Are you a giver or a taker? | Adam Grant

3,868,459 views ・ 2017-01-24

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

00:00
Translator: Leslie Gauthier Reviewer: Camille Martínez
0
0
7000
Translator: Gramoz Pisha Reviewer: Helena Bedalli
00:12
I want you to look around the room for a minute
1
12837
2267
Dua që të shikoni rreth jush
00:15
and try to find the most paranoid person here --
2
15128
2719
dhe mundohuni të gjeni personin më paranojak këtu --
00:17
(Laughter)
3
17871
1064
(Të qeshura)
00:18
And then I want you to point at that person for me.
4
18959
2452
Më pas drejtojani gishtin atij personi për mua.
00:21
(Laughter)
5
21435
1035
(Të qeshura)
00:22
OK, don't actually do it.
6
22494
1359
Mos e bëni në të vërtetë.
00:23
(Laughter)
7
23877
1119
(Të qeshura)
00:25
But, as an organizational psychologist,
8
25020
1869
Por, si psikolog organizativ,
00:26
I spend a lot of time in workplaces,
9
26913
1882
shpenzoj goxha kohë në vendet e punës,
00:28
and I find paranoia everywhere.
10
28819
2160
dhe e gjej paranojën kudo.
00:31
Paranoia is caused by people that I call "takers."
11
31532
2409
Paranoja shkaktohet nga njerëz që i quaj "marrës".
00:33
Takers are self-serving in their interactions.
12
33965
2183
Marrësit janë egoista në bashkeveprime.
00:36
It's all about what can you do for me.
13
36172
2261
Cfarë të mund të bësh për mua?
00:38
The opposite is a giver.
14
38832
1401
I kundërt është dhënësi.
00:40
It's somebody who approaches most interactions by asking,
15
40257
2760
Eshtë dikush që i afrohet bashkeveprimeve duke pyetur,
00:43
"What can I do for you?"
16
43041
1600
"Cfarë mund të bëj për ju?"
00:45
I wanted to give you a chance to think about your own style.
17
45165
2871
Dua qe t'ju jap nje mundësi e të mendoni cili eshte stili juaj.
00:48
We all have moments of giving and taking.
18
48060
1953
Të gjithë kemi momente ku japim dhe marrim.
00:50
Your style is how you treat most of the people most of the time,
19
50037
3016
Stili juaj është se si i trajtoni njerëzit ne shumicën e kohës,
sesi e parazgjidhni kete gje.
00:53
your default.
20
53077
1158
00:54
I have a short test you can take
21
54259
1542
Kam një test te shkurtër
00:55
to figure out if you're more of a giver or a taker,
22
55825
2499
për të kuptuar nëse jeni më shumë dhënës apo marrës,
00:58
and you can take it right now.
23
58348
1478
të cilin mund ta bëni tani.
00:59
[The Narcissist Test]
24
59850
1439
[Testi narcisist]
01:01
[Step 1: Take a moment to think about yourself.]
25
61313
2312
[Hapi 1: Për një moment mendoni për veten.]
01:03
(Laughter)
26
63649
1103
(Të qeshura)
01:04
[Step 2: If you made it to Step 2, you are not a narcissist.]
27
64776
2858
[Hapi 2: Nëse arrini në hapin e dytë nuk jeni narcist.]
01:07
(Laughter)
28
67658
1559
(Të qeshura)
01:10
This is the only thing I will say today that has no data behind it,
29
70082
3833
Kjo eshte gjeja e vetme qe do them sot qe nuk është e mbështetur në të dhëna,
01:13
but I am convinced the longer it takes for you to laugh at this cartoon,
30
73939
3432
por qe jam i bindur se sa me e gjate eshte koha qe po qeshni nga ajo foto,
01:17
the more worried we should be that you're a taker.
31
77395
2427
aq me te shqetesuar duhet te jeni se jeni marrësa.
01:19
(Laughter)
32
79846
1065
(Të qeshura)
01:20
Of course, not all takers are narcissists.
33
80935
2032
Jo të gjithë marrësat jane narcizistë.
01:22
Some are just givers who got burned one too many times.
34
82991
2888
Disa jane dhënësa që janë djegur disa herë.
01:25
Then there's another kind of taker that we won't be addressing today,
35
85903
3324
Pastaj gjendet lloji tjetër i marrësve që nuk do t'u drejtohem sot,
01:29
and that's called a psychopath.
36
89251
1853
që quhen psikopatë.
01:31
(Laughter)
37
91128
1151
(Të qeshura)
01:32
I was curious, though, about how common these extremes are,
38
92303
2872
Isha kureshtar, se sa të zakonshme janë këto ekstreme
01:35
and so I surveyed over 30,000 people across industries
39
95199
2809
keshtu qe, studiova mbi 30 000 njerez ne gjitha industrite
01:38
around the world's cultures.
40
98032
1612
rreth kulturave boterore.
01:39
And I found that most people are right in the middle
41
99668
2478
Dhe zbulova se shumica e njerezve ndodhen ne mes
01:42
between giving and taking.
42
102170
1466
midis të dhënit dhe të marrit.
01:43
They choose this third style called "matching."
43
103660
2345
Ata zgjedhin stilin e tretë te quajtur "të ekuilibruarit".
01:46
If you're a matcher, you try to keep an even balance of give and take:
44
106029
3345
Nese je i equilibruar, perpiqesh te kesh balance midis dhënies dhe marrjes:
01:49
quid pro quo -- I'll do something for you if you do something for me.
45
109398
3318
quid pro quo -- Do te bej dicka per ty nese ti ben per mua.
01:52
And that seems like a safe way to live your life.
46
112740
2381
Kjo duket një menyre e sigurtë për të jetuar jetën.
01:55
But is it the most effective and productive way to live your life?
47
115145
3184
Por a eshte menyra me efektive dhe produktive per te jetuar jetën?
01:58
The answer to that question is a very definitive ...
48
118353
2464
Pergjigja për pyetjen eshte shume e percaktuar...
02:00
maybe.
49
120841
1158
ndoshta.
02:02
(Laughter)
50
122023
1226
(Të qeshura)
02:03
I studied dozens of organizations,
51
123273
2179
Studjova dhjetra organizata,
02:05
thousands of people.
52
125476
1175
mijëra njerez.
02:06
I had engineers measuring their productivity.
53
126675
3552
Kisha inxhinierë që matnin produktivitetin e tyre.
02:10
(Laughter)
54
130251
2355
(Të qeshura)
02:12
I looked at medical students' grades --
55
132630
2969
Shikova notat e studentëve të mjekësisë--
02:15
even salespeople's revenue.
56
135623
1975
madje fitimet e shitësve.
02:17
(Laughter)
57
137622
1446
(Të qeshura)
02:19
And, unexpectedly,
58
139092
1652
Dhe, papritur
02:20
the worst performers in each of these jobs were the givers.
59
140768
3669
performuesit me te keqinj ne te gjitha punët ishin dhënësit.
02:24
The engineers who got the least work done
60
144749
2044
Inxhinierët që arrinin të mbaronin më pak punë
02:26
were the ones who did more favors than they got back.
61
146817
2506
ishin ata që bënin më shumë ndere se sa iu kthyen mbrapsht.
02:29
They were so busy doing other people's jobs,
62
149347
2136
Ishin aq te zënë duke bere punët e të tjerëve
02:31
they literally ran out of time and energy to get their own work completed.
63
151507
3550
sa realisht humbën kohë dhe energji per të përfunduar punën e tyre.
02:35
In medical school, the lowest grades belong to the students
64
155081
2805
Në shkollën e mjekësisë, notat e ulëta u takonin studenteve
02:37
who agree most strongly with statements like,
65
157910
2107
që binin dakord fuqishem me shprehje si,
02:40
"I love helping others,"
66
160041
2208
"Dua te ndihmoj të tjerët,"
02:43
which suggests the doctor you ought to trust
67
163068
2224
që tregon se doktori që duhet ti besoni
02:45
is the one who came to med school with no desire to help anybody.
68
165316
3079
eshte ai qe eshte diplomuar pa deshiren per te ndihmuar te tjerët.
02:48
(Laughter)
69
168419
1027
(Te qeshura)
02:49
And then in sales, too, the lowest revenue accrued
70
169470
2358
Dhe tek shitjet, të ardhurat më të ulëta i kishin
02:51
in the most generous salespeople.
71
171852
1695
shitesit me shume bujarë.
02:53
I actually reached out to one of those salespeople
72
173571
2430
Unë takova nje nga ata shitesit
02:56
who had a very high giver score.
73
176025
1607
me pikë të larta ne te dhënit.
02:57
And I asked him, "Why do you suck at your job --"
74
177656
2558
Dhe e pyeta, "Pse ta shpif në punën tënde --"
03:00
I didn't ask it that way, but --
75
180238
1541
Nuk e pyeta keshtu, por --
03:01
(Laughter)
76
181803
1044
(Të qeshura)
03:02
"What's the cost of generosity in sales?"
77
182871
2352
"Kush eshte kostoja e bujarisë ne shitje?"
03:05
And he said, "Well, I just care so deeply about my customers
78
185247
3266
Më tha, "Epo, shqetësohem aq shumë për klientët e mi
03:08
that I would never sell them one of our crappy products."
79
188537
2762
sa nuk do u shisja kurrë atyre nga produktet tona te ndyra"
03:11
(Laughter)
80
191323
1401
(Të qeshura)
03:12
So just out of curiosity,
81
192748
1228
Sa për kuriozitet,
03:14
how many of you self-identify more as givers than takers or matchers?
82
194000
3284
sa prej jush shiheni më shumë si dhënës sesa marrës apo te ekulibruar?
03:17
Raise your hands.
83
197308
1150
Ngrini duart.
03:18
OK, it would have been more before we talked about these data.
84
198962
2949
OK, duhej bere me pare se te flisnim rreth atyre fakteve.
03:22
But actually, it turns out there's a twist here,
85
202525
3627
Por realisht del dicka e kundert ketu,
03:26
because givers are often sacrificing themselves,
86
206176
3296
sepse dhënësit shpesh janë duke sakrifikuar veten e tyre,
03:29
but they make their organizations better.
87
209496
2179
por përmirësojnë organizatat e tyre.
03:32
We have a huge body of evidence --
88
212345
2767
Ne kemi shume prova --
03:35
many, many studies looking at the frequency of giving behavior
89
215136
3733
shumë, shumë studime qe shikojnë frekuencën e sjelljes të dhënies
03:38
that exists in a team or an organization --
90
218893
2137
që ekziston ne nje ekip apo një organizatë--
03:41
and the more often people are helping and sharing their knowledge
91
221054
3086
dhe sa më shpesh njerëzit ndihmojne apo tregojnë ato që dinë
03:44
and providing mentoring,
92
224164
1153
duke siguruar këshillim,
03:45
the better organizations do on every metric we can measure:
93
225341
2777
më të mira bëhen organizatat në cdo anë që ne masim:
03:48
higher profits, customer satisfaction, employee retention --
94
228142
2831
përfitime më të medha, kënaqen klientët, ruajtja e punëtorit--
03:50
even lower operating expenses.
95
230997
1845
edhe shpenzime operuese më te ulta.
03:53
So givers spend a lot of time trying to help other people
96
233407
2868
Dhënësit harxhojne kohë duke ndihmuar të tjerët,
03:56
and improve the team,
97
236299
1207
e të përmirësojnë ekipin
03:57
and then, unfortunately, they suffer along the way.
98
237530
2476
e pastaj, fatkeqësisht ata vuajnë gjatë gjithë kohës.
04:00
I want to talk about what it takes
99
240030
1668
Dua t'ju flas se cfare duhet
04:01
to build cultures where givers actually get to succeed.
100
241722
3321
per të ndërtuar kultura ku dhënësit të kenë sukses.
04:05
So I wondered, then, if givers are the worst performers,
101
245564
3020
Më pas mendova, nëse dhënësit janë performuesit më të keqinj
04:08
who are the best performers?
102
248608
1828
kush janë performuesit më të mirë?
04:11
Let me start with the good news: it's not the takers.
103
251438
2650
Po filloj me lajmin e mirë: nuk janë marrësit.
04:14
Takers tend to rise quickly but also fall quickly in most jobs.
104
254112
3655
Marrësit duan të ngrihen shpejt por po ashtu bien shpejt në shumicën e punëve.
04:17
And they fall at the hands of matchers.
105
257791
2097
Dhe bien në duart e të ekuilibruarve.
04:19
If you're a matcher, you believe in "An eye for an eye" -- a just world.
106
259912
3420
Nëse je i ekuilibruar, beson ne "Një sy për sy" -- një botë e drejtë.
04:23
And so when you meet a taker,
107
263356
1420
Pra, kur takon një marrës,
04:24
you feel like it's your mission in life
108
264800
1869
e kthen në misionin e jetës tende
04:26
to just punish the hell out of that person.
109
266693
2042
qe ta dënosh rëndë këtë person.
04:28
(Laughter)
110
268759
1014
(Të qeshura)
04:29
And that way justice gets served.
111
269797
1625
Dhe kështu shërbehet drejtësia.
Shumica e njerëzve janë të ekuilibruar.
04:32
Well, most people are matchers.
112
272108
1970
04:34
And that means if you're a taker,
113
274102
1584
Nëse je një marrës,
04:35
it tends to catch up with you eventually;
114
275710
1980
dikur do arrish te korresh ate qe ke mbjelle;
04:37
what goes around will come around.
115
277714
1638
bota është e rrumbullakët.
04:39
And so the logical conclusion is:
116
279376
1606
Përfundimi logjik është se:
04:41
it must be the matchers who are the best performers.
117
281006
2865
duhet të jenë të ekuilibrarit performuesit me të mirë.
04:43
But they're not.
118
283895
1518
Por ja që nuk janë.
04:45
In every job, in every organization I've ever studied,
119
285437
2850
Në cdo punë, në cdo organizatë që kam studiuar
04:48
the best results belong to the givers again.
120
288311
2162
rezulatet më të mira u takojnë përsëri dhënësve.
04:51
Take a look at some data I gathered from hundreds of salespeople,
121
291651
3158
Hidhini një sy disa të dhënave që mblodha nga disa qindra shitës,
04:54
tracking their revenue.
122
294833
1153
pasi u shikova fitimet.
Ajo që mund të shikoni është se dhënësit shkojnë në dy ekstremet.
04:56
What you can see is that the givers go to both extremes.
123
296010
2655
04:58
They make up the majority of people who bring in the lowest revenue,
124
298689
3218
Ata përbëjnë shumicën e njerëzve që sjellin fitimet më të ulëta
05:01
but also the highest revenue.
125
301931
1466
por edhe fitimet më të mëdha.
05:03
The same patterns were true for engineers' productivity
126
303421
2604
Kjo është e vertete për prodhimtarinë e inxhinierëve
dhe notat e studentëve të mjekësisë.
05:06
and medical students' grades.
127
306049
1391
05:07
Givers are overrepresented at the bottom and at the top
128
307464
2607
Dhënësit janë të mbipërfaqësuar në fund dhe në krye
05:10
of every success metric that I can track.
129
310095
2082
ne te gjitha metrikët e suksesit.
05:12
Which raises the question:
130
312201
1302
E cila ngre pyetjen:
05:13
How do we create a world where more of these givers get to excel?
131
313527
3409
Si mund ta krijojmë një botë ku të shquhen më shumë dhënësit?
05:16
I want to talk about how to do that, not just in businesses,
132
316960
2823
Dua t'ju flas sesi mund ta bëjmë atë, jo vetëm në biznese,
05:19
but also in nonprofits, schools --
133
319807
1831
por edhe ne ato jofitimprurese, shkolla-
05:21
even governments.
134
321662
1293
madje edhe në qeveri.
05:22
Are you ready?
135
322979
1206
A jeni gati?
05:24
(Cheers)
136
324209
1186
(Thirrje)
05:25
I was going to do it anyway, but I appreciate the enthusiasm.
137
325419
2992
Do ta bëja gjithsesi por, e vlerësoj entuziazmin.
05:28
(Laughter)
138
328435
1023
(Të qeshura)
05:29
The first thing that's really critical
139
329482
1844
Gjëja e parë që është kryesore
05:31
is to recognize that givers are your most valuable people,
140
331350
2747
është të njohim që dhënësit janë njerëzit më të vlefshëm,
05:34
but if they're not careful, they burn out.
141
334121
2434
por nëse nuk janë të kujdesshëm, digjen.
05:36
So you have to protect the givers in your midst.
142
336579
2490
Pra duhet t'i mbroni dhënësit në mesin tuaj.
05:39
And I learned a great lesson about this from Fortune's best networker.
143
339093
4140
Dhe mora një mësim të mirë rreth kësaj nga blogeri më i mirë i Fortune.
05:44
It's the guy, not the cat.
144
344993
1350
Eshtë personi, jo macja.
05:46
(Laughter)
145
346367
1160
(Të qeshura)
05:47
His name is Adam Rifkin.
146
347551
1756
Quhet Adam Rifkin.
05:49
He's a very successful serial entrepreneur
147
349331
2212
Eshtë një sipërmarrës vazhdimisht i suksesshem
05:51
who spends a huge amount of his time helping other people.
148
351567
2794
që shpenzon shume nga koha e tij duke ndihmuar të tjerët.
05:54
And his secret weapon is the five-minute favor.
149
354385
2336
Arma e tij sekrete është nderi 5-minutësh.
05:57
Adam said, "You don't have to be Mother Teresa or Gandhi
150
357261
2659
Adam tha, "Nuk mund të bëhesh Nënë Tereza apo Gandhi
05:59
to be a giver.
151
359944
1183
që të jesh dhënës.
06:01
You just have to find small ways to add large value
152
361151
2503
Thjesht duhet të gjesh mënyra për të shtuar vlera
06:03
to other people's lives."
153
363678
1357
në jetën e njerëzve."
06:05
That could be as simple as making an introduction
154
365059
2343
Kjo mund të jetë aq thjeshtë sa të prezantosh
06:07
between two people who could benefit from knowing each other.
155
367426
2931
dy njerëz që mund të përfitojnë nga njohja me njëri-tjetrin.
06:10
It could be sharing your knowledge or giving a little bit of feedback.
156
370381
3337
Mund të jetë ndarja e njohurive ose te japësh sado pak komente.
06:13
Or It might be even something as basic as saying,
157
373742
2312
Ose mund të jetë dicka e thjeshtë si e thëna.
06:16
"You know,
158
376078
1229
"E dini,
06:17
I'm going to try and figure out
159
377331
1500
unë do të përpiqem dhe të gjej
06:18
if I can recognize somebody whose work has gone unnoticed."
160
378855
3029
nëse njoh dikë të cilit puna i ka ikur pa vënë re."
06:22
And those five-minute favors are really critical
161
382462
2294
Dhe këto 5-minuta nder janë kryesore
06:24
to helping givers set boundaries and protect themselves.
162
384780
2722
për të ndihmuar dhënësit të vendosin kufij për t'u mbrojtur.
06:27
The second thing that matters
163
387962
1445
Gjëja e dytë që shërben
06:29
if you want to build a culture where givers succeed,
164
389431
2468
në ndërtimin e një kulture ku dhënësit ia dalin mbanë,
06:31
is you actually need a culture where help-seeking is the norm;
165
391923
2925
eshte nevoja aktuale e kulturës ku kërkimi i ndihmes është normë;
06:34
where people ask a lot.
166
394872
1180
ku njerëzit pyesin shumë.
06:36
This may hit a little too close to home for some of you.
167
396536
2669
Kjo mund te ketë shumë kuptim për disa prej jush.
06:39
[So in all your relationships, you always have to be the giver?]
168
399229
3039
[Pra në të gjitha lidhjet, ti duhet te jesh perherë dhënësi?]
06:42
(Laughter)
169
402292
1024
(Të qeshura)
06:43
What you see with successful givers
170
403340
1731
Cfarë shikon me dhënësit e sukseshem
06:45
is they recognize that it's OK to be a receiver, too.
171
405095
3120
eshte se ata e kuptojne se eshte Ok te jene edhe marrësa, gjithashtu.
06:48
If you run an organization, we can actually make this easier.
172
408754
2863
Nëse drejtoni nje organizatë mund ta bëjmë të duket e lehtë.
06:51
We can make it easier for people to ask for help.
173
411641
2297
Mund ta bëjmë të lehtë për njerëzit të kërkojnë ndihmë.
06:53
A couple colleagues and I studied hospitals.
174
413962
2072
Disa kolegë dhe unë studiuam spitalet.
06:56
We found that on certain floors, nurses did a lot of help-seeking,
175
416058
3202
Gjetëm se ne kate të caktuara, infermieret benin shume kerkim-ndihme
06:59
and on other floors, they did very little of it.
176
419284
2251
dhe në kate të tjera, bënin shumë pak.
07:01
The factor that stood out on the floors where help-seeking was common,
177
421559
3346
Faktori qe dallohej në katet ku kerkim-ndihma ishte e zakonshme,
07:04
where it was the norm,
178
424929
1151
ku ishte normë,
ishte se gjendej një infermiere puna e vetme e se ciles
07:06
was there was just one nurse whose sole job it was
179
426104
2375
07:08
to help other nurses on the unit.
180
428503
2031
ishte te ndihmonte infermieret e tjera.
07:10
When that role was available,
181
430558
1381
Kur ky rol ishte në dispozicion,
07:11
nurses said, "It's not embarrassing, it's not vulnerable to ask for help --
182
431963
3657
infermieret thonin, "nuk eshtë e turpshme, apo e prekshme te kerkosh ndihme--
07:15
it's actually encouraged."
183
435644
1380
por eshte e inkurajuar ne fakt."
07:18
Help-seeking isn't important just for protecting the success
184
438263
2826
Kërkim-ndihma nuk është e rëndësishme vetëm për mbrojtjen
07:21
and the well-being of givers.
185
441113
1399
e suksesit dhe mireqenien e dhënësve.
07:22
It's also critical to getting more people to act like givers,
186
442536
2932
Eshte kritike për t'i bërë njerëzit të sillen si dhënësit,
07:25
because the data say
187
445492
1189
sepse të dhënat tregojnë,
07:26
that somewhere between 75 and 90 percent of all giving in organizations
188
446705
3400
që diku mes 75 dhe 90 përqind e gjithë të dhënit ne organizata
07:30
starts with a request.
189
450129
1278
fillon me nje kërkesë.
07:31
But a lot of people don't ask.
190
451996
1448
Por shumë njerëz nuk pyesin.
07:33
They don't want to look incompetent,
191
453468
1748
Ata nuk duan të duken të paaftë,
07:35
they don't know where to turn, they don't want to burden others.
192
455240
3027
ata nuk dinë se kur të kthehen, nuk duan të rëndojnë të tjerët.
07:38
Yet if nobody ever asks for help,
193
458291
1709
Pra nëse dikush nuk kerkon ndihmë,
07:40
you have a lot of frustrated givers in your organization
194
460024
2675
ka shumë dhënësa të frustruar në organizatën tuaj
07:42
who would love to step up and contribute,
195
462723
1983
që do donin të futen dhe të ndihmojnë,
07:44
if they only knew who could benefit and how.
196
464730
2166
nëse do ta dinin kush përfiton dhe si.
07:47
But I think the most important thing,
197
467413
1798
Por mendoj se gjëja kryesore,
07:49
if you want to build a culture of successful givers,
198
469235
2476
për të ndërtuar një kulturë me dhënësa të suksesshëm,
07:51
is to be thoughtful about who you let onto your team.
199
471735
2802
është të jesh i matur rreth cilit do futësh në ekip.
07:54
I figured, you want a culture of productive generosity,
200
474561
3016
Zbulova se, nëse do një kulturë me prodhimtari bujarie
07:57
you should hire a bunch of givers.
201
477601
1972
duhet të punësosh disa dhënësa.
07:59
But I was surprised to discover, actually, that that was not right --
202
479597
3670
Por u surprizova kur zbulova se kjo nuk ishte e vërtetë--
08:03
that the negative impact of a taker on a culture
203
483715
2475
se impakti negativ e një marrësi në një kulturë
08:06
is usually double to triple the positive impact of a giver.
204
486214
2869
eshte zakonisht dyfish apo trefish i impaktit pozitiv të dhënësve.
08:09
Think about it this way:
205
489530
1150
Mendojeni kështu:
08:10
one bad apple can spoil a barrel,
206
490704
1664
një mollë e prishur mund ta prishë fucinë,
08:12
but one good egg just does not make a dozen.
207
492392
2826
por nje vezë e mirë nuk bëhet një dyzinë.
08:15
I don't know what that means --
208
495942
1552
Nuk e kuptoj se cdo të thotë--
08:17
(Laughter)
209
497518
1119
(Të qeshura)
08:18
But I hope you do.
210
498661
1373
Por shpresoj ta kuptoni ju.
08:20
No -- let even one taker into a team,
211
500058
3322
Jo-- lëreni të paktën nje marrës në ekip,
08:23
and you will see that the givers will stop helping.
212
503404
2854
dhe do të shikoni se dhënësit do të pushojnë së ndihmuari.
08:26
They'll say, "I'm surrounded by a bunch of snakes and sharks.
213
506648
2930
Do të thonë, " Jam rrethuar nga ca gjarpërinj dhe peshkaqenë.
08:29
Why should I contribute?"
214
509602
1366
Pse duhet të ndihmoj?"
08:30
Whereas if you let one giver into a team,
215
510992
1976
Pra nëse lejoni një dhënës në ekip,
08:32
you don't get an explosion of generosity.
216
512992
2122
nuk është se do shpërthejë bujaria.
08:35
More often, people are like,
217
515138
1421
Shpesh herë, njerëzit mendojnë si,
08:36
"Great! That person can do all our work."
218
516583
2138
"Bukur! Ky mund ta bëjë të gjithë punën."
08:39
So, effective hiring and screening and team building
219
519077
2746
Pra, punësimi efektiv, dhe ekzaminimi e ndertimi i ekipit
08:41
is not about bringing in the givers;
220
521847
2136
nuk është duke sjellë dhënësit;
08:44
it's about weeding out the takers.
221
524007
2214
por duke larguar marrësit.
08:47
If you can do that well,
222
527036
1151
Nëse bën mirë këtë,
08:48
you'll be left with givers and matchers.
223
528211
1942
të mbetën dhënësit dhe të ekuilibruarit.
08:50
The givers will be generous
224
530177
1365
Dhënësit do të jenë bujarë
08:51
because they don't have to worry about the consequences.
225
531566
2634
sepse nuk do të kenë shqetësimin për pasojat.
08:54
And the beauty of the matchers is that they follow the norm.
226
534224
3113
Dhe e mira e të ekuilibruarve është se ata ndjekin normat.
08:57
So how do you catch a taker before it's too late?
227
537361
2768
Si mund ta kuptosh nje marrës para se të jetë vonë?
09:00
We're actually pretty bad at figuring out who's a taker,
228
540745
2887
Jemi shumë keq në gjetjen se kush është marrës,
09:03
especially on first impressions.
229
543656
1826
vecanërisht në përshtypjet e para.
09:05
There's a personality trait that throws us off.
230
545506
2308
Ka nje vecori personaliteti qe na ndalon ta bëjmë
09:07
It's called agreeableness,
231
547838
1305
Quhet tipari i këndshmërisë,
09:09
one the major dimensions of personality across cultures.
232
549167
2621
nje nga dimensionet me të mëdha të personalitetit në botë.
09:11
Agreeable people are warm and friendly, they're nice, they're polite.
233
551812
3485
Njerëzit e kendshëm, janë të ngrohtë, shoqërues, të mirë e të sjellshëm,
09:15
You find a lot of them in Canada --
234
555321
1791
Gjeni goxha nga ta në Kanada--
09:17
(Laughter)
235
557136
1603
(Të qeshura)
09:18
Where there was actually a national contest
236
558763
3497
Kur atje bëhej një konkurs kombëtar
09:22
to come up with a new Canadian slogan and fill in the blank,
237
562284
3030
për të dalë me nje slogan të ri kanadez, dhe të plotësohej,
09:25
"As Canadian as ..."
238
565338
1575
"Aq kanadez si... "
09:26
I thought the winning entry was going to be,
239
566937
2084
Mendova se slogani fitues do të ishte,
09:29
"As Canadian as maple syrup," or, "... ice hockey."
240
569045
2471
Aq kanadez si shurupi panjës" ose "hokeji"
09:31
But no, Canadians voted for their new national slogan to be --
241
571540
2985
Por jo, kanadezët votuan që slogani fitues të ishte--
09:34
I kid you not --
242
574549
1161
Nuk tallem--
09:35
"As Canadian as possible under the circumstances."
243
575734
2431
"Aq kanadez sa të jetë e mundur në cdo rrethanë."
09:38
(Laughter)
244
578189
3213
(Të qeshura)
09:42
Now for those of you who are highly agreeable,
245
582020
2371
Tani për të gjithë ju që jeni shumë të këndshëm,
09:44
or maybe slightly Canadian,
246
584415
1393
ose ndoshta pak kanadez,
09:45
you get this right away.
247
585832
1373
e kuptoni këtë direkt.
09:47
How could I ever say I'm any one thing
248
587229
1817
Si mund ta them se jam dicka
09:49
when I'm constantly adapting to try to please other people?
249
589070
2826
kur gjithmone përpiqem të kënaq njerëzit e tjerë?
09:52
Disagreeable people do less of it.
250
592400
1823
Njerëzit e pakëndshëm bëjnë më pak.
09:54
They're more critical, skeptical, challenging,
251
594247
2937
Ata janë me kritikë, skeptikë, sfidues
dhe kanë më shumë gjasa se moshatarët e tyre për të shkuar në shkollën e ligjit.
09:57
and far more likely than their peers to go to law school.
252
597208
3054
10:00
(Laughter)
253
600286
1143
(Të qeshura)
10:01
That's not a joke, that's actually an empirical fact.
254
601453
2655
Nuk është shaka por nje fakt empirik.
10:04
(Laughter)
255
604132
1059
(Të qeshura)
10:05
So I always assumed that agreeable people were givers
256
605215
2549
Gjithmonë kam supozuar se njerëzit e këndshëm janë dhënësa
10:07
and disagreeable people were takers.
257
607788
1947
dhe të pakëndshmit ishin marrësa.
10:09
But then I gathered the data,
258
609759
1430
Pastaj mblodha të dhëna,
10:11
and I was stunned to find no correlation between those traits,
259
611213
3113
dhe u habita kur nuk gjeta lidhje mes ketyre vecorive,
10:14
because it turns out that agreeableness-disagreeableness
260
614350
2659
se duket se këndshmëria dhe të pakëndshmëria
janë një lustër e jashtme:
10:17
is your outer veneer:
261
617033
1163
10:18
How pleasant is it to interact with you?
262
618220
1941
Sa këndshëm është të komunikosh me ju?
10:20
Whereas giving and taking are more of your inner motives:
263
620185
2692
Të dhënit dhe te marrit janë nga motivet e brendshme tuajat:
10:22
What are your values? What are your intentions toward others?
264
622901
2892
Cilat janë vlerat tuaja? Cilat janë interesat drejt të tjerëve?
10:25
If you really want to judge people accurately,
265
625817
2192
Nëse do të gjykosh njerëzit me saktësi,
10:28
you have to get to the moment every consultant in the room is waiting for,
266
628033
3517
duhet të arrish ne momentin kur cdokush nga konsultantet ketu priten gjatë
10:31
and draw a two-by-two.
267
631574
1165
dhe te besh kete diagrame.
10:32
(Laughter)
268
632763
2098
(Të qeshura)
10:37
The agreeable givers are easy to spot:
269
637648
2007
Dhënësit e këndshëm dallohen lehtësisht:
10:39
they say yes to everything.
270
639679
2634
thonë po për cdo gjë.
10:43
The disagreeable takers are also recognized quickly,
271
643740
2873
Edhe marrësit e pakëndshëm njihen lehtësisht,
10:46
although you might call them by a slightly different name.
272
646637
3907
edhe pse mund t'i thërrisni ata me emra të ndryshëm.
10:50
(Laughter)
273
650568
1864
(Të qeshura)
10:53
We forget about the other two combinations.
274
653828
2072
Harrojmë dy kombinimet e tjera.
10:55
There are disagreeable givers in our organizations.
275
655924
3335
Ka dhënësa të pakëndshëm në organizatat tona.
10:59
There are people who are gruff and tough on the surface
276
659283
2641
Ka njerëz që janë të fortë e të ashpër në sipërfaqe
11:01
but underneath have others' best interests at heart.
277
661948
2538
por në zemrat e tyre kanë qëllime dashamirëse.
11:05
Or as an engineer put it,
278
665089
1363
Ose sic tha një inxhinier,
11:06
"Oh, disagreeable givers --
279
666476
1606
"Dhënësit e pakëndshëm janë--
11:08
like somebody with a bad user interface but a great operating system."
280
668106
3876
si dikush me interface perdoruesi të keqe por me sistem shumë të mirë operues."
11:12
(Laughter)
281
672006
1286
(Të qeshura)
11:13
If that helps you.
282
673316
1371
Nese kjo ju ndihmon.
11:14
(Laughter)
283
674711
1150
(Të qeshura)
11:16
Disagreeable givers are the most undervalued people in our organizations,
284
676424
3503
Dhënësit e pakëndshëm janë të nënvlerësuar në shoqëritë tona,
11:19
because they're the ones who give the critical feedback
285
679951
2592
sepse janë ata që japin reagimin kritik
11:22
that no one wants to hear but everyone needs to hear.
286
682567
2606
qe asnjë nuk do ta dëgjojë por të gjithë duhet ta dinë.
11:25
We need to do a much better job valuing these people
287
685197
2488
Duhet të bejme me shumë për t'i vlerësuar këta njerëz
11:27
as opposed to writing them off early,
288
687709
1788
në vend që t'i injorojmë shpejt e shpejt
11:29
and saying, "Eh, kind of prickly,
289
689521
1744
duke thënë, "O, eshte i serte,
11:31
must be a selfish taker."
290
691289
1497
duhet të jetë marrës egoist."
11:33
The other combination we forget about is the deadly one --
291
693849
2759
Kombinimi tjetër që harrojmë është ai i tmerrshmi--
11:36
the agreeable taker, also known as the faker.
292
696632
2682
marrësi i këndshëm i njohur si i shtiruri.
11:40
This is the person who's nice to your face,
293
700444
2065
Ky është ai person që është i mirë përballë,
11:42
and then will stab you right in the back.
294
702533
1980
dhe të godet pas shpine.
11:44
(Laughter)
295
704537
1332
(Të qeshura)
11:46
And my favorite way to catch these people in the interview process
296
706537
3234
Menyra ime e preferuar sesi ti dalloj ata gjatë një interviste
11:49
is to ask the question,
297
709795
1272
është t'u bëj pyetjen,
11:51
"Can you give me the names of four people
298
711091
1962
"Mund të më tregoni emrat e kater njerëzve
11:53
whose careers you have fundamentally improved?"
299
713077
2369
karrierën e së cilëve ju e keni përmirësuar shumë?"
11:56
The takers will give you four names,
300
716424
1893
Marrësat do jua tregojnë kater emra,
11:58
and they will all be more influential than them,
301
718341
2697
dhe do të jenë më influencues se ata,
12:01
because takers are great at kissing up and then kicking down.
302
721062
3202
sepse marrësat ta bëjnë shumë mirë qejfin dhe më pas të godasin.
12:04
Givers are more likely to name people who are below them in a hierarchy,
303
724957
3400
Dhënësit do tregojnë emrat e njerëzve që janë poshtë tyre në hierarki,
12:08
who don't have as much power,
304
728381
1546
që nuk kanë shumë pushtet,
12:09
who can do them no good.
305
729951
1372
që nuk mund t'u bëjnë të mira.
12:11
And let's face it, you all know you can learn a lot about character
306
731723
3174
Pranojeni se të gjithë mësoni më shumë për karakterin e dikujt
12:14
by watching how someone treats their restaurant server
307
734921
2555
duke shikuar se si dikush sillet me kamarierin
12:17
or their Uber driver.
308
737500
1163
apo me shoferin e Uber.
Pra, nëse bëjmë mirë këtë,
12:19
So if we do all this well,
309
739319
1266
12:20
if we can weed takers out of organizations,
310
740609
2084
nëse përjashtojmë marrësat nga shoqëritë tona,
12:22
if we can make it safe to ask for help,
311
742717
1912
nëse sigurojmë kërkesen për ndihmë,
12:24
if we can protect givers from burnout
312
744653
2014
nëse mbrojmë dhënësat nga djegia
12:26
and make it OK for them to be ambitious in pursuing their own goals
313
746691
3227
dhe i mundesojme që ata të jenë ambicioze të ndjekin qëllimet e tyre
12:29
as well as trying to help other people,
314
749942
2156
po ashtu dhe duke ndihmuar të tjerët,
12:32
we can actually change the way that people define success.
315
752122
2907
mund ta ndryshojmë menyrën sesi përcaktohet suksesi.
12:35
Instead of saying it's all about winning a competition,
316
755053
3352
Në vend që të thuash se cdo gjë është kompeticion,
12:38
people will realize success is really more about contribution.
317
758429
3540
njerezit do ta kuptojne qe suksesi duhet shikuar më shumë si kontribut.
12:42
I believe that the most meaningful way to succeed
318
762761
2361
Besoj se mënyra me domethënëse për sukses ështe
12:45
is to help other people succeed.
319
765146
1870
të ndihmosh të tjerët t'ia dalin mbanë.
12:47
And if we can spread that belief,
320
767040
1671
Dhe nëse shpërndajmë këtë besim
12:48
we can actually turn paranoia upside down.
321
768735
2651
realisht mund ta mposhtim paranojën.
12:51
There's a name for that.
322
771410
1163
Ka një emër për këtë.
12:52
It's called "pronoia."
323
772597
1436
Quhet "Pronoja."
12:55
Pronoia is the delusional belief
324
775025
1697
Pronoja është besimi deluzional
12:56
that other people are plotting your well-being.
325
776746
2600
që të tjerët po të bëjnë komplot ty.
12:59
(Laughter)
326
779370
1523
(Të qeshura)
13:02
That they're going around behind your back
327
782908
2553
Që ata shkojnë pas teje
13:05
and saying exceptionally glowing things about you.
328
785485
2916
dhe thonë gjëra të mira rreth teje.
13:09
The great thing about a culture of givers is that's not a delusion --
329
789647
3809
Gjëja e mirë e kulturës të dhënësve është që nuk është deluzion --
13:13
it's reality.
330
793480
1234
është realiteti.
13:15
I want to live in a world where givers succeed,
331
795697
2576
Dua të jetoj në një botë ku dhënësit tia dalin mbanë,
13:18
and I hope you will help me create that world.
332
798297
2322
dhe shpresoj të më ndihmoni ta krijoj këtë botë.
13:20
Thank you.
333
800643
1221
Faleminderit.
13:21
(Applause)
334
801888
5286
(Duartrokitje)
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7