The psychology of your future self | Dan Gilbert

Translator: Билэгүүтээ Ү. Reviewer: Indra Ganzorig

At every stage of our lives

Бид амьдралынхаа бүхий л шатуудад

we make decisions that will profoundly influence

ирээдүйн өөртөө маш ихээр нөлөөлөхүйц

шийдвэрүүдийг гаргадаг.

the lives of the people we're going to become,

Тэгээд зорьсон "Би"-дээ хүрмэгцээ

and then when we become those people,

we're not always thrilled with the decisions we made.

хийсэн сонголтондоо үргэлж сэтгэл ханамжтай байдаггүй шүү дээ.

So young people pay good money

Тиймдээ ч залуу хүмүүс их мөнгө төлж

to get tattoos removed that teenagers

шивээсээ арилгаж байхад өсвөр насныхан

paid good money to get.

их мөнгө төлж шивээс хийлгэж л байдаг.

Middle-aged people rushed to divorce people

Хижээл насны хүмүүс салах гэж яарч байхад,

who young adults rushed to marry.

залуухан хүмүүс гэрлэх гэж яарч байдаг.

Older adults work hard to lose

Өндөр настангууд нь хижээл насныхны

what middle-aged adults worked hard to gain.

олох гэж зүдэрдэг зүйлийг хаях гэж зүдэрч байдаг.

Ар араасаа үргэлжилсээр.

On and on and on.

The question is, as a psychologist, that fascinates me is,

Сэтгэл судлаачын үүднээс асуух асуулт бол

ирээдүйдээ бид ихэвчлэн харамсдаг юм бол

why do we make decisions

that our future selves so often regret?

бид яагаад шийдвэр гаргадаг юм бэ?

Now, I think one of the reasons --

Тэгвэл би өнөөдөр

I'll try to convince you today —

бид цаг хугацааны хүчний тухай

is that we have a fundamental misconception

үндсээрээ буруу ойлголттой явдаг гэдгийг

about the power of time.

батлах шалтгаануудын нэгийг ярья.

Every one of you knows that the rate of change

Амьдарлын явцад хүний өөрчлөлтийн хурд

slows over the human lifespan,

удааширдаг гэдгийг та бүхэн мэддэг.

that your children seem to change by the minute

Таны хүүхэд минутаар өсөж,

but your parents seem to change by the year.

гэтэл эцэг эх чинь жилээр өөрчлөгдөж байх шиг санагддаг шүү дээ.

But what is the name of this magical point in life

Гэтэл өөрчлөлтийн нисэх мэт хурд

where change suddenly goes

мөлхөх мэт болж өөрчлөгддөг

from a gallop to a crawl?

амьдрал дахь тэр шидэт цэгийг юу гэдэг вэ?

Is it teenage years? Is it middle age?

Энэ нь өсвөр нас уу, хижээл нас уу, эсвэл өндөр нас уу?

Is it old age? The answer, it turns out,

Хариулт нь ихэнхи хүний хувьд

for most people, is now,

одоо цаг болж таардаг.

wherever now happens to be.

"Одоо" нь хаана ч байж болно.

What I want to convince you today

Өнөөдөр та бүхэнд хүргэх гэсэн зүйл маань

is that all of us are walking around with an illusion,

бид бүгдээрээ

өдийг хүртэл байхыг хүссэн өөрийгөө бий болгож,

an illusion that history, our personal history,

өөрсдийн зорьсон ирээдүйд хүрч мөн

has just come to an end,

that we have just recently become

үлдсэн амьдарлынхаа туршид зорих

the people that we were always meant to be

өөрсдийн түүх дунд

and will be for the rest of our lives.

төөрч будилж явдаг.

Let me give you some data to back up that claim.

Тухайлбал зарим нэг мэдээллийг хүргэе.

So here's a study of change in people's

Тэгэхээр энд, хүн цаг хугацааны туршид

personal values over time.

үнэт зүйлээ хэрхэн өөрчилж буйг харуулж байна.

Here's three values.

Энд 3 үнэт зүйл байх юм.

Everybody here holds all of them,

Хүн бүхэнд уг 3 байх боловч

but you probably know that as you grow,

та өсөж нас суухын хэрээр

as you age, the balance of these values shifts.

үнэт зүйлсийн ач холбогдол өөрчлөгдөж буйг ойлгох болно.

So how does it do so?

Гэтэл энэ бүхэн яаж явагддаг вэ?

Well, we asked thousands of people.

Бид мянга мянган хүнээс асуулт асуухдаа

We asked half of them to predict for us

тэдний хагасаас нь ирээдүйн

how much their values would change in the next 10 years,

10-н жилийн дотор хэр зэрэг өөрчлөгдөх бол гэж,

and the others to tell us

үлдсэн хагасаас нь

how much their values had changed in the last 10 years.

өнгөрсөн 10 жилд тэдний үнэт зүйл хэр зэрэг өөрчлөгдөө бол гэж асуусан юм.

And this enabled us to do a really interesting kind of analysis,

Үр дүн нь бидэнд үнэхээр сонирхолтой анализ

because it allowed us to compare the predictions

хийх боломжийг гаргаж өгсөн.

Ингээд бид 18 настай хүмүүсийн таамаглалыг

of people, say, 18 years old,

to the reports of people who were 28,

28 настангынхтай нь гэх мэт бүхий л насны хүмүүсийн

and to do that kind of analysis throughout the lifespan.

таамаглалыг харьцуулсан.

Here's what we found.

Одоо юу олж мэдсэнээ хүргэе.

First of all, you are right,

Нэгдүгээрт, таны зөв өө,

change does slow down as we age,

нас суухын хэрээр өөрчлөлт удааширна.

but second, you're wrong,

Хоёрдугаарт, та буруу бодож байна.

because it doesn't slow nearly as much as we think.

Учир нь бидний бодож байсанчлан төдийлөн ихээр удаашраагүй юм.

At every age, from 18 to 68 in our data set,

18-68 нас хүртэл бүхий л насныхны мэдээлэлд

people vastly underestimated how much change

ирэх 10 жилийн таамаглал нь

хэт хол зөрж байсан.

they would experience over the next 10 years.

Бид энэхүү төөрөгдөлийг "түүхийн төгсгөл" гэж нэрлэдэг.

We call this the "end of history" illusion.

To give you an idea of the magnitude of this effect,

Энэхүү нөлөөг тайлбарлахын тулд

уг 2 шулууныг холбоод үзвэл

you can connect these two lines,

and what you see here is that 18-year-olds

18 настай залуу 50 настай ахмадтайгаа

anticipate changing only as much

адил төсөөлөлтэй буйг

as 50-year-olds actually do.

харж болох юм.

Now it's not just values. It's all sorts of other things.

Энэ нь зөвхөн үнэт зүйл гэлтгүй, бусад олон зүйл дээр ажиглагдана.

For example, personality.

Жишээ нь, хувь хүний зан чанар.

Many of you know that psychologists now claim

Та бүхний ихэнх нь мэднэ дээ, сэтгэл судлаачид одоо

that there are five fundamental dimensions of personality:

хүний зан чанар үндсэн 5 бүлэгт хуваагдана гэдэг:

neuroticism, openness to experience,

невротизм, нээлттэй байдал,

agreeableness, extraversion, and conscientiousness.

бусадтай нийцэх байдал, экстраверс мөн ухамсартай байдал.

Again, we asked people how much they expected

Ахиад бид хүмүүсээс ирэх 10 жилд

to change over the next 10 years,

хэр зэрэг өөрчлөгдөх вэ,

and also how much they had changed over the last 10 years,

мөн өнгөрсөн 10 жилд хэр зэрэг өөрчлөгдсөн бэ гэж асуухад,

and what we found,

танд танил болсон уг диаграмм

well, you're going to get used to seeing this diagram over and over,

дахин гарч ирэх бөгөөд

нас нэмэх тусам энэ өөрчлөлт удаашраад байгаа ч

because once again the rate of change

does slow as we age,

ирээдүйн 10 жилд

but at every age, people underestimate

тэдний зан чанар хэрхэн өөрчлөгдөх талаарх таамаглал

how much their personalities will change

бүхий л насныхны хувьд

in the next decade.

их зөрсөн байсан юм.

And it isn't just ephemeral things

Түүнчлэн энэ нь зөвхөн

нас богинотой үнэт зүйл, зан чанарын тухай асуудал биш.

like values and personality.

You can ask people about their likes and dislikes,

Та бусдын юунд дуртай мөн дургүй гэх мэт

their basic preferences.

ерөнхий сонголтыг нь асууж болох юм.

For example, name your best friend,

Жишээ нь, таны сайн найзын нэр,

амралтаа яаж өнгөрүүлэхийг хүсдэг вэ,

your favorite kind of vacation,

what's your favorite hobby,

хийх дуртай зүйл,

what's your favorite kind of music.

дуртай дууны төрөл гэх мэт.

Хүмүүс үүнийг хялбархан хариулчихна.

People can name these things.

We ask half of them to tell us,

Бид тэдний хагасаас нь

"Do you think that that will change over the next 10 years?"

“Ирэх 10 жилд юу өөрчлөгдөнө гэж бодож байна”,

and half of them to tell us,

мөн үлдсэн хагасаас нь

"Did that change over the last 10 years?"

“Өнгөрсөн 10 жилд юу өөрчлөгдөв” талаар асуухад

And what we find, well, you've seen it twice now,

тэдний өгсөн хариулт мөн л адил байсан.

and here it is again:

Энэ ахиад л:

people predict that the friend they have now

хүмүүс одоо найзалж буй найзтайгаа

is the friend they'll have in 10 years,

10 жилийн турж найз байна гэж,

the vacation they most enjoy now is the one

одоогийн хамгийн тааламжтай амралт нь

they'll enjoy in 10 years,

10 жилийн дараа ч таалагдана гэж таамагласан.

and yet, people who are 10 years older all say,

Гэтэл 10 насаар ахмад хүмүүс нь

"Eh, you know, that's really changed."

“Ээ, тэгээд юмс өөрчлөгддөг шүү дээ” гэж байх юм.

Does any of this matter?

Энэ бүгд ямар ач холбогдолтой юм бэ?

Is this just a form of mis-prediction that doesn't have consequences?

Энэ зүгээр л ямар нэг үр дүнгүй буруу таамаглал уу?

No, it matters quite a bit, and I'll give you an example of why.

Үгүй ээ, үүнд бага ч болов асуудал бий, яагаад гэдгийг нь тайлбарлая.

It bedevils our decision-making in important ways.

Биднийг шийдвэр гаргахад энэ зүйл их буруугаар нөлөөлдөг.

Bring to mind right now for yourself

Одоо үед танд таалагддаг дуучин,

your favorite musician today

бас 10 жилийн өмнө дуртай байсан дуучнаа

and your favorite musician 10 years ago.

яг одоо төсөөл дөө.

I put mine up on the screen to help you along.

Би та бүхэнд туслах үүднээс өөрийн дуртай дуучнаа үзүүлье.

Now we asked people

Ингээд бид хүмүүсээс

to predict for us, to tell us

how much money they would pay right now

ирээдүйд 10 жилийн дараа

to see their current favorite musician

тэр дуучны тоглолтыг үзэхийн тулд

perform in concert 10 years from now,

хэр их мөнгө төлөх вэ гэхэд

and on average, people said they would pay

дунджаар хүмүүс тасалбарт

129 dollars for that ticket.

129 доллар зарцуулна гэсэн.

And yet, when we asked them how much they would pay

Үүний дараагаар бид 10 жилийн өмнө дуртай байсан

to see the person who was their favorite

дуучны тоглолтыг өнөөдөр үзнэ гэвэл

10 years ago perform today,

хэр их мөнгө зарцуулах бол гэхэд

they say only 80 dollars.

тэд 80 доллар л гэж хэлсэн.

Now, in a perfectly rational world,

Зөв сэтгэдэг хүнд

these should be the same number,

эдгээр тоо ижил байх ёстой атал

but we overpay for the opportunity

бид одоогийн нөхцөл байдалдаа автан илүү ихийг төлдөг.

to indulge our current preferences

because we overestimate their stability.

Учир нь бид тогтвортой байдлыг нь хэт их үнэлдэг.

Яагаад ийм зүйл болж байна вэ? Бид сайн мэдэхгүй байна.

Why does this happen? We're not entirely sure,

but it probably has to do

Гэхдээ энэ нь санахын хялбар чанар болон

with the ease of remembering

versus the difficulty of imagining.

төсөөлөн бодох бэрхшээлээс болдог байх.

Most of us can remember who we were 10 years ago,

Бидний ихэнх нь 10 жилийн өмнөх өөрсдийгөө санаж чаддаг,

but we find it hard to imagine who we're going to be,

гэтэл бид ирээдүйд хэн байхаа төсөөлж чаддагүй.

and then we mistakenly think that because it's hard to imagine,

Ингээд төсөөлж чадахгүй байгаа юм чинь

it's not likely to happen.

болохгүй байх гэж андуурдаг.

Sorry, when people say "I can't imagine that,"

Уучлаарай, "наадахыг чинь төсөөлж чадахгүй нь" гэж хүмүүс хэлэхдээ

they're usually talking about their own lack of imagination,

тайлбарлаж буй зүйлээ үгүйсгэсэндээ бус,

and not about the unlikelihood

ургуулан бодох чадваргүйгээ л харуулж байгаа юм.

of the event that they're describing.

The bottom line is, time is a powerful force.

Төгсгөлд нь, цаг хугацаа бол хүчирхэг зэвсэг.

It transforms our preferences.

Бидний сонголтыг өөрчилдөг.

It reshapes our values.

Бидний үнэт зүйлийг дахин тодорхойлдог.

It alters our personalities.

Зан чанарыг ч бас.

We seem to appreciate this fact,

Бид цаг хугацааны энэхүү чанарыг

зөвхөн өнгөрснөө дурсахдаа л авч хэлэлцдэг мэт.

but only in retrospect.

Only when we look backwards do we realize

Бид өнгөрснөө өнгийж харахдаа л

how much change happens in a decade.

10 жилийн хугацаанд ямар их өөрчлөлт гарсныг анзаардаг.

It's as if, for most of us,

Бидний ихэнхид

the present is a magic time.

"одоо" бол шидэт цаг мэт санагддаг.

It's a watershed on the timeline.

Цаг хугацааны дараалалд яг л усны хагалбар мэт.

It's the moment at which we finally

Энэ бол би өөрөө

become ourselves.

эцсийн дүнд "би" болох мөч юм.

Human beings are works in progress

Хүмүүн гэдэг бол хийж дуусаагүй бүтээл болохоос

that mistakenly think they're finished.

бидний андуурдаг төгс бүтээл биш юм.

The person you are right now

Яг одоогийн та бол

is as transient, as fleeting and as temporary

энэ л хэсэгхэн хугацаанд байх та,

мөн өмнө нь байсан бүх тан шиг түр зуурын бас үргэлж хувьсан өөрчлөгдөнө.

as all the people you've ever been.

The one constant in our life is change.

Бидний амьдралын ганц тогтмол зүйл бол өөрчлөлт.

Thank you.

Баярлалаа.

(Алга ташилт)

(Applause)