do,

karşına dikilip onlara "Ne yaparsanız yapın,

don't stare at her legs."

sakın bacaklarına bakmayın" diyen bir ilkokul oğretmeni hayal ediverdim.

But, of course, that's the point.

Ama, tabii, zaten amaç o.

That's why I was there, I wanted to invite them to look and explore.

Ben onları bakıp keşfetmeye davet etmek için oradaydım.

So I made a deal with the adults

Böylece yetişkinlerle bir anlaşma yaptım,

that the kids could come in without any adults for two minutes

çocuklar, yanlarında erişkinler olmaksızın içeri gelip

on their own.

kendi başlarına iki dakika geçirecekler.

The doors open, the kids descend on this table of legs,

Kapilar açıldı, çocuklar bacak dolu masaya yürüdüler,

and they are poking and prodding, and they're wiggling toes,

ve itip dürtmeye, ayak parmaklarını oynatmaya,

and they're trying to put their full weight on the sprinting leg

ve ne olacağını görmek için

to see what happens with that.

bütün ağırlıklarını koşu bacağına vermeye başladılar.

And I said, "Kids, really quickly --

Ben de onlara "Çocuklar, çabuk cevap verin --

I woke up this morning, I decided I wanted to be able to jump over a house --

bu sabah uyandım ve bir evin üzerinden atlayabilmek istediğime karar verdim --

nothing too big, two or three stories --

öyle çok büyük değil, iki üç katlı bir ev --

but, if you could think of any animal, any superhero, any cartoon character,

ama, şu an herhangi bir hayvanı, süper kahramanı, çizgi film kahramanını,

anything you can dream up right now,

hayal edebileceğiniz herhangi bir şeyi düşünecek olsanız,

what kind of legs would you build me?"

bana ne çeşit bir bacak yapardınız?"©

And immediately a voice shouted, "Kangaroo!"

Ve oradan biri hemen "Kanguru!" diye bağırdı.

"No, no, no! Should be a frog!"

"Hayır, hayır, hayır! Kurbağa olması lazım!"

"No. It should be Go Go Gadget!"

"Hayır. Lay Lay Lom Gadget olmalı!"

"No, no, no! It should be the Incredibles."

"Hayır. hayır. hayır! İnanılmaz Aile olmalı."

And other things that I don't -- aren't familiar with.

Ve aşina olmadığım başka şeyler söylediler.

And then, one eight-year-old said,

Sonra, sekiz yaşında bir çocuk,

"Hey, why wouldn't you want to fly too?"

"Niye uçmak istemiyorsun ki?" dedi.

And the whole room, including me, was like, "Yeah."

Ve ben dahil bütün oda "Evet" dedik.

(Laughter)

(Kahkaha)

And just like that, I went from being a woman

Ve o anda, bu çocukların engelli olarak görmeye alıştırıldığı

that these kids would have been trained to see as "disabled"

bir kadın olmaktan çıkıp, kendi vücutlarının henüz sahip olmadığı

to somebody that had potential that their bodies didn't have yet.

potansiyellere sahip birine dönüştüm.

Somebody that might even be super-abled.

Hatta süper yeteneklere sahip olabilecek birine.

Interesting.

İlginç.

So some of you actually saw me at TED, 11 years ago.

Aslında bazılarınız beni 11 sene önce TED'de izledi,

And there's been a lot of talk about how life-changing this conference is

ve bu konferansın hem konusmacılar, hem katılımcılar için ne kadar

for both speakers and attendees, and I am no exception.

hayat değiştirici olduğu defalarca söylendi, ve ben de bir istisna değilim.

TED literally was the launch pad to the next decade of my life's exploration.

TED hayat maceramın bir sonraki on yılına geçmemde adeta bir fırlatma rampası oldu.

At the time, the legs I presented were groundbreaking in prosthetics.

O zamanlar, sunmakta olduğum bacaklar protezde çığır açmışlardı.

I had woven carbon fiber sprinting legs

Karbon lifinden örülmüş koşu bacaklarım vardı,

modeled after the hind leg of a cheetah,

çitaların arka bacaklarından esinlenilmiş,

which you may have seen on stage yesterday.

belki dün sahnede görmüş olabilirsiniz.

And also these very life-like, intrinsically painted silicone legs.

Bir de gerçek gibi görünen, aslına uygun boyanmış silikon bacaklar.

So at the time, it was my opportunity to put a call out

Bu benim için bir seslenme firsatıydı,

to innovators outside the traditional medical prosthetic community

geleneksel tıbbi protez camiasının dışından mucitlerin

to come bring their talent to the science and to the art

yeteneklerini bacak imalat bilimine ve sanatına

of building legs.

getirmeleri için.

So that we can stop compartmentalizing form, function and aesthetic,

Formu, işlevi ve estetiği ayrı tutup, her birine

and assigning them different values.

farklı değerler vermeyi bırakabilmek için.

Well, lucky for me, a lot of people answered that call.

Şanslıyım ki birçok insan bu çağrıma cevap verdi.

And the journey started, funny enough, with a TED conference attendee --

Ve komiktir ki, bütün bu macera, bir TED katılımcısı ile başladı --

Chee Pearlman, who hopefully is in the audience somewhere today.

bugün seyirciler arasında bir yerlerde olduğunu umduğum Chee Pearlman.

She was the editor then of a magazine called ID,

Kendisi o sıralar ID denen bir dergide editördü

and she gave me a cover story.

ve beni dergiye kapak yaptı.

This started an incredible journey.

Ve böylece inanılmaz bir macera başlamış oldu.

Curious encounters were happening to me at the time;

O aralar, ilginç buluşmalar yaşıyordum;

I'd been accepting numerous invitations to speak

dünyanın farklı köşelerinde çita bacaklarının tasarımıyla ilgili konuşma yapmam için

on the design of the cheetah legs around the world.

gelen birçok daveti kabul ediyordum.

And people would come up to me after the conference, after my talk,

İnsanlar konferansın sonunda, konuşmam bitince yanıma geliyorlardı,

men and women.

kadınlı erkekli.

And the conversation would go something like this,

Ve muhabbetlerimiz şunun gibi oluyordu,

"You know Aimee, you're very attractive.

"Aimee, biliyor musun, çok çekicisin.

You don't look disabled."

Engelli gibi görünmüyorsun."

(Laughter)

(Kahkaha)

I thought, "Well, that's amazing,

Ben de, "Öyle mi, çok güzel,

because I don't feel disabled."

çünkü kendimi engelli gibi hissetmiyorum" diye düşünüyordum.

And it really opened my eyes to this conversation

Bütün bunlar, güzellik konusunda konuşulup tartışılacak

that could be explored, about beauty.

çok şey olduğunu gösterdi bana.

What does a beautiful woman have to look like?

Güzel bir kadının neye benzemesi lazım?

What is a sexy body?

Seksi bir vücut nasıl olur?

And interestingly, from an identity standpoint,

Ve ilginç olarak, kimlik bakış açısından,

what does it mean to have a disability?

engelli olmak ne demektir?

I mean, people -- Pamela Anderson has more prosthetic in her body than I do.

Yani, bakın -- Pamela Anderson'ın vücudunda benden daha fazla protez var.

Nobody calls her disabled.

Kimse ona engelli demiyor.

(Laughter)

(Kahkaha)

So this magazine, through the hands of graphic designer Peter Saville,

Grafik tasarımcı Peter Saville'in elinden çıkan dergi,

went to fashion designer Alexander McQueen, and photographer Nick Knight,

kendileri de bu konuları keşfetmekle ilgilenen

who were also interested in exploring that conversation.

moda tasarımcısı Alexander McQueen ve fotoğrafcı Nick Knight'a gitti.

So, three months after TED I found myself on a plane

TED'den üç ay sonra, kendimi ilk moda çekimimi

to London, doing my first fashion shoot,

yapmak üzere Londra'ya giderken buldum,

which resulted in this cover --

sonuç gördüğünüz bu kapak oldu--

"Fashion-able"?

Modaya uygun?

Three months after that, I did my first runway show for Alexander McQueen

Üç ay sonra, Alexander McQueen'in defilesine çıktım ilk kez,

on a pair of hand-carved wooden legs made from solid ash.

dişbudak ağacından elle yontulmuş bir çift bacakla.

Nobody knew -- everyone thought they were wooden boots.

Kimsenin haberi yoktu -- herkes tahta çizme zannetti.

Actually, I have them on stage with me:

Aslinda, şu anda sahnede yanımdalar:

grapevines, magnolias -- truly stunning.

Asma, manolya, gerçekten çarpıcılar.

Poetry matters.

Şiirsellik önemli.

Poetry is what elevates the banal and neglected object

Şiirsellik banal ve boşlanmış konuları

to a realm of art.

sanat mertebesine yüceltiyor.

It can transform the thing that might have made people fearful

İnsanları korkutmuş olabilecek bir şeyi, bakmaya,

into something that invites them to look,

ve biraz daha bakmaya,

and look a little longer,

ve belki de anlamaya teşvik eden

and maybe even understand.

bir şeye dönüştürebilir.

I learned this firsthand with my next adventure.

Bunu bir sonraki maceramda birinci elden yaşadım.

The artist Matthew Barney, in his film opus called the "The Cremaster Cycle."

Sanatçı Matthew Barney'in film yapıtı "The Cremaster Cycle"da.

This is where it really hit home for me --

O zaman tam olarak farkına vardım ki --

that my legs could be wearable sculpture.

bacaklarım giyilebilir heykeller olabilirdi.

And even at this point, I started to move away from the need to replicate human-ness

O noktada, tek estetik amaç olarak insansılığı kopyalama ihtiyacından

as the only aesthetic ideal.

uzaklaşmaya başladım.

So we made what people lovingly referred to as glass legs

Böylece insanların sevecen bir şekilde cam bacak diye hitap ettikleri

even though they're actually optically clear polyurethane,

ve aslında saydam poliüretandan, nam-ı diğer

a.k.a. bowling ball material.

bovling topu malzemesinden yapılmış bacakları ürettik.

Heavy!

Ağır!

Then we made these legs that are cast in soil

Sonra içinde patates köklerinin büyüdüğü, tepesinden pancar kökleri çıkan,

with a potato root system growing in them, and beetroots out the top,

ve çok güzel pirinçten bir başparmağı olan

and a very lovely brass toe.

topraktan bacaklar yaptık.

That's a good close-up of that one.

Bacağın güzel bir yakın plan fotoğrafı.

Then another character was a half-woman, half-cheetah --

Ve diğer bir karakter, yarı kadın, yarı çita --

a little homage to my life as an athlete.

benim atletlik yaşamıma ufak bir gönderme.

14 hours of prosthetic make-up

14 saat süren protez makyaj,

to get into a creature that had articulated paws,

eklemli pençeleri ve

claws and a tail that whipped around,

bir kertenkele gibi kırbaç gibi sallanan bir kuyruğu

like a gecko.

olan bir yaratığa donüşebilmek için.

(Laughter)

(Kahkaha)

And then another pair of legs we collaborated on were these --

Ve üzerinde birlikte çalıştığımız diğer bir çift bacak...

look like jellyfish legs,

denizanasına benziyorlar.

also polyurethane.

Yine poliüretandan.

And the only purpose that these legs can serve,

Ve bu bacakların, filmin konusu dışında

outside the context of the film,

hizmet edecekleri tek amaç

is to provoke the senses and ignite the imagination.

duyularımızı kışkırtmak ve hayal gücümüzü ateşlemek olabilir.

So whimsy matters.

Pek acayip işler.

Today, I have over a dozen pair of prosthetic legs

Türlu insanların benim için yaptıgı bir düzineden fazla

that various people have made for me,

protez bacağım var

and with them I have different negotiations of the terrain under my feet,

ve onlar sayesinde ayaklarımın altındaki zeminle farklı ilişkiler kuruyorum.

and I can change my height --

Boyumu değiştirebiliyorum --

I have a variable of five different heights.

Beş farklı boy seçeneğim var.

(Laughter)

(Kahkaha)

Today, I'm 6'1".

Bugün 1.85'im.

And I had these legs made a little over a year ago

Bu bacakları, İngiltere'deki Dorset Ortopedik'te

at Dorset Orthopedic in England

yaptıralı bir seneden biraz fazla oldu,

and when I brought them home to Manhattan,

ve onları Manhattan'a geri getirdiğimde,

my first night out on the town, I went to a very fancy party.

gece ilk dışarı çıkışımda, çok gösterişli bir partiye gittim.

And a girl was there who has known me for years

Orada beni senelerdir normal boyumda

at my normal 5'8".

1.72 olarak tanıyan bir kız vardı.

Her mouth dropped open when she saw me,

Beni görünce ağzı açık kaldı ve

and she went, "But you're so tall!"

"Ama ne kadar uzunsun!" dedi.

And I said, "I know. Isn't it fun?"

Ben de, "Biliyorum. Çok eğlenceli değil mi?" dedim.

I mean, it's a little bit like wearing stilts on stilts,

Yani biraz sırık üzerine sırıkla binmek gibi bir şey,

but I have an entirely new relationship to door jams

ama artık kapı çerçeveleriyle, daha önce hiç olmasını

that I never expected I would ever have.

beklemediğim türden bir ilişkim var.

And I was having fun with it.

Ve bununla kendimi eğlendiriyordum.

And she looked at me,

Bana baktı,

and she said, "But, Aimee, that's not fair."

ve, "Ama Aimee, bu haksızlık" dedi.

(Laughter)

(Kahkaha)

(Applause)

(Alkış)

And the incredible thing was she really meant it.

Şaşırtıcı olan, bunu içten gelerek söylemiş olmasıydı.

It's not fair that you can change your height,

İstediğin gibi boyunu değiştirebilmen

as you want it.

haksızlık.

And that's when I knew --

Ve işte o zaman anladım --

that's when I knew that the conversation with society

o zaman anladım ki toplumla olan diyalog

has changed profoundly

bu son on yılda

in this last decade.

derinden değişmiş.

It is no longer a conversation about overcoming deficiency.

Artık bir yetersizliği yenmek üzerine değil.

It's a conversation about augmentation.

Fazladan ekleme yapmak üzerine konuşuyoruz.

It's a conversation about potential.

Potansiyeller üzerine konuşuyoruz.

A prosthetic limb doesn't represent the need to replace loss anymore.

Bir protez uzuv, artık kayıbı yerine koyma ihtiyacını temsil etmiyor.

It can stand as a symbol that the wearer

Protezi takanın, o boşlukta ne isterse onu yaratma

has the power to create whatever it is that they want to create

gücünün olduğunun bir sembolü

in that space.

yerine geçebilir.

So people that society once considered to be disabled

Toplumun bir zamanlar engelli olarak gördüğü insanlar,

can now become the architects of their own identities

artık kendi vücutlarını tasarlayabilmenin getirdiği güçle

and indeed continue to change those identities

kendi kimliklerinin mimarlarına dönüşüp

by designing their bodies

bu kimliklerini şekillendirmeye

from a place of empowerment.

devam edebilirler.

And what is exciting to me so much right now

Beni çok heyecanlandıran bir şey

is that by combining cutting-edge technology --

en ileri teknolojiyi --

robotics, bionics --

robotbilimi, biyonik bilimi --

with the age-old poetry,

eskilerin şiiriyle birleştirerek

we are moving closer to understanding our collective humanity.

insanlığımızı anlamaya bir adım daha yaklaşıyor olmamız.

I think that if we want to discover the full potential

Bence eğer insanlığımızın tam potansiyelini

in our humanity,

keşfetmek istiyorsak,

we need to celebrate those heartbreaking strengths

hepimizin sahip olduğu yürek parçalayıcı dirençleri

and those glorious disabilities that we all have.

ve ihtişamlı engellerini kutlamamız gerekiyor.

I think of Shakespeare's Shylock:

Shakespeare'in Shylock'unu düsünüyorum:

"If you prick us, do we not bleed,

"Bizi delerseniz, kan akıtmaz mıyız,

and if you tickle us, do we not laugh?"

ve bizi gıdıklarsanız, gülmez miyiz?"

It is our humanity,

Bizleri güzel kılan,

and all the potential within it,

insanlığımız ve onunla gelen

that makes us beautiful.

tüm potansiyelimizdir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)