The psychology of your future self | Dan Gilbert

Tłumaczenie: Anna Snela Korekta: Małgosia Makowska

At every stage of our lives

Na każdym etapie życia

we make decisions that will profoundly influence

podejmujemy decyzje istotnie wpływające

the lives of the people we're going to become,

na życie osób, którymi się staniemy,

and then when we become those people,

a gdy to nastąpi,

we're not always thrilled with the decisions we made.

nie zawsze cieszą nas dokonane wybory.

So young people pay good money

Wielu młodych słono płaci

za usunięcie tatuaży,

to get tattoos removed that teenagers

za które dużo zapłacili jako nastolatki.

paid good money to get.

Middle-aged people rushed to divorce people

Ludzie w średnim wieku szybko rozwodzą się z tymi,

who young adults rushed to marry.

z którymi prędko brali ślub w młodości.

Older adults work hard to lose

Na starość trwonią to,

what middle-aged adults worked hard to gain.

na co tyrali w średnim wieku.

On and on and on.

I tak dalej.

The question is, as a psychologist, that fascinates me is,

Jako psychologa fascynuje mnie pytanie:

dlaczego podejmujemy decyzje,

why do we make decisions

that our future selves so often regret?

których później tak często żałujemy?

Now, I think one of the reasons --

Myślę, że jednym z powodów,

I'll try to convince you today —

i postaram się to udowodnić,

is that we have a fundamental misconception

jest całkowite niezrozumienie

about the power of time.

potęgi czasu.

Every one of you knows that the rate of change

Wszyscy wiemy, że tempo zmian

slows over the human lifespan,

z wiekiem spada,

that your children seem to change by the minute

że nasze dzieci wydają się zmieniać w mgnieniu oka,

but your parents seem to change by the year.

a rodzice zmieniają się latami.

But what is the name of this magical point in life

Ale kiedy w życiu nastąpuje ten magiczny moment,

where change suddenly goes

w którym zmiana nagle

from a gallop to a crawl?

przechodzi z galopu w pełzanie?

Is it teenage years? Is it middle age?

Czy przytrafia się nastolatkom? Ludziom w średnim wieku?

Is it old age? The answer, it turns out,

Osobom starszym?

Okazuje się, że w większości przypadków odpowiedź brzmi: teraz,

for most people, is now,

wherever now happens to be.

kiedykolwiek by to nie było.

What I want to convince you today

Chcę was dziś przekonać

is that all of us are walking around with an illusion,

że wszyscy żyjemy złudzeniami o tym,

an illusion that history, our personal history,

że nasza osobista historia

has just come to an end,

właśnie się skończyła,

that we have just recently become

że dopiero co staliśmy się osobami,

the people that we were always meant to be

którymi zawsze mieliśmy być,

and will be for the rest of our lives.

i że tacy zostaniemy przez resztę życia.

Let me give you some data to back up that claim.

Na poparcie pokażę trochę danych.

So here's a study of change in people's

Oto badanie zmian wartości wyznawanych przez ludzi w czasie.

personal values over time.

Oto trzy z nich. [przyjemność, sukces, uczciwość]

Here's three values.

Everybody here holds all of them,

Każdy tutaj je wyznaje,

but you probably know that as you grow,

ale pewnie wiecie, że gdy się rozwijacie czy starzejecie,

as you age, the balance of these values shifts.

zmieniają się wagi tych wartości.

So how does it do so?

Jak się to dzieje?

Well, we asked thousands of people.

Spytaliśmy o to tysiące ludzi.

We asked half of them to predict for us

Połowę poproszono, by przewidzieli,

how much their values would change in the next 10 years,

jak bardzo ich wartości zmienią się w ciagu 10 lat,

and the others to tell us

a resztę, żeby powiedzieli,

how much their values had changed in the last 10 years.

jak bardzo ich wartości zmieniły się w ciągu ostatnich 10 lat.

And this enabled us to do a really interesting kind of analysis,

Pozwoliło to na ciekawe analizy,

because it allowed us to compare the predictions

bo mogliśmy porównać przewidywania osób,

of people, say, 18 years old,

powiedzmy, 18-letnich,

to the reports of people who were 28,

z doświadczeniami 28-latków,

and to do that kind of analysis throughout the lifespan.

i zrobić to dla całej długości życia.

Here's what we found.

Oto co odkryliśmy.

First of all, you are right,

Po pierwsze, macie rację,

change does slow down as we age,

zmiany spowalniają wraz z wiekiem,

but second, you're wrong,

ale w drugiej kwestii się mylicie,

because it doesn't slow nearly as much as we think.

bo spowolnienie nie jest aż tak duże, jak sądzicie.

At every age, from 18 to 68 in our data set,

Analizowaliśmy ludzi w wieku 18-68 lat.

people vastly underestimated how much change

Niezależnie od wieku nie doceniali tego,

they would experience over the next 10 years.

jak bardzo zmienią się przez kolejne 10 lat.

We call this the "end of history" illusion.

Nazywamy to złudzeniem "końca historii".

To give you an idea of the magnitude of this effect,

Skalę tego zjawiska obrazuje połączenie tych dwóch linii.

you can connect these two lines,

and what you see here is that 18-year-olds

Jak widać, 18-latkowie

anticipate changing only as much

spodziewają zmienić się tylko o tyle,

as 50-year-olds actually do.

o ile de facto zmieniają się 50-latkowie.

Now it's not just values. It's all sorts of other things.

Nie chodzi tylko o wartości, ale o przeróżne sprawy.

For example, personality.

Na przykład osobowość.

Many of you know that psychologists now claim

Jak wiecie, obecnie psychologowie

that there are five fundamental dimensions of personality:

wyróżniają 5 podstawowych wymiarów osobowości:

neuroticism, openness to experience,

neurotyzm, otwartość na doświadczenia,

agreeableness, extraversion, and conscientiousness.

ugodowość, ekstrawertyzm i sumienność.

Again, we asked people how much they expected

Zapytaliśmy ludzi,

jak dużych zmian spodziewają się w ciągu 10 lat,

to change over the next 10 years,

and also how much they had changed over the last 10 years,

oraz jak bardzo zmienili się w ciągu ostatnich 10 lat,

and what we found,

Oto co odkryliśmy.

well, you're going to get used to seeing this diagram over and over,

Przyzwyczajcie się do ciągłego oglądania tego wykresu,

because once again the rate of change

bo ponownie tempo zmian

does slow as we age,

spowalnia wraz z wiekiem,

but at every age, people underestimate

ale ludzie w każdym wieku

nie doceniają tego,

how much their personalities will change

jak ich osobowość zmieni się w kolejnej dekadzie.

in the next decade.

And it isn't just ephemeral things

Nie chodzi tylko o nienamacalne kwestie,

like values and personality.

takie jak wartości czy osobowość.

You can ask people about their likes and dislikes,

Można zapytać ludzi o ich sympatie i antypatie,

their basic preferences.

o ich podstawowe preferencje.

For example, name your best friend,

Na przykład imię najlepszego przyjaciela,

your favorite kind of vacation,

ulubiony sposób wypoczynku,

what's your favorite hobby,

ulubione hobby

what's your favorite kind of music.

czy gatunek muzyczny.

Ludzie potrafią wymienić te rzeczy.

People can name these things.

We ask half of them to tell us,

Połowę z nich zapytaliśmy:

"Do you think that that will change over the next 10 years?"

"Czy sądzisz, że to zmieni się w ciągu kolejnych 10 lat?",

and half of them to tell us,

a drugą połowę:

"Did that change over the last 10 years?"

"Czy to się zmieniło w ciągu ostatnich 10 lat?".

And what we find, well, you've seen it twice now,

Cóż, widzieliście to już dwa razy,

and here it is again:

ale oto, co odkryliśmy.

people predict that the friend they have now

Ludzie zakładają, że za 10 lat

is the friend they'll have in 10 years,

będą mieć tych samych przyjaciół,

the vacation they most enjoy now is the one

i nadal będą lubić ten sam sposób spędzania wakacji.

they'll enjoy in 10 years,

and yet, people who are 10 years older all say,

A jednak wszystkie osoby o 10 lat starsze mówią:

"Eh, you know, that's really changed."

"Wiesz, to się mocno zmieniło".

Does any of this matter?

Czy to ma znaczenie?

Is this just a form of mis-prediction that doesn't have consequences?

Czy takie błędne założenia nie mają swoich konsekwencji?

No, it matters quite a bit, and I'll give you an example of why.

Mają. To naprawdę się liczy i zaraz pokażę dlaczego.

It bedevils our decision-making in important ways.

To istotnie przeszkadza nam w podejmowaniu decyzji.

Bring to mind right now for yourself

Pomyślcie o waszym ulubionym muzyku,

your favorite musician today

and your favorite musician 10 years ago.

i o tym, kogo lubiliście 10 lat temu.

I put mine up on the screen to help you along.

Dla ułatwienia na ekranie widać moich.

Now we asked people

Poprosiliśmy ludzi,

to predict for us, to tell us

żeby określili,

how much money they would pay right now

ile gotowi byliby zapłacić teraz,

to see their current favorite musician

żeby za 10 lat pójść na koncert muzyka,

perform in concert 10 years from now,

którego obecnie najbardziej lubią.

and on average, people said they would pay

Średnio, jak mówili,

129 dollars for that ticket.

zapłaciliby za taki bilet 129 dolarów.

And yet, when we asked them how much they would pay

A jednak, gdy zapytaliśmy,

to see the person who was their favorite

ile zapłaciliby teraz

za koncert muzyka, którego lubili 10 lat temu,

10 years ago perform today,

they say only 80 dollars.

odpowiadali, że tylko 80 dolarów.

Now, in a perfectly rational world,

W idealnie racjonalnym świecie

these should be the same number,

te dwie liczby powinny być takie same,

but we overpay for the opportunity

ale przepłacamy za możliwość

to indulge our current preferences

zaspokojenia naszych obecnych gustów,

because we overestimate their stability.

bo przeceniamy ich trwałość.

Why does this happen? We're not entirely sure,

Dlaczego tak się dzieje?

Nie wiemy na pewno, ale może to się wiązać

but it probably has to do

with the ease of remembering

z łatwością zapamiętywania

versus the difficulty of imagining.

w przeciwieństwie do trudu wyobrażania.

Most of us can remember who we were 10 years ago,

Większość z nas pamięta, jacy byliśmy 10 lat temu,

but we find it hard to imagine who we're going to be,

ale trudno nam wyobrazić sobie jacy będziemy,

and then we mistakenly think that because it's hard to imagine,

więc błędnie stwierdzamy, że skoro to trudne do wyobrażenia,

it's not likely to happen.

to jest to mało prawdopodobne.

Sorry, when people say "I can't imagine that,"

Przykro mi, ale kiedy ludzie mówią "Nie wyobrażam sobie tego",

they're usually talking about their own lack of imagination,

na ogół mówią o własnym braku wyobraźni,

and not about the unlikelihood

a nie o małym prawdopodobieństwie

of the event that they're describing.

zdarzenia, o którym mowa.

The bottom line is, time is a powerful force.

Koniec końców, czas to potężna siła.

It transforms our preferences.

Zmienia nasze gusta.

It reshapes our values.

Przekształca nasze wartości.

It alters our personalities.

Wpływa na naszą osobowość.

We seem to appreciate this fact,

Zdaje się, że doceniamy to

but only in retrospect.

dopiero po fakcie.

Only when we look backwards do we realize

Tylko spoglądając wstecz widzimy,

how much change happens in a decade.

jak wiele zmian zachodzi w ciągu dekady.

It's as if, for most of us,

Tak, jakby dla większości z nas,

the present is a magic time.

teraźniejszość była magiczną chwilą.

It's a watershed on the timeline.

Punktem zwrotnym na osi czasu.

It's the moment at which we finally

Chwilą, w której w końcu

become ourselves.

stajemy się sobą.

Human beings are works in progress

Ludzie to wciąż niedokończone dzieła,

that mistakenly think they're finished.

które błędnie uważają, że jest inaczej.

The person you are right now

Osoba, którą jesteś teraz

is as transient, as fleeting and as temporary

jest równie ulotna i chwilowa,

as all the people you've ever been.

jak wszystkie inne osoby, którymi do tej pory byłeś.

The one constant in our life is change.

Jedyną stałą w życiu rzeczą jest zmiana.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)