The puzzle of motivation | Dan Pink | TED

Tłumaczenie: Arkadiusz Siechowicz Korekta: Rysia Wand

I need to make a confession at the outset here.

Muszę się od razu do czegoś przyznać.

A little over 20 years ago, I did something that I regret,

Nieco ponad 20 lat temu

zrobiłem coś, czego żałuję,

something that I'm not particularly proud of.

coś, z czego nie jestem zbyt dumny,

Something that, in many ways, I wish no one would ever know,

coś, co pod wieloma względami chciałbym zachować w sekrecie.

but here I feel kind of obliged to reveal.

Ale tu czuję się w obowiązku to wyjawić.

(Laughter)

(Śmiech)

In the late 1980s,

Pod koniec lat 80.,

in a moment of youthful indiscretion,

w chwili młodzieńczej nierozwagi,

I went to law school.

poszedłem do szkoły prawniczej.

(Laughter)

(Śmiech)

In America, law is a professional degree:

W USA prawo to zawód.

after your university degree, you go on to law school.

Po studiach idziesz do szkoły prawniczej.

When I got to law school,

W szkole prawniczej

I didn't do very well.

nie poszło mi najlepiej

To put it mildly, I didn't do very well.

To delikatnie powiedziane.

I, in fact, graduated in the part of my law school class

Ukończyłem w tej części rocznika,

that made the top 90% possible.

która umożliwiła zaistnienie najlepszym 90% absolwentów.

(Laughter)

(Śmiech)

Thank you.

Dziękuję.

I never practiced law a day in my life;

Nie praktykowałem prawa nawet przez jeden dzień w życiu,

I pretty much wasn't allowed to.

w zasadzie mi nie pozwolili.

(Laughter)

(Śmiech)

But today, against my better judgment,

Ale dziś, wbrew rozsądkowi,

against the advice of my own wife,

wbrew radzie mojej własnej żony,

I want to try to dust off some of those legal skills --

chciałbym odświeżyć niektóre z prawniczych umiejętności,

what's left of those legal skills.

to, co z nich zostało.

I don't want to tell you a story.

Nie chcę opowiadać wam historii.

I want to make a case.

Chcę wytoczyć proces.

I want to make a hard-headed,

Solidną, opartą o dowody,

evidence-based,

dare I say lawyerly case,

śmiem powiedzieć: prawniczą sprawę,

for rethinking how we run our businesses.

dotyczącą przemyślenia sposobu, w jaki prowadzimy firmy.

So, ladies and gentlemen of the jury,

Zatem, panie i panowie przysięgli, przyjrzyjcie się temu.

take a look at this.

This is called the candle problem.

To tak zwany problem świecy.

Some of you might know it.

Niektórzy może to znają.

It's created in 1945

Został stworzony w roku 1945

by a psychologist named Karl Duncker.

przez psychologa Karla Dunckera.

He created this experiment

Ten eksperyment jest wykorzystywany

that is used in many other experiments in behavioral science.

w całej gamie eksperymentów behawioralnych.

And here's how it works. Suppose I'm the experimenter.

Oto, jak to działa.

Załóżmy, że jestem eksperymentatorem.

I bring you into a room.

Wprowadzam cię do pokoju.

I give you a candle, some thumbtacks and some matches.

Daję świeczkę, kilka pinezek i zapałek.

And I say to you,

I mówię tak:

"Your job is to attach the candle to the wall

"Masz przymocować świeczkę do ściany,

so the wax doesn't drip onto the table."

ale tak, żeby wosk nie skapywał na stół".

Now what would you do?

Co zrobisz?

Many people begin trying to thumbtack the candle to the wall.

Wielu próbuje przyczepić świeczkę pinezkami do ściany.

Doesn't work.

Nie działa.

I saw somebody kind of make the motion over here --

Niektórzy, tak jak tu ktoś pokazywał,

some people have a great idea where they light the match,

wpadają na świetny pomysł, żeby zapaloną zapałką

melt the side of the candle, try to adhere it to the wall.

nadtopić bok świeczki i przylepić ją do ściany.

It's an awesome idea. Doesn't work.

To świetny pomysł. Nie działa.

And eventually, after five or ten minutes,

W końcu po 5 lub 10 minutach

most people figure out the solution,

większość wpada na rozwiązanie,

which you can see here.

które możecie zobaczyć tu.

The key is to overcome what's called functional fixedness.

Kluczem jest pokonanie tak zwanej fiksacji funkcjonalnej.

You look at that box and you see it only as a receptacle for the tacks.

Patrzysz na pudełko i widzisz tylko pojemnik na pinezki.

But it can also have this other function,

Ale może mieć również inną funkcję,

as a platform for the candle.

jako podstawka pod świeczkę.

The candle problem.

Problem świeczki.

I want to tell you about an experiment using the candle problem,

Opowiem o pewnym eksperymencie

wykorzystującym problem świeczki,

done by a scientist named Sam Glucksberg,

autorstwa naukowca o nazwisku Sam Glucksberg,

who is now at Princeton University, US,

obecnie wykładowcy na Uniwersytecie Princeton w USA.

This shows the power of incentives.

Pokazuje on siłę zachęty.

He gathered his participants and said:

Oto, co zrobił.

Powiedział uczestnikom:

"I'm going to time you, how quickly you can solve this problem."

"Zmierzę, ile czasu zajmie wam rozwiązanie problemu".

To one group he said,

Jednej grupie powiedział:

"I'm going to time you to establish norms,

Zmierzę wam czas, żeby ustalić normy,

averages for how long it typically takes someone to solve this sort of problem."

średni czas potrzebny na rozwiązanie

tego rodzaju problemu.

To the second group he offered rewards.

Drugiej grupie zaproponował nagrody.

He said, "If you're in the top 25% of the fastest times,

Powiedział: "Jeśli będziesz wśród najszybszych 25%,

you get five dollars.

dostaniesz pięć dolarów.

If you're the fastest of everyone we're testing here today,

Jeśli zrobisz najszybciej z wszystkich,

you get 20 dollars."

dostaniesz 20 dolarów".

Now this is several years ago, adjusted for inflation,

To było wiele lat temu, więc z poprawką na inflację

it's a decent sum of money for a few minutes of work.

to przyzwoita suma za kilka minut pracy.

It's a nice motivator.

Całkiem miły bodziec.

Question:

Pytanie: o ile szybciej

How much faster did this group solve the problem?

ta grupa rozwiązała problem?

Answer:

Odpowiedź: przeciętnie, zabrało im to

It took them, on average, three and a half minutes longer.

trzy i pół minuty dłużej.

3.5 min longer.

This makes no sense, right?

To bez sensu, prawda?

I mean, I'm an American. I believe in free markets.

Jestem Amerykaninem, wierzę w wolny rynek.

That's not how it's supposed to work, right?

To nie tak powinno działać. Prawda?

(Laughter)

(Śmiech)

If you want people to perform better, you reward them. Right?

Chcecie, żeby ludzie pracowali lepiej,

to ich nagradzacie, prawda?

Bonuses, commissions, their own reality show.

Premie, prowizje, własne reality show.

Incentivize them.

Motywuj przez nagrody.

Tak działa biznes.

That's how business works.

But that's not happening here.

Ale tu stało się inaczej.

You've got an incentive designed

Nagrodę zaprojektowano tak,

to sharpen thinking and accelerate creativity,

żeby wyostrzyła myślenie i przyspieszyła kreatywność,

and it does just the opposite.

a ona działa dokładnie na odwrót.

It dulls thinking and blocks creativity.

Spowalnia myślenie i blokuje kreatywność.

What's interesting about this experiment

Co interesujące, to nie jest anomalia.

is that it's not an aberration.

This has been replicated over and over again

Ten test powtarzano wiele razy

for nearly 40 years.

przez prawie 40 lat.

These contingent motivators --

Te standardowe bodźce,

if you do this, then you get that --

"jak zrobisz to, otrzymasz tamto",

work in some circumstances.

działają w pewnych warunkach.

But for a lot of tasks, they actually either don't work

Ale przy wielu zadaniach nie pomagają,

or, often, they do harm.

a często wręcz szkodzą.

This is one of the most robust findings in social science,

To jedno z najbardziej solidnych odkryć

w naukach społecznych

and also one of the most ignored.

i jedno z najbardziej ignorowanych.

I spent the last couple of years

Spędziłem ostatnie kilka lat,

looking at the science of human motivation,

śledząc naukę o ludzkiej motywacji,

particularly the dynamics of extrinsic motivators

a zwłaszcza o działaniu

bodźców zewnętrznych i wewnętrznych.

and intrinsic motivators.

And I'm telling you, it's not even close.

Mówię wam, to ogromna różnica.

If you look at the science, there is a mismatch

Z punktu widzenia nauki widać rozbieżność

between what science knows

między tym co wie nauka, a tym, co robi biznes.

and what business does.

What's alarming here is that our business operating system --

Co alarmujące, system operacyjny biznesu

think of the set of assumptions and protocols beneath our businesses,

czyli zestaw założeń i protokołów u podstaw biznesu,

how we motivate people, how we apply our human resources--

sposób motywowania i wykorzystania kadr,

it's built entirely around these extrinsic motivators,

w całości opiera się o zewnętrzne bodźce,

around carrots and sticks.

o kije i marchewki.

That's actually fine for many kinds of 20th century tasks.

To właściwe podejście dla wielu rodzajów zadań z XX wieku.

But for 21st century tasks,

Ale dla zadań z XXI wieku

that mechanistic, reward-and-punishment approach

mechanistyczne, oparte o system nagród i kar podejście

doesn't work,

często nie działa, a często szkodzi.

often doesn't work,

and often does harm.

Let me show you.

Glucksberg did another similar experiment,

Pokażę, o co mi chodzi.

Glucksberg zrobił inny, podobny eksperyment,

he presented the problem in a slightly different way,

w którym pokazał problem w nieco inny sposób,

like this up here.

tak jak tutaj.

Attach the candle to the wall so the wax doesn't drip onto the table.

[Problem świecy]

Przymocuj świecę do ściany, żeby wosk nie kapał na stół.

Same deal. You: we're timing for norms.

Wam mierzymy czas dla normy,

You: we're incentivizing.

was motywujemy przez nagrody.

What happened this time?

Co zdarzyło się tym razem?

This time, the incentivized group kicked the other group's butt.

Tym razem, grupa nagradzana

dokopała tej drugiej.

Why?

Dlaczego?

Because when the tacks are out of the box,

Bo kiedy pinezki są poza pudełkiem,

it's pretty easy isn't it?

robi się łatwo, prawda?

[Problem świecy dla opornych]

(Laughter)

(Śmiech)

If-then rewards work really well for those sorts of tasks,

Nagrody warunkowe działają bardzo dobrze

dla zadań, gdzie zasady są proste,

where there is a simple set of rules

and a clear destination to go to.

a cel jest jasno wyznaczony.

Rewards, by their very nature,

Nagrody, ze swojej natury,

narrow our focus, concentrate the mind;

zawężają uwagę, koncentrują umysł.

that's why they work in so many cases.

Dlatego działają w tak wielu przypadkach.

So, for tasks like this,

Dlatego dla zadań typu:

a narrow focus, where you just see the goal right there,

"zawężona uwaga, wyznaczony cel,

zoom straight ahead to it,

prosta droga"

they work really well.

działają bardzo dobrze.

But for the real candle problem,

Ale dla prawdziwego "problemu świeczki",

you don't want to be looking like this.

nie chcesz, by to tak wyglądało.

The solution is on the periphery. You want to be looking around.

Rozwiązanie nie jest tutaj. Rozwiązanie jest na pograniczu.

That reward actually narrows our focus

Trzeba się rozglądać.

Nagroda zawęża uwagę

and restricts our possibility.

i ogranicza możliwości.

Let me tell you why this is so important.

Wyjaśnię, dlaczego to jest ważne.

In western Europe,

W Zachodniej Europie,

w wielu częściach Azji,

in many parts of Asia,

in North America, in Australia,

w Ameryce Północnej, w Australii,

white-collar workers are doing less of this kind of work,

pracownicy umysłowi

wykonują coraz mniej takich zadań,

and more of this kind of work.

a coraz więcej takich.

That routine, rule-based, left-brain work --

Rutynową, uregulowaną pracę, wykorzystującą lewą półkulę,

certain kinds of accounting, financial analysis,

niektóre rodzaje księgowości, analizy finansowej

computer programming --

lub programowania,

has become fairly easy to outsource,

łatwo zlecić podwykonawcom,

fairly easy to automate.

łatwo zautomatyzować.

Software can do it faster.

Program komputerowy zrobi to szybciej.

Low-cost providers can do it cheaper.

Zagraniczni podwykonawcy mogą to zrobić taniej.

So what really matters

Naprawdę liczą się zadania wykorzystujące prawą półkulę mózgu,

are the more right-brained creative, conceptual kinds of abilities.

twórcze, koncepcyjne rodzaje zdolności.

Think about your own work.

Pomyśl o swojej własnej pracy.

Think about your own work.

Are the problems that you face,

Czy problemy z jakimi się stykasz,

or even the problems we've been talking about here,

a nawet problemy, o których mówimy tutaj,

do they have a clear set of rules,

mają jasne zasady i jedno rozwiązanie?

and a single solution?

No. The rules are mystifying.

Nie.

Reguły są mylące.

The solution, if it exists at all,

Rozwiązanie, jeśli w ogóle istnieje,

is surprising and not obvious.

jest zaskakujące i nieoczywiste.

Everybody in this room

Każdy na tej sali

is dealing with their own version of the candle problem.

zajmuje się swoją własną wersją

problemu świeczki.

And for candle problems of any kind,

A dla problemów świeczki

in any field,

w dowolnej dziedzinie

those if-then rewards,

te warunkowe nagrody,

the things around which we've built so many of our businesses,

wokół których zbudowano tak wiele firm,

don't work!

nie działają!

It makes me crazy.

Dostaję od tego szału.

And here's the thing.

Oto, w czym rzecz.

This is not a feeling.

To nie jest uczucie.

Okay? I'm a lawyer; I don't believe in feelings.

Jestem prawnikiem, nie wierzę w uczucia.

This is not a philosophy.

To nie jest filozofia.

I'm an American; I don't believe in philosophy.

Jestem Amerykaninem, nie wierzę w filozofię.

(Laughter)

(Śmiech)

This is a fact --

To jest fakt.

or, as we say in my hometown of Washington, D.C.,

Jak mawiamy w moim rodzinnym Waszyngtonie:

a true fact.

prawdziwy fakt.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

Let me give you an example.

Podam przykład.

Let me marshal the evidence here.

Przedstawię materiał dowodowy,

bo nie opowiadam historii, tylko przedstawiam sprawę,

I'm not telling a story, I'm making a case.

Ladies and gentlemen of the jury, some evidence:

panie i panowie przysięgli.

Oto dowody:

Dan Ariely, one of the great economists of our time,

Dan Ariely, jeden z wielkich ekonomistów naszych czasów,

he and three colleagues did a study of some MIT students.

zbadał z trzema kolegami grupę studentów MIT.

They gave these MIT students a bunch of games,

Dali studentom zestaw gier,

games that involved creativity,

które wymagały kreatywności,

and motor skills, and concentration.

umiejętności motorycznych i koncentracji.

And the offered them, for performance,

Zaoferowali im za dobre wyniki

three levels of rewards:

trzy poziomy nagród:

small reward, medium reward, large reward.

małe, średnie i duże.

If you do really well you get the large reward, on down.

Duży sukces, duża nagroda i tak dalej.

What happened?

Co się stało?

As long as the task involved only mechanical skill

Dla zadań wymagających zdolności czysto mechanicznych

bonuses worked as they would be expected:

nagrody działały zgodnie z oczekiwaniem:

the higher the pay, the better the performance.

im większa premia, tym lepsza efektywność.

Okay?

Ale kiedy zadanie wymagało

But once the task called for even rudimentary cognitive skill,

choćby szczątkowych umiejętności poznawczych,

a larger reward led to poorer performance.

większa nagroda prowadziła do gorszych wyników.

Then they said,

Powiedzieli: "Zobaczmy, czy są tu jakieś zależności kulturowe.

"Let's see if there's any cultural bias here.

Let's go to Madurai, India and test it."

Zbadajmy to w Madurai w Indiach".

Standard of living is lower.

Poziom życia jest niższy.

In Madurai, a reward that is modest in North American standards,

Skromna jak na USA nagroda

is more meaningful there.

w Madurai więcej znaczy.

Same deal. A bunch of games, three levels of rewards.

Ten sam test. Kilka zadań, 3 poziomy nagród.

What happens?

Co się dzieje?

People offered the medium level of rewards

Ludzie, którym zaoferowano średni poziom nagród,

did no better than people offered the small rewards.

nie prześcignęli tych, którym oferowano małe nagrody.

But this time, people offered the highest rewards,

Ale tym razem badani, którym zaoferowano najwyższe nagrody,

they did the worst of all.

wypadli najgorzej z wszystkich.

In eight of the nine tasks we examined across three experiments,

W 8 na 9 zadań w 3 eksperymentach

higher incentives led to worse performance.

wyższe nagrody prowadziły do mniejszej efektywności.

Is this some kind of touchy-feely socialist conspiracy going on here?

Czy mamy tu do czynienia z jakąś

emocjonalną, socjalistyczną zmową?

No, these are economists from MIT,

Nie, To ekonomiści z MIT,

from Carnegie Mellon, from the University of Chicago.

z Canergie Mellon, z Uniwersytetu w Chicago.

Do you know who sponsored this research?

I wiecie, kto sponsorował te badania?

The Federal Reserve Bank of the United States.

Bank Rezerw Federalnych USA.

That's the American experience.

Oto amerykańskie doświadczenie.

Let's go across the pond to the London School of Economics,

Przenieśmy się za morze

do London School of Economics, LSE,

LSE, London School of Economics,

alma mater of eleven Nobel Laureates in economics.

Alma Mater 11 laureatów nagrody Nobla z ekonomii.

Training ground for great economic thinkers

Miejsce szkolenia wielkich myślicieli ekonomii,

like George Soros, and Friedrich Hayek,

jak George Soros i Friedrich Hayek.

and Mick Jagger.

I Mick Jagger. (Śmiech)

(Laughter)

Last month,

Właśnie w zeszłym miesiącu

just last month,

economists at LSE looked at 51 studies

ekonomiści z LSE przejrzeli 51 badań

of pay-for-performance plans, inside of companies.

programów premiujących wydajność w firmach.

Here's what they said:

Oto, co powiedzieli:

"We find that financial incentives

"Nagrody finansowe mogą mieć zły wpływ na ogólną wydajność".

can result in a negative impact on overall performance."

There is a mismatch between what science knows

Jest rozdźwięk między tym, co wie nauka,

and what business does.

a tym, co robi biznes.

And what worries me, as we stand here in the rubble

Gdy tak stoimy na ruinach

of the economic collapse,

upadłej gospodarki,

is that too many organizations are making their decisions,

martwi mnie, że zbyt wiele organizacji

podejmuje decyzje,

their policies about talent and people,

kształtuje podejście do talentów i ludzi,

based on assumptions that are outdated,

w oparciu o założenia przestarzałe, niesprawdzone

unexamined,

and rooted more in folklore than in science.

i zakorzenione bardziej w folklorze niż w nauce.

And if we really want to get out of this economic mess,

Żeby wyjść z ekonomicznego bałaganu

if we really want high performance

i osiągnąć wysoką skuteczność

on those definitional tasks of the 21st century,

w tych kluczowych zadaniach XXI wieku,

the solution is not to do more of the wrong things,

trzeba przestać powtarzać błędy,

to entice people with a sweeter carrot,

przestać kusić słodszą marchewką

or threaten them with a sharper stick.

albo grozić większym kijem.

We need a whole new approach.

Potrzebujemy całkowicie nowego podejścia.

The good news is that the scientists

Na szczęście naukowcy badający motywację

who've been studying motivation have given us this new approach.

dali nam to nowe podejście,

It's built much more around intrinsic motivation.

zbudowane głównie na wewnętrznej motywacji,

Around the desire to do things because they matter,

na chęci robienia czegoś, bo jest istotne,

because we like it, they're interesting, or part of something important.

bo nas cieszy, bo nas interesuje,

bo jest częścią czegoś ważnego.

And to my mind, that new operating system for our businesses

Moim zdaniem ten system działania

revolves around three elements:

obraca się wokół trzech składników:

autonomy, mastery and purpose.

autonomii, mistrzostwa i celu.

Autonomy: the urge to direct our own lives.

Autonomia: pragnienie, by kierować własnym życiem.

Mastery: the desire to get better and better at something that matters.

Mistrzostwo: pragnienie doskonalenia w czymś, co ma znaczenie.

Purpose: the yearning to do what we do

Cel: tęsknota do działania

in the service of something larger than ourselves.

w służbie czegoś większego niż my sami.

These are the building blocks of an entirely new operating system

To są fundamenty całkowicie nowego systemu

for our businesses.

działalności gospodarczej.

I want to talk today only about autonomy.

Chcę dziś mówić tylko o autonomii.

In the 20th century, we came up with this idea of management.

W XX wieku wymyśliliśmy zarządzanie.

Management did not emanate from nature.

Zarządzanie nie wyłoniło się z natury.

Management is not a tree, it's a television set.

Zarządzanie nie jest jak drzewo,

jest jak telewizor.

Somebody invented it.

Ktoś je wynalazł.

It doesn't mean it's going to work forever.

Nie będzie działało wiecznie.

Management is great.

Zarządzanie jest świetne.

Traditional notions of management are great

Tradycyjne reguły zarządzania działają,

if you want compliance.

jeśli szukasz podporządkowania.

But if you want engagement, self-direction works better.

Ale jeśli chcesz zaangażowania, samodzielność działa lepiej.

Some examples of some kind of radical notions of self-direction.

Kilka przykładów radykalnych pojęć samodzielności.

You don't see a lot of it,

To jeszcze rzadkość,

but you see the first stirrings of something really interesting going on,

ale widać pierwsze objawy czegoś bardzo interesującego.

what it means is paying people adequately and fairly, absolutely --

Mowa o adekwatnej i uczciwej płacy,

getting the issue of money off the table,

co usuwa problem pieniędzy,

and then giving people lots of autonomy.

i o daniu ludziom mnóstwa autonomii.

Some examples.

Kilka przykładów.

How many of you have heard of the company Atlassian?

Ile osób słyszało o firmie Atlassian?

It looks like less than half.

Chyba mniej niż połowa.

(Laughter)

(Śmiech)

Atlassian is an Australian software company.

Atlassian to australijska firma software'owa.

And they do something incredibly cool.

Robią coś odlotowego.

A few times a year they tell their engineers,

Kilka razy do roku mówią inżynierom:

"Go for the next 24 hours and work on anything you want,

"Masz 24 godziny, pracuj, nad czym chcesz,

as long as it's not part of your regular job.

byle nie nad tym, co w pracy.

Cokolwiek innego".

Work on anything you want."

Inżynierowie wykorzystują ten czas na wymyślenie

Engineers use this time to come up with a cool patch for code,

fajnej łatki do kodu, eleganckiego skrótu.

come up with an elegant hack.

Then they present all of the stuff that they've developed

Przedstawiają to, co zrobili,

to their teammates, to the rest of the company,

kolegom z zespołu, reszcie firmy,

in this wild and woolly all-hands meeting at the end of the day.

podczas zakręconych spotkań pod koniec dnia.

Being Australians, everybody has a beer.

I, jak to Australijczycy, strzelają po piwku.

They call them FedEx Days.

Nazywają to Dniami FedEx,

Why?

Because you have to deliver something overnight.

bo trzeba dostarczyć coś w jeden dzień.

It's pretty; not bad.

Fajna rzecz.

It's a huge trademark violation, but it's pretty clever.

Wielkie naruszenie znaku towarowego, ale zmyślne.

(Laughter)

(Śmiech)

That one day of intense autonomy

Jeden dzień intensywnej autonomii

has produced a whole array of software fixes

obrodził mnóstwem poprawek do programów,

that might never have existed.

które mogły nigdy nie powstać.

It's worked so well that Atlassian has taken it to the next level

Sprawdziło się tak dobrze, że Atlassian poszli o krok dalej

with 20% time --

z 20% czasu.

done, famously, at Google --

Robi to też Google,

where engineers can spend 20% of their time

gdzie programiści mogą spędzić 20% czasu

working on anything they want.

na pracy, nad czym tylko chcą.

They have autonomy over their time,

Mogą decydować o swoim czasie,

their task, their team, their technique.

zadaniach, zespole, technice.

Radical amounts of autonomy.

Radykalnie dużo autonomii.

And at Google, as many of you know,

Jak wielu z was wie,

about half of the new products in a typical year

co roku połowa nowych produktów Google

are birthed during that 20% time:

pochodzi z tych 20% czasu:

things like Gmail, Orkut, Google News.

Gmail, Orkut, Google News.

Let me give you an even more radical example of it:

Oto jeszcze bardziej radykalny przykład:

something called the Results Only Work Environment (the ROWE),

środowisko pracy zorientowane na rezultat,

po angielsku ROWE,

created by two American consultants,

stworzone przez dwóch konsultantów z USA,

in place at a dozen companies around North America.

wdrożone w 12 firmach w Ameryce Północnej.

In a ROWE people don't have schedules.

Personel nie ma harmonogramów pracy.

They show up when they want.

Przychodzą, kiedy chcą.

They don't have to be in the office at a certain time, or any time.

Mogą przyjść o dowolnej porze

albo wcale.

They just have to get their work done.

Mają wykonać pracę.

How they do it, when they do it, where they do it, is totally up to them.

Jak, kiedy i gdzie to robią,

zależy tylko od nich.

Meetings in these kinds of environments are optional.

Narady są opcjonalne.

What happens?

Co się dzieje?

Almost across the board,

Prawie wszędzie wydajność rośnie,

productivity goes up, worker engagement goes up,

zaangażowanie rośnie,

worker satisfaction goes up, turnover goes down.

satysfakcja rośnie, fluktuacja kadr spada.

Autonomy, mastery and purpose,

Autonomia, mistrzostwo, cel.

the building blocks of a new way of doing things.

To kamienie węgielne nowego sposobu działania.

Some of you might look at this and say,

Ktoś może stwierdzić, że to utopia.

"Hmm, that sounds nice, but it's Utopian."

Odpowiadam, że mam dowody.

And I say, "Nope.

I have proof."

The mid-1990s, Microsoft started an encyclopedia called Encarta.

Połowa lat 90., Microsoft rozpoczyna

tworzenie encyklopedii o nazwie Encarta.

They had deployed all the right incentives,

Wprowadzili odpowiednie bodźce,

They paid professionals to write and edit thousands of articles.

opłacili zawodowców,

by napisali i poddali edycji tysiące artykułów.

Well-compensated managers oversaw the whole thing

Dobrze wynagradzani menedżerowie nadzorowali projekt,

to make sure it came in on budget and on time.

żeby powstał o czasie i w ramach budżetu.

A few years later, another encyclopedia got started.

Kilka lat później rozpoczęto tworzenie innej encyklopedii.

Different model, right?

Inny model.

Do it for fun.

Piszcie dla zabawy.

No one gets paid a cent, or a euro or a yen.

Nikt nie dostanie ani centa, ani euro, ani jena.

Róbcie to, bo lubicie.

Do it because you like to do it.

Ledwie 10 lat temu,

Just 10 years ago,

if you had gone to an economist, anywhere,

gdybyście zapytali dowolnego ekonomistę,

"Hey, I've got these two different models for creating an encyclopedia.

który z tych dwóch modeli wygra,

If they went head to head, who would win?"

10 years ago you could not have found a single sober economist

ani jeden trzeźwy ekonomista na Ziemi

anywhere on planet Earth

who would have predicted the Wikipedia model.

nie przewidziałby Wikipedii.

This is the titanic battle between these two approaches.

Te dwa podejścia to walka Tytanów.

This is the Ali-Frazier of motivation, right?

To Muhammad Ali kontra Frazier

This is the Thrilla in Manila.

podczas walki w Manili.

Intrinsic motivators versus extrinsic motivators.

Wewnętrzne bodźce kontra zewnętrzne bodźce.

Autonomy, mastery and purpose,

Autonomia, mistrzostwo, cel

versus carrot and sticks, and who wins?

przeciw kijom i marchewkom.

I kto wygrywa?

Intrinsic motivation, autonomy, mastery and purpose, in a knockout.

Wewnętrzna motywacja, autonomia, mistrzostwo i cel,

i to przez nokaut.

Let me wrap up.

Podsumujmy.

There is a mismatch between what science knows and what business does.

Istnieje rozdźwięk między tym, co wie nauka,

a tym, co robią firmy.

Here is what science knows.

I oto, co wie nauka.

One: Those 20th century rewards,

Po pierwsze XX-wieczne nagrody,

those motivators we think are a natural part of business,

bodźce, które uważamy za naturalną część biznesu,

do work, but only in a surprisingly narrow band of circumstances.

działają, ale tylko w wąskiej grupie sytuacji.

Two: Those if-then rewards often destroy creativity.

2. Nagrody warunkowe często niszczą kreatywność.

Three: The secret to high performance isn't rewards and punishments,

3. Tajemnica wysokiej wydajności

nie tkwi w nagrodach i karach,

but that unseen intrinsic drive--

ale w niewidocznym, wewnętrznym dążeniu,

the drive to do things for their own sake.

by robić rzeczy dla nich samych.

The drive to do things cause they matter.

By robić coś, co ma znaczenie.

And here's the best part.

I teraz najlepsza część.

We already know this.

My już to wiemy.

The science confirms what we know in our hearts.

Nauka potwierdza to, co wiemy w sercach.

So, if we repair this mismatch between science and business,

Jeśli naprawimy rozdźwięk

między tym, co wie nauka, a tym, co robią firmy,

if we bring our motivation, notions of motivation

jeśli wniesiemy znajomość motywacji

into the 21st century,

w XXI wiek,

if we get past this lazy, dangerous, ideology

jeśli zwalczymy tę leniwą, niebezpieczną ideologię

of carrots and sticks,

kija i marchewki,

we can strengthen our businesses,

możemy wzmocnić firmy,

we can solve a lot of those candle problems,

możemy rozwiązać wiele problemów świeczki

and maybe, maybe --

i może

we can change the world.

możemy zmienić świat

I rest my case.

Nie mam nic więcej do dodania.

(Applause)

(Brawa)