How to stay calm when you know you'll be stressed | Daniel Levitin | TED

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Els De Keyser

A few years ago, I broke into my own house.

Enkele jaren geleden heb ik bij mezelf ingebroken.

I had just driven home,

Ik was rond middernacht thuisgekomen --

it was around midnight in the dead of Montreal winter,

hartje winter in Montreal --

I had been visiting my friend, Jeff, across town,

na een bezoek aan mijn vriend Jeff aan de andere kant van de stad.

and the thermometer on the front porch read minus 40 degrees --

De thermometer bij de deur gaf min 40 graden aan.

and don't bother asking if that's Celsius or Fahrenheit,

Je hoeft niet te vragen of het Celsius of Fahrenheit was --

minus 40 is where the two scales meet --

min 40 is waar beide schalen samenkomen --

it was very cold.

het was erg koud.

And as I stood on the front porch fumbling in my pockets,

Ik stond voor mijn deur door mijn zakken te woelen

I found I didn't have my keys.

maar vond geen sleutels.

In fact, I could see them through the window,

Door het raam kon ik ze zien liggen,

lying on the dining room table where I had left them.

op de eetkamertafel waar ik ze vergeten was.

So I quickly ran around and tried all the other doors and windows,

Snel rende ik rond het huis om alle deuren en ramen te proberen

and they were locked tight.

maar die zaten potdicht.

I thought about calling a locksmith -- at least I had my cellphone,

Ik overwoog een slotenmaker te bellen -- mijn mobieltje had ik gelukkig.

but at midnight, it could take a while for a locksmith to show up,

Maar die zou 's nachts wel even op zich laten wachten,

and it was cold.

en het was koud.

I couldn't go back to my friend Jeff's house for the night

Ik kon niet gaan overnachten bij mijn vriend Jeff

because I had an early flight to Europe the next morning,

want ik zou de volgende ochtend naar Europa vliegen

and I needed to get my passport and my suitcase.

en had dus mijn paspoort en koffer nodig.

So, desperate and freezing cold,

Ten einde raad en ijskoud

I found a large rock and I broke through the basement window,

nam ik een grote steen, brak het kelderraam,

cleared out the shards of glass,

verwijderde alle glasscherven

I crawled through,

en kroop er doorheen.

I found a piece of cardboard and taped it up over the opening,

Met een stuk karton maakte ik het gat dicht.

figuring that in the morning, on the way to the airport,

In de ochtend zou ik dan, op weg naar het vliegveld,

I could call my contractor and ask him to fix it.

mijn aannemer bellen om het te repareren.

This was going to be expensive,

Dat zou duur zijn,

but probably no more expensive than a middle-of-the-night locksmith,

maar waarschijnlijk niet duurder dan een middernachtelijke slotenmaker,

so I figured, under the circumstances, I was coming out even.

dus dat was onder de omstandigheden geen slechtere optie.

Now, I'm a neuroscientist by training

Nou ben ik opgeleid als neuroloog

and I know a little bit about how the brain performs under stress.

en weet het een en ander over hoe het brein functioneert onder stress.

It releases cortisol that raises your heart rate,

Het scheidt cortisol af, dat je hartslag verhoogt.

it modulates adrenaline levels

Het past je adrenaline-niveau aan

and it clouds your thinking.

en vertroebelt je denkvermogen.

So the next morning,

De volgende ochtend werd ik wakker na een te korte nacht.

when I woke up on too little sleep,

worrying about the hole in the window,

Ik maakte me zorgen over het gat in het raam,

and a mental note that I had to call my contractor,

moest onthouden dat ik mijn aannemer zou bellen,

and the freezing temperatures,

het was steenkoud buiten,

and the meetings I had upcoming in Europe,

en al die afspraken die gepland stonden in Europa...

and, you know, with all the cortisol in my brain,

... met alle cortisol in mijn hersenen

my thinking was cloudy,

werd mijn denken vertroebeld

but I didn't know it was cloudy because my thinking was cloudy.

maar dat wist ik niet omdat mijn denken vertroebeld was.

(Laughter)

(Gelach)

And it wasn't until I got to the airport check-in counter,

Pas bij de incheckbalie op het vliegveld

realiseerde ik me dat ik mijn paspoort niet bij me had.

that I realized I didn't have my passport.

(Laughter)

(Gelach)

So I raced home in the snow and ice, 40 minutes,

Dus ik racete in 40 minuten door sneeuw en ijs naar huis,

got my passport, raced back to the airport,

pakte mijn paspoort, racete terug naar het vliegveld

I made it just in time,

waar ik net op tijd aankwam.

but they had given away my seat to someone else,

Iemand anders had nu echter mijn zitplaats

so I got stuck in the back of the plane, next to the bathrooms,

en ik kwam achterin het vliegtuig naast de wc's te zitten

in a seat that wouldn't recline, on an eight-hour flight.

in een niet-verstelbare stoel voor een vlucht van acht uur.

Well, I had a lot of time to think during those eight hours and no sleep.

Ik had genoeg tijd om na te denken in die acht uur zonder slaap.

(Laughter)

(Gelach)

And I started wondering, are there things that I can do,

Ik vroeg me af of ik dingen kon verzinnen

of systemen kon toepassen

systems that I can put into place,

die zouden voorkomen dat er slechte dingen gebeuren.

that will prevent bad things from happening?

Or at least if bad things happen,

Of die tenminste, in het geval dát ze gebeuren,

will minimize the likelihood of it being a total catastrophe.

de kans minimaliseren dat het catastrofaal uitpakt.

So I started thinking about that,

Daar dacht ik over na,

but my thoughts didn't crystallize until about a month later.

maar pas een maand later kristalliseerde zich dit uit.

I was having dinner with my colleague, Danny Kahneman, the Nobel Prize winner,

Ik zat te eten met mijn collega, Nobelprijswinnaar Danny Kahneman,

and I somewhat embarrassedly told him about having broken my window,

en ik vertelde hem enigszins gegeneerd

dat ik mijn raam gebroken had en mijn paspoort vergeten.

and, you know, forgotten my passport,

and Danny shared with me

Danny vertelde me toen

that he'd been practicing something called prospective hindsight.

dat hij geoefend had met 'vooruitziende terugblik'.

(Laughter)

(Gelach)

It's something that he had gotten from the psychologist Gary Klein,

Hij had dat van de psycholoog Gary Klein,

die enkele jaren eerder daarover schreef.

who had written about it a few years before,

also called the pre-mortem.

Ook wel genoemd: 'pre-mortem'.

Now, you all know what the postmortem is.

Jullie weten wel wat post-mortem is.

Whenever there's a disaster,

Bij elke ramp die gebeurt,

a team of experts come in and they try to figure out what went wrong, right?

probeert een team van experts te achterhalen wat er misging.

Well, in the pre-mortem, Danny explained,

Danny legde uit dat je bij het pre-mortem vooruit kijkt

you look ahead and you try to figure out all the things that could go wrong,

om uit te vinden wat er allemaal mis zou kunnen gaan

and then you try to figure out what you can do

en dan probeer je manieren te verzinnen

to prevent those things from happening, or to minimize the damage.

om die dingen te voorkomen of de schade te beperken.

So what I want to talk to you about today

Vandaag wil ik het met jullie hebben

are some of the things we can do in the form of a pre-mortem.

over wat we zoal kunnen doen bij wijze van pre-mortem.

Sommige dingen liggen voor de hand,

Some of them are obvious, some of them are not so obvious.

andere minder.

I'll start with the obvious ones.

Ik begin met de voor de hand liggende.

Around the home, designate a place for things that are easily lost.

Kies bepaalde plekken in en om huis

voor dingen die makkelijk kwijtraken. (Gelach)

Now, this sounds like common sense, and it is,

Dat klinkt als een open deur en dat is het ook,

but there's a lot of science to back this up,

maar het is makkelijk wetenschappelijk te onderbouwen

based on the way our spatial memory works.

op grond van hoe ons ruimtelijk geheugen werkt.

There's a structure in the brain called the hippocampus,

Een gebied in onze hersenen, de hippocampus

that evolved over tens of thousands of years,

is geëvolueerd gedurende tienduizenden jaren

to keep track of the locations of important things --

en houdt bij waar belangrijke zaken zich bevinden.

where the well is, where fish can be found,

Waar is de waterbron? Waar kun je vissen vangen?

that stand of fruit trees,

Dat groepje fruitbomen.

where the friendly and enemy tribes live.

Waar wonen de bevriende en de vijandige stammen?

The hippocampus is the part of the brain

De hippocampus is het deel van de hersenen

that in London taxicab drivers becomes enlarged.

dat bij Londonse taxichauffeurs uitdijt.

It's the part of the brain that allows squirrels to find their nuts.

Het is het hersendeel waarmee eekhoorns hun noten vinden.

And if you're wondering, somebody actually did the experiment

Mocht je het je afvragen: iemand heeft het onderzocht.

where they cut off the olfactory sense of the squirrels,

De reukzin van de eekhoorns werd onklaar gemaakt

and they could still find their nuts.

en ze vonden nog steeds hun noten.

They weren't using smell, they were using the hippocampus,

Ze gebruikten geen reukzin, maar de hippocampus,

this exquisitely evolved mechanism in the brain for finding things.

dat verfijnd geëvolueerde mechanisme in de hersenen dat dingen terugvindt.

But it's really good for things that don't move around much,

Maar het is erg goed voor dingen die niet al te mobiel zijn,

not so good for things that move around.

minder goed voor dingen die van lokatie wisselen.

So this is why we lose car keys and reading glasses and passports.

Daarom verliezen we autosleutels en leesbrillen en paspoorten.

So in the home, designate a spot for your keys --

Kies dus thuis een plek voor je sleutels;

a hook by the door, maybe a decorative bowl.

een haakje bij de deur, misschien een mooie schaal.

For your passport, a particular drawer.

Voor je paspoort een bepaalde lade.

For your reading glasses, a particular table.

Voor je leesbril een bepaalde tafel.

If you designate a spot and you're scrupulous about it,

Als je een plek kiest en daar nauwgezet aan vasthoudt,

your things will always be there when you look for them.

zullen je dingen daar altijd zijn wanneer je ze zoekt.

What about travel?

En op reis?

Take a cell phone picture of your credit cards,

Maak een foto van je kredietkaarten,

your driver's license, your passport,

je rijbewijs en je paspoort.

mail it to yourself so it's in the cloud.

Mail die naar jezelf zodat ze in de cloud zit.

If these things are lost or stolen, you can facilitate replacement.

Bij verlies of diefstal van die dingen kun je dan voor vervanging zorgen.

Now these are some rather obvious things.

Dat zijn voor de hand liggende dingen.

Remember, when you're under stress, the brain releases cortisol.

Onthoud: als je gestresst bent, scheiden de hersenen cortisol af.

Cortisol is toxic, and it causes cloudy thinking.

Cortisol is giftig en het vertroebelt je denken.

So part of the practice of the pre-mortem

Beoefening van de pre-mortem houdt dus deels in

is to recognize that under stress you're not going to be at your best,

dat je erkent dat je onder stress niet optimaal functioneert,

and you should put systems in place.

en dat je systemen moet voorbereiden.

And there's perhaps no more stressful a situation

Er is wellicht geen stressvollere situatie

than when you're confronted with a medical decision to make.

dan wanneer je voor een medische beslissing staat.

And at some point, all of us are going to be in that position,

Ieder van ons zal ooit wel eens

where we have to make a very important decision

zeer belangrijke beslissingen moeten nemen

about the future of our medical care or that of a loved one,

over medische zorg voor ons of voor een naaste

to help them with a decision.

die we helpen beslissen.

And so I want to talk about that.

Daar wil ik het over hebben.

And I'm going to talk about a very particular medical condition.

Ik ga het hebben over een zeer bepaalde medische aandoening.

But this stands as a proxy for all kinds of medical decision-making,

Maar dit staat model voor alle soorten medische besluitvorming,

and indeed for financial decision-making, and social decision-making --

en voor financiële besluitvorming en sociale besluitvorming --

any kind of decision you have to make

alle beslissingen die je moet nemen

that would benefit from a rational assessment of the facts.

die gebaat zijn bij een rationele evaluatie van de feiten.

So suppose you go to your doctor and the doctor says,

Stel dus dat je dokter tegen je zegt:

"I just got your lab work back, your cholesterol's a little high."

"Ik heb hier je testresultaten. Je cholesterol is aan de hoge kant."

Now, you all know that high cholesterol

Jullie weten dat een hoog cholesterolgehalte

is associated with an increased risk of cardiovascular disease,

de kans verhoogt op hart- en vaatziekten,

heart attack, stroke.

hartinfarcten, beroerte.

And so you're thinking

Je denkt dus bij jezelf:

having high cholesterol isn't the best thing,

hoog cholesterol, da's geen goede zaak.

and so the doctor says, "You know, I'd like to give you a drug

Dan zegt de dokter: "Ik wil je een medicijn geven

that will help you lower your cholesterol, a statin."

dat je cholesterol helpt verlagen,

een statine."

And you've probably heard of statins,

Waarschijnlijk weet je dat statines

you know that they're among the most widely prescribed drugs

behoren tot de meest voorgeschreven geneesmiddelen ter wereld

in the world today,

of kent zelfs iemand die ze neemt.

you probably even know people who take them.

Dus je denkt: vooruit, doe die statine maar.

And so you're thinking, "Yeah! Give me the statin."

But there's a question you should ask at this point,

Maar op dat moment moet je eigenlijk iets vragen.

a statistic you should ask for

Er is een statistiek

that most doctors don't like talking about,

waarover de meeste artsen niet graag praten

and pharmaceutical companies like talking about even less.

en farmaceutische bedrijven nog minder.

It's for the number needed to treat.

Dat is 'number needed to treat'.

Now, what is this, the NNT?

Wat is dit, de NNT?

It's the number of people that need to take a drug

Dat is het aantal mensen dat een geneesmiddel moet nemen

or undergo a surgery or any medical procedure

of een operatie moet ondergaan of welke medische procedure ook,

before one person is helped.

voordat één persoon geholpen is.

And you're thinking, what kind of crazy statistic is that?

Nu denk je: wat een krankzinnige statistiek!

The number should be one.

Dat getal hoort 1 te zijn.

My doctor wouldn't prescribe something to me

Mijn dokter schrijft me toch niets voor

if it's not going to help.

als het niet gaat helpen?

But actually, medical practice doesn't work that way.

Maar de medische praktijk werkt anders.

And it's not the doctor's fault,

Dat is niet de fout van de arts --

if it's anybody's fault, it's the fault of scientists like me.

eerder van wetenschappers zoals ikzelf.

Wij hebben de onderliggende mechanismen onvoldoende doorgrond.

We haven't figured out the underlying mechanisms well enough.

But GlaxoSmithKline estimates

Maar GlaxoSmithKline schat

that 90 percent of the drugs work in only 30 to 50 percent of the people.

dat 90% van alle medicijnen slechts werkt bij 30% tot 50% van de mensen.

So the number needed to treat for the most widely prescribed statin,

Wat denk je dat de 'number needed to treat' is

voor de meest voorgeschreven statine?

what do you suppose it is?

How many people have to take it before one person is helped?

Hoeveel mensen moeten het nemen voordat 1 persoon gebaat is?

300.

Driehonderd.

Dat blijkt uit onderzoek

This is according to research

by research practitioners Jerome Groopman and Pamela Hartzband,

gedaan door de onderzoekers Jerome Groopman en Pamela Hartzband,

onafhankelijk bevestigd door Bloomberg.com

independently confirmed by Bloomberg.com.

I ran through the numbers myself.

en ik heb de cijfers zelf nog eens nagetrokken.

300 people have to take the drug for a year

300 mensen moeten het medicijn een jaar lang nemen

before one heart attack, stroke or other adverse event is prevented.

voordat één hartinfarct, beroerte of andere kwaal wordt voorkomen.

Now you're probably thinking,

Nu denk je waarschijnlijk:

"Well, OK, one in 300 chance of lowering my cholesterol.

"Oké, een kans van 1 op 300 dat mijn cholesterolgehalte daalt.

Why not, doc? Give me the prescription anyway."

Waarom niet, dokter? Schrijf toch maar voor."

But you should ask at this point for another statistic,

Maar dan moet je eigenlijk om een andere statistiek vragen.

and that is, "Tell me about the side effects." Right?

Namelijk: "Vertel eens wat de bijwerkingen zijn."

So for this particular drug,

Dit bepaalde medicijn

the side effects occur in five percent of the patients.

veroorzaakt bijwerkingen in 5% van alle patiënten.

And they include terrible things --

Dat kunnen vreselijke dingen zijn --

debilitating muscle and joint pain, gastrointestinal distress --

slopende spier- en gewrichtspijn, maag- en darmklachten --

but now you're thinking, "Five percent,

maar nu denk je: "5%... kleine kans dat het mij overkomt,

not very likely it's going to happen to me,

I'll still take the drug."

ik neem het gewoon."

But wait a minute.

Maar wacht even.

Onder stress denk je niet al te helder.

Remember under stress you're not thinking clearly.

Bedenk even van tevoren hoe je hiermee om zal gaan

So think about how you're going to work through this ahead of time,

zodat je de logische redenering niet ter plekke hoeft te construeren.

so you don't have to manufacture the chain of reasoning on the spot.

300 mensen slikken het medicijn. Eén persoon heeft er baat bij.

300 people take the drug, right? One person's helped,

five percent of those 300 have side effects,

5% van die 300 hebben last van bijwerkingen.

that's 15 people.

Dat zijn 15 mensen.

You're 15 times more likely to be harmed by the drug

Je hebt 15 maal meer kans dat het medicijn je schaadt,

than you are to be helped by the drug.

dan dat je er baat bij hebt.

Now, I'm not saying whether you should take the statin or not.

Ik zeg niet of je die statine al dan niet moet nemen.

I'm just saying you should have this conversation with your doctor.

Ik zeg alleen dat je dit zou moeten bespreken met je dokter.

Medical ethics requires it,

De medische ethiek vereist

it's part of the principle of informed consent.

dat er sprake is van geïnformeerde toestemming.

You have the right to have access to this kind of information

Je hebt recht op toegang tot dit soort informatie

to begin the conversation about whether you want to take the risks or not.

als eerste stap in je afweging of je het risico wilt nemen of niet.

Now you might be thinking

Nu denk je wellicht

I've pulled this number out of the air for shock value,

dat ik dit getal gekozen heb om te kunnen shockeren,

but in fact it's rather typical, this number needed to treat.

maar het is redelijk typerend, dit 'number needed to treat'.

For the most widely performed surgery on men over the age of 50,

Voor de meest uitgevoerde operatie op mannen boven de 50,

removal of the prostate for cancer,

prostaatverwijdering bij kanker,

the number needed to treat is 49.

is het 'number needed to treat' 49.

That's right, 49 surgeries are done for every one person who's helped.

Juist, 49 operaties worden uitgevoerd voordat één persoon gebaat is.

And the side effects in that case occur in 50 percent of the patients.

En de bijwerkingen komen voor bij 50% van de patiënten.

They include impotence, erectile dysfunction,

Daaronder vallen impotentie, erectiestoornissen,

urinary incontinence, rectal tearing,

urineverlies, scheuring van het rectum,

fecal incontinence.

ontlastingsincontinentie.

And if you're lucky, and you're one of the 50 percent who has these,

En wanneer je bij die 50% hoort

kun je van geluk spreken als het slechts twee jaar duurt.

they'll only last for a year or two.

So the idea of the pre-mortem is to think ahead of time

Het idee achter de pre-mortem is dus dat je vooruitdenkt

to the questions that you might be able to ask

welke vragen je zou kunnen stellen

that will push the conversation forward.

om het gesprek vooruit te helpen.

You don't want to have to manufacture all of this on the spot.

Je wilt dit niet allemaal ter plekke moeten verzinnen.

And you also want to think about things like quality of life.

Dat geldt ook voor zaken als levenskwaliteit.

Because you have a choice oftentimes,

Want vaak heb je de keuze:

do you I want a shorter life that's pain-free,

wil ik een korter leven zonder pijn,

or a longer life that might have a great deal of pain towards the end?

of een langer leven met kans op veel pijn tegen het einde?

These are things to talk about and think about now,

Dat zijn dingen om nu te bespreken en te overwegen

with your family and your loved ones.

met familie en vrienden.

You might change your mind in the heat of the moment,

Op het moment zelf verander je wellicht van gedachten,

maar je bent tenminste geoefend in het denken hierover.

but at least you're practiced with this kind of thinking.

Remember, our brain under stress releases cortisol,

Onthoud: ons brein scheidt onder stress cortisol af.

and one of the things that happens at that moment

Een van de dingen die dan gebeuren,

is a whole bunch on systems shut down.

is dat een aantal systemen plat gaan.

There's an evolutionary reason for this.

Hiervoor is een evolutionaire reden.

Face-to-face with a predator, you don't need your digestive system,

In confrontatie met een roofdier heb je je spijsverteringssysteem niet nodig,

or your libido, or your immune system,

of je libido, of je immuunsysteem,

because if you're body is expending metabolism on those things

want als je lichaam metabolisme spendeert aan die dingen

and you don't react quickly,

en je niet snel reageert,

you might become the lion's lunch, and then none of those things matter.

eindig je als lunchhapje van de leeuw en doen die andere zaken er niet meer toe.

Unfortunately,

Helaas is een van de dingen

one of the things that goes out the window during those times of stress

die het in zo'n stress-situatie af laten weten,

is rational, logical thinking,

rationeel, logisch denkvermogen.

as Danny Kahneman and his colleagues have shown.

Dat hebben Danny Kahneman en zijn collega's aangetoond.

So we need to train ourselves to think ahead

Daarom moeten we ons aanwennen

om vooruit te denken naar dit soort situaties.

to these kinds of situations.

I think the important point here is recognizing that all of us are flawed.

Het belangrijke punt hier is het besef dat we allemaal feilbaar zijn.

We all are going to fail now and then.

Iedereen laat soms een steekje vallen.

The idea is to think ahead to what those failures might be,

Het idee is om vooraf te bedenken wat dat zou kunnen zijn

to put systems in place that will help minimize the damage,

en door middel van systemen de schade te beperken,

or to prevent the bad things from happening in the first place.

of te voorkomen dat calamiteiten überhaupt plaatsvinden.

Getting back to that snowy night in Montreal,

Terug naar die besneeuwde nacht in Montreal.

when I got back from my trip,

Na terugkomst van mijn reis,

I had my contractor install a combination lock next to the door,

liet ik mijn aannemer een cijferslot installeren naast de deur,

with a key to the front door in it, an easy to remember combination.

met daarin een voordeursleutel en een makkelijke combinatie.

And I have to admit,

Ik moet toegeven

I still have piles of mail that haven't been sorted,

dat ik nog stapels ongesorteerde post heb,

and piles of emails that I haven't gone through.

en massa's ongelezen mails.

So I'm not completely organized,

Ik ben dus niet volledig georganiseerd,

but I see organization as a gradual process,

maar ik zie organisatie als een gradueel proces

and I'm getting there.

en ik maak vorderingen.

Thank you very much.

Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)