Our natural sleep cycle | Jessa Gamble

Jessa Gamble: Doğal uyku döngümüz

Çeviri: Yasemin Ak Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Let's start with day and night.

Gece ve gündüz ile başlayalım.

Life evolved under conditions

Yaşam, aydınlık ve karanlık

of light and darkness,

şartlarına bağlı olarak gelişti,

light and then darkness.

aydınlık ve sonra karanlık.

And so plants and animals

Ve bitkiler ve hayvanlar

developed their own internal clocks

kendi iç saatlerini geliştirdiler

so that they would be ready for these changes in light.

böylece ışıktaki bu değişime hazır olabileceklerdi.

These are chemical clocks,

Bunlar kimyasal saatler ve

and they're found in every known being that has two or more cells

iki ve daha fazla hücreli, bilinen bütün varlıklarda bulunuyor ve

and in some that only have one cell.

tek hücrelilerin de bir kısmında.

I'll give you an example --

Bir örnek vereceğim.

if you take a horseshoe crab off the beach,

Eğer bir atnalı yengecini sahilden alır

and you fly it all the way across the continent,

ve kıta boyunca uçurursanız, sonra

and you drop it into a sloped cage,

meyilli bir kafese salıverirseniz,

it will scramble up the floor of the cage

kafesin tabanına tırmanacaktır

as the tide is rising

kendi sahillerinde ki

on its home shores,

gelgit artarsa

and it'll skitter down again right as the water is receding

ve sular çekilir çekilmez de aşağı kayacaktır

thousands of miles away.

binlerce km uzaktan.

It'll do this for weeks,

Bunu haftalarca yapar,

until it kind of gradually loses the plot.

gitgide olaylar dizisini kaybedene kadar.

And it's incredible to watch,

Bunu izlemek inanılmazdır,

but there's nothing psychic or paranormal going on;

ama burda psişik veya doğa üstü birşey yok;

it's simply that these crabs have internal cycles

Bu sadece, bu yengeçlerin genellikle etraflarında olanlara

that correspond, usually, with what's going on around it.

uyum sağlayan iç döngüleri olmasından kaynaknaklanır.

So, we have this ability as well.

Bunun gibi bizde bu kabiliyete sahibiz.

And in humans, we call it the "body clock."

ve buna insanlarda, vücut saati diyoruz.

You can see this most clearly when you take away someone's watch

Bunu en açık bir şekilde, birinin saatini çıkartıp yerin derinliklerinde

and you shut them into a bunker, deep underground,

bir sığınağa, birkaç aylığına kapatınca

for a couple of months. (Laughter)

müşahede edebilirsiniz.

People actually volunteer for this,

Aslında insanlar bunun için gönüllü,

and they usually come out

ve genellikle sığınaktaki

kind of raving about their productive time in the hole.

verimli zamanları hakkında bir nevi deli oluyorlar.

So, no matter how atypical these subjects would have to be,

Bu konular ne kadar tipik olmasalarda önemli değil,

they all show the same thing.

hepsi aynı şeyi gösteriyor.

They get up just a little bit later every day -- say 15 minutes or so --

Her gün bir miktar --15 dk civarında -- geç kalkıyorlar

and they kind of drift all the way around the clock like this

ve saatin gittiği yol boyunca bir çeşit sürükleniyorlar

over the course of the weeks.

bu haftalarca kurslar süresince.

And so, in this way we know that they are working on their own internal clocks,

Böylelikle, biliyoruz ki, kendi bireysel iç saatleriyle çalışıyorlar

rather than somehow sensing the day outside.

dışarıyı birşekilde algılamalarından ziyade.

So fine, we have a body clock,

Peki öyleyse vücut saatimiz var

and it turns out that it's incredibly important in our lives.

ve ortaya çıktı ki hayatımız için inanılmaz derecede önemli.

It's a huge driver for culture

Kültür için büyük bir itiş gücü,

and I think that it's the most underrated force on our behavior.

ve bence insan eylemleri üzerinde en küçümsenen güç.

We evolved as a species near the equator,

Bizler ekvatora yakın türler gibi geliştik

and so we're very well-equipped

böylece 12 saat gün ışığıyla ve

to deal with 12 hours of daylight

12 saat karanlıkla başetmekte

and 12 hours of darkness.

donanımımız çok iyi.

But of course, we've spread to every corner of the globe

Ama tabi ki, dünyanın her köşesine dağıldık,

and in Arctic Canada, where I live,

ve yaşadığım yer Arktik Kanada' da

we have perpetual daylight in summer

yazın devamlı gün ışığı vardır

and 24 hours of darkness in winter.

ve kışın 24 saat karanlık.

So the culture, the northern aboriginal culture,

Bu kültür, kuzey yerli kültürü, geleneksel

traditionally has been highly seasonal.

olarak ziyadesiyle mevsimliktir.

In winter, there's a lot of sleeping going on;

Kışları, çokça uyku süregidiyor.

you enjoy your family life inside.

Aile hayatının keyfine bakıyorsunuz.

And in summer, it's almost manic hunting

Yazları, nerdeyse çılgınca bir avlanma,

and working activity very long hours,

uzun saatler boyunca faal çalışma,

very active.

çok aktif.

So, what would our natural rhythm look like?

Peki, bizim doğal ritimimiz neye benzerdi?

What would our sleeping patterns be

İdeal manada uyku düzenimiz

in the sort of ideal sense?

nasıl olurdu?

Well, it turns out

Pekala, ortaya çıktı ki,

that when people are living

insanlar hiçbir suni ışık

without any sort of artificial light at all,

kaynağı olmadan yaşadıklarında

they sleep twice every night.

her gece iki kere uyuyorlar.

They go to bed around 8:00 p.m.

Akşam 8 dolaylarında yatıyor

until midnight

gece yarısına kadar

and then again, they sleep

sonra tekrar uyuyorlar

from about 2:00 a.m. until sunrise.

gece 2 den güneşin doğuşuna kadar.

And in-between, they have a couple of hours

Bunların arasında, birkaç saati yatakta

of sort of meditative quiet in bed.

bir çeşit dalgın bir sakinlikte geçiriyorlar.

And during this time,

Bu süreçte, modern

there's a surge of prolactin,

zamanlarda görülmemiş bir

the likes of which a modern day never sees.

prolaktin dalgalanması oluyor.

The people in these studies

Bu çalışmada ki insanlar

report feeling so awake during the daytime,

gün boyunca çok ayık hissettiklerini, hayatlarında

that they realize

ilk defa gerçek bir

they're experiencing true wakefulness

uyanıklık deneyimlediklerini

for the first time in their lives.

farkettiklerini söylüyorlar.

So, cut to the modern day.

Modern zamanlara geçersek

We're living in a culture of jet lag,

Jetlag(uçak tutması), küresel

global travel,

seyahat, 24 saat iş,

24-hour business,

vardiya kültüründe

shift work.

yaşıyoruz.

And you know, our modern ways

Ve, biliyorsunuz ki, modern yaşam

of doing things

tarzımızın

have their advantages,

avantajları var,

but I believe we should understand the costs.

ama bedelini anlamamız gerektiğine inanıyorum.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)