Our natural sleep cycle | Jessa Gamble

592,310 views ・ 2010-09-15

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Sebastian Misiewicz Korekta: Rysia Wand
00:16
Let's start with day and night.
0
16260
2000
Zacznijmy od dnia i nocy.
00:18
Life evolved under conditions
1
18260
2000
Życie ewoluowało w warunkach
00:20
of light and darkness,
2
20260
2000
światła i ciemności,
00:22
light and then darkness.
3
22260
2000
światła i potem ciemności.
00:24
And so plants and animals
4
24260
2000
Rośliny i zwierzęta
00:26
developed their own internal clocks
5
26260
2000
rozwinęły własne wewnętrzne zegary,
00:28
so that they would be ready for these changes in light.
6
28260
2000
w gotowości do zmian światła.
00:30
These are chemical clocks,
7
30260
2000
Są to zegary chemiczne,
00:32
and they're found in every known being that has two or more cells
8
32260
3000
powszechne dla wszystkich nie-jednokomórkowców,
00:35
and in some that only have one cell.
9
35260
3000
a nawet dla jednego jednokomórkowca.
00:38
I'll give you an example --
10
38260
2000
Podam przykład.
00:40
if you take a horseshoe crab off the beach,
11
40260
2000
Jeśli zabierzesz kraba z plaży,
00:42
and you fly it all the way across the continent,
12
42260
2000
przetransportujesz na drugi kraniec kontynentu
00:44
and you drop it into a sloped cage,
13
44260
3000
i wrzucisz do skośnej klatki,
00:47
it will scramble up the floor of the cage
14
47260
2000
będzie się wspinał po klatce
00:49
as the tide is rising
15
49260
2000
w rytm przypływu
00:51
on its home shores,
16
51260
2000
z rodzinnych stron,
00:53
and it'll skitter down again right as the water is receding
17
53260
2000
a podczas odpływu będzie schodził,
00:55
thousands of miles away.
18
55260
3000
tysiące mil od domu.
00:58
It'll do this for weeks,
19
58260
2000
Będzie tak ciągnął tygodniami,
01:00
until it kind of gradually loses the plot.
20
60260
3000
do całkowitej utraty wątku.
01:03
And it's incredible to watch,
21
63260
2000
Trudno uwierzyć własnym oczom,
01:05
but there's nothing psychic or paranormal going on;
22
65260
2000
ale nie ma w tym nic paranormalnego.
01:07
it's simply that these crabs have internal cycles
23
67260
3000
Po prostu kraby mają wewnętrzne cykle,
01:10
that correspond, usually, with what's going on around it.
24
70260
3000
odpowiadające temu, co dzieje się wokół.
01:15
So, we have this ability as well.
25
75260
2000
Też mamy taką zdolność.
01:17
And in humans, we call it the "body clock."
26
77260
3000
U ludzi jest to zegar biologiczny.
01:20
You can see this most clearly when you take away someone's watch
27
80260
3000
Uwidacznia się, jeśli zabrać komuś zegarek,
01:23
and you shut them into a bunker, deep underground,
28
83260
3000
i zamknąć go w bunkrze głęboko pod ziemią,
01:26
for a couple of months. (Laughter)
29
86260
2000
na parę miesięcy.
01:28
People actually volunteer for this,
30
88260
2000
Można znaleźć ochotników.
01:30
and they usually come out
31
90260
2000
Wychodząc często przechwalają się,
01:32
kind of raving about their productive time in the hole.
32
92260
2000
jak produktywnie spędzili czas.
01:34
So, no matter how atypical these subjects would have to be,
33
94260
3000
Chociaż to dziwacy,
01:37
they all show the same thing.
34
97260
2000
wszyscy pokazują jedno:
01:39
They get up just a little bit later every day -- say 15 minutes or so --
35
99260
3000
co dzień wstają jakieś 15 minut później
01:42
and they kind of drift all the way around the clock like this
36
102260
3000
i dryfują tak przez całą dobę
01:45
over the course of the weeks.
37
105260
2000
na przestrzeni tygodni.
01:47
And so, in this way we know that they are working on their own internal clocks,
38
107260
3000
Dzięki temu wiemy, że polegają na wewnętrznym zegarze,
01:50
rather than somehow sensing the day outside.
39
110260
3000
zamiast wyczuwać czas zewnętrzny.
01:54
So fine, we have a body clock,
40
114260
2000
Mamy zegar biologiczny,
01:56
and it turns out that it's incredibly important in our lives.
41
116260
3000
jak się okazuje, bardzo dla nas ważny.
01:59
It's a huge driver for culture
42
119260
2000
Jest istotnym motorem kultury,
02:01
and I think that it's the most underrated force on our behavior.
43
121260
3000
najbardziej niedocenianym źródłem zachowania.
02:07
We evolved as a species near the equator,
44
127260
2000
Jako gatunek wyewoluowaliśmy blisko równika,
02:09
and so we're very well-equipped
45
129260
2000
czyli świetnie dajemy sobie radę
02:11
to deal with 12 hours of daylight
46
131260
2000
z 12-godzinnym dniem
02:13
and 12 hours of darkness.
47
133260
2000
i 12-godzinną nocą,
02:15
But of course, we've spread to every corner of the globe
48
135260
2000
ale rozrzuciło nas po całym świecie.
02:17
and in Arctic Canada, where I live,
49
137260
2000
W arktycznej Kanadzie, gdzie mieszkam,
02:19
we have perpetual daylight in summer
50
139260
2000
mamy wieczny dzień w lecie
02:21
and 24 hours of darkness in winter.
51
141260
3000
i nieustanną ciemność w zimie.
02:24
So the culture, the northern aboriginal culture,
52
144260
3000
Kultura północnych aborygenów
02:27
traditionally has been highly seasonal.
53
147260
2000
tradycyjnie zależała od pór roku.
02:29
In winter, there's a lot of sleeping going on;
54
149260
3000
W zimie dużo się śpi.
02:32
you enjoy your family life inside.
55
152260
2000
Spędzasz czas z rodziną, w domu.
02:34
And in summer, it's almost manic hunting
56
154260
3000
Lato to szaleńcze łowy
02:37
and working activity very long hours,
57
157260
2000
i praca przez wiele godzin,
02:39
very active.
58
159260
2000
wielka aktywność.
02:42
So, what would our natural rhythm look like?
59
162260
2000
Jak wygląda naturalny rytm?
02:44
What would our sleeping patterns be
60
164260
3000
Jak wyglądałby idealny wzór snu?
02:47
in the sort of ideal sense?
61
167260
3000
Jak wyglądałby idealny wzór snu?
02:50
Well, it turns out
62
170260
2000
Okazuje się,
02:52
that when people are living
63
172260
2000
że gdy ludzie żyją
02:54
without any sort of artificial light at all,
64
174260
2000
bez sztucznego światła,
02:56
they sleep twice every night.
65
176260
2000
śpią w nocy dwa razy.
02:58
They go to bed around 8:00 p.m.
66
178260
2000
Idą spać koło 20
03:00
until midnight
67
180260
2000
i śpią do północy,
03:02
and then again, they sleep
68
182260
2000
potem śpią znowu
03:04
from about 2:00 a.m. until sunrise.
69
184260
3000
od 2 do wschodu słońca.
03:07
And in-between, they have a couple of hours
70
187260
2000
W przerwie mają parę godzin
03:09
of sort of meditative quiet in bed.
71
189260
3000
medytacyjnego spokoju.
03:12
And during this time,
72
192260
2000
W tym czasie
03:14
there's a surge of prolactin,
73
194260
2000
gwałtownie wzrasta poziom prolaktyny,
03:16
the likes of which a modern day never sees.
74
196260
3000
czego nie zna nowoczesny świat.
03:19
The people in these studies
75
199260
2000
Badani ludzie
03:21
report feeling so awake during the daytime,
76
201260
2000
w ciągu dnia czują się tak rozbudzeni,
03:23
that they realize
77
203260
2000
że odkrywają
03:25
they're experiencing true wakefulness
78
205260
2000
prawdziwe przebudzenie
03:27
for the first time in their lives.
79
207260
2000
pierwszy raz w życiu.
03:29
So, cut to the modern day.
80
209260
2000
Wracając do współczesności.
03:31
We're living in a culture of jet lag,
81
211260
2000
Żyjemy w kulturze zmęczenia,
03:33
global travel,
82
213260
2000
podróżowania po świecie,
03:35
24-hour business,
83
215260
3000
pracy 24 godziny na dobę,
03:38
shift work.
84
218260
3000
pracy na zmiany.
03:41
And you know, our modern ways
85
221260
2000
Nasze nowoczesne metody
03:43
of doing things
86
223260
2000
Nasze nowoczesne metody
03:45
have their advantages,
87
225260
2000
mają swoje zalety,
03:47
but I believe we should understand the costs.
88
227260
3000
ale powinniśmy zrozumieć ich koszty.
03:50
Thank you.
89
230260
2000
Dziękuję.
03:52
(Applause)
90
232260
2000
(Aplauz)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7